Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw

Transcriptie

1 Rapport: duurzaamheid van de Vlaams-Brabantse land- en tuinbouw Economische, ecologische en sociale indicatoren Ine Vervaeke en Jona Lambrechts

2 Inleiding Aanleiding: 20 jaar Vlaams-Brabant Duurzaamheid: economische, ecologische, sociale indicatoren, cijfers, kaarten, Doelgroep: gemeentes, provincie Kader voor landbouw in de provincie: relatie met andere overheden, organisaties, (provinciale) projecten en werking, andere rapporten, Bedankt aan het leescomité

3 Geschiedenis

4 ECONOMIE (PROFIT) Ruimtelijk Bedrijven Maatschappij

5 Ruimtelijk Cultuurgrond / totale oppervlakte (ADSEI 2010)

6 Ruimtelijk Geregistreerde percelen 2014 (Departement L&V)

7 Ruimtelijk Evolutie (ha)

8 Ruimtelijk Bestemming versus gebruik Grote oppervlakte niet in gebruik ondanks grote vraag 11% agrarisch gebruik buiten agrarisch gebied Verpaarding: ruim 5% in Vlaanderen Vertuining: 8% in Vlaanderen (6% v/h agr. gebied)

9 Bedrijven Aantal (ADSEI 2010)

10 Bedrijven Evolutie

11 Bedrijven Oppervlakte +/- constant, halvering bedrijven verdubbeling van de grootte van

12 Bedrijven Oudere bedrijfsleiders + beperkte opvolging

13 Bedrijven Rechtstreekse arbeidskrachten: 11% v. Vlaanderen

14 Bedrijven Typering: grote diversiteit Veel rundvee, akkerbouw, fruit, groenten

15 Bedrijven Gewassen (ADSEI 2010): - Veel akkerbouw (vooral granen): > 50% - Weinig voedergewassen, weinig serres - Typisch: witloof, fruit (peer en kleinfruit stijgend)

16 Bedrijven Geschiktheid voor akkerbouw

17 Bedrijven Veeteelt (ADSEI 2010) - Weinig intensieve veehouderij - Runderen: diverse concentraties - Paarden: grootste %, duidelijke onderschatting (+/ in Vlaanderen)

18 Bedrijven Biologische landbouw: - Kleine oppervlakte: 1,1% in 2014 (Vlaanderen: 0,8%, EU: ruim 5%) - Bedrijven: 2,6% + toenemend aantal

19 Landbouwconjunctuurindex: dieptepunt

20 Maatschappij Tewerkstelling: - Rechtstreekse arbeidskrachten (in voltijdsen): 4303 in 2013 (5800 in 2001) - Toelevering + verwerking!! - Cijfers voedingsindustrie

21 Maatschappij Voedselproductie - Buitenlandse studies: m²/inwoner - Studie Vlaanderen: m²/inwoner ha nodig (>> beschikbare grond) - Vlaams-Brabant: +/ ha nodig (slechts ha in professioneel gebruik) - Brussel

22 ECOLOGIE (PLANET) Europa Vlaanderen Beleid: verplichtingen stimuleren (subsidies) Vaak nog in evolutie Bodem-, water- en luchtkwaliteit en biodiversiteit

23 Bodem

24 Bodemkwaliteit Niet hernieuwbare natuurlijke hulpbron Fysisch Organische stof Chemisch Biologisch

25 Fysische bodemvruchtbaarheid Bodemstructuur bodemerosie

26 Fysische bodemvruchtbaarheid Alle zeer sterk en sterk erosiegevoelige gemeenten: erosiebestrijdingsplan of plan in opmaak Rol erosiecoördinatoren Subsidies voor gemeentes Beheerovereenkomsten door landbouwers Demonstratieprojecten: BodemBreed

27 Chemische bodemvruchtbaarheid Organische stof + Bodemstructuur + Bodemleven + Levering van nutriënten Lange termijn evolutie is van belang Geen duidelijke verschillen in Vlaams-Brabant tov België Belang onderzoek

