Nr.: /2/A.11, MB Groningen, 11 januari Onderwerp : Project Duurzame Ontwikkeling Fase 3

Transcriptie

1 Aan de leden van Provinciale Staten Nr.: /2/A.11, MB Groningen, 11 januari 2007 Behandeld door : Veenstra, Mw. W. Telefoonnummer : (050) Antwoord op : Bijlage : 1 Onderwerp : Project Duurzame Ontwikkeling Fase 3 Geachte dames en heren, Sinds medio 2002 loopt, naar aanleiding van uw opdracht, het project Duurzame Ontwikkeling. Doel van dit project is om een structurele, nieuwe impuls te geven aan duurzame ontwikkeling in onze projecten en in ons beleid. Eind 2005 hebben wij u geïnformeerd over de stand van zaken van dit project. Met deze brief informeren wij u bij het afsluiten van het project over het gevolgde proces en de bereikte resultaten. Duurzame ontwikkeling: mondiale problemen, regionale en lokale acties De wereldwijde problemen op het gebied van bijvoorbeeld de klimaatverandering nopen tot handelen, niet alleen op mondiaal, maar ook op regionaal en lokaal niveau. De recente film van Al Gore, "An inconvenient truth", heeft nog eens duidelijk gemaakt hoe exponentieel de gemiddelde temperatuur op aarde en de uitstoot van CO 2 gedurende de laatste jaren zijn gestegen. In 2002 zijn er tijdens de VN-conferentie over duurzame ontwikkeling in Johannesburg belangrijke stappen gezet om wereldwijd draagvlak te vinden voor de erkenning van deze mondiale problemen. Voorafgaand aan deze grote conferentie heeft de regering verkend waar de belangrijkste uitdagingen voor Nederland liggen op het terrein van duurzame ontwikkeling. Het kabinet heeft in 2003 in het rapport Duurzame Daadkracht, een actieprogramma voor duurzame ontwikkeling, concrete invulling gegeven aan duurzame ontwikkeling. Het rapport bestaat uit een internationaal en een nationaal deel. Uit Duurzame Daadkracht. De nationale strategie is erop gericht om duurzame ontwikkeling meer vanzelfsprekend te laten zijn bij het handelen van de overheid. Dat betekent dat bij het maken van nieuw beleid rekening wordt gehouden met sociale, economische en ecologische aspecten: nu en in de toekomst. De rijksoverheid moet een voorbeeldrol vervullen, maar duurzame ontwikkeling gaat de hele samenleving aan. Andere overheden, bedrijven, burgers en maatschappelijke organisaties spelen allemaal een eigen rol.

2 Er zijn negen centrale thema s: water, duurzame energiehuishouding, gezondheid en veiligheid, duurzame landbouw, biodiversiteit, bevolking, duurzame mobiliteit, kennis en duurzame productie en consumptie. In interprovinciaal verband is uitgesproken dat de provinciale overheid bij uitstek geschikt is als vormgever van duurzaamheid. Onze provincie is een provincie die een actieve rol speelt in een heleboel ontwikkelingen. In ons nieuwe POP zullen wij aan het thema Klimaat en Duurzame Ontwikkeling dan ook veel aandacht schenken. Het project Duurzame Ontwikkeling, een korte terugblik Het provinciale project Duurzame Ontwikkeling is gestart in Het is volledig in lijn met Duurzame Daadkracht: als provinciale overheid nemen wij onze verantwoordelijkheid om, binnen onze mogelijkheden en op ons schaalniveau, aandacht te schenken aan duurzame ontwikkeling. De eerste fase van het project was in 2002 opgezet met als doel om het begrip duurzame ontwikkeling onder de aandacht te brengen van de provinciale organisatie. De belangrijkste resultaten uit deze fase zijn weergegeven in de Provinciale Strategie, met het bijbehorende Werkprogramma op hoofdlijnen. Deze twee documenten zijn door uw staten vastgesteld op 28 januari Volledigheidshalve leggen wij deze twee documenten nog eens voor u ter inzage in de statenkast. In de