Inleiding en situering
|
|
- Hans de Jong
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inleiding en situering De functie van voorliggende tekst is het opbouwen van een verbindend en meer expliciet duidend kader rond onze eerdere onderzoekspublicaties (Vanhee, Laporte, & Corveleyn, 2001; Vanhee, Demeyer, & Corveleyn, 2003; Vanhee, Demeyer, & Corveleyn, 2004). De kern van dit onderzoek betreft de manier waarop ouders in een context van armoede het ouderschap ervaren en er betekenis aan verlenen. De onderzoeksinteresse en -gegevens worden hier vanuit psychologisch perspectief gesitueerd binnen algemene theoretische concepten en referentiekaders, en voorgesteld naast bevindingen uit ander armoedegerelateerd empirisch onderzoek. Volgens de laatste edities van het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting (OASeS, Universiteit Antwerpen) leven 15% van de Belgen onder de armoedegrens (d.i. armoede gemeten volgens inkomen). De cijfers in het jaarverslag van Kind en Gezin over 2005 melden dat 5,6% van de kinderen in het Vlaamse gewest geboren zijn in een kansarm gezin; het cijfer in Vlaanderen lijkt de laatste jaren te stabiliseren op 5 à 6%. Armoede, een moeilijk te omschrijven en te operationaliseren begrip, heeft in de eerste plaats te maken met een tekort aan financiën en materiële middelen, en met uitsluiting van toegang tot maatschappelijke voorzieningen. Zoals andere begrippen waarmee armoede vaak samen genoemd wordt in onderzoek, bijvoorbeeld lage socio-economische status, kan armoede opgevat worden als een sociaal adresvariabele: een indicator van de plaats die een individu inneemt in een maatschappelijk netwerk van posities (Alwin, 1995), die samenhangt met andere omgevingskenmerken zoals slechte huisvesting en een weinig constructieve buurt (Luthar, 1997). Hoewel armoede dus geen psychologisch of klinisch concept is, is het toch één van de sleutelbegrippen in ons werk van de afgelopen jaren. In deze tekst bespreek ik enkele aspecten die ons onderzoeksteam inspireren om de studie van armoede te beschouwen als een pertinent onderzoeksonderwerp. Ten eerste is het ten behoeve van interventie en preventie belangrijk om in psychologische termen te begrijpen hoe een socio-economisch construct als armoede impact heeft op individuele ontwikkeling en opvoeding. Welke psychologische processen zijn betrokken, onderliggend aan dit verband? Voor een bespreking hiervan i
2 doe ik onder andere een beroep op de kennisopbouw vanuit ontwikkelingspsychologisch en psychopathologisch perspectief. Behalve begrip te genereren van de link tussen armoede en een negatieve ontwikkeling, wordt meer recent ook gezocht naar processen die bijdragen tot een positieve ontwikkeling, ondànks de aanwezigheid van armoede en andere risicovolle omgevingsfactoren. Het nabije ontwikkelingsmilieu heeft hierin een belangrijke rol, wat een focus op de ouder-kind relatie legitimeert. Dit aspect krijgt vooral aandacht in het eerste hoofdstuk. Het kan niet anders dan dat het onderzoeken van het ouderschap en het opvoedingsproces zoals zich dat ontplooit in gezinnen, geconfronteerd met armoede en uitsluiting - en dit vaak sinds generaties -, geen eenvoudige zaak is. De weg die wij in onze projecten gevolgd hebben, is om te proberen het eigen perspectief en de betekenisgeving van de betrokkenen te vatten en te representeren. Op die manier schrijven we ons in in een eerder participatief-experiëntieel discours over armoede (Baart, 2001). Dit sluit aan bij het appél dat uitgaat van de individuele en collectieve wens van mensen in armoede om gehoord en erkend te worden een tweede beweegreden voor ons onderzoek. Door de gedane onderzoeksprojecten wordt erkenning gegeven aan de experiëntiële correlaten van armoede. In een tweede hoofdstuk dat over de methodologie handelt, wordt dit aspect verder verduidelijkt. Hier wordt kort ingegaan op de eigenheid van kwalitatief onderzoek over armoede, en op enkele concrete aspecten van onze eigen onderzoekservaring. In hoofdstuk 3 en 4 worden verschillende betekenislagen van het ouderschap besproken, en wordt er stilgestaan bij gepercipieerde noden en vormen van bescherming. De gegevens leren dat het ouderschap voor de participanten centraal staat in hun biografie, en hoe dit beter te begrijpen is vanuit intergenerationeel perspectief. Het concreet realiseren van dit ouderschapsproject is een moeilijke opdracht. Ouders in armoede presenteren zich als weerbaar en kwetsbaar, als geëngageerd in een gevecht om maatschappelijke erkenning voor zichzelf en hun lotgenoten, en fragiel gemaakt door een leven lang van miskenning en tekort. Ze willen zoeken naar een goede vormgeving van hun ouderschap, en geven aan dat ze daarvoor moeten kunnen steunen op innerlijke hulpbronnen en beschermende krachten in de omgeving. In deze hulpbronnen neemt relationeel kapitaal een prominente plaats in. Ons tweede en derde onderzoeksproject (Vanhee et al., 2003, 2004) geven voorbeelden van manieren waarop steun in deze zin georganiseerd kan ii