28 Chemische bodemvruchtbaarheid Vermesting - Nitraten en fosfaten van nature aanwezig in de bodem - Cruciaal voor de plantengroei - Bij teveel: verstoring daling waterkwaliteit - Bepaling van bodembalans en nitraatresidu

29 Chemische bodemvruchtbaarheid Nitraatresidu 2013 Teeltgroep Antwerpen Limburg Oost- Vlaanderen Vlaams- Brabant West- Vlaanderen Totaal Grasland Gem Maïs Gem Bieten Gem Graangewassen Gem Aardappelen Gem Groenten Gem Fruit Gem Totaal Gem

30 Biologische bodemvruchtbaarheid Bodemvoedselweb - Eten of gegeten worden - Gebrek aan kennis - Regenwormen

31 Waterkwaliteit Vermesting MAP-meetnet (oppervlaktewater) - Invloed vanuit landbouw op kwaliteit (nitraat en fosfaat) - Winterjaar (periode 1 juli tot en met 30 juni) - Drempel: 50 mg nitraat/l (vanaf één overschrijding rood meetpunt)

32 Waterkwaliteit Evolutie % rode meetpunten Provincie Antwerpen 46% 24% 26% 21% 17% 21% 23% Limburg 58% 22% 23% 20% 26% 18% 21% Oost- Vlaanderen Vlaams- Brabant West- Vlaanderen 49% 20% 14% 14% 11% 10% 10% 27% 15% 11% 15% 18% 8% 12% 69% 55% 45% 48% 43% 35% 32% Doelstelling 2014: max 16% overschrijdingen Doelstelling 2018: max 5% overschrijdingen

33 % rode MAP-meeptunten Waterkwaliteit Vlaanderen Vlaams-Brabant 0 winterjaar

34 Waterkwaliteit

35 Waterkwaliteit Focusgebied

36 Waterkwaliteit Fosfaat Grondwater Gewasbeschermingsmiddelen Kadering beleid + demonstratieprojecten

37 Emissies Instandhoudingsdoelstellingen (IHD) - Programmatische aanpak stikstof (PAS) - Speciale beschermingszones (SBZ) - Invloed op milieuvergunning - Infosessies voor gemeentes: - In volle evolutie, zie

38 Emissies Stikstofdepositie landbouw

39 (Agro)biodiversiteit

40 Agromilieumaatregelen Beheerovereenkomsten (VLM) Ha in Vlaanderen Ha in Vlaams- Brabant % Vlaams-Brabant t.o.v. Vlaanderen Verminderde bemesting % Beheer kleine landschapselementen % Soortenbescherming % Erosiebestrijding (1) % Perceelsrandenbeheer (1) % Oppervlakte cultuurgrond %

41 Agromilieumaatregelen Agromilieumaatregelen (Departement L&V) Ha in Vlaanderen Ha in Vlaams- Brabant % Vlaams-Brabant tov Vlaanderen Mechanische onkruidbestrijding % Verwarringstechniek % Hoogstamboomgaarden % Teelt vlinderbloemigen % Milieuvriendelijke sierteelt % Hectaresteun biologische landbouw % Oppervlakte cultuurgrond %

42 WELZIJN (PEOPLE) Brede invulling mogelijk Minder cijfermateriaal beschikbaar Relatie met economische aspecten

43 Zorgboerderijen Antwerpen: 4,8% Oost-Vlaanderen: 3,9% Limburg: 3,7% Vlaams-Brabant: 3,2% West-Vlaanderen: 2,2% subs nt-subs

44 Landbouweducatie Boeren met Klasse Aantal bezoekers (x1000) Aantal bedrijven

45 Landbouw in de toekomst? Uitdagingen : 9 miljard mensen - Wereldwijd stijgende vleesconsumptie - Klimaatverandering - Trends in consumptiepatronen

46 Landbouw in de toekomst

47 Vragen?

48 Bedankt