Onderzoeksresultaten. ondersteuning samenwerking. specialisten. Mei 2015

Transcriptie

1 Onderzoeksresultaten ondersteuning samenwerking medisch specialisten Mei 2015

2 2 Aanleiding onderzoek Movir heeft TNS NIPO opdracht gegeven onderzoek te doen naar de mogelijkheden en oplossingen om arbeidsongeschiktheiddoor problemen binnen vakgroepen van medisch specialisten te voorkomen en/of te beperken. Bij 1 op de 2 medisch specialisten die arbeidsongeschikt zijn door psychische aandoeningen zijn samenwerkingsproblemen tussen medisch specialisten en/of binnen de vakgroep de oorzaak, of het gevolg van arbeidsongeschiktheid.

3 3 Centrale vraag Herkennen medisch specialisten samenwerkingsproblemen en/of problemen binnen de vakgroep? Staan medisch specialisten open voor ondersteuning? Zo ja, welke en door wie? Als aov-specialistwil Movir weten of en hoe Movir medisch specialisten kan ondersteunen bij het optimaliseren van de samenwerking.

4 4 Rapportage resultaten TNS NIPO geeft in de volgende sheets de belangrijkste resultaten van het onderzoek weer. Voor dit onderzoek zijn alle medisch specialisten die bij Movir verzekerd zijn persoonlijk uitgenodigd. Overige medisch specialisten zijn via Beroepsorganisaties uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. In totaal hebben er n=470 medisch specialisten deelgenomen aan het onderzoek. Hiervan waren n=354 werkzaam in een maatschap, en n=116 in loondienst.

5

6 Inzichten De belangrijkste inzichten Vrijwel alle medisch specialisten in dit onderzoek hebben ervaring (weliswaar in een verschillende mate) met samenwerkingsproblemen in hun vakgroep. Deze problemen leiden voornamelijk tot stress, spanning en een slechte werksfeer, maar volgens de medisch specialisten niet direct tot uitval. Medisch specialisten staan open voor individuele ondersteuning en ondersteuning voor de vakgroep in zijn geheel. Onafhankelijke (externe) en deskundige coaching lijkt hen het meest effectief. Een meerderheid van de medisch specialisten vindt Movir een logische partij om ondersteuning aan te bieden wanneer het individu en/of de vakgroep deze ondersteuning in anonimiteit kan ontvangen. Daarnaast is het essentieel dat de ondersteuning onafhankelijk, deskundig en met volledige discretie en vertrouwelijkheid wordt geboden. Vakgroepen met vaak/geregeld samenwerkingsproblemen blijken een eenduidig profiel te hebben. Dit profiel onderscheidt zich van vakgroepen die zelden/nooit samenwerkingsproblemen ervaren. 6

7 1 Herkenning samenwerkingsproblematiek

8 Ruim vier op de tien medisch specialisten vinden dat er meer aandacht aan samenwerking besteed mag worden In hoeverre ervaart u wel eens samenwerkingsproblemen binnen uw vakgroep? vaak 4% geregeld 15% af en toe 47% zelden 28% nooit 4% nooit, maar heb dit wel bij andere vakgroepen gezien % 2% In hoeverre vindt u dat er meer of minder aandacht besteed dient te worden aan de onderlinge samenwerking binnen uw vakgroep zodat dit in de toekomst goed/beter zal verlopen? Er zou minder aandacht besteed mogen worden aan de onderlinge samenwerking Er wordt momenteel genoeg aandacht besteed aan de onderlinge samenwerking Er zou meer aandacht besteed mogen worden aan de onderlinge samenwerking % 1% 57% 43% Zoals uit de bovenstaande cijfers blijkt is er slechts een zeer kleine groep die aangeeft dat samenwerkingsproblemen nooit voorkomen in hun vakgroep, wat de relevantie van het probleemgebied aangeeft. Daarnaast geeft een groep medisch specialisten aan dat er in hun vakgroep meer aandacht besteed zou mogen worden aan de onderlinge samenwerking. De een werkt harder dan de ander. Dat is op zich niet erg maar het moet niet te scheef lopen, dan kan dat problemen geven. Dan moet je elkaar kunnen aanspreken en dat is echt niet makkelijk. 8