tweede fase ( ) hebben wij een begin gemaakt met het uitvoeren van de Provinciale Strategie en het Werkprogramma. Daarbij ging het om het vergroten van kennis en het inbrengen van duurzame ontwikkeling in een viertal grote projecten (Regiovisie, Ring Blauwe Stad, Multifunctionele Centra, Meerstad). Deze fase van het project was aanbodgericht: vanuit de projectorganisatie werd aangeboden om een bijdrage te leveren, gericht op het inbedden van duurzame ontwikkeling in genoemde projecten. In de derde en laatste fase ( ) stond voor ons de structurele inbedding van duurzame ontwikkeling binnen de provinciale organisatie centraal. Hierbij is een vraaggerichte aanpak gehanteerd. Dit hield in dat wij de verschillende afdelingen van de provinciale organisatie verantwoordelijk hebben gesteld voor het implementeren van duurzame ontwikkeling in bepaalde projecten. Vanuit het project Duurzame Ontwikkeling is daarbij ondersteuning verleend. Een en ander hebben wij opgenomen in het 'Uitvoeringsprogramma ', door uw staten vastgesteld in december De bereikte resultaten Gebleken is dat het bij het daadwerkelijk op gang brengen van duurzame ontwikkeling vooral gaat om het bereiken van een verandering in denken en handelen. Het is een proces dat veel tijd vraagt van diverse daarbij betrokken interne afdelingen alsook van vele externe partijen. Het gaat er ons daarbij vooral om dat in een vroegtijdig stadium van projecten en planvorming met elkaar wordt gesproken over de aspecten van duurzaamheid: economie, milieu & sociaalcultureel, hier en nu, later en elders. Een proces om een dergelijke werkwijze te bereiken is in de afgelopen jaren van meer belang geweest dan de inhoud. Indien duurzame ontwikkeling als een leidend principe wordt gehanteerd zal dit uiteindelijk in het proces ook tot goede inhoudelijke resultaten leiden. Hieronder geven wij van een aantal activiteiten uit het eerder genoemde 'Uitvoeringsprogramma' het gevolgde proces en de tot nu toe bereikte resultaten weer. Alle activiteiten (ca. 35) uit het Uitvoeringsprogramma zijn in gang gezet. Als bijlage bieden wij u een brochure aan, waarin wij het project Duurzame Ontwikkeling nader hebben uiteengezet en een aantal projecten en activiteiten verder hebben toegelicht. Wij zijn voornemens om deze brochure ook te verspreiden onder de provinciale medewerkers. Met het uitbrengen van de brochure willen we ook het project Duurzame Ontwikkeling afronden en de bekendheid met duurzame ontwikkeling verder vergroten. 2

3 Meerstad. In 2002 is er vanuit het project Duurzame Ontwikkeling voor alle betrokken partijen (gemeenten Groningen en Slochteren, waterschap, LNV, DLG, provincie, marktpartijen) een workshop duurzame ontwikkeling georganiseerd. Doel ervan was om de betrokkenen kennis te laten maken met het begrip duurzame ontwikkeling. De workshop heeft mede tot resultaat gehad dat duurzame ontwikkeling is ingebracht in het milieueffectrapport voor het Masterplan en in het Masterplan zelf. Daarna is duurzaamheid als onderdeel van de kwaliteitsborging voor Meerstad opgenomen in samenwerkingovereenkomst tussen de Meerstadpartijen (SOK). De verantwoordelijkheid voor het verder uitwerken van duurzame ontwikkeling is opgepakt door het bureau Meerstad. Op dit moment lopen er verschillende initiatieven. Er is een energievisie. Verder is het bureau Meerstad voornemens om voor diverse thema s een actielijst te maken met concrete maatregelen bijvoorbeeld voor tijdig openbaar vervoer, geluidarm asfalt, verdiepte ligging van wegen, binnenmilieu woningen en scholen. Regiovisie. In het kader van de Ontwikkelagenda (de afspraken tussen