3 worden: gezinsondersteunende pleegzorg en begeleide informele steunrelaties. Het zijn praktijken waarvan wij menen dat een samenleving er gul zou moeten in voorzien. In een kort besluit in hoofdstuk 5 tenslotte worden de belangrijkste bevindingen nog eens op een rijtje gezet. Naast voorliggende tekst, maken volgende publicaties integraal deel uit van dit doctoraatsproject: Vanhee, L., Laporte, K., & Corveleyn, J. (2001). Kansarmoede en opvoeding. Wat de ouders erover denken. Mogelijkheden en moeilijkheden in het opvoedingsproces bij kansarme gezinnen. Leuven/Apeldoorn: Garant. Vanhee, L., Demeyer, B., & Corveleyn, J. (2003). Je kind in een ander gezin. Private gezinsplaatsing en kansarme gezinnen. Antwerpen/Apeldoorn: Garant. Vanhee, L., Corveleyn, J., & Demeyer, B. (2003). Transgenerationeel kansarme gezinnen en gezinsondersteunende werkvormen in een psychologisch perspectief. In J. Vranken., K. Deboyser, & D. Dierckx (Red.) (2003). Armoede en Sociale Uitsluiting. Jaarboek 2003 (pp ). Leuven/Leusden: Acco. Vanhee, L., Demeyer, B., & Corveleyn, J. (2004). De bijzondere kracht van het gewone? Over steungezinnen en andere vormen van georganiseerde nabijheid. Intern onderzoeksrapport. Leuven: Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, K.U.Leuven. Regelmatig wordt in deze tekst verwezen naar kwalitatief onderzoeksmateriaal of besprekingen uit deze onderzoeksprojecten. Onze eerste studie (Vanhee, Laporte, & Corveleyn, 2001) wordt hierbij beschouwd als belangrijkste referentie. Dit onderzoeksmateriaal werd verzameld in een groep van generatiearme ouders. Dit betekent dat deze mensen sinds hun geboorte met armoede en sociale uitsluiting worden geconfronteerd, net zoals hun ouders. Deze eerste studie was ook de meest intensieve, zowel wat betreft de kwantiteit aan verzameld materiaal en geïnvesteerde iii
4 onderzoekstijd, als wat betreft het engagement van het onderzoeksteam in het opbouwen van een werkrelatie met de betrokken deelnemers en basiswerkingen. De twee latere studies zijn een uitdieping van een aanbeveling in ons eerste rapport over specifieke vormen van ondersteuning, met name gezinsondersteunende pleegzorg en steungezinnen. Deze studies naar kansarmoede en sociale steun kwamen er mede op vraag van en in samenwerking met de praktijk. Hoe dit werk gegroeid is: dank aan de medewerkers onderweg Hoewel de auteur van voorliggend werk gevormd is in de klinische psychologie, zijn de vroegere publicaties de vrucht van een interdisciplinaire onderneming. De deelnemende basiswerkingen met mensen in armoede hebben zich met grote zorg toegewijd aan voortdurende uitwisseling met het onderzoeksteam. Bij de eerste publicatie kon het dagelijks wel en wee van het onderzoekswerk gedeeld en overdacht worden met onderzoekster Kim Laporte, sociaal pedagoge. Er was nauw overleg met een geëngageerd onderzoeksteam dat de dagelijkse ontwikkelingen opvolgde, bestaande uit professor en klinisch psycholoog Jozef Corveleyn, professor emeritus en psychiater Piet Fontaine en professor en socioloog Ides Nicaise. Bij de tweede en derde publicatie had ik de kans om samen te werken met Barbara Demeyer, sociologe, projectleidster aan het Hoger Instituut voor de Arbeid (K.U.Leuven). In het realiseren van deze projecten was er een fijne samenwerking met de mensen verbonden aan de betrokken diensten voor pleegzorg, de federatie Pleegzorg en Kind en Gezin. Ook via de stuurgroepen, die de verschillende projecten mee opvolgden, was er dialoog met geëngageerde werkers, met een verschillende professionele achtergrond en op verschillende niveaus werkzaam. Al deze mensen, die in een bepaalde fase van het onderzoeksproces hebben meegewerkt, ben ik erg dankbaar. De dialoog tussen mensen van verschillende disciplines heeft ongetwijfeld bijgedragen tot het verbreden van mijn horizon, door mezelf en alle betrokkenen uit te nodigen om vanuit verschillende perspectieven naar armoede en opvoeding te kijken, en daarbij de eigen vertrouwde kijk te complementeren met andere visies. Ook andere ontmoetingen hebben hiertoe bijgedragen, zoals de contacten binnen de Interuniversitaire Groep Onderzoek en Armoede, en wat ik leer uit de contacten met mensen van de vereniging waar armen het woord nemen Leren Ondernemen. iv
5 Een groot woord van dank aan degenen die dit werk mogelijk gemaakt hebben. Cera Foundation verschafte de middelen om deze onderzoeksprojecten uit te voeren, overtuigd van het belang van maatschappelijke zorg en respect voor een groep mensen die zich steeds naar de marge geduwd weten. Lies Daenen, Heidi Loos alsook Rik Donckels vertaalden deze overtuiging in hun oprechte persoonlijke betrokkenheid. Tot slot wil ik het departement Psychologie bedanken dat mij de kans en de mogelijkheid gegeven heeft om voorliggende tekst op te bouwen en zo het onderzoeksproject te finaliseren tot een doctoraat. v
