Raadsvoorstel. Zaak: Onderwerp Vluchtelingen - aanpak communicatie locaties kleinschalige opvang. Portefeuillehouder. Mevrouw drs. M.

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Zaak: Onderwerp Vluchtelingen - aanpak communicatie locaties kleinschalige opvang Portefeuillehouder Mevrouw drs. M. Mulder Datum raadsvergadering 10 maart 2016 Aanleiding De instroom van vluchtelingen is in de afgelopen jaren enorm toegenomen. Hierdoor worden extra inspanningen gevraagd van het Rijk en de gemeenten om asielzoekers opvang te bieden en vergunninghouders te huisvesten. Vanuit dit besef en uw verantwoordelijkheid heeft u op 22 december 2015 uitgangspunten geformuleerd die samen de koers vormen voor de opvang van vluchtelingen en de huisvesting van houders van een verblijfsvergunning. Rekening houdend met deze uitgangspunten hebben wij in de afgelopen maanden met het Rijk en het Centraal Orgaan Opvang assielzoekers (COA) gesproken over de kleinschalige opvang van vluchtelingen en de opties nader verkend. Gelijktijdig hebben wij ons beraden over de mogelijkheden om in een goede dialoog met de samenleving te komen tot locaties voor kleinschalige opvang. Door de ervaringen die met crisisnoodopvang in de Marienkroon zijn opgedaan verwachten wij namelijk dat voor een dergelijke kleinschalige opvang en de hieraan gekoppelde integratie, draagvlak te vinden is onder onder onze inwoners. Feitelijke informatie Raadsbesluit van 22 december 2015 Op 22 december 2015 stelde u unaniem uitgangspunten vast die samen de koers vormen voor de opvang van vluchtelingen en de huisvesting van houders van een verblijfsvergunning. Zo is onder meer besloten op zoek te gaan naar de mogelijkheden voor het bieden van kleinschalige noodopvang voor vluchtelingen. Hierbij is is gesproken over 4 locaties, met een maximum van 100 vluchtelingen per locatie, voor een periode van maximaal 1 jaar. Ontwikkelingen in de afgelopen maanden In de afgelopen maanden was er frequent en intensief overleg over de mogelijkheden van kleinschalige opvang van vluchtelingen, in combinatie met bevordering van integratie. Tijdens diverse brainstormsessies is bekeken hoe (het traject naar) kleinschalige opvang het beste kan worden vormgegeven. Vanuit verschillende veiligheidsplatformen is geconcludeerd dat de gemeenten Boxtel en Heusden geschikt zijn voor kleinschalige opvang van vluchtelingen vanwege de ervaringen die hier met crisisnoodopvang zijn opgedaan. Mede vanuit de toenemende maatschappelijke druk om juist kleinschalige opvang mogelijk te maken, voerden we hierover in januari en februari diverse intensieve gesprekken met BiZa, COA en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), zowel in gezamenlijkheid als met partijen afzonderlijk. Het COA houdt hierbij nadrukkelijk vast aan de lijn zoals die in het bestuursakkoord staat. Dit betekent een ondergrens van 200 personen voor zogenaamde satellietopvanglocaties (gelegen op circa 10 kilometer afstand van een AZC). Voor zelfstandige noodopvanglocaties is de minimale ondergrens 300 personen. Ondanks het feit dat het COA blijft vasthouden aan de aantallen en afspraken uit het bestuursakkoord, is eind februari afgesproken dat het COA een berekening opstelt waarbij de beheers- en stichtingskosten voor opvang van 100 vluchtelingen inzichtelijk worden gemaakt. Wanneer de berekeningsresultaten beschikbaar zijn, gaan we samen met het COA in overleg met de minister van BiZa. In Den Haag moet uiteindelijk de beslissing worden genomen om kleinschalige opvang van vluchtelingen in Heusden mogelijk te maken waarbij ook een besluit moet worden genomen over de kostenverdeling.

