Memo. aan. Gemeenteraad Conceptbestuursovereenkomst asielzoekerscentrum PWA-kazerne. van. College van B&W. 25 april 2016

Transcriptie

1 Memo aan onderwerp van directie afdeling telefoon datum Gemeenteraad Conceptbestuursovereenkomst asielzoekerscentrum PWA-kazerne College van B&W 25 april 2016 De gemeente Gouda en het COA (Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers) hebben overeenstemming bereikt over een conceptbestuursovereenkomst voor het azc (asielzoekerscentrum) dat tweede helft van 2017 zijn deuren opent in Gouda. Het vaststellen van de bestuursovereenkomst is een bevoegdheid van het college, maar de raad wordt uiteraard betrokken bij dit maatschappelijk relevante onderwerp. Gelet op de impact van dit dossier is ervoor gekozen om ten behoeve van de te sluiten bestuursovereenkomst (minimaal) twee raadsbijeenkomsten te benutten. Wensen en bedenkingen Op maandag 9 mei a.s. worden de raadsleden nader geïnformeerd over de inhoud van de conceptbestuursovereenkomst en de wijze waarop het advies van het bewonersplatform is verwerkt. Vervolgens worden de raadsleden op woensdag 11 mei a.s. in de gelegenheid gesteld om wensen en bedenkingen mee te geven aan het college. Aan de hand hiervan zal de bestuursovereenkomst worden afgerond, behandelt het college de definitieve bestuursovereenkomst en vindt uiteindelijk ondertekening van de overeenkomst plaats (streefdatum eind mei). Een mogelijkheid is echter dat het college de onderhandelingen met het COA heropent indien onvoldoende steun is in de raad voor de conceptbestuursovereenkomst. Na het collegebesluit over de definitieve bestuursovereenkomst wordt de raad tijdens een eerstvolgende raadsbijeenkomst geïnformeerd over het eindresultaat. Gouda maakt werkt van inpassing azc Het advies van het bewonersplatform vormde de inzet van de onderhandelingen over de conceptbestuursovereenkomst. Ook de gemeenteraad, lokale vrijwilligersorganisaties, het onderwijsveld en het lokale bedrijfsleven hebben bouwstenen aangeleverd voor de conceptbestuursovereenkomst Het merendeel van zowel de speerpunten van het bewonersplatform als de adviezen van de overige partijen zijn (vrijwel) geheel opgenomen in de conceptbestuursovereenkomst.

2 Met de conceptbestuursovereenkomst is een pakket aan afspraken en maatregelen vastgelegd dat op diverse onderdelen onderscheidend is: een gefaseerde instroom van asielzoekers, een zeer uitgebreid pakket aan maatregelen t.b.v. de leefbaarheid en veiligheid, waaronder extra toezicht gedurende het eerste half jaar, een dagbesteding voor asielzoekers, een arbeidspool voor Gouwenaars, een talentenscan van asielzoekers en aantal parkeerplaatsen voor de buurt Het college is van mening dat met de gemaakte afspraken een goede inpassing in de stad gerealiseerd kan worden. Vestiging azc in Gouda: ja, mits. Het COA heeft de gemeente Gouda d.d. 8 september 2015 schriftelijk verzocht om medewerking te verlenen aan vestiging van een azc voor de opvang van circa 500 asielzoekers voor 10 jaar in de voormalige PWAkazerne aan de Groen van Prinsterersingel 44. Er is door de permanente vluchtelingenstroom dringend behoefte aan nieuwe opvanglocaties. Het college heeft onderkend dat het de maatschappelijke taak is van de gemeente om als medeoverheid asielzoekers een veilig, tijdelijk, onderkomen aan te bieden en wil daarom in principe haar medewerking verlenen aan de vestiging van een azc in de voormalige PWA-kazerne. Het college heeft per brief van 21 september 2015 aan het COA bevestigd medewerking te verlenen aan dit verzoek. Het college wil mensen in nood helpen en voelt zich hierin gesteund