VROM en het stedelijk netwerk Groningen-Assen, kortweg Regio GA) is er een duurzaamheidsagenda opgesteld. Deze agenda geeft inzicht in de diverse, duurzame initiatieven van de deelnemers van de Regio GA. Partijen weten op deze manier van elkaar welke initiatieven lopen en succesvolle initiatieven kunnen zo navolging krijgen. De binnen de regio geïnitieerde duurzaamheidsagenda is bedoeld als inventarisatie. Het gaat hierbij om initiatieven als duurzaam bedrijventerrein Foxhol Martenshoek, Parkmanagement bedrijventerrein Roden, energiestudie stadsrand West Assen, CO2 kansenkaart Bedum, Integratie energie en ruimte Winsum. Een recent project, dat nog in ontwikkeling is, betreft een plan om de ruimtelijke kwaliteit van projecten te vergroten. Het is een projectvoorstel in het kader van het LNV programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling en is als zodanig bedoeld om overheden, in dit geval de provincies Groningen en Drenthe, te leren om het begrip ruimtelijke kwaliteit op inzichtelijke wijze mee te nemen in de desbetreffende projecten. Oosterhorn. Eind oktober 2005 is door de gemeente Delfzijl, Ministerie van EZ, Groningen Seaports, de vereniging van Samenwerkende Bedrijven Eemsmond (SBE) en de provincie de Ontwikkelingsschets bedrijventerrein Oosterhorn vastgesteld. Daarin hebben deze partijen de intentie uitgesproken om het bedrijventerrein op een duurzame wijze door te ontwikkelen. Om daaraan een nadere invulling te geven is een eerste versie van een duurzaam afwegingskader uitgewerkt met bouwstenen, die ook worden meegenomen in de m.e.r.-procedure voor het nog vast te stellen bestemmingsplan voor dit belangrijke bedrijventerrein. Dit afwegingskader wordt op dit moment nader uitgewerkt. Eén van de bereikte resultaten tijdens het proces is de bewustwording van alle partijen geweest, dat het bedrijventerrein niet op zichzelf staat, maar in samenhang met zijn omgeving moet worden gezien. Bijvoorbeeld: de uitbreiding van de industriële activiteiten op Oosterhorn kan de kwaliteit van het woonprogramma van Delfzijl beïnvloeden. In het woonprogramma van Delfzijl speelt kwaliteit een sleutelrol. Welzijn. In de brief van december 2005 hebben wij aangegeven dat uit de evaluatie van Fase 2 naar voren kwam dat het sociale domein van duurzame ontwikkeling meer aandacht verdiende. Door de afdeling Cultuur en Welzijn is het thema duurzame ontwikkeling inmiddels door een aantal debatten op de agenda gezet. In het nieuwe POP zullen wij de resultaten van die debatten nader uitwerken, o.a. aan de hand van de door u vastgestelde thema s uit de startnotitie voor het nieuwe POP, demografie en wonen. Uitvoerende afdelingen. In de uitvoerende afdelingen richt het onderwerp duurzame ontwikkeling zich voornamelijk op materiaalgebruik, hergebruik en toepassen van secundaire grondstromen, sociale aspecten bij uitvoering, wegbeheer, waaronder verlichting, en criteria voor inkoop. Deze afdelingen hebben 3

4 veel aandacht voor het onderwerp, maar lopen ook tegen praktische obstakels op als bijvoorbeeld leverbaarheid en meerkosten. Aan de andere kant worden er ook successen geboekt, zoals het voorschrijven van hergebruik van grond in onze eigen bestekken. Daarnaast is er soms behoefte aan versterking van de beleidsontwikkeling op dit terrein, daar waar deze diensten in het verleden vooral uitvoeringsgericht waren. Een voorbeeld waarin de versterking van de beleidsontwikkeling inmiddels in toenemende mate gestalte heeft gekregen is bij het uitvoeren van het beleid 'Van last naar lust' binnen het project Ketenbeheer Grond. Ook in andere provinciale projecten dan die van het 'Uitvoeringsprogramma' constateren wij dat in er de afgelopen jaren steeds meer aandacht is gekomen voor duurzame ontwikkeling. Costa Due is specifiek opgezet om de duurzame ontwikkeling in het Eemsmondgebied te bevorderen. Daarnaast noemen wij projecten als Grounds for Change, Energy Valley, de Damsterdiepvisie, het Landelijke Ontwikkelingsplan Noord e.a. Al deze projecten laten zien dat duurzame ontwikkeling vanzelfsprekender is geworden in het handelen van onze provinciale organisatie. In het Operationeel Programma voor Noord-nederland zal duurzaamheid eveneens een prominente rol spelen. Tenslotte is ook in de startnotitie van het POP de duurzame ontwikkeling herkenbaar in een thema als Klimaat, maar ook in Wonen en Economie. In feite zijn daarin de drie klassieke domeinen van duurzame ontwikkeling, milieu&natuur, sociaal-cultureel en economie terug te vinden. Evaluatie fase 3 In het najaar van 2006 is het project Duurzame Ontwikkeling fase 3 breed in de organisatie geëvalueerd. Uit die evaluatie kunnen wij afleiden dat fase 3 behoorlijk succesvol is geweest. De omslag van aanbodgericht naar vraaggericht werken heeft ervoor gezorgd dat de verantwoordelijkheid voor de implementatie van duurzame ontwikkeling steeds breder gedragen wordt in de provinciale organisatie. Het Uitvoeringsprogramma heeft daarbij als bruikbaar hulpmiddel en aanjager gefungeerd. Verder is uit de evaluatie gebleken dat Duurzame Ontwikkeling vooral zijn vruchten afwerpt in het begin van een project, in de fase van strategische meningsvorming. Daarbij dringt zich een duidelijke parallel op met integraal werken. Duurzame ontwikkeling zou, naar wij menen, dan ook in het vervolg geen nieuwe werkwijze meer moeten zijn, maar onderdeel van reguliere besluitvormingstrajecten en van bestaande instrumenten, zoals milieueffectrapportages, strategische milieubeoordelingen, vergunningen en subsidieverlening. Uit de evaluatie signaleren wij de volgende trends: Duurzame ontwikkeling is zichtbaarder en vanzelfsprekender geworden in de provinciale organisatie. De provincie is steeds beter in staat en bereid om duurzame keuzes te maken. De verantwoordelijkheid voor Duurzame Ontwikkeling wordt meer en meer in de lijn opgenomen. Duurzame Ontwikkeling wordt vaker ingebed in bestaande instrumenten, zoals milieueffectrapportages of strategische milieubeoordelingen. Daarnaast willen wij een aantal aandachtspunten formuleren: Een aantal afdelingen wenst graag verder te worden ondersteund om Duurzame Ontwikkeling in te bedden in het beleid en projecten. Om duurzame Ontwikkeling een leidend beginsel voor de lange termijn te laten blijven zou het moeten worden geborgd in de provinciale organisatie en in de provinciale besluitvormingsprocessen. Op basis van de evaluatie, de gesignaleerde trends en in lijn met de brief van 8 december 2005 zal het project Duurzame Ontwikkeling als zodanig ophouden te bestaan. Een aantal ingezette trajecten wordt opgenomen in de lijnorganisatie. Ter borging van het onderwerp hebben wij gezorgd voor een coördinatie- en afstemmingspunt in de provinciale organisatie. Doel hiervan is om het onderwerp op de agenda te houden, de vinger aan de pols te houden of bij nieuwe projecten duurzame ontwikkeling wordt meegenomen en te signaleren als het onderwerp van de agenda 4

5 dreigt te verdwijnen. Tevens kan de organisatie worden geïnformeerd over lopende projecten en successen en kan dit coördinatie- en afstemmingspunt op verzoek worden ingeschakeld in projecten als adviseur. Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten der provincie Groningen:, voorzitter., secretaris. 5