9 Medisch specialisten geven openlijk en concreet aan waar de samenwerkingsproblemen vandaan komen Waar gaan/gingen deze samenwerkingsproblemen over? Wat waren/zijn de oorzaken van deze samenwerkingsproblemen? * Betrokkenheid/inzet 53% Botsende persoonlijkheden 42% Niet vakinhoudelijke communicatie 42% Hoge werkdruk 39% Taak- en rolverdeling 34% Niet iedereen zet zich even hard in 33% Vakinhoudelijke communicatie 23% Gebrek aan gemeenschappelijke visie 26% Planning 23% Men spreekt elkaar niet aan op afspraken/gedrag 25% Gelijkwaardigheid 20% Solisten vs. teamspelers 24% Financiële zaken 19% Te weinig veranderingsbereidheid 22% Keuze en toetreding nieuwe maten 11% Werk-privé verhouding niet in balans 19% anders, namelijk... 12% Fusie van ziekenhuizen 19% weet niet 1% Elkaar weinig gunnen 12% Medisch specialisten hebben een concreet beeld bij de vraag waar de samenwerkingsproblemen over gaan/gingen. Ze weten voor zichzelf de vinger op de zere plek te leggen. We zijn allemaal heel verschillend, dit heeft een voordeel als groep. Want een patiënt voelt zich altijd wel bij iemand prettig, maar in de samenwerking weet ik het niet zo goed, is best lastig. Ik bots meestal met de mensen op wie ik lijk. *In de grafiek zijn enkel de antwoorden opgenomen die door >10% genoemd zijn. 9

10 Verhoogde stress & spanning en slechte werksfeer dé gevolgen van samenwerkingsproblemen Wat zijn de (mogelijke) gevolgen van deze moeizame/slechte samenwerking? * Als u samenwerkingsproblemen ervaart in uw vakgroep ( ) met wie bespreekt u dit dan? * Verhoogde stress/spanning 70% Met een (bevriende) collega uit de vakgroep 71% Slechte werksfeer 37% Met mijn partner 70% Vertrouwensbreuk Ziekte/uitval individuele maten Negatieve publiciteit 24% 14% 14% Met een vriend/familielid Met een (bevriende) collega buiten de vakgroep Met een externe coach Met de medische staf 20% 18% 40% 37% De patiëntveiligheid kan in gevaar komen 13% Ik bespreek dit met niemand 0% anders, namelijk... 21% anders, namelijk... 10% Dat een moeizame/slechte samenwerking tot verhoogde spanning, stress en een slechte werksfeer (kan) leiden wordt door de medisch specialisten erkend. Wanneer zij met samenwerkingsproblemen in hun vakgroep te maken hebben wordt er nog relatief weinig gebruik gemaakt van professionele hulp, zoals een externe coach of de medisch staf. Onderlinge irritaties komen wel eens voor, dit kan leiden tot een slechte werksfeer. In een vakgroep werk je veel harder. Het is geen werkweek van 48 of 40 uur. *In de grafiek zijn enkel de antwoorden opgenomen die door >10% genoemd zijn. 10

11 Botsende persoonlijkheden meest genoemde oorzaak voor de drie meest genoemde gevolgen Meest genoemde gevolgen Verhoogde stress/spanning Slechte werksfeer Vertrouwensbreuk Meest genoemde oorzaken 1. Botsende persoonlijkheden 2. Hoge werkdruk 3. Niet iedereen zet zich even hard in 1. Botsende persoonlijkheden 2. Niet iedereen zet zich even hard in 3. Hoge werkdruk 1. Botsende persoonlijkheden 2. Gebrek aan gemeenschappelijke visie 3. Solisten vs. teamspelers Onderscheidende oorzaken(significant vaker voor dit gevolg genoemd dan voor andere gevolgen) Werk-privé verhouding niet in balans Solisten vs. Teamspelers Elkaar weinig gunnen Groot aantal parttimers Men spreekt elkaar niet aan op gemaakte afspraken en\of gewenst gedrag Solisten vs. Teamspelers Elkaar weinig gunnen Fusie van ziekenhuizen Gebrek aan gemeenschappelijke visie Te weinig veranderingsbereidheid Elkaar weinig gunnen Vraag 170. Waar gaan/gingen deze samenwerkingsproblemen over? Vraag 180. Wat waren/zijn de oorzaken van deze samenwerkingsproblemen? Vraag 190. Wat zijn de (mogelijke) gevolgen van deze moeizame/slechte samenwerking? 11