2 Kleinschalige opvang in combinatie met bevordering van integratie Bij de bepaling van uw koers voor de opvang van vluchtelingen en de huisvesting van vergunninghouders gaf u nadrukkelijk aan uw verantwoordelijkheid te nemen en die toonde u ook door het aanbieden van meer dan 100 plaatsen voor crisisnoodopvang. Waar in december nog werd gesproken over kleinschalige noodopvang van vluchtelingen, gaat het inmiddels over kleinschalige opvang van vluchtelingen. Zoals ook in december al werd aangegeven, betreft het nog steeds opvang, in combinatie met bevordering van integratie door scholing, het bieden van voorschoolse voorzieningen en de begeleiding naar werk. Het kost uiteraard tijd om deze integratie ook werkelijk vorm te kunnen geven. Er is een termijn van circa 15 tot 22 maanden nodig om status te verkrijgen. Dit betekent dat het vasthouden aan de eerder gestelde termijn van maximaal 1 jaar voor noodopvang ertoe leidt dat vluchtelingen tijdens deze procedure opnieuw moeten verkassen waardoor de voordelen van snelle integratie juist teniet worden gedaan. Omdat bevordering van integratie een onmisbare pijler vormt onder de aanpak die we beogen, moeten we de eerder genoemde termijn minimaal verruimen naar een termijn waarbinnen het mogelijk is status te verkrijgen. Daarom stellen wij nu een maximum termijn van 3 jaar voor. Ook worden de haalbaarheidskansen vanuit kostenefficiency natuurlijk vergroot wanneer de maximum termijn wordt verruimd. Locaties met draagvlak Ondanks het feit dat onze gesprekken formeel nog niet tot gewijzigde standpunten hebben geleid, moeten we ook in dit stadium al anticiperen op de mogelijke toekomst. Dat betekent dat we in een open dialoog met onze samenleving zo snel mogelijk het gesprek over de locatiemogelijkheden met draagvlak moeten starten en zodoende snel kunnen schakelen wanneer het Rijk en COA kleinschalige opvang onder verantwoorde financiele condities mogelijk maken. In het vervolg van dit voorstel gaan we nader in op de aanpak en communicatie rondom het zoeken naar kleinschalige locaties voor de opvang van vluchtelingen. Een aanpak en communicatie die (nogmaals) met name gericht zijn op draagvlak in onze Heusdense samenleving. Afweging Inhoudelijke uitgangspunten dialoog Het mag duidelijk zijn dat voldoende draagvlak in de samenleving essentieel is om de kleinschalige opvang van vluchtelingen in Heusden mogelijk te maken. Dit vraagt in ieder geval om vertrouwen waarbij een open en transparante opstelling van ons als bestuurders onmisbaar is. Het is aan ons allen om hiervoor zorgvuldig de juiste omgeving te creeren en hiervoor een open dialoog met onze samenleving aan te gaan. Dit vormt de basis voor vertrouwen en draagvlak dat we overigens nooit af kunnen dwingen maar 'moeten verdienen'. Voordat we deze open dialoog met de samenleving ingaan, is het zinvol de volgende uitgangspunten met elkaar af te spreken: bij kleinschalige opvang gaat het om opvang van maximaal 100 vluchtelingen waarbij van meet af aan de bevordering van integratie centraal staat; de locatie moet zodanig zijn gesitueerd van integratie; er moet maatschappelijk draagvlak bestaan voor de locatie; dat de ligging mede een bijdrage levert aan de bevordering er worden vooraf geen voorkeurslocaties benoemd en/of locaties uitgesloten. Hierbij wordt opgemerkt dat er uiteraard geen onoverkomenlijke belemmeringen mogen bestaan, bijvoorbeeld in de vorm van opties, contracten en/of bodemverontreiniging; om de kans op integratie te vergroten wordt de opvangtermijn het heeft de voorkeur om de locaties gefaseerd in te richten. naar 3 jaar verruimd; Vormgeving dialoog Een open dialoog met de Heusdense samenleving kan onmogelijk gemeentebreed met inwoners worden gevoerd. In de basis stellen wij voor om voor de dialoog een aantal deelgebieden binnen onze gemeente te onderscheiden. Door per deelgebied in gesprek te gaan met inwoners die affiniteit met het gebied hebben, wordt de betrokkenheid vergroot. Uiteraard is de randvoorwaarde hierbij wel dat de ~Z~a~a~k:~O~O~46~4~6~05~ 2: _

