Summer Course Betwiste Kennis
|
|
- Carla de Valk
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Summer Course Betwiste Kennis Over de betekenis van fact-free politics, post-truth, alternatieve feiten en nepnieuws voor beleidsmakers en beleidsonderzoekers
2 Summer Course Betwiste Kennis 2017 Betwiste kennis De relatie tussen kennis, beleid, politiek en de media is ingewikkeld. Beleid en politiek baseren zich namelijk op allerlei vormen van kennis, waaronder wetenschappelijke kennis. Met al die vormen van kennis komen vooronderstellingen mee. Dat schept ruimte voor kritische reflectie onder andere door de media. Kennis is meer en meer betwist geraakt. Niet de waarde van kennis, maar de kennis zelf staat ter discussie. En dat is op zich niets nieuws. Van oudsher bestaan er discussies over wat waar is en hoe waarheid kan worden bestudeerd. In de afgelopen jaren zijn die discussies van nieuwe woorden voorzien. De taal is veranderd en daarmee ook het verhaal. In 2010 introduceert Femke Halsema de term fact-free politics in een debat met de premier. Zij verwijt het kabinet causale verbanden te leggen, zoals tussen de financiële crisis en de veiligheid in Nederland, die niet hard te maken zijn. Post-truth is door The Oxford Dictionary verkozen tot woord van Was het voorheen een term voor spin-docters en communicatiespecialisten, nu is het een algemeen bekende term die voor delen van de wereld het politieke systeem probeert te duiden. En niet alleen in de Verenigde Staten. Ook over de Brexit wordt in deze termen gesproken. De Amerikaanse president Trump beschuldigt media en andere partijen van het verspreiden van nepnieuws. Verwijten die anderzijds ook hem treffen. De vraag die zich opdringt, is hoe we deze ontwikkelingen kunnen begrijpen en wat ze betekenen voor beleidsambtenaren en beleidsonderzoekers. Kennis & beleid Kennis, beleid, politiek en de media zijn door de jaren heen sterk vervlochten geraakt met elkaar en de verhoudingen staan onder druk. Ten eerste veranderen de verhoudingen tussen wetenschap en beleid. Aan de ene kant heerst er een sterk geloof in 'evidence based policies' en in het idee dat een wetenschappelijke onderbouwing het beleid beter maakt en de overheid beter laat functioneren. Maatschappelijke problemen en hun oplossingen kunnen berekend worden. Door meer informatie te verzamelen, bijvoorbeeld met big databestanden of door gedragspatronen in kaart te brengen, kunnen beleidseffecten steeds preciezer in beeld worden gebracht. Aan de andere kant zijn maatschappelijke vraagstukken ook steeds vaker wicked en steeds minder vanuit één wetenschappelijke discipline te onderzoeken of vanuit één overheidskoker op te lossen. Vraagstukken hangen met elkaar samen en vragen om de inzichten vanuit verschillende perspectieven. Ook wordt er sterk aan feiten getwijfeld en bestaan er steeds vaker meerdere waarheden naast elkaar, zoals in het geval van klimaatverandering. Kennis & politiek Ook de verhoudingen tussen kennis en de politiek veranderen. Max Weber maakte het klassieke onderscheid tussen sein en sollen. De wetenschap is er om aan te geven hoe vraagstukken in elkaar zitten. Zij hoort zich niet te laten verleiden tot een normatieve uitspraak over deze vraagstukken. Daarvoor is de politiek. Politiek is een strijd van mensen en ideeën om macht en invloed, gebaseerd op fundamenteel van elkaar verschillende opvattingen over goed en kwaad, op grond waarvan burgers een keuze kunnen maken over de richting waarin de samenleving zich zou moeten ontwikkelen. De politiek is een autonoom domein dat beslissingen neemt over datgene dat niet uit te rekenen is en waar men het fundamenteel over oneens is. Met andere woorden; de wetenschap weet hoe het zit en de politiek vindt hoe het zit. De politiek en de wetenschap zijn steeds meer vervlochten geraakt. De vervlechting heeft bovendien geleid tot een fact-based politics. Een op feiten gebaseerde politiek gaat uit van onafhankelijke en empirisch toetsbare kennis die wordt voortgebracht door de wetenschap en zet deze bevindingen in ter legitimatie van politieke beslissingen. Het debat wordt in deze politiek gevoerd op rationele overwegingen. Tegelijkertijd zijn er meerdere geluiden dat de politiek te technocratisch is, te ver van de werkelijkheid af is komen te staan en er juist is om over datgene te beslissen dat niet uit te drukken is in feiten. Verhalen over wat er in de samenleving speelt zijn dan misschien niet wetenschappelijk getoetst, maar daarmee niet per se niet waar en daarnaast zijn er ook kanttekeningen te plaatsen bij de feiten. Bovendien stelt de politiek de
