Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman

Transcriptie

1 Natuurinclusieve landbouw: wat kan het u opleveren? Jan Willem Erisman

2 Louis Bolk ( ) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was dit eens te bestuderen met verkleinglazen"

3 Natuurinclusieve landbouw: De natuur als kennisbron (Bron: Stichting Van Akker naar Bos)

4 Milieudruk landbouw neemt af.. Landbouw productie is economisch en ecologisch zeer efficiënt per product eenheid Maar vanwege de omvang, is de milieudruk hoog (per ha) Nederland grootgebruiker pesticiden Binnen de EU worden alleen in Malta meer kilogrammen pesticiden per hectare verkocht dan in Nederland. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat, het statistisch bureau van de EU. Volgens cijfers van Eurostat werd in onderzoeksjaar 2013 bijna 6 kg aan pesticiden per hectare verkocht. Lees meer

5 tegelijkertijd: sterke afname doelsoorten, ten opzichte van Agrarisch gebied groter dan 100 hectare Vaatplanten Broedvogels Dagvlinders Bron: FLORON, SOVON, Van Swaay 2009; Living Planet Report, Natuur in Nederland, WNF, 2015

6 Van divers/bloemrijk naar gelijksoortig Diverse en bloemrijke systemen genetische variatie kleinschaligheid. Landschapselementen kruidenrijk grasland bloemrijk graanteelt Biouniform en monocultuur genetische variatie specialisatie uniform landschap. eiwitrijk grasland aardappelteelt

7 Consumenten besteding aan voedsel in Nederland (% of inkomen)

8 De opbrengsten in de varkensvlees en zuivel keten slecht verdeeld Netto rendement als % van de investering in de varkens- en zuivelketen Van Grinsven en Komen, 2017

9 Wat verdient de boer in het voedselsysteem??

10 Hoge efficiëntie ten kosten van biodiversiteit Intensiteit van bedrijf

11 We noemen dit het Controlemodel

12 Een veerkrachtig systeem is minder kwetsbaar

13 (Bio)diversiteit als basis voor veerkracht Grote diversiteit Weinig diversiteit Genetische Variatie gewassen Diversiteit op Het bedrijf Variatie in een Regio Variatie in dieet

14 Biodiversiteit en de landbouw Biodiversiteit is de rijkdom en diversiteit van al het leven op aarde. Biodiversiteit gaat niet alleen over de individuele soorten, maar juist de diversiteit van ecosystemen, soorten en genen, en de samenhang daartussen. Landbouw is afhankelijk van biodiversiteit en draagt bij aan biodiversiteit, voedselproductie en beheer van ecosysteemdiensten

15 Biodiversiteit bevordering, risico verlaging en duurzame landbouw Functionele (agro) biodiversiteit versterken Lagere drukfactoren Toename biodiversiteit op en buiten het bedrijf Basis voor een robuust/ veerkrachtig systeem met een goed verdienmodel

16 Natuurinclusieve landbouw Natuurinclusieve landbouw is een vorm van duurzame landbouw als onderdeel van een veerkrachtig voedselsysteem, gebruikmakend van de natuur/(bio)diversiteit, met een gezond verdienmodel Landbouw die: voldoende (en veilig) voedsel produceert met hoge kwaliteit, binnen de ecologische- en leefomgevingsgrenzen goed voor het klimaat, landschap en de burger met een gezond verdienmodel.

17 4 samenhangende pijlers van biodiversiteit Specifieke Soorten Brongebieden en Verbindingszones Landschappelijke Diversiteit Functionele Agrobiodiversiteit

18 Functionele agrobiodiversiteit

19 Smalle weegbree in kruidenrijk grasland Stabielere productie door droogtetolerantie Remmen van bodemmineralisatie (inklinking) Hogere gehalte aan mineralen zoals koper en selenium voor diergezondheid Bevat secundaire metabolieten die bacterie remmend zijn

20 De rol van het bodemleven: wormen Ontsluiting van de ondergrond! Wormengang kan tot 10 l water opvangen! Wormen werken stro In tot 6 ton/ha Stikstoflevering kg N/ha/jr

21 Teeltsysteem 36-jarige proef in Gent Effect op organische stof, N-opbrengst en wormen Behandelingen: Org stof% NLV (N/ha) Gewicht g/worm 36 jaar blijvend grasland ,65 Wisselbouw 3 jaar gras na 3 jr maïs ,25 Wisselbouw 3 jaar maïs na 3 jr gras ,23 >36 jaar snijmaïs ,12 Aanleg proefveld in 1966 Proefveld in 2002

22 Effect op regenwormenbiomassa Biomassa regenwormen (g m -2 ) jaar blijvend gras 3 jaar gras na 3 jaar mais 3 jaar mais na 3 jaar gras 36 jaar continu bouwland Van Eekeren et al. 2008

23 Landschappelijke diversiteit

24 Bloeiend Bedrijf bloemrijke akkerranden Akkerranden: niet alleen een doel op zich, maar vooral een middel om te werken aan verduurzamen van gewasbescherming > 600 boeren vergroten biodiversiteit op meer dan 1200 km akkerranden Kennisopbouw heeft tot meer bewustwording en gedragsverandering gezorgd 75% van de deelnemers heeft gewasbescherming aangepast.

25 Wilg in het landschap Voer voor koeien (o.a. mineralen en gezondheid) Milieu en waterkwaliteit (Uitmijnen van slootkanten, terugbrengen nutriënten in kringloop) Hout(snipper) productie voor energie Driedimensionaal grazen Aan wilgensingel

26 Brongebieden en verbindingszones

27 Specifieke soorten

28 Specifieke soorten: een maatschappelijke opgave

29

30 Mogelijkheden voor waardering Intrinsieke motivatie van de ondernemer (kostenverlaging) Vergoedingen agrarisch natuurbeheer (GLB) Duurzaamheidscertificaten (bv. Veldleeuwerik) Groenfinanciering Waardering in de keten (bv biologisch; lokale afzet) Bruto opbrengst Ruimere financiële marge Bruto opbrengst Krappe financiële marge Netto opbrengst Productiviteit bedrijf Netto opbrengst

31

32 Herontwerp van het systeem Adaptief model Subsidies Herontwerp systeem Nieuwe bedrijfsmodellen Agrarisch Natuurbeheer Controle model

33 Bedankt voor uw aandacht