Laagdrempelige verenigingen: omgaan met mensen uit kansengroepen. Workshop Roeselare stadhuis donderdag 10 september
Laagdrempelige verenigingen: omgaan met mensen uit kansengroepen Workshop Roeselare stadhuis donderdag 10 september www.demos.be Tatjana van Driessche Stafmedewerker lokale netwerken en sport Ondersteuning
Nadere informatiePRESENTATIE DE KRACHTLIJNEN VAN STERK SOCIAAL WERK VOOR DE TOEKOMST
PRESENTATIE DE KRACHTLIJNEN VAN STERK SOCIAAL WERK VOOR DE TOEKOMST De globale definitie van sociaal werk Sociaal werk is een praktijk-gebaseerd beroep en een academische discipline die sociale verandering
Nadere informatieSysteem- & relatietherapie. Katrien Aelvoet
Systeem- & relatietherapie Katrien Aelvoet Zit je in de knoop met jezelf? Lijkt de fut uit je relatie? Is er geen land meer te bezeilen met je kind? Misschien kan ik je helpen. Ik ben Katrien Aelvoet,
Nadere informatieGEKLEURDE ARMOEDE BEA VAN ROBAEYS
GEKLEURDE ARMOEDE BEA VAN ROBAEYS De opbouw van het verhaal Gekleurde armoede Een maatschappelijke uitdaging Leefwereld: het leven zoals het is Gekleurde armoede en hulpverlening Het perspectief van de
Nadere informatieOuderschap in Ontwikkeling
Ouderschap in Ontwikkeling Ouderschap in Ontwikkeling. De kracht van alledaags ouderschap. Carolien Gravesteijn Ouderschap in Ontwikkeling. De kracht van alledaags ouderschap. Carolien Gravesteijn Ouderschap
Nadere informatieVerbinden vanuit diversiteit
Verbinden vanuit diversiteit Krachtgericht sociaal werk in een context van armoede en culturele diversiteit Studievoormiddag 6 juni 2014 Het verhaal van Ahmed Een zoektocht met vele partners Partners De
Nadere informatiePraktijk voor KinderMaud & Jeugd Psychologie Simons Elke ouder kent het: Doe ik het wel goed? gevoel! ÒIk sta je graag bij om twijfels over de opvoeding of ontwikkeling van je kind weg te nemen. Jullie
Nadere informatieLokale sociale innovatie: een kijk vanuit de marges van overheid en markt
Lokale sociale innovatie: een kijk vanuit de marges van overheid en markt Stijn Oosterlynck Centrum OASeS Departement Sociologie Universiteit Antwerpen Observatie #1: lokale sociale innovatie sinds 1970s
Nadere informatieKinderarmoede. Katrien Verhegge Administrateur-generaal
Kinderarmoede Katrien Verhegge Administrateur-generaal Inleiding Decretale opdracht Kinderarmoede wicked problem Benaderen vanuit transitiedenken Kinder- en mensenrechten belangrijke toetsstenen Monitoring
Nadere informatieVoorwoord 7 Leeswijzer 9
Inhoudsopgave Voorwoord 7 Leeswijzer 9 Deel I Traumatische ervaringen 1 Wat kinderen kunnen meemaken 15 2 De reacties van kinderen op trauma 21 3 De impact op het gezin en de school 33 Deel II Kinderen
Nadere informatieCijfers en wegwijzers Armoede in Vlaanderen en Brussel. ChanceArt 10 december 2009
Cijfers en wegwijzers Armoede in Vlaanderen en Brussel ChanceArt 10 december 2009 Inhoud 1. De naakte cijfers 2. Decenniumdoelstellingen 3. Armoedebarometers 4. Armoede en cultuurparticipatie 5. Pleidooi
Nadere informatieMAAK KENNIS MET SGJ CHRISTELIJKE JEUGDZORG. SGJ Christelijke Jeugdzorg Samengevat
MAAK KENNIS MET SGJ CHRISTELIJKE JEUGDZORG SGJ Christelijke Jeugdzorg Samengevat SGJ Christelijke Jeugdzorg wil er met professionele jeugdzorg aan bijdragen dat kwetsbare kinderen en jongeren zich positief
Nadere informatierlening 19/10/2012 De opbouw van het verhaal Bind-Kracht en gekleurde armoede Gekleurde armoede als maatschappelijke uitdaging
rlening De opbouw van het verhaal Bind-Kracht en gekleurde armoede? een maatschappelijke uitdaging een uitdaging voor de hulpverlening: cijfers uit Antwerpen De opzet van het onderzoek hulpverleners Divers-sensitief
Nadere informatieopdrachtsverklaring centrum voor volwassen personen met handicap MOZAÏEK
opdrachtsverklaring centrum voor volwassen personen met handicap MOZAÏEK Bij het begin van de jaren 70 zoeken enkele ouders een dagcentrum voor hun volwassen gehandicapt kind. Voordien was het bijna evident
Nadere informatieMaster in de seksuologie
Master in de seksuologie Faculteit Geneeskunde Kiezen voor de opleiding seksuologie De seksuologie is een erg jonge wetenschap amper iets meer dan een eeuw oud, waarvan de ontwikkeling lang heeft geleden
Nadere informatieIn het hart van complexiteit werkt eenvoud
In het hart van complexiteit werkt eenvoud De Sloep als een empowerende werkplaats in een superdiverse wereld Bea Van Robaeys Inleiding Een perspectief op complexiteit Superdiversiteit (Vertovec, 2007)
Nadere informatieHoe kan de ontwikkeling van ervaringswerk en -kennis een participatieve jeugdhulp versterken?
Hoe kan de ontwikkeling van ervaringswerk en -kennis een participatieve jeugdhulp versterken? Tijs Van Steenberghe, vakgroep sociaal werk, expertisecentrum Quality of Life Jessica De Maeyer, vakgroep orthopedagogiek,
Nadere informatieDuurzaam samenwerken in een buurtgericht netwerk voor kinderen en gezinnen
Duurzaam samenwerken in een buurtgericht netwerk voor kinderen en gezinnen Welke uitdagingen liggen er? Het lokaal geïntegreerd gezinsbeleid neemt een belangrijke plaats in binnen het lokaal sociaal beleid,
Nadere informatieOmwille van het verschil. De Huizen van het Kind vanuit een kinderrechtenperspectief
Omwille van het verschil. De Huizen van het Kind vanuit een kinderrechtenperspectief Studiedag EXPOO 10 december 2015 Bruno Vanobbergen Kinderrechtencommissaris Er steekt zoveel in de Huizen van het Kind
Nadere informatieDe basis voor een gezonde leefstijl. Stafmedewerker Geestelijke gezondheidsbevordering
Geestelijke gezondheidsbevordering De basis voor een gezonde leefstijl Winnie De Roover Stafmedewerker Geestelijke gezondheidsbevordering 1 VIGeZ vzw, 2015 Enkele jaren geleden had ik het heel moeilijk:
Nadere informatieVan een geïntegreerde visie naar methodische handelingsprincipes
Van een geïntegreerde visie naar methodische handelingsprincipes Katrien Steenssens & Barbara Demeyer 24 maart 2009 Activering: wortels van het discours Sociale argumenten wegwerken sociale ongelijkheden
Nadere informatieDe stad en wijk als motor voor sociale mobiliteit
De stad en wijk als motor voor sociale mobiliteit Prof. Dr. Stijn Oosterlynck Stijn.Oosterlynck@uantwerpen.be Centrum OASeS & Urban Studies Institute University of Antwerp Inhoud Stad als oord van problemen?
Nadere informatiePROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN
PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN Vergadering van 24 oktober 2013 Verslag van de deputatie Bevoegd deputatielid: Peter Bellens Telefoon: 03 240 52 40 Agenda nr. 9/3 Budget 2013. Machtigingskrediet 831/640. Subsidie
Nadere informatieInhoud. Vechten voor wie je bent! Illustratie van een docent 11
Inhoud Vechten voor wie je bent! Illustratie van een docent 11 Leidinggevende wie ben je? Inleiding op het centrale thema 13 Dolf van den Berg, namens alle auteurs en andere betrokkenen Wie is het die
Nadere informatieARMOEDE- INDICATOREN
EEN ANDERE BENADERING VAN ARMOEDE- INDICATOREN ONDERZOEK - ACTIE - VORMING MAART 2004 STEUNPUNT TOT BESTRIJDING VAN ARMOEDE, BESTAANSONZEKERHEID EN SOCIALE UITSLUITING www.armoedebestrijding.be Centrum
Nadere informatieDe multidisciplinaire richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële GGZ
De multidisciplinaire richtlijn voor de preventie en toepassing van afzondering en fixatie in de residentiële GGZ Kathleen De Cuyper 1, Tim Opgenhaffen 2, Tine Peeters 1, Inez Buyck 1, Johan Put 2, & Chantal
Nadere informatieVisienota EDUCARE / Transities 0-6 jaar. Onderwijscentrum Brussel Entiteit Gezin
Visienota EDUCARE / Transities 0-6 jaar Onderwijscentrum Brussel Entiteit Gezin a. Situering Jonge kinderen (0-6 jaar) groeien op in diverse contexten: thuis, eventueel in de kinderopvang, en in de kleuterschool.
Nadere informatieVerandering leidt tot beter sociaal werk? Of niet?
Verandering leidt tot beter sociaal werk? Of niet? MISSION Mobile Integrated Social Services Increasing Outcomes for people in Need Hoe organiseren we de hulpverlening zo dicht mogelijk bij de mensen?
Nadere informatiePATIËNTENPARTICIPATIE IN EEN PSYCHIATRISCH ZIEKENHUIS Betekenisgevende processen
PATIËNTENPARTICIPATIE IN EEN PSYCHIATRISCH ZIEKENHUIS Betekenisgevende processen Door Annelies Verkest Verpleegkundig specialist Kliniek Sint-Jozef Pittem Inhoud van de presentatie 1. Totstandkoming 2.
Nadere informatieStudie- en vormingsdag. Van buddy tot community : hoe kwetsbare netwerken versterken?
Studie- en vormingsdag. Van buddy tot community : hoe kwetsbare netwerken versterken? Persoonlijke en duurzame netwerkversterking bij mensen in armoede Kristien Nys, Joris Van Puyenbroeck, Imane Kostet
Nadere informatieKansarme moeders en de eerste voedingskeuze voor hun kind. Rudy De Cock, Hannie Serlet en Sofie Mestdagh
Kansarme moeders en de eerste voedingskeuze voor hun kind Rudy De Cock, Hannie Serlet en Sofie Mestdagh Opbouw workshop Schets van het project Aanleiding Doelgroep Doelstellingen Fasen Fase 1: vooronderzoek
Nadere informatieConcept van een ontmoetingsplaats
Concept van een ontmoetingsplaats Algemene omschrijving Zowel uit de verschillende bezoeken in Brussel, Antwerpen, Frankrijk en Italië, als uit ons onderzoek, blijkt dat ontmoetingsplaatsen voor kinderen
Nadere informatieUW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U?
UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U? Nadine Köhle, MSc. Contactdag Stichting Olijf 3 oktober 2015 Garderen EVEN VOORSTELLEN ACHTERGROND KANKER HEB JE NIET ALLEEN! 4 ACHTERGROND IMPACT VAN DE
Nadere informatieSociale functie KO. Drempels afbouwen VLAS 29/04/2016 INLEIDING
Sociale functie KO Drempels afbouwen VLAS 29/04/2016 INLEIDING BRUSSEL, 17/02/2016 (BELGA) - "Decenniumdoelen 2017" blijft wachten op beloofde sociale correcties BRUSSEL, 22/03/2016 (BELGA) - Armoederapport
Nadere informatieDe rol van het sociale netwerk bij (v)echtscheidingen
De rol van het sociale netwerk bij (v)echtscheidingen Catrin Finkenauer, Margreet Visser, Kim Schoemaker, Justine van Lawick, Esther Kluwer, Rachel van der Rijken, & Annelies de Kruiff Kwaliteit contact
Nadere informatieOnderzoeksfiche e00006.pdf. 1. Referentie
1. Referentie Referentie Schillemans, L. & Verschelden, G. (2003). Ontwikkeling van een referentiekader voor opvoedingsondersteunende projecten. Onuitgegeven onderzoeksrapport, UGent & Preventieteam Bijzondere
Nadere informatieKinderarmoede en materiële hulp. Hoe kan materiële hulp bijdragen in de strijd tegen kinderarmoede?
Kinderarmoede en materiële hulp Hoe kan materiële hulp bijdragen in de strijd tegen kinderarmoede? 2 perspectieven Onderzoeker (UA, Ugent) deskundige lokale overlegplatforms gelijke onderwijskansen (ministerie
Nadere informatieSessie 1. Sociale sportclubondersteuning als centrale spil
Sessie 1 Sociale sportclubondersteuning als centrale spil Welkom Agenda 1. Context clubondersteuning in Mechelen 2. Het project 2018 + praktijkvoorbeelden 3. Aanbevelingen vanuit ISB vzw 4. Waar staan
Nadere informatieVisie Taalstimulering en meertaligheid Kind en Gezin
Visie Taalstimulering en meertaligheid Kind en Gezin VLOR studiedag 3 februari 2012 Taal = hot item Arme peuters ook taalarm (16/03/2009) Steeds minder baby s met Nederlands als thuistaal geboren (4/12/2010)
Nadere informatieOpening DVC Heilig Hart Deinze
Vrijdag 4 juni 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Opening DVC Heilig Hart Deinze Geachte Gouverneur, Geachte Gedeputeerde, Geachte Burgemeester en schepenen,
Nadere informatieInterculturele competenties? In de opleiding gezinswetenschappen
Interculturele competenties? In de opleiding gezinswetenschappen Studiedag Kleurrijke Maatzorg Gaby Jennes, 14 oktober 2011 Iets over de opleiding gw Opleiding voor volwassenen (sinds 1960), geaccrediteerd
Nadere informatieMissie & visie Opvoedingswinkel Gent
Missie & visie Opvoedingswinkel Gent 1 Inhoudstafel... 1 Missie & visie Opvoedingswinkel Gent... 1 Inhoudstafel... 1 Intro... 3 1. Missie... 4 2. Doelgroep... 4 3. Werking... 4 4. Beleidskader... 5 5.
Nadere informatieLijst met tabellen 11. Lijst met figuren 17
Inhoud Lijst met tabellen 11 Lijst met figuren 17 Voorwoord 21 Inleiding 23 1 Partnerschap en ouderschap in gezinnen vandaag 25 Dirk Luyten & Kathleen Emmery 1.1 Algemeen opzet van dit boek 25 1.2 Deel
Nadere informatieROADMAP HUIZEN VAN HET KIND
ROADMAP HUIZEN VAN HET KIND Inleiding De samenwerkingsverbanden Huizen van het Kind, zo blijkt uit waar we nu staan, hebben het potentieel om (verder) uit te groeien tot laagdrempelige basisvoorzieningen.
Nadere informatieIn het begin was er armoede De kwetsbaarheid en ontwikkelingskansen van kinderen in armoede
In het begin was er armoede De kwetsbaarheid en ontwikkelingskansen van kinderen in armoede GREET GEENEN [ Greet Geenen1 is doctor in de klinische psychologie en psychotherapeut en zowel op vlak van onderzoek
Nadere informatie10 Innovatielessen uit de praktijk 1
10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even
Nadere informatieInhoudstafel Inleiding en probleemstelling Hoofdstuk 1. Leerlingenbegeleiding: een exemplarisch thema in het jeugdbeleid
Inleiding en probleemstelling................................... 1 1. Situering............................................... 3 2. Onderzoeken die aan de basis liggen van deze studie............ 4 2.1
Nadere informatieUniversiteit. Brochure. Opleidingsinstituut Dageraad
Brochure Opleidingsinstituut Dageraad Universiteit Informatie Je zult je wel afvragen wie zoiets bedenkt en wie zo iets op de kaart wil zetten. Ik kan daar kort en krachtig over zijn: kijk op www.ruudvanlent.nl
Nadere informatieGezinsconferentie 2019 Burgerinitiatieven voor gezinnen, door gezinnen
Gezinsconferentie 2019 Burgerinitiatieven voor gezinnen, door gezinnen Deel I Het landschap van burgerinitiatieven voor en door gezinnen Concept * Ontstaan in (in)directe leefwereld van burger. Burgerlijk
Nadere informatieRAPPORT KANSARMOEDE-INDICATOREN IN ERPE-MERE
RAPPORT KANSARMOEDE-INDICATOREN IN ERPE-MERE Bij het openen van het rapport worden de meest recente gegevens uit de databank gehaald. Inleiding In dit document worden de kansarmoede-indicatoren weergegeven
Nadere informatieProgramma. 1. Kennismakingsronde. 2. Korte Toelichting globale werking Formaat. 3. Een blik op Linkeroever Jeugdhuis 2050
Programma 1. Kennismakingsronde 2. Korte Toelichting globale werking Formaat 3. Een blik op Linkeroever Jeugdhuis 2050 4. Ouderbetrokkenheid (focus moeders) Missie Formaat is de federatie van jeugdhuizen,
Nadere informatieAnders opvoeden. Opvoeden evolueert. Opvoeden in een multiculturele context.
Kenniscentrum Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen Anders opvoeden. Opvoeden evolueert. Opvoeden in een multiculturele context. Naïma Lafrarchi EXPOO Brussel 10 december 2015 1 OVERZICHT - Inleiding
Nadere informatieNetwerkgericht werken binnen de jeugdhulp. Bie Melis en Mia Claes
Netwerkgericht werken binnen de jeugdhulp Bie Melis en Mia Claes Veel termen met meerdere invullingen Impliceert uiteenlopende doelstellingen Verschillende benaderingen = verschillende belangen. Het netwerk
Nadere informatieFedactio Federatie van Actieve Verenigingen van België
Over Fedactio Koepelorganisatie 54 Verenigingen actief in verschillende domeinen in Brussel, Vlaanderen en Wallonië gemeenschappelijke doel : actieve bijdrage leveren aan de sociale cohesie www.fedactio.be
Nadere informatieInfant Mental Health
Infant Mental Health WAIMH Vlaanderen wants you! WAIMH Vlaanderen VZW Draagvlak uitbouwen voor IMH professionals 16 november 2017 20u Antwerpen www.waimh-vlaanderen.be Ik zie u graag Motherhood constellation
Nadere informatieSTRUCTUUR EN ORGANISATIE VAN DE INTERFACULTAIRE INTERDISCIPLINAIRE CENTRA BINNEN DE GROEP HUMANE WETENSCHAPPEN
STRUCTUUR EN ORGANISATIE VAN DE INTERFACULTAIRE INTERDISCIPLINAIRE CENTRA BINNEN DE GROEP HUMANE WETENSCHAPPEN 1. FACULTEITEN BETROKKEN BIJ DE BESTAANDE INTERFACULTAIRE INTERDISCIPLINAIRE CENTRA Penvoerende
Nadere informatie30 jaar De Bakermat, 20 jaar vroedvrouwenpraktijk, 10 jaar expertisecentrum kraamzorg viering 15 maart 2013
30 jaar De Bakermat, 20 jaar vroedvrouwenpraktijk, 10 jaar expertisecentrum kraamzorg viering 15 maart 2013 Geachte leden van de Raad van Bestuur en medewerkers van De Bakermat, Geachte rector Mark Waer,
Nadere informatieVerhaal van verandering
Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere
Nadere informatieEffectieve samenwerking met ketenpartners
Nieuwe inzichten Huiselijk geweld is een veiligheidsprobleem Grote omvang en veel verschijningsvormen Zorgwekkende stapeling van problemen Van opvang naar aanpak Geweldspiraal en overdacht tussen generaties
Nadere informatieVerlies samen de. 9 TIPS voor een participatieve basishouding kalender 2010
Verlies samen de niet TIPS voor een participatieve basishouding kalender 00 Een participatieve basishouding: de rode draad doorheen de hulpverlening Zowat elke studie naar het perspectief van cliënten
Nadere informatieKinderopvang = instrument in strijd tegen kinderarmoede
Kinderopvang = instrument in strijd tegen kinderarmoede Kinderopvang heeft verschillende functies: een economische functie, een pedagogische en een sociale functie. Kwalitatieve kinderopvang weet deze
Nadere informatieBoekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg
Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg Walter Krikilion Garant Antwerpen 16 oktober 2012 Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie
Nadere informatieTevredenheidsonderzoek. Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk.
Tevredenheidsonderzoek Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk. Stichting Buitengewoon leren & werken Prins Heerlijk Juni 2013 Stichting Buitengewoon
Nadere informatieOUDERSCHAPSPLAN als. trait-d union
OUDERSCHAPSPLAN als trait-d union E.Groenhuijsen, 06-10-2011 1 Ouderschapslan als trait-d union Teveel kinderen verloren door scheiding het contact met een van de ouders (25%). Politiek, professionals
Nadere informatieGroepstraining Kinderen uit de Knel
Groepstraining Kinderen uit de Knel Ouders en kinderen uit de klem van de vechtscheiding start. Startpunt! Over ons Startpunt! is een associatie van vier ervaren mediators met hun wortels in de psychologie,
Nadere informatieHOUVAST, VOOR ELKAAR EEN ONLINE ZELFHULPCURSUS VOOR PARTNERS VAN KANKERPATIËNTEN. Nadine Köhle, MSc.
HOUVAST, VOOR ELKAAR EEN ONLINE ZELFHULPCURSUS VOOR PARTNERS VAN KANKERPATIËNTEN Nadine Köhle, MSc. Contactdag Leven met blaas- en nierkanker 11-04-2015 Amersfoort ACHTERGROND Kanker heb je niet alleen!
Nadere informatieMaatschappelijke uitdagingen voor brede scholen
Maatschappelijke uitdagingen voor brede scholen Inspiratiedag Brede School - 29 april 2014 - BRONKS Programma armoedebestrijding cijfers Armoede in Kortrijk In Kortrijk leven in 2011 11.227 inwoners in
Nadere informatieBeweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen - Oostende
Wie zijn de armsten? Hoe spreek ik hen best aan? Op zoek naar de juiste golflengte! Guido Decombel Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen - Oostende Armen verenigen Armen nemen het woord Werken
Nadere informatiePositive Education Psychology
Positive Education Psychology (2013 onderwijsvlaanderen.be) In landen met een sterke sociale segregatie in het onderwijs heeft de sociale achtergrond van de leerlingen een grotere invloed op het kennisniveau
Nadere informatieDe meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg
De meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg Claire Meire 2014 Een sterveling draagt zijn ouders op zijn schouders. Of niet op zijn schouders. In zijn binnenste. Zijn leven lang moet
Nadere informatieHoofdstuk 5 Samenvattende reflecties
Hoofdstuk 5 Samenvattende reflecties Hoe is het om je kinderen groot te brengen als je een hard leven hebt, en als je voortdurend moet vechten om de eindjes aan elkaar te knopen? Als je in armoede leeft,
Nadere informatieGEZINNEN OP DE VLUCHT: VERHALEN VAN VLUCHT, HEDEN EN TOEKOMST
GEZINNEN OP DE VLUCHT: VERHALEN VAN VLUCHT, HEDEN EN TOEKOMST Lucia De Haene Faculteit Psychologie & Pedagogisch e Wetenscha ppe n Facultair Praktijk cen tru m PraxisP Gezinsthera pe utisch aanbod in transcultu
Nadere informatieZelfrespect en solidariteit in de prestatiemaatschappij. Evelien Tonkens, Universiteit van Amsterdam Filosofisch Café Hoogeveen 26 november 2013
Zelfrespect en solidariteit in de prestatiemaatschappij Evelien Tonkens, Universiteit van Amsterdam Filosofisch Café Hoogeveen 26 november 2013 Prestatiedruk, Solidariteit onder druk, Zelfrespect fragiel
Nadere informatieOver thuis, buurt, kinderopvang, kleuteronderwijs en transitie
Over thuis, buurt, kinderopvang, kleuteronderwijs en transitie Welke uitdagingen liggen er? De kwaliteit van de overgang tussen thuis, kinderopvang en kleuterschool is cruciaal voor jonge kinderen. Onderzoek
Nadere informatieEerste lijn, eerste hulp: laagdrempelige en toegankelijke psychische hulp op maat van mensen in armoede
Eerste lijn, eerste hulp: laagdrempelige en toegankelijke psychische hulp op maat van mensen in armoede Armoede & psychische problemen De dagelijkse overlevingsstrijd in een samenleving waarvan mensen
Nadere informatieContextbegeleiding gestript PRAKTIJKBOEK
Contextbegeleiding gestript PRAKTIJKBOEK Een boek waar veel mensen toe hebben bijgedragen Goedele Plovie, Luc Claessens Marleen Marien Bart Symons Wim Braamse Koen Hermans & Tine Van Regenmortel Johan
Nadere informatieHet Geïntegreerd Breed Onthaal. Een beschrijvend en evaluerend onderzoek
Het Geïntegreerd Breed Onthaal Een beschrijvend en evaluerend onderzoek Wie-is-wie? Didier Boost (onderzoeker) Universiteit Antwerpen, OASeS, Master Sociaal Werk Sara Elloukmani (onderzoeker) Universiteit
Nadere informatieBoekvoorstelling Verbinding in de vrije tijd Recyclart 17 juni 2014
Boekvoorstelling Verbinding in de vrije tijd Recyclart 17 juni 2014 Armoede tegengaan, betekent dan ook werkelijk inzetten op een egalitaire samenleving, op het voor iedereen toegankelijk maken van de
Nadere informatieOnderwijs en OCMW: pleidooi voor meer samenwerking! Lege brooddozen op school symposium 14 oktober 2014
Onderwijs en OCMW: pleidooi voor meer samenwerking! Lege brooddozen op school symposium 14 oktober 2014 Programma armoedebestrijding cijfers Armoede in Kortrijk In Kortrijk leven in 2011 11.227 inwoners
Nadere informatieInleiding. Johan Van der Heyden
Inleiding Johan Van der Heyden Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 26 E-mail : johan.vanderheyden@iph.fgov.be
Nadere informatieWat. lokaal project kinderarmoede innovatietraject binnen het inspirerend voorbeeld Huis van het Kind Anderlecht samenwerkingsverband tussen
Wat lokaal project kinderarmoede innovatietraject binnen het inspirerend voorbeeld Huis van het Kind Anderlecht samenwerkingsverband tussen het inloopteam Huis der Gezinnen de Erasmus Hogeschool Lerarenopleiding
Nadere informatieContextuele Therapie. Een inleiding
Contextuele Therapie Een inleiding Ivan Boszormenyi-Nagy Ivan Boszormenyi-Nagy 1920-2007 2007 Ivan Boszormenyi-Nagy werd geboren op 19 mei 1920 in Boedapest. Hij werd psychiater en hoogleraar psychiatrie
Nadere informatieOpleiding ouderbegeleiding
Opleiding ouderbegeleiding me nse nkennis vanuit een visie op ouderschap in ontwikkeling Als je krachtgericht werken met het netwerk rond het kind wilt invullen, dan zit hier alles in. Vanuit een betere
Nadere informatieActiviteiten ter verbetering van de. maatschappelijke rol van de Vlaams- Belgische Gebarentaal met het oog op. een grotere integratie van (vroeg)doven
Activiteiten ter verbetering van de maatschappelijke rol van de Vlaams- Belgische Gebarentaal met het oog op een grotere integratie van (vroeg)doven in de horende maatschappij: actieplan. April 1998 Auteurs
Nadere informatieeen dvd van Buurtwerk t Lampeke over het effect van huiswerk op gezinnen in kansarmoede
Huiswerkklasse een dvd van Buurtwerk t Lampeke over het effect van huiswerk op gezinnen in kansarmoede In gesprek met Maureen Tomczak, onderwijsverantwoordelijke van kinderwerking Fabota, deelwerking Buurtwerk
Nadere informatieInleiding In mijn praktijk als orthopedagoog/gz-psycholoog komen natuurlijk ook ouders met een enig kind. Eerlijk gezegd zag ik hen tot nu toe niet als een aparte categorie. Voor mij is ieder mens uniek,
Nadere informatieBELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL
BELEIDSPARTICIPATIE DOOR EEN KINDERRECHTENBRIL Een reflectie-instrument voor beleidsmakers Sara Lembrechts Kenniscentrum Kinderrechten vzw (KeKi) KeKi s dubbele opdracht - Brugfunctie: bijdragen tot een
Nadere informatieDENKEN OVER TECHNOLOGIE, GEZONDHEID EN ZORG
DENKEN OVER TECHNOLOGIE, GEZONDHEID EN ZORG Colofon Dorien Voskuil en Deirdre Beneken genaamd Kolmer Denken over technologie, gezondheid en zorg In opdracht van: De Haagse Hogeschool Johanna Westerdijkplein
Nadere informatieGebiedsgericht werken?