3 dialoog/zoektocht naar locaties voor kleinschalige opvang zich tot het betreffende deelgebied beperkt. De contouren van de voormalige gemeenten kunnen in dit perspectief als de contouren van 3 deelgebieden fungeren. Omdat de dialoog over de opvang en integratie van vluchtelingen emotioneel beladen kan zijn, moet het gesprek in een omgeving worden gevoerd waarin iedereen vrij kan praten. Een dergelijke omgeving kan het best worden geboden wanneer de gesprekken in een zekere beslotenheid plaatsvinden waarbij er voor de pers uiteraard wel een mogelijkheid moet zijn om met een sfeerimpressie verslag van de bijeenkomst te doen. Uitnodiging dia/oog In het verlengde van uw besluit van 22 december 2015 heeft u ons verzocht om de kleinschalige opvang voor vluchtelingen op diverse locaties uit te werken. Het is inmiddels bekend dat het zoeken naar geschikte locaties vaak allerlei emoties in de samenleving oproept. Daarom is de mening van onze inwoners in deze onmisbaar. Voor alle duidelijkheid, de mening van onze inwoners over geschikte kleinschale opvanglocaties wordt gevraagd en niet of Heusden tot kleinschalige opvang van vluchtelingen over moet gaan. Dit laatste heeft u in december besloten. Zoals hiervoor al is aangegeven, is het onmogelijk om hierover met alle inwoners een gesprek voeren. Maar we kunnen natuurlijk wel in gesprek gaan met iedereen die constructief mee wil denken over dit onderwerp. In onze optiek moet 'constructief meedenken' zo breed mogelijk qemterpreteerd worden. In het gesprek moet uiteraard ook ruimte zijn voor een meer kritische benadering, zo lang er maar sprake blijft van een open dialoog. De gedachte is overigens om de dialoog in een bepaald deelgebied enkel te voeren met inwoners uit datzelfde deelgebied. In het verlengde van uw beslissingsbevoegdheid en vanuit uw rol als volksvertegenwoordiger, verdient het aanbeveling dat u de oproep doet tot deelname aan deze dialoog en de verdere communicatie hierover. Op een vergelijkbare wijze zoals onlangs onze burgemeester via een open brief onze inwoners heeft opgeroepen om met oog voor menselijke maat en barmhartigheid samen op te trekken bij de realisatie van kleinschalige opvang, kunt u als raad alle inwoners uitnodigen om zich voor de dialoogsessie aan te melden. Adviezen uit dia/oogsessies De adviezen uit de verschillende dialoogsessies met onze inwoners, waarbij de primaire focus op de locatieadviezen ligt, worden vervolgens 1 op 1 met een openbaar raadsvoorstel aan u voorgelegd. Dan is het aan u als democratisch gelegitimeerd orgaan om op basis van de adviezen uit de dialoogsessies een uiteindelijke afweging te maken. Inzet van middelen Dit voorstel heeft geen rechtstreekse financiele of personele gevolgen behoudens de kosten die zijn verbonden aan de voorbereiding en uitvoering van de dialoogsessies. Uiteraard zijn er te zijner tijd wel kosten verbonden aan de op te starten integratietrajecten waarover op dat moment afspraken moeten worden gemaakt. Procedure / vervolgstappen Communicatie Communicatie is bij de opvang van vluchtelingen en de huisvesting van statushouders onmisbaar. Het is van belang dat de aanpak van de dialoogsessies en besluiten steeds zorgvuldig en transparant worden toegelicht en uitgelegd. Natuurlijk aan onze inwoners in het algemeen maar vooral ook aan de direct betrokkenen zoals omwonenden. Het gaat hierbij zowel om het verschaffen van informatie als om het betekenis geven aan eventuele emoties en zorgen van inwoners. In de communicatie moet verder aandacht zijn voor de integratie van vluchtelingen en statushouders en hoe inwoners, instellingen en verenigingen hierbij een rol kunnen spelen. Zaak:

4 Planning Op hoofdlijnen ziet de planning er als volgt uit: open brief als uitnodiging door de gemeenteraad (half maart); bijeenkomsten dialoogsessies (april); communicatiemomenten na elke dialoogsessie (direct); besluitvorming raad (mei); communicatiemoment na raadsbesluit (direct); communicatie besluit BiZa en COA (afhankelijk van moment besluit). Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. Het college van Heusden, de secretaris, de burgemeester, mr. J.T.A.J. van der Ven drs. J. Hamming Zaak:

5 De raad van Heusden in zijn openbare vergadering van 10 maart 2016; gezien het voorstel van het college van 4 maart 2016; gelet op de beraadslaging; besluit: met een open brief iedereen, die constructief mee wil denken, uit te nodigen voor een open dialoog over locaties voor kleinschalige opvang van vluchtelingen; per deelgebied een dialoogsessie te organiseren waarbij de contouren van de voormalige gemeenten als begrenzing van 3 deelgebieden fungeren; in te stemmen met de volgende uitgangspunten voor de open dialoog: bij kleinschalige opvang betreft het opvang van maximaal 100 vluchtelingen waarbij van meet af aan de bevordering van integratie centraal staat; de locatie moet zodanig zijn gesitueerd dat de ligging mede een bijdrage levert aan de bevordering van integratie; er moet maatschappelijk draagvlak bestaan voor de locatie; er worden vooraf geen voorkeurslocaties benoemd en/of locaties uitgesloten; dit onder de voorwaarde dat er ten aanzien van de locaties geen onoverkomenlijke belemmeringen mogen bestaan, bijvoorbeeld in de vorm van opties, contracten en/of bodemverontrei niging; om de kans op integratie te vergroten wordt de opvangtermijn naar maximaal 3 jaar verruimd; Clekleinschalige 0 vanglocaties worden gefase;}erd,ing_ericht.* e totale in- en uitstroom van vluchtelingen vindt binnen de afges~roken drie jaar ~Iaats. ** de voorzitter, * aangenomen amendement Gemeentebelangen * aangenomen amendement DMP, Gemeentebelangen, VVD en Heusden Een Zaak: