Aan de leden van Provinciale Staten. Nr.: /6/A.10, MB Groningen, 5 februari 2004

Transcriptie

1 Aan de leden van Provinciale Staten Nr.: /6/A.10, MB Groningen, 5 februari 2004 Behandeld door : P. Koegler/mw. W. Udding Telefoonnummer : (050) Antwoord op : Bijlage : Onderwerp : duurzaamheid in de provinciale organisatie Geachte dames en heren, Naar aanleiding van de vraag hoe komt duurzaamheid tot uiting in de provinciale organisatie? zoals gesteld in de statencommissie LWM (10/09/03), sturen wij u deze brief. Hierin willen wij op hoofdlijnen schetsen wat inmiddels is bereikt, wat er in 2004 staat te gebeuren en welke ontwikkelingen op de langere termijn gaan spelen op het gebied van duurzame ontwikkeling. Het handelen van de provincie Groningen kent vele kaders en wordt daarin gelegitimeerd door vele grondslagen, wettelijke en politiek-bestuurlijke. Het provinciale kader is het Provinciaal OmgevingsPlan (POP). Wij geven uitvoering aan de hoofddoelstelling van het POP - duurzame ontwikkeling - onder meer door het uitvoeren van het project Duurzame Ontwikkeling fase 2. Dat project wordt derhalve, na een korte terugblik, als tweede geschetst. Duurzaamheid bij de provincie betekent niet alleen dat het project Duurzame Ontwikkeling fase 2 wordt uitgevoerd. Op vele beleidsterreinen en binnen verschillende thema s van het POP wordt gewerkt vanuit duurzaamheid. In deze brief staan wij daar als derde bij stil. Ten vierde gaan we kort in op ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid om ons heen. Het werken aan duurzame ontwikkeling kan niet zonder anderen. Er zijn vanzelfsprekend ook de nodige initiatieven van anderen. Deze brief is bedoeld om u op hoofdlijnen te informeren. Dat betekent dat wij niet alles kunnen schetsen wat er om ons heen gebeurt. Wij hebben er voor gekozen om vooral aandacht te schenken aan hetgeen waar wij bij betrokken zijn. Verder hebben wij voor u in de Statenkast ter inzage gelegd de Provinciale Strategie voor Duurzame Ontwikkeling en Werkprogramma op hoofdlijnen. Duurzame Ontwikkeling - een korte terugblik Wij hebben een jaar geleden ons Collegeprogramma Voor een sociaal en economisch sterk Groningen vastgesteld. Hierin hebben wij onze visie neergelegd op de ontwikkeling van Groningen. Wij hebben onder ander aangegeven dat wij ons niet alleen willen laten leiden door

2 onze wettelijke taken en bevoegdheden, maar vooral door de kansen en problemen die zich aandienen. Het interactief, integraal en innovatief aanpakken van die kansen en problemen is voor ons vanzelfsprekend. Dit alles doen wij, zoals al aangegeven, mede in het licht van de hoofddoelstelling van het POP, zoals u dat heeft vastgesteld in Duurzame ontwikkeling staat in het Provinciaal OmgevingsPlan (POP) van de provincie Groningen omschreven als: "voldoende werkgelegenheid en een voor mens en natuur leefbaar Groningen, met behoud en versterking van kwaliteiten van de fysieke omgeving, waarbij de toekomstige generaties voldoende mogelijkheden houden om zich te ontplooien". U heeft aangegeven dat bij het werken aan de vormgeving van de fysieke omgeving, duurzaamheid een leidend beginsel is. Hiermee sluiten wij aan bij (inter)nationale ontwikkelingen. Project Duurzame Ontwikkeling fase 1 ( ) Naar aanleiding van de POP hoofddoelstelling hebben wij in 2002 een inventarisatie gemaakt. Hieruit kwam naar voren dat wij binnen onze organisatie al veel doen aan duurzame ontwikkeling, maar dat dat nog te vaak impliciet en ad hoc gebeurt. Voortbouwend op deze constatering is het project Duurzame Ontwikkeling fase 1 in juni 2002 gestart. De projectopdracht was: Geef een structurele nieuwe impuls aan het werken vanuit het beginsel van duurzame ontwikkeling, zodat duurzame ontwikkeling een leidend principe wordt/ is bij de projecten en besluitvorming. In fase 1 van het project hebben wij ons vooral gericht op het onder de aandacht brengen van het onderwerp duurzame ontwikkeling en het discussiëren over wat het begrip inhoudt en welke plek het zou moeten krijgen in onze werkzaamheden. Het vormgeven van duurzaamheid in projecten en beleid is een zoekproces. De exacte inhoudelijke invulling van duurzame ontwikkeling moet per project opnieuw bepaald worden. Om vanuit een samenhangende visie een basis te bieden voor de wijze waarop denken vanuit duurzame ontwikkeling op concrete wijze vorm kan worden gegeven, hebben wij de Provinciale Strategie voor Duurzame Ontwikkeling vastgesteld. Deze is tevens behandeld in de toenmalige statencommissie Milieu, Verkeer en Vervoer ( ) en de statencommissie Economische Zaken ( ). Project Duurzame Ontwikkeling fase 2 In fase 2 van het project Duurzame Ontwikkeling richten wij ons erop om bij het inbrengen van duurzame ontwikkeling in onze werkzaamheden zoveel mogelijk praktische handvatten te bieden. Tevens wordt in een aantal grote projecten het vormgeven van duurzame ontwikkeling vanuit het project ondersteund. Het project kent een vijftal belangrijke speerpunten: 1. Het oprichten van een Kennis&Actiepunt Duurzame Ontwikkeling (KADO). Dit loket is in januari 2004 opgezet en vervult in het kader van de één loketgedachte een ondersteunende functie ten behoeve van de organisatie. Via het loket kan ondersteuning gevraagd worden bij het invulling geven aan duurzaamheid in projecten en beleid. Hiermee kiezen wij voor een vraaggerichte aanpak. Ook informatie over dit onderwerp zal via KADO aan de organisatie verstrekt worden. Dit zal er toe leiden dat duurzame ontwikkeling meer gestructureerd, meer structureel en eenduidiger ingezet kan worden en dat er meer overzicht ontstaat op de vele lopende initiatieven. 2. Het vergroten van de kennis over duurzame ontwikkeling. Dit doen wij via het organiseren van cursussen en het ontwikkelen van instrumenten, zoals een checklist. De eerste cursus heeft eind 2003 plaatsgevonden en wij zijn blij u te kunnen melden dat de 15 deelnemers de cursus erg positief ontvangen hebben. Wegens de belangstelling voor de cursus volgt in februari een tweede ronde (16 deelnemers) en eventueel daarna nog een derde. Hieraan merken wij ook dat de bereidwilligheid om te werken vanuit duurzaamheid er zeker is, maar dat er vaak een tekort aan kennis is. De checklist hopen wij rond maart/april 2004 beschikbaar te hebben. 2

3 3. Het inbrengen van duurzaamheid in een viertal grote projecten: Regiovisie Groningen- Assen, Meerstad, Multifunctionele centra en Ring Blauwe Stad. Dit gebeurt onder andere door het geven van projectenworkshops. Wij hebben er voor gezorgd dat duurzame ontwikkeling concreet op de agenda staat bij alle vier projecten. 4. Het onderzoeken van de mogelijkheden om duurzame ontwikkeling te monitoren zoals bijvoorbeeld wordt gedaan in de provincie Noord-Brabant. 5. Het opzetten van een extern spoor om ook andere partners binnen de provincie te betrekken bij de duurzame ontwikkeling van de provincie. Dit zal in de tweede helft van 2004 meer aandacht krijgen en parallel lopen met het programma Leren voor een Duurzame Ontwikkeling (een rijksprogramma met als doel met zoveel mogelijk partners te leren rondom een duurzame samenleving). Bij de Kompasprojecten werken wij al enige tijd met een duurzaamheidstoets. Wij zijn aan het onderzoeken of zo n toets breder ingezet kan en moet worden. Wanneer dit alles is uitgevoerd, hebben wij veel resultaten behaald. Wij zijn er dan echter nog niet als het gaat om die structurele nieuwe impuls. Het project Duurzame Ontwikkeling fase 2 heeft een looptijd tot januari Duurzame ontwikkeling in de provinciale organisatie Wij hebben kunnen zien dat het verschil met ten tijde van het samenstellen van het Reflectiedocument is dat er in diverse projecten meer expliciet aandacht wordt geschonken aan duurzame ontwikkeling. In nieuwe projecten als Energy Valley is duurzame ontwikkeling zelfs een belangrijke pijler die de kansen van het project vergroot. Binnen de verschillende POP-thema s is er een aantal belangrijke projecten waar duurzaamheid een grotere rol heeft. Hieronder vindt u een aantal van deze projecten. Deze projecten staan alle opgenomen in de product- en/of programmabegroting Ondernemend Groningen Energy Valley Met Energy Valley moet het noorden dé interessante partner op het gebied van energie worden. Duurzame ontwikkeling is één van de drie pijlers. Costa Due (pilotproject commissie Alders) Energietransitiemanagement in de Eemshaven. Met Costa Due willen wij duurzame energie en werkgelegenheid in de Eemshaven een impuls geven. Over dit project informeren wij u binnenkort naar aanleiding van een recente toezegging in de statencommissie Landschap, Water en Milieu nog separaat. Duurzaam Groningen Duurzaam Groningen is een convenant met alle Groninger gemeenten, MKB-Noord, VNO- NCW Noord, Kamer van Koophandel, Syntens, Essent, Rabobank, TCN en de provincie Groningen. Ons doel met dit project is het versterken van de werkgelegenheidstructuur van het MKB en vermindering van de milieubelasting door het MKB in de provincie Groningen. Dit project wordt uitgevoerd in het kader van het programma Met Preventie naar Duurzaam Ondernemen (zie Schoon en Veilig). Wonen in Groningen Nota Plan Beoordeling Handreiking voor het opstellen en beoordelen van bestemmingsplannen. Duurzaamheid is een onderdeel van deze handreiking en geeft aan hoe wij naar het aspect duurzaamheid kijken. Multifunctionele centra Met de bijdrageregeling willen wij het realiseren van multifunctionele accommodaties stimuleren, opdat het sociale voorzieningenniveau in dorpen, buurten of wijken, waar 3

4 voorzieningen ontbreken of dreigen te verschralen in stand gehouden wordt of wordt verbeterd en vernieuwd. Bereikbaar Groningen Nationaal Mobiliteitsplan Wij leveren een bijdrage aan de doelstelling van het Mobiliteitsplan om voor de diverse vervoersmodaliteiten die gebruik maken van weg, spoor en water in Nederland een doelmatig, veilig en duurzaam functionerend verkeers- en vervoerssysteem te hebben dat in ieder geval op het vlak van bereikbaarheid en veiligheid tot de Europese top behoort. Schoon en veilig Groningen Ketenbeheer Grond Hiermee willen wij de winning van primaire bouwgrondstoffen beperken en het hergebruik van grond en baggerslib stimuleren. Wij zien hierop een zeer positieve respons ontstaan bij diverse externe partners. Provinciale Menukaart Energie n.a.v. BANS Klimaatconvenant Het klimaatconvenant is een afspraak tussen Rijk, VNG en provincies om een evenredige bijdrage te leveren aan de Kyoto doelstelling. De provinciale menu kaart wordt momenteel ingevuld en zal aangeven waar wij als provincie op gaan inzetten. Duurzame energie en energiebesparing zijn hierbij belangrijk onderdelen. Natuur en Milieueducatie Hiermee stimuleren en subsidiëren wij activiteiten op het gebied van milieu, natuur en landschap. Het Consulentschap Natuur- en Milieueducatie en de Milieufederatie Groningen hebben hierbij een ondersteunende functie met betrekking tot de uitvoering van voorlichting en educatie. Duurzaam Bouwen Wij subsidiëren een DuBo-consulent en het Informatiepunt Duurzaam Bouwen, opdat Duurzaam Bouwen concreet wordt geïmplementeerd. Wij overwegen een financiële bijdrage voor een eerste duurzame schuur in het kader van het stimuleren van duurzame agrarische bebouwing. Met Preventie naar Duurzaam Ondernemen Het gaat hier om een Groningse vertaling van een landelijk programma. In het Groningse programma werken overheden samen. Het bevat een reeks projecten, die er toe moeten leiden dat duurzaam ondernemen in onze provincie verder wordt ontwikkeld. Gebiedsgericht werken Regiovisie Groningen-Assen Het onderwerp duurzame ontwikkeling is opgenomen in het voorontwerp van de Regiovisie. Het project Duurzame Ontwikkeling fase 2 zet nu in op dit onderwerp in de uitwerking van de visie. Meerstad In het Mer en het Masterplan Meerstad is duurzame ontwikkeling opgenomen. Vanuit het project Duurzame Ontwikkeling fase 2 wordt verder ingezet op dit onderwerp bij de uitwerking van een aantal deelplannen. Ring Blauwe Stad (In de ban van de Ring) De Ring Blauwe Stad vormt de verbinding tussen de Blauwe Stad en haar omgeving. Het project Duurzame Ontwikkeling fase 2 is hierbij betrokken op het onderwerp toerisme en recreatie. Naast het uitvoeren van het POP, zijn er activiteiten die gericht zijn op ons eigen handelen. Hiermee vervullen wij een voorbeeldfunctie. Een belangrijke activiteit waarin duurzaamheidsaspecten zijn meegenomen, is Bedrijfsinterne Milieuzorg. Onderdeel daarvan zijn bijvoorbeeld duurzaam inkopen en het naleven van alle vergunningen. 4

5 Naast dat steeds meer zichtbaar wordt in projecten dat duurzame ontwikkeling een rol speelt, is het natuurlijk ook erg belangrijk om te kunnen constateren of het onderwerp leeft in de organisatie. In ons collegeprogramma hebben wij al aangegeven dat wij in de afgelopen jaren steeds meer een interactieve manier van werken hebben ontwikkeld. Wij zoeken steeds meer contact met de inwoners van de provincie om deze te betrekken bij de samenleving. De opgaven die wij op ons hebben genomen kunnen alleen uitgevoerd worden in de samenleving, in samenhang met elkaar en in relatie met alle beleidsterreinen. De werkwijze die duurzame ontwikkeling voorstaat, sluit hier goed bij aan en kan door de inhoudelijke component ook handvatten bieden voor een goede invulling van onze activiteiten. Die invulling dient per project opnieuw gezocht te worden: een zoektocht die wij met de ambtelijke organisatie moeten doorlopen. Integraal en projectmatig werken, waar ook het MT op stuurt, kosten tijd en moeite. Wij realiseren ons dat wij met de beschreven werkwijze wel iets vragen van de organisatie, maar wij hebben de intentie door onder andere het project Duurzame Ontwikkeling fase 2 hier ook de nodige ondersteuning bij te bieden. In het concernprogramma heeft het MT Duurzame Ontwikkeling dan ook opgenomen als een strategische activiteit, waarover het MT periodiek en op belangrijke beslismomenten wordt geïnformeerd. De werkwijze zal uiteindelijk leiden tot een betere kwaliteit van de producten van onze organisatie. Wij zijn blij te merken dat dit in de organisatie tot steeds meer draagvlak leidt. Wij kunnen dus constateren dat het leeft. Duurzame ontwikkeling om ons heen Op mondiaal, Europees en nationaal niveau neemt de belangstelling voor duurzame ontwikkeling toe. Mondiaal zijn in Johannesburg vorig jaar stappen gezet in de richting van duurzame ontwikkeling, tijdens de wereldwijde VN-conferentie over duurzame ontwikkeling (de WSSD). Deze conferentie was een vervolg op de conferentie die in 1992 in Rio de Janeiro is gehouden. In Johannesburg is vanuit mondiaal perspectief een keuze gemaakt voor de hoofdthema s van duurzame ontwikkeling voor de komende tijd. Voorafgaand aan deze grote conferentie is verkend waar voor Nederland de belangrijkste uitdagingen liggen op het terrein van duurzame ontwikkeling. De resultaten zijn vastgelegd in de nationale strategieën voor duurzame ontwikkeling Verkenning van het rijksoverheidsbeleid en de Maatschappelijke verkenning. In aansluiting op deze beide verkenningen wil het kabinet nu concrete invulling geven aan duurzame ontwikkeling. Vandaar Duurzame Daadkracht, een actieprogramma voor duurzame ontwikkeling. Het eerste deel van dit actieprogramma is reeds eind 2002 verschenen. In dat deel is aandacht besteed aan wat Nederland in internationaal verband gaat ondernemen op het terrein van duurzame ontwikkeling. In het tweede en nationale deel van het actieprogramma wil het kabinet laten zien wat de Nederlandse overheid in Nederland zelf gaat ondernemen om structureel duurzame ontwikkeling te bevorderen. De rijksoverheid heeft projecten in gang gezet ter uitvoering van dit actieprogramma. Een aantal van deze projecten komt overeen met initiatieven die binnen de provincie ook spelen. Het plan van aanpak van het project Duurzame Ontwikkeling fase 2 is naast Duurzame Daadkracht gelegd en daaruit blijkt dat onze activiteiten in dezelfde lijn liggen. Verder zal de rijksoverheid, samen met de SER, in 2005 een nationaal maatschappelijk debat voeren om met de belangrijkste spelers in de maatschappij in het openbaar te praten over de voortgang van duurzame ontwikkeling in zijn algemeenheid en om te achterhalen wat de meest prangende onderwerpen zijn waarop de maatschappij voortgang wil bereiken. Het thans ingezette externe spoor zou volgens ons hieraan een goede bijdrage kunnen leveren. Wij zullen u in een later stadium berichten over de voortgang. Ook binnen andere provincies is de aandacht voor duurzame ontwikkeling groeiende. Noord- Brabant kent een duurzaamheidsbalans, een monitor die aangeeft hoe de duurzame ontwikkeling van die provincie verloopt. Limburg, Flevoland en Zeeland zijn bezig met het opzetten van eenzelfde balans. In Zuid-Holland en Overijssel krijgt duurzame ontwikkeling ook steeds meer 5

6 expliciete aandacht. Wij hebben geconstateerd dat wij in Groningen op het gebied van duurzame ontwikkeling in de voorhoede meelopen. Conclusie In een groot aantal projecten speelt duurzaamheid een rol. In het afgelopen jaar is er veel over het onderwerp gesproken. Dit is bevorderlijk geweest voor het daadwerkelijk werken vanuit duurzame ontwikkeling: het leeft. Wij zijn op de goede weg, er is al veel gewonnen. Er is aandacht voor het onderwerp, zowel bij ons, als bij u, als buiten het provinciehuis. Dit zal ons helpen om de opgaven die wij ons als college gesteld hebben op een goede manier te realiseren. Een belangrijke voorwaarde om de gewenste structurele impuls te bewerkstelligen is in onze ogen dat wij het onderwerp duurzame ontwikkeling consistent aandacht blijven geven en ook uw blijvende aandacht voor het onderwerp is erg gewenst. Met het uitvoeren van het project Duurzame Ontwikkeling fase 2 wordt een wandelroute gelegd en staat er bewegwijzering voor de eerder genoemde zoektocht. Wij zetten er op in er voor te zorgen dat de route blijvend wordt bewandeld. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten der provincie Groningen:, voorzitter., secretaris. 6