Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg

Transcriptie

1 Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg Walter Krikilion Garant Antwerpen 16 oktober 2012

2 Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg

3 Een Boekenpodium is geen boekvoorstelling, maar diept een centraal thema uit een recent verschenen boek wat verder uit. Presentatie en discussie.

4 Indeling: 1) Uitdaging en context 2) Evidence-based en methodisch handelen: welke kijk erop? 3) Handvatten rond de aandacht voor zingeving, levensbeschouwing en spiritualiteit in de zorg 4) Aanbevelingen voor beleid en management 5) Handvatten rond samenwerking tussen zorgprofessionals en geestelijk verzorgers

5 1) Uitdaging en context

6 Zingeving en spiritualiteit vormt een grote uitdaging voor therapie en zorg. Maar, ondanks de geleidelijke vooruitgang in de afgelopen decennia, is er nog veel werk aan de winkel.

7 Welke factoren spelen mogelijk mee? efficiëntiegericht handelen gebrek aan kennis en inzicht gevoel van onmacht verveeld zitten met levensbeschouwelijke instituties en vertroebeld zicht op waar het om gaat en wie/wat faciliterend kan werken zingeving en verwante termen zijn moeilijk pakbaar of hard te maken

8 Context van mijn analyse en aanbevelingen: de geestelijke gezondheidszorg, concreet het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Geel. mijn activiteit als stafmedewerker zingeving, levensbeschouwing, ethiek en cliëntenparticipatie; en mijn activiteit als psychotherapeut.

9 Uitgangspunt: hetgeen geldt voor de GGZ, geldt ook voor de algemene gezondheidszorg en voor hulpverlening en welzijnszorg. Dat is mijn ervaring vanuit netwerking en samenwerkingsverbanden in bredere zin; en ook vanuit uitwisseling op symposia.

10 2) Evidence-based en methodisch handelen: welke kijk erop?

11 Vertrekpunt, ook in mijn boek, is de actuele situatie van de GGZ, met: groeiende tendens naar standaardisering evidence-based en doelgroepgericht behandelen transparant werken vanuit methodieken aan de hand van protocollen.

12 Positiebepaling tegenover evidence-based behandelen: integreren met het oog op kwaliteitsvolle zorg complementariteitsmodel erkennen van valkuilen van actuele verengde visie op evidence-based in de praktijk te rationeel en te technisch verbreden van evidence-based concept vanuit de oorspronkelijke definitie.

13 Inspiratie bij de oorspronkelijke omschrijving van evidence-based behandelen. In oorspronkelijke definitie treffen we het noodzakelijk samengaan van 3 essentiële componenten aan:

14 vormen van een klinisch oordeel en maken van een klinische keuze als behandelaar met deskundigheid betrokkenheid en afstemming op de unieke cliëntsituatie methodisch en oordeelkundig gebruik van de beste actueel beschikbare onderzoeksgegevens

15 Deze ruimere evidence-based opvatting gaat samen met: een integrale kijk op behandeling en therapie behandeling is meerdimensionaal value-based behandelen aandacht voor het unieke verlangen en de eigen waarde van de persoon ruimere opvatting over kennisontwikkeling aangevuld met de actieve participatie van behandelaars aan onderzoek

16 Aanbevelingen voor zorgprofessionals - werken aan volgende basishoudingen: gerichtheid op integrale zorg en voortdurend werken aan kwaliteit hierin bereidheid tot een open blik in de therapeutische relatie bereidheid tot tegelijk werken op twee niveaus: dat van de methodiek als professional en dat van de existentiële onderlaag als medemens en tochtgenoot tegelijk staan in de eigen beroepsdeskundigheid en interdisciplinair handelen

17 3) Handvatten rond de aandacht voor zingeving, levensbeschouwing en spiritualiteit in de zorg

18 Nood aan de ontwikkeling van een kader en een terminologie om over deze dimensie in de zorg te leren spreken met elkaar: helemaal niet vanzelfsprekend zoeken naar een aanpak die past bij de specifieke zorgcontext terugkerende basisvorming voor personeelsleden uit diverse disciplines samen

19 Thema s die aansluiten bij de context van zorg en therapie en die bijdragen tot expertiseontwikkeling rond zingeving bij zorgprofessionals: (psychische) kwetsbaarheid en zelf kwetsbaar durven zijn veerkracht en bezieling tochtgenoot-zijn hoop en gerichtheid op toekomst

20 Voorbeelden van concrete initiatieven in de GGZ die bijdragen tot vorming met gelijkwaardige deelname van zorgprofessionals en cliënten: Stiltewandelingen met dialoog vanuit werken met de zintuigen. Sessies Cult uur van de stilte met gedichten en filmbeelden/interviews met cliënten.

21 4) Aanbevelingen voor beleid en management

22 Cliënten beschouwen als partners in de ontwikkeling van zorg: zoeken naar contacten in bredere zin en openheid om het beheersmatig handelen met een kritische cliëntfilter te bekijken een zorgbeleid mogelijk maken waarin cliënten vanuit ervaringsdeskundigheid feedback kunnen geven.

23 Een beleid rond zorg mogelijk maken waarin: zorgprofessionals interdisciplinair werken en werken aan congruente zorg zorgprofessionals vanuit de samengedragen zorg gestimuleerd worden oog te hebben voor cliëntvragen rond zingeving en levensbeschouwing

24 Een beleid waarin inzake levensbeschouwelijke zingeving: gewerkt wordt vanuit een actief pluralisme waarbij diversiteit een positief gegeven is en specifieke rituelen/symbolen ruimte krijgen dialoog voorop staat en patiëntgericht het contact met geestelijk verzorgers gefaciliteerd wordt

25 5) Handvatten rond samenwerking tussen zorgprofessionals en geestelijk verzorgers

26 Vanuit de therapeutische relatie kunnen zorgprofessionals cliënten ondersteuning geven wat de dimensie van zingeving betreft: in het kader van integrale zorg vanuit hun eigen authenticiteit met enige vrijmoedigheid

27 Zorgprofessionals ervaren, juist vanuit een authentieke opstelling, hun grenzen rond zingeving, levensbeschouwing en spiritualiteit: zorgprofessionals verwijzen door naar en werken samen met de geestelijk verzorgers uit diverse levensbeschouwingen

28 Geestelijk verzorgers: hebben vanuit hun specifieke deskundigheid een eigen plek binnen de interdisciplinaire zorgcontext en dat vanuit een integrale en meerdimensionale kijk op zorg en therapie.

29 Van fundamenteel belang is de mogelijkheid om te werken aan een cultuur van begrip en vertrouwen. Dit vanuit de verbindende kracht van zingeving en spiritualiteit.

30 Dank voor uw aandacht Tijd voor feedback en uitwisseling