12 2 Ondersteuningsbehoefte en wensen

13 Medisch specialisten staan open voor ondersteuning Wanneer medisch specialisten aangeven in hoeverre zij denken dat hun maten hiervoor open staan, is dit percentage beduidend lager. Het is een gebruikelijk gegeven dat men zichzelf eerder als bovengemiddeld ervaart in vergelijking met anderen, wat eveneens hier naar voren komt. Wanneer we de antwoorden van medisch specialisten met vaak/geregeld samenwerkingsproblemen afzetten ten opzichte van het totaal blijkt dit verschil nog explicieter aanwezig te zijn. Dit komt hoogstwaarschijnlijk door de opvatting dat hun maten hier wel eveneens niet positief tegenover zullen staan, net zoals zij zich gedragen tijdens andere samenwerkingsmomenten. Tijdens problemen wordt er van de ander minder flexibiliteit en goede wil verwacht. Wanneer het ondersteuning van de maatschap in zijn geheel betreft staan medisch specialisten met een leeftijd van 45 t/m 55 jaar hier positiever tegenover, het tegendeel is waar voor medisch specialisten ouder dan 55 jaar. Medisch specialisten jonger dan 45 jaar, vrouwen en maatschappen met minder dan 5 maten denken minder vaak dat hun maten openstaan voor ondersteuning van de maatschap in zijn geheel. individuele ondersteuning ondersteuning voor de maatschap in zijn geheel 56% 68% 89% 89% Steeds meer medisch specialisten staan open voor dit soort ondersteuning, zeker de jongere generatie. Een maat van me van mijn leeftijd doet aan coaching voor zichzelf om te achterhalen of hij op de goede weg zit. Sommigen gaan naar een coach voor een paar sessies, zodat je wordt geconfronteerd met hoe je in beweging bent en of het anders moet. Ik sta grotendeels/volledig open voor Mijn maten staan grotendeels/volledig open voor Vraag 250. In hoeverre staat u open voor individuele ondersteuning en/of ondersteuning voor de vakgroep in zijn geheel wanneer er samenwerkingsproblemen binnen uw vakgroep zijn? Vraag 260. In hoeverre denkt u dat uw maten openstaan voor individuele ondersteuning en/of ondersteuning voor de vakgroep in zijn geheel wanneer er samenwerkingsproblemen binnen uw vakgroep zijn? 13

14 Onafhankelijke, externe coach(ing) meest geschikt Individuele ondersteuning Meest effectieve manieren 1. (Onafhankelijke/externe) Coaching 2. Mediation (interne of externe bemiddelaar) Meest geschikte partijen 1. Externe coach (67%) 2. Mediator (43%) 3. Ervaren/gepensioneerde collega (36%) Binnen onze vakgroep hebben we de afspraak een externe coach in te zetten. We hebben daar nog geen gebruik van gemaakt. We gaan dat overigens in de komende maanden voor het eerst wél doen, aangezien we toch dreigen vast te lopen. we hopen allemaal op een herstel van een goed evenwicht binnen de vakgroep. Door de verdergaande vorming van aandachtsgebieden binnen de chirurgie, lopen de belangen niet altijd meer parallel van de verschillende aandachtsgebieden. Ondersteuning voor de vakgroep in zijn geheel Meest effectieve manieren 1. (Onafhankelijke/externe) Coaching 2. Mediation (externe deskundige) Meest geschikte partijen 1. Externe coach (68%) 2. Mediator (51%) 3. Organisatieadviseur (29%) 4. Ervaren\gepensioneerde collega (23%) 5. Medische staf (19%) Inzet externe coach die kennis van zaken heeft van samenwerkingsproblemen en in staat is het belang van ieder vakgroep lid in het vizier te houden. Daarnaast moet hij feedback kunnen geven op gedragingen die ondoelmatig of negatief zijn (met eventuele adviezen voor individuele trajecten) zonder het proces te laten escaleren, gevolgd door hulp bij inzicht krijgen in waar een vakgroep heen wil (ontwikkeling visie) en met welke afspraken c.q. stappen daar te komen. Vraag 210 en 230. Wat lijkt u de meest effectieve manier om u bij samenwerkingsproblemen in de vakgroep te ondersteunen? Vraag 220 en 240. Welke partijen zijn volgens u het meest geschikt om persoonlijke ondersteuning/ondersteuning voor de vakgroep in zijn geheel te bieden? *In de grafiek zijn enkel de antwoorden opgenomen die door >18% genoemd zijn. 14