Provincie Oost-Vlaanderen 20/03/2017 Gebiedsgericht werken? Een visie van samenlevingsopbouw Riet Steel, Samenlevingsopbouw Vlaanderen Opbouw 1. Situering Samenlevingsopbouw 2. Praktijkkader 3. Praktijkvoorbeeld
Nadere informatieGelijke Kansen en Diversiteit binnen het UZ Gent
Gelijke Kansen en Diversiteit binnen het UZ Gent 1. Missie - visie Gelijke Kansen en Diversiteit UZ Gent Het UZ Gent is een pluralistische instelling. De benadering van Gelijke Kansen en Diversiteit op
Nadere informatieJeugdzorg en sport. Niels Hermens (Verwey-Jonker Instituut & Wageningen Universiteit) nhermens@verwey-jonker.nl
Jeugdzorg en sport Niels Hermens (Verwey-Jonker Instituut & Wageningen Universiteit) nhermens@verwey-jonker.nl Agenda Samenwerking jeugdzorg en sport: achtergrond en ervaringen Sport in de interventiepiramide
Nadere informatieBeleidsrelevantie en doorwerking van toekomstverkenningen
Beleidsrelevantie en van toekomstverkenningen Studiedag: Planning en van toekomstverkenningen in Vlaanderen 21 september 2012 Ellen Fobé & Marleen Brans Instituut voor de Overheid, KU Leuven 1 Structuur
Nadere informatieOver mixen, matchen en switchen. Vrijetijdsbeleving van kinderen in armoede
Over mixen, matchen en switchen. Vrijetijdsbeleving van kinderen in armoede Filip Coussee & Griet Roets Vakgroep Sociale Agogiek, Universiteit Gent 28 juni 2011 Wat is het probleem? Jeugdwerk en culturele
Nadere informatiePraktijk voor KinderEefke & Jeugd Psychologie van Rensch Opvoeden is niet altijd makkelijk! ÒIk sta je graag bij om twijfels over de opvoeding of ontwikkeling van je kind weg te nemen. Jullie kind staat
Nadere informatieDecreet opvoedingsondersteuning in relatie tot de IJH. Benedikte Van den Bruel Veerle Roels
Decreet opvoedingsondersteuning in relatie tot de IJH Benedikte Van den Bruel Veerle Roels Kind en Gezin èn Agentschap Jongerenwelzijn? Kind en Gezin en Agenschap Jongerenwelzijn verantwoordelijk voor
Nadere informatieOuderbetrokkenheid in het voortgezet onderwijs
Ouderbetrokkenheid in het voortgezet onderwijs Een goede relatie tussen ouders en school komt het leerresultaat ten goede en dat is wat we allemaal willen! Convenant Impuls Kwaliteitsverbetering Onderwijs
Nadere informatieInhoud van de presentatie
De overgang van het basis- naar het secundair onderwijs vanuit ontwikkelingspsychologisch perspectief Annelies Somers i.s.m. Prof. Hilde Colpin Prof. Karine Verschueren ~ Centrum voor Schoolpsychologie
Nadere informatieKRUISPUNT HULPVERLENING-VRIJWILLIGERSWERK Lerende samenwerking tussen welzijnsschakels en ocmw s op vlak van gezinsondersteuning
KRUISPUNT HULPVERLENING-VRIJWILLIGERSWERK Lerende samenwerking tussen welzijnsschakels en ocmw s op vlak van gezinsondersteuning 10 december 2015 8 ste Jaarcongres EXPOO Brussel Opbouw 1. Welzijnsschakels
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
220 Nederlandse Samenvatting Summary in Dutch Teams spelen een belangrijke rol in moderne organisaties (Devine, Clayton, Phillips, Dunford, & Melner, 1999; Mathieu, Marks, & Zaccaro, 2001). Doordat teams
Nadere informatieWaarom deze studie, en waarom nu? En waarom dit thema? > 3 elementen. Jean-Pascal Labille, Secrétaire Général
Waarom deze studie, en waarom nu? En waarom dit thema? > 3 elementen Jean-Pascal Labille, Secrétaire Général Introduction Jean-Pascal Labille, Secrétaire Général 1. Observatie van verschillende indicatoren
Nadere informatie