3 onafhankelijkheid van de wetenschap ter discussie. Wetenschappers hebben ook politieke voorkeuren, die voorkeuren spreken door in de wijze waarop ze conclusies formuleren en welke aanbevelingen ze doen. Politici lezen de politieke kleur van de onderzoeker in het rapport dat deze opstelt en bepalen daarmee ook direct de waarde die het rapport voor hen heeft. Het is kenmerkend voor de tijd waarin we leven. Een tijd waarin onze samenleving lijkt te worstelen met wat nu echte bronnen van kennis zijn: emoties, gevoelens, commerciële onderzoeksbureaus of toch de wetenschap, met haar objectieve en empirisch toetsbare kennis. Feitenvrije politiek staat niet voor het voeren van het debat zonder enige informatie of feiten. Politici wenden zich gewoon ook tot andere bronnen van kennis en tot andere soorten kennis. Dit kunnen emoties, gevoelens, persoonlijke ervaringen, het gezonde verstand of het van horen zeggen zijn. Daarnaast worden de aanwezige wetenschappelijke feiten op vrije wijze ingezet ter legitimatie van het eigen verhaal. Politici shoppen als het ware in wetenschappelijke inzichten. Dat is niet nieuw, maar de wijze waarop die inzichten worden gebruikt, is dat wel. Framing speelt hier een grote rol. Een onderwerp als klimaatverandering of immigratie kan op vele manieren voor het voetlicht worden gebracht. Kennis & communicatie De media richten op hun plaats de aandacht op thema s en vormen zo mede de publieke onderzoeksagenda en beleidsvragen. Daarnaast spelen zij een grote rol bij de verspreiding van de onderzoeken en de vertaling van wetenschap, maar ook andere feiten, naar het grote publiek. Tevens spelen media een steeds grotere rol in het vergroten van de onderling strijdige kennisclaims en zoeken zij naar methodische twijfel en de onmogelijkheid van zekerheid. En is er een continue zoektocht naar oneliners en spannende kwesties die de aandacht van de lezer kunnen trekken, daar waar wetenschappers boodschappen veelal genuanceerder formuleren met mitsen en maren en geldigheidsvoorwaarden. Belangrijk is om na te denken over de manier waarop we communiceren over kennis om daarmee een productieve dialoog te bevorderen. Dit schept uitdagingen voor beleidsmakers en beleidsonderzoekers Deze veranderende context schept vragen voor beleidsmakers en strategen binnen de verschillende overheidslagen én voor wetenschappers bij Nederlandse universiteiten en kennis- en adviesorganen. Wat is de betekenis van evidence based policy making in een context van fact-free politics? Hoe om te gaan met media die de nuance uit de weg gaan en daarmee de agenda meebepalen? Hoe kunnen onderzoekers richting geven bij politieke en maatschappelijke vragen zonder daarbij (bovenmatig) normatief te zijn? En hoe kunnen beleidsmakers aan de ene kant uitvoering geven aan (fact-free) politieke beslissingen en aan de andere kant ook rekening houden met de stand van zaken in de wetenschap? Zij staan tussen de politiek en de wetenschap in. Hoe kunnen zij omgaan met deze spagaat? Op welke manieren is kennis bruikbaar voor beleid? Het zijn allemaal vragen die in deze tijd aan relevantie winnen. Een summer course over betwiste kennis Betwiste kennis is dus niets nieuws. Maar onze tijd lijkt sterk te worden gekenmerkt door een veelheid aan kennisclaims, waarheden en feiten. Er wordt ook wel gesproken over een post truth era. Om actuele thema s als fact-free en fact-based politics, frames en alternatieve feiten te doordenken biedt de NSOB een summer course aan. In deze summer course gaan docenten in op de thematiek en delen hun inzichten en reflecties met de deelnemers. We gaan in gesprek over de verwevenheid van kennis, politiek, het beleid en de media en over de betekenis van deze zogenaamde post truth periode, waarin wij ons nu bevinden. Wij nodigen zowel beleidsmakers en strategen van de overheid als wetenschappers en adviseurs uit om deel te nemen aan de summer course, om zo een rijk gesprek met elkaar te kunnen voeren over deze thematiek.
4 Programma opzet Deelnemers krijgen voorafgaand aan de summer course literatuur toegestuurd om zich in te lezen in de thematiek. Deze literatuur sluit aan bij de verschillende colleges. De summer course bestaat uit twee dagen en vindt plaats op maandag 28 augustus en dinsdag 29 augustus. Dag 1: