Beleidsrelevantie en doorwerking van toekomstverkenningen

Transcriptie

1 Beleidsrelevantie en van toekomstverkenningen Studiedag: Planning en van toekomstverkenningen in Vlaanderen 21 september 2012 Ellen Fobé & Marleen Brans Instituut voor de Overheid, KU Leuven 1 Structuur Opzet onderzoeksproject SBOV Toelichting cases Doorwerking Vormen toegelicht vanuit theorie Case studies analyseresultaten Succesfactoren en aandachtspunten voor Case studies analyseresultaten Conclusie en algemene aandachtspunten 2 Voorstelling SBOV-Project Project: Geïnf ormeerd Beleid: af stemming v an v raag en aanbod v an toekomstv erkenningen SBOV II KU Leuven, UGent, UAntwerpen, UHasselt, HoGent Cluster innoverende beleids-, beheers- en financiële cycli 3

2 Overzicht cases Strategische Clusters T&I MIRA-S NARA-S Methode / Uitkomst Delphi Normatief Scenario s Normatief Scenario s Exploratief Data Kwalitatief Kwantitatief Kwantitatief Tijdshorizon MLT LT LT Scope / Focus Beleidsdomein T&I Sectorale uitdieping Beleidsdomein Milieu Integrale uitbreiding Beleidsdomein Natuur Sectorale uitdieping Aanleiding Aanbod Vraag Vraag Kennisnood Decretaal Decretaal Uitvoering / Input Intern Experts + Stakeholders Mixed Experts Intern Experts Verspreiding / Actor Organisatie + voorzitter Organisatie Organisatie 4 Doorwerking - Theorie Verschillende ty pes > Directe Conceptueel- verlichtend Agenderend inspirerend Politiek-strategisch > Meerwaarde van toekomstverkenningen als product Proces-gerelateerde Verschillende dimensies > Bron van invloed: product/proces Timing Intentie 5 Doorwerking theorie Productgerelateerde (naar Bekkers et al. 2004) Vorm van Omschrijving Rolopvatting Instrumentele De toekomstverkenning leidt tot een directe verandering van het gedrag van beleidsmakers. Dit gebeurt in lijn met de resultaten van de verkenning. Beleidsanalist Conceptuele De verkenning brengt een verandering in de kennis of visies van de beleidsmakers tot stand. Inspirator Agenderende Als gevolg van de verkenning komt een nieuw onderwerp of beleidsthema op de agenda in het maatschappelijke of politieke debat. Agendasetter Politiek-strategische De verkenning wordt gebruikt om de machtspositie van één of meerdere spelers te versterken. Hierdoor kunnen zij politieke doelen beter bereiken. Souffleur 6

3 Doorwerking - analyseresultaten Case 1 Case 2 Case 3 Dir ecte Strategische beleidsdocumenten Beperkt aantal doelstellingen in Minaplan Conceptue le Kennis- en referentiepunt Reflectiemiddel naar de toekomst, inzicht in huidige tekortkomingen Aanduiden van strategische beleidskeuzes Agenderen de Nood aan keuzes maken, Nood aan coördinatie Herbevestiging nood aan weg van hands-off keuzes maken benadering Polit iek- Interpellatie van ministers strategisch e Proces-gere lateerde Openheid naar nieuwe verkenningen Nood aan betere afstemming op voorgrond Openheid nieuwe verkenning, facilitatie toekomstgerichte kijk 7 Succesfactoren voor - theoretisch Aandacht v oor in studies rond adv iesraden, beleidsev aluatierapporten, perf ormance rapporten, wetenschappelijke analy ses,etc. Fase van de verkenning Opzet Proces Resultaat Nazorg Context Aandachts- Beleids- Interactie Beleids- Communicatie Capaciteit punten relevantie Facilitatie ontwikkeling Politieke steun Cultuur Vraaggestuurdheid Facilitatie van dialoog van proces Robuustheid Tijdsperspectief Timing Evaluatie Samenwerking Dis courscoalities 8 Succesfactoren - analyseresultaten Case 1 Case 2 Case 3 Inhoudelijke aspecten Beleidsreleva nti e + +/- +/- Stakeholder support Tijdshorizon +/- - - Procesmatige aspecten Afstemming met beleidsmakers Timing Nazorg +++ +/- +/- Aspecten uit de beleidscontext Openheid van beleidsmakers + - +/- Beleidsruimte

4 Conclusie - Algemene aanbevelingen Context!!!...Context!?! Context??? Aandacht v oor noden en mogelijkheden in het beleid Proces bewust managen In f unctie v an (breed) Met aandacht v oor succesf actoren Verwachtingen van beleidsmakers opvangen Afstemming gedurende het hele proces Draagvlak als versterkende factor Actieve nazorg voor het product Ev enwicht normativ iteit v s. primaat v an de politiek 10 Onderzoeksrapporten Toekomstverkenningen in een beleidscontext. Theoretische beschouwingen over een geïnformeerde beleidspraktijk en de rol v an beleidsgerichte toekomstverkenningen, 102p. Toekomstverkennen bij de Vlaamse overheid. Analyse van praktijken en, 166p. Naar een optimalisering van toekomstverkenningen. Ov erzicht van aandachtspunten en aanbevelingen, 23p. 11 Vragen Ellen Fobé ellen.fobe@soc.kuleuven.be Marleen Brans marleen.brans@soc.kuleuven.be 12

5 Informatie/Contact Steunpunt beleidsrelevant onderzoek BESTUURLIJKE ORGANISATIE VLAANDEREN SLAGKRACHTIGE OVERHEID Parkstraat 45 bus B-3000 Leuven Tel: Fax: sbov@soc.kuleuven.be 13