door signalen uit de Goudse samenleving én de raad. Het COA heeft zich voor een azc in Gouda uitsluitend gericht op de locatie van de voormalige PWA-kazerne, mede omdat deze voldoet aan de door het COA gestelde criteria en eigendom is van het Rijksvastgoedbedrijf. Voor het college was het van belang dat de functie van een azc past binnen de (brede) maatschappelijke bestemming. Een essentieel onderdeel van het collegebesluit vormde het dringende verzoek aan het COA om de ervaringen en knelpunten uit de eerdere discussie over de PWA-kazerne te betrekken bij de realisatie van het azc. Uitgangspunt is dat het COA ook oog heeft voor de gevoeligheden die spelen rondom de voormalige PWA-kazerne uit het eerdere traject. Een randvoorwaarde hiervoor is dat de gemeente tot goede afspraken met het COA komt op het gebied van veiligheid, leefbaarheid, verkeer, onderwijs, werk en zorg. Hiertoe heeft het college advies ingewonnen bij de gemeenteraad, de bewoners, het onderwijsveld, het innovatieplatform, lokale vrijwilligersorganisaties en zorgaanbieders. pagina 2

3 Conceptbestuursovereenkomst voldoet aan gemeentelijke randvoorwaarden De gemeentelijke inzet is om ervoor te zorgen dat het azc past bij én onderdeel uitmaakt van de stad Gouda. Dit betekent dat de leefbaarheid en veiligheid van de wijk Gouda Noord moet worden geborgd, wijkbewoners de asielzoekers in toenemende mate zien als buurtgenoten en zoveel mogelijk Gouwenaars zich bij het azc betrokken voelen. Met de conceptbestuursovereenkomst (bijlage I) is een pakket aan afspraken en maatregelen vastgelegd dat op diverse onderdelen onderscheidend is. Daarmee wordt ook recht gedaan aan de voorgeschiedenis van deze locatie. Merendeel adviespunten bewonersplatform overgenomen Voor de gemeente vormde het advies van het bewonersplatform (bijlage II) de inzet voor de onderhandelingen over de bestuursovereenkomst. Het merendeel van de speerpunten (vier van de zeven) zijn (vrijwel) geheel overgenomen en opgenomen in de conceptbestuursovereenkomst. Het gaat daarbij om veiligheid en leefbaarheid, ontbindende voorwaarden en sancties, dagbesteding en communicatie. Eén speerpunt ( onderhandelingen ) is niet overgenomen, waarbij wel in goed overleg met het bewonersplatform een alternatief is overeengekomen. Ook de adviezen en/of aandachtspunten van de gemeenteraad, het onderwijsveld, het innovatieplatform, de lokale vrijwilligersorganisaties en de zorgaanbieders zijn zoveel mogelijk verwerkt in de conceptbestuursovereenkomst. In bijlage III (Gemeentelijke reactie op advies bewonerplatform) en bijlage IV (Gemeentelijke reactie op adviezen alle stakeholders) wordt uitgebreid gemotiveerd welke adviezen wel en niet zijn overgenomen. Bijzondere afspraken doen recht aan Goudse situatie In de conceptovereenkomst is een groot aantal specifieke afspraken opgenomen: Gefaseerde opbouw (binnen 1 jaar; start 300 per half jaar met 100 doorgroei naar 500) Arbeidspool voor Gouwenaars (10 mensen betaald aan het werk in het azc) Weekprogramma s met vol en divers aanbod aan dagbesteding Specifieke aandacht voor inzet asielzoekers als vrijwilliger (talentenscan) Fonds sociale wijkvernieuwing Gouda-Noord Convenant tussen partners omwonendenoverleg Extra toezicht gewenningsperiode (6 maanden) Specifieke aandacht voor/aanpak van radicalisering Parkeerplaatsen voor de buurt Medegebruik terrein (sportvoorzieningen, jeugdhonk, moestuin) Huisvesten bewoners azc Gouda zoveel mogelijk in eigen stad/regio pagina 3