15 Onafhankelijkheid, anonimiteit en deskundigheid zeer belangrijk Een externe coach/mediator wordt het meest genoemd als de meest geschikte partij voor ondersteuning bij samenwerkingsproblematiek in een vakgroep. Uit de open antwoorden blijkt dat het hierbij belangrijk is dat deze coach/mediator onafhankelijk is. Dit is te waarborgen door een externe coach/mediator in te zetten. Daarnaast wensen de medisch specialisten een bepaalde deskundigheid ten aanzien van de normale gang van zaken binnen een vakgroep. Om het coaching- of mediationtraject effectief te laten verlopen, is onafhankelijkheid en deskundigheid van de uitvoerende partij dus essentieel. Ten slotte is het van belang dat de medisch specialisten dit in anonimiteit kunnen aanvragen en ondergaan. Coaching of mogelijkheid van coaching door een externe partij (probleem definiëren, sparren en kijken naar de mogelijke oplossingsstrategieën). Het probleem is dat veel specialisten al zo druk zijn met de dagelijkse praktijk dat problemen vooruit worden geschoven of op de tweede plaats komen. laagdrempelig een coach benaderen zou uitkomst kunnen bieden en problemen in een vroege fase kunnen oplossen. Meest effectieve manier Problemen voorkomen door bewust dingen ter sprake te brengen: positief of negatief als vast agendapunt. Heidedag voor vakgroep met communicatietrainer. Persoonlijke coach met volledige geheimhouding (volledige anonimiteit), wellicht mediation. Bemiddelaar die naar iedereen luistert en dan bemiddelt tot een oplossing. Wel iemand met gezag. 15

16 3 Ondersteuning door Movir

17 Meerderheid vindt Movir een logische partij Aan de medisch specialisten, die bekend zijn met Movir, is gevraagd of zij Movir een logische partij vinden om individuele ondersteuning en/of ondersteuning voor de vakgroep in zijn geheel te bieden. Hierbij werd wel expliciet vermeld dat de ondersteuning vanuit een onafhankelijke partij wordt aangeboden zonder dat Movir hiervan op de hoogte wordt gesteld. In hoeverre vindt u Movir een logische partij voor [ ] (Een mogelijk voorbeeld van ondersteuning is: het aanbieden van een onafhankelijke en deskundige coach om als klankbord te fungeren zonder dat Movir hierover wordt ingelicht)? (Zeker) Wel Neutraal (Zeker) Niet Individuele ondersteuning 71% 22% 7% Ondersteuning voor de vakgroep in zijn geheel 59% 32% 10% 17

18 Inspringen waar nodig en saamhorigheid belangrijke aspecten om goed samen te werken Welke van onderstaande aspecten vindt u van belang als het gaat om goed samenwerken binnen een vakgroep? Gezamenlijk streven naar kwaliteit, gedeelde inzet, vrijheid en autonomie. Collega's springen in/nemen elkaars werk waar 58% Er is sprake van saamhorigheid binnen de vakgroep 55% Collega's behandelen elkaar vanuit gelijkheid Er is een taak- en rolverdeling Er zijn afspraken over de rechten en plichten Overleg over patiënten/overdragen dossiers Het hebben van dezelfde visie Collega's spreken elkaar aan op gemaakte afspraken 31% 31% 25% 15% 14% 49% Wij willen als vakgroep uitdragen dat we goede zorg, opleiding en onderzoek willen leveren. De vakgroep geeft het benodigde saamhorigheidsgevoel hiervoor en de mogelijkheid om in te springen waar nodig Collega's spreken elkaar aan op gewenst gedrag 12% Er zijn afspraken over de onderlinge communicatie 4% Er zijn afspraken gemaakt over verzuim anders, namelijk... weet niet 3% 2% 0% Groepsgevoel, samen problemen oplossen en samen opleiden en het werk verdelen. 18