4 Financiële gevolgen Er zijn twee (hoofd)kostensoorten voor de gemeente de komende jaren te onderscheiden. De ambtelijke inzet en de huisvestingskosten van het onderwijs. Kosten ambtelijke inzet: Voor de ambtelijke inzet ontvangt de gemeente jaarlijks op grond van het Faciliteitenbesluit opvangcentra een financiële bijdrage. Deze bijdrage is vrij aanwendbaar, maar vooral bedoeld om de gemeentelijke kosten door de vestiging van een azc f te dekken. Voor de ambtelijke uren worden in overeenstemming met de interne richtlijnen alleen de extra personeelskosten die ontstaan door vestiging van het AZC toegerekend aan het project. Dit zijn de uren voor het voeren van de Basisregistratie Personen (BRP) en de uren voor projectleiding rond een goede inbedding van het azc in Gouda Noord. Huisvestingskosten onderwijs: Voor de onderwijshuisvesting voor het primaire onderwijs wordt beroep gedaan op de Regeling Onderwijshuisvestingsbudgetten Asielzoekers (OHBA-regeling). Aanvullende financiële aspecten: In de conceptbestuursovereenkomst zijn nog aanvullende financiële afspraken gemaakt tussen het COA en de gemeente. De afspraken hebben betrekking op o.a. de kosten van tijdelijk extra toezicht en eventuele extra maatregelen ten behoeve van de leefbaarheid en veiligheid, de mogelijke maatregelen a.g.v. de risicoanalyse, een bijdrage aan een fonds sociale wijkvernieuwing, een bijdrage aan de verbouwing van de Aakwerf en de bijdrage voor de (gemeentelijke) communicatiekosten. Ook levert de personeelspool voor Gouwenaars en verminderd uitkeringsbeslag op. Tot slot zullen er tijdens de looptijd van het azc naast de kosten voor ambtelijke inzet en onderwijshuisvesting ook kosten worden gemaakt voor de uitvoering van analyses en metingen van de leefbaarheid en de veiligheid in Gouda Noord en het inrichten van parkeerplaatsen aan de Wibautstraat (COA stelt hiertoe om niet grond ter beschikking). Financiële dekking en nadere uitwerking: Voor de financiën is het uitgangspunt dat de vestiging van het azc voor de gemeente neutraal verloopt. De kosten die voortvloeien uit de vestiging van het azc worden betaald door het Rijk/COA. Volgens de huidige inschattingen is er voldoende dekking voor de te maken gemeentelijke kosten. Personele / organisatorische gevolgen en duurzaamheid Personeel Het inschrijven in de BRP vraagt ambtelijke capaciteit. Inschrijving is een reguliere taak van de overheid. De capaciteit is benodigd tot sluiting van het azc. Voor de inschrijving in het BRP is mogelijk structureel 1,5 extra fte nodig. Er moet een voorbehoud worden gemaakt omdat sinds kort de inschrijving van asielzoekers deels landelijk is georganiseerd. Dit kan betekenen dat dit onderdeel minder gemeentelijke inzet vereist. Tijdens de looptijd van het azc zal er binnen de ambtelijke organisatie permanente aandacht nodig zijn om de uitvoering van de gemaakte afspraken te begeleiden, zodat tijdig problemen kunnen worden gesignaleerd en opgelost. Hierbij wordt uitgegaan van een 0,5 fte projectleider die voor dit doel wordt vrijgemaakt. Duurzaamheid Met de afspraken in de conceptbestuursovereenkomst beogen we de vestiging van een azc in de voormalige PWA-kazerne waar asielzoekers optimaal worden opgevangen in een geschikte en veilige omgeving, in een centrum dat onderdeel uitmaakt van de wijk en de stad. Dit betekent dat: pagina 4

5 de leefbaarheid en veiligheid van de wijk Gouda Noord gehandhaafd blijft; wijkbewoners de asielzoekers in toenemende mate zien als buurtgenoten en zoveel mogelijk Gouwenaars zich bij het azc betrokken voelen; werk wordt gemaakt van de integratie van vluchtelingen. Aangezien er door het COA een hoge kwaliteit wordt toegepast bij de verbouwing van de voormalige PWAkazerne, wordt het perspectief voor (her)gebruik van het gebouw na afloop van de azc periode van tien jaar aanzienlijk verbeterd. Kortom, een azc dat past bij én onderdeel uitmaakt van de stad Gouda. In de bijlage V wordt uitgebreider ingegaan op de inpasbaarheid van het azc in de stad. Communicatie Communicatie met omwonenden Direct na het collegebesluit om medewerking te verlenen aan het COA-verzoek zijn alle omwonenden per brief geïnformeerd. Vervolgens zijn d.d. 23 september 2015 en d.d. 15 oktober 2015 twee grootschalige inloopbijeenkomsten georganiseerd om belanghebbenden te informeren. In totaal hebben circa 350 omwonenden hier gebruik van gemaakt. Vanaf de 1 e week van november zijn er meerdere nieuwsbrieven aan de omwonenden verzonden en zijn door omwonenden en vertegenwoordigers van de gemeente gezamenlijke bezoeken gebracht aan de azc s in Utrecht en Breda. Op de gemeentelijke website wordt de meest actuele informatie over het azc in de voormalige PWA-kazerne gepubliceerd en er hebben diverse persoonlijke gesprekken plaatsgevonden tussen wijkbewoners en de burgemeester en/of gemeentelijk projectleider. Communicatie onderwijsveld Met het onderwijsveld (besturen van het primaire en het voortgezet onderwijs) hebben diverse gesprekken plaatsgevonden en is een hoofdrichting bepaald voor - de organisatie van - het onderwijs aan de leerplichtige asielzoekerskinderen. Kwalitatief goed onderwijs in een veilige leeromgeving met oog op een mogelijke integratie vormden hierbij uitgangspunten. Belangrijke randvoorwaarde is dat het reguliere onderwijs geen nadelen mag ondervinden. Door de schoolbesturen is de bereidheid uitgesproken om daar waar nodig met elkaar samen te werken. Communicatie vrijwilligersorganisaties en bedrijfsleven De gemeente Gouda is al enige tijd in gesprek met circa 25 vrijwilligersorganisaties die dagactiviteiten willen aanbieden aan de asielzoekers. Bedoeling is vrijwilligerswerk voor en door vluchtelingen aan te bieden: enerzijds werken Gouwenaars als vrijwilliger voor het azc, en anderzijds kunnen azc-bewoners vrijwilligerswerk doen bij Goudse organisaties en/of activiteiten. Het aanbod aan vrijwilligerswerk zal gebeuren in afstemming en samenwerking met het COA, het COA wordt om actieve deelname gevraagd door bv. het aanbod te delen met de bewoners. Het proces van afstemmen en coördineren loopt nog en zal zich blijven ontwikkelen tot het azc zijn deuren opent en ook nog daarna. Tot slot zijn ook gesprekken gevoerd met het lokale bedrijfsleven over de mogelijkheden voor stageplekken, werkervaringsplekken en eventueel werk voor asielzoekers. pagina 5

6 Communicatie bewonersplatform In de eerste nieuwsbrief zijn wijkbewoners uitgenodigd om zich aan te melden voor het bewonersplatform. Ruim 50 bewoners voelden zich aangesproken door de oproep om een bijdrage te leveren aan een goede inpassing van het azc en daarmee een veilige en leefbare wijk Gouda Noord. Het college heeft het platform gevraagd om eind januari advies uit te brengen over de thema s van de tussen de gemeente en het COA te sluiten bestuursovereenkomst. Deze overeenkomst moet borgen dat de vestiging van een azc aan de Groen van Prinsterersingel 44 op een verantwoorde en beheersbare wijze plaatsvindt. Status advies bewonersplatform Over de status van het advies is met het bewonersplatform het volgende afgesproken: de gemeente neemt het advies van het bewonersplatform uiterst serieus en wijkt daarom alleen gemotiveerd af van dit advies. Het platform heeft een advies opgesteld - na consultatie van de buurt - dat bestaat uit zeven speerpunten. Het advies moet ertoe bijdragen dat de zorgen