19 Verschil in persoonlijkheid en hoge werkdruk vermoeilijken de samenwerking Welke van onderstaande aspecten zorgen er volgens u voor dat de samenwerking binnen een vakgroep lastiger verloopt? Persoonlijkheid speelt een belangrijke rol. Samenwerking binnen vakgroepen kan verstoord worden door individuen en hierbij speelt persoonlijkheid belangrijke rol. Verschillende persoonlijkheden binnen de vakgroep 48% De werkdruk is hoog 47% Niet iedereen zet zich even hard in Men spreekt elkaar niet aan op afspraken/gedrag Er is discussie over financiële zaken Er is geen formeel leider binnen de vakgroep 19% 17% 42% 40% Verschillende persoonlijkheden leidt soms tot verschillende stijlen van communiceren, waardoor conflicten kunnen dreigen. Geen vaste momenten voor niet vakinhoudelijk overleg 11% Geen vaste momenten voor vakinhoudelijke overleg Er is (zijn) (een) collega('s) die langere tijd ziek is (zijn) Samenwerking tussen jongere en oudere collega's anders, namelijk... weet niet 9% 7% 7% 8% 1% De problematiek wordt wel bespreekbaar gemaakt maar vervolgens ontbreekt het aan het elkaar aanspreken in het dagelijks werk. Met andere woorden: de goede wil is er wel, maar onder de werkdruk zaken nakomen is moeilijker, en dat kan spanning geven op langere termijn. 19

20 4 De samenwerking optimaliseren

21 Frequentie (niet) vakinhoudelijke overleg belangrijkste voorspellers afname samenwerkingsproblemen Uit onderstaande tree-analysis kan worden opgemaakt dat wanneer medisch specialisten binnen de vakgroep frequent met elkaar zowel vakinhoudelijk als niet vakinhoudelijk overleggen, de kans op samenwerkingsproblemen afneemt. Frequent overleg met elkaar is dus zeer belangrijk voor een effectieve (probleemloze) samenwerking. In de tree-analyse hieronder ziet u allereerst op totaal niveau (alle medisch specialisten uit het onderzoek) hoeveel procent vaak/geregeld samenwerkingsproblemen in hun vakgroep ervaren (namelijk 20%). Vervolgens is er onderzocht wat de meest invloedrijke variabelen zijn op de frequentie van samenwerkingsproblemen. Hieruit blijkt dat dit percentage afneemt wanneer vakgroepen frequent vakinhoudelijk en niet vakinhoudelijk overleg hebben (zie de groene vlakken). Op totaal niveau geeft 20% aan dat in hun vakgroep samenwerkingsproblemen vaak/geregeld voorkomen. Totaal In mijn vakgroep komen samenwerkingsproblemen vaak/geregeld voor 20% Uit de analyse blijkt dat vakgroepen die 1 x per week of vaker vakinhoudelijk overleg hebben, minder vaak vaak/geregeld samenwerkingsproblemen hebben. 1 x per week of vaker vakinhoudelijk overleg In mijn vakgroep komen samenwerkingsproblemen vaak/geregeld voor 15% Minder dan 1 x per week vakinhoudelijk overleg In mijn vakgroep komen samenwerkingsproblemen vaak/geregeld voor 33% Wanneer een vakgroep dan tevens 1 x per week of vaker niet vakinhoudelijk overleg heeft, is de kans nog kleiner op vaak/geregeld samenwerkingsproblemen. 1 x per week of vaker niet vakinhoudelijk overleg In mijn vakgroep komen samenwerkingsproblemen vaak/geregeld voor 12% Minder dan 1 x per week niet vakinhoudelijk overleg In mijn vakgroep komen samenwerkingsproblemen vaak/geregeld voor 17% 21

22 Probleemloos samenwerken is gerelateerd aan meerdere omgangsaspecten Op welke manier werkt u met elkaar samen binnen uw vakgroep? (Percentage dat het met deze stelling (grotendeels) eens is) In mijn vakgroep hebben we een open cultuur 12% 88% In mijn vakgroep is onze samenwerking prettig 28% 99% In mijn vakgroep is onze samenwerking effectief In mijn vakgroep hebben we een vriendschappelijke relatie met elkaar 25% 21% 68% 93% vakgroepen met zelden of nooit samenwerkingsproblemen vakgroepen met vaak/geregeld samenwerkingsproblemen In mijn vakgroep geven we elkaar geregeld werkgerelateerde feedback 35% 81% In mijn vakgroep geven we elkaar geregeld persoonlijke feedback 26% 54% Er blijken grote verschillen te zijn in de evaluatie van de omgangsaspecten tussen medisch specialisten die zelden/nooit en vaak/geregeld samenwerkingsproblemen in hun vakgroep ervaren. Hieruit blijkt dat samenwerkingsproblemen samengaan met een verscheidenheid aan aspecten. 22

23 KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP MOVIR.NL OF BEL