van buurtbewoners afnemen en het draagvlak bij omwonenden voor het azc toeneemt. Het advies is gericht aan zowel het COA als de gemeente en bedoeld als input voor de bestuursovereenkomst. Verzoek bewonersplatform om aan te sluiten bij onderhandelingen Op 3 februari jl. heeft de burgemeester het advies van het bewonersplatform ontvangen en het advies is ook aangeboden aan de gemeenteraad. Op 9 maart jl. is door de burgemeester en wethouder Niezen gesproken met een delegatie van het bewonersplatform. In dit overleg is toegelicht dat het bewonersadvies en de input van raadsfracties voor het college de inzet zijn van de onderhandelingen tussen de gemeente en het COA over de bestuursovereenkomst. Tijdens dit gesprek is ook door de burgemeester en wethouder Niezen beargumenteerd waarom het verzoek van aanwezigheid van vertegenwoordigers van het bewonersplatform als toehoorder bij de onderhandelingen niet kon worden gehonoreerd. Dit betrof één van de speerpunten van het advies van het bewonersplatform. Wel is met de delegatie van het bewonersplatform afgesproken dat de delegatie op hoofdlijnen na de 2 e onderhandelronde en na de laatste ronde wordt bijgepraat over de voortgang van het proces en de inhoud op hoofdlijnen. Deze gesprekken hebben inmiddels in een open en prettige sfeer plaatsgevonden. Gemeenteraad Parallel aan de interactie met de wijkbewoners is eens per maand door de burgemeester en de projectleider gesproken met een delegatie van de gemeenteraad met als doel om zo transparant mogelijk de ontwikkelingen in dit belangrijke dossier te delen. Overig Tijdens de onderhandelingen is ook het onderwerp bed-bad-brood voor uitgeprocedeerde asielzoekers aan bod gekomen. Hierover zijn ruim 1 jaar terug op landelijk niveau afspraken gemaakt. De opvang van uitgeprocedeerden mag alleen tijdelijk in vijf grote steden plaatsvinden. In de bestuursovereenkomst is afgesproken dat de burgemeester tijdig wordt geïnformeerd over uitgeprocedeerde asielzoeker die het azc in Gouda moeten verlaten. De mogelijkheid bestaat vervolgens om deze aan te melden bij de Dienst Terugkeer en Vertrek. De uitwerking van de landelijke regeling is echter nog niet afgerond. Het college blijft de ontwikkelingen rond dit thema met belangstelling volgen en zal indien nodig aanvullende afspraken maken. Deze afspraken horen echter niet thuis in de bestuursovereenkomst voor een azc. pagina 6

7 Vervolgproces Een afvaardiging van het bewonersplatform is gaandeweg het onderhandelingsproces steeds op hoofdlijnen op de hoogte gehouden van de voortgang. Onlangs is de delegatie van het bewonersplatform overeenkomstig de afspraak voorafgaand aan de finale collegebehandeling geïnformeerd over dit conceptakkoord. Tijdens deze bijeenkomst is gemotiveerd toegelicht wat er met hun adviezen is gebeurd. De wens van het COA (en de gemeente) is dat na ondertekening van de bestuursovereenkomst zo spoedig mogelijk wordt gestart met de vergunningprocedure en (overige) voorbereidingen zodat het azc in de 2 e helft 2017 kan worden geopend. Door het haalbaarheidsonderzoek van het COA in februari jl. werd duidelijk dat de oorspronkelijk beoogde opening van het azc (2 e helft van 2016 opening van het azc) niet zal worden gehaald. De verwachting is dat de eerste instroom van asielzoekers in 2 e helft van 2017 zal plaatsvinden. Na het sluiten van de bestuursovereenkomst zal de verbouwing van de voormalige PWA-kazerne Europees worden aanbesteed. De verwachting is dat dit traject ongeveer zes maanden duurt. De verbouwing van het complex tot een duurzaam gebouw zal ongeveer twaalf maanden in beslag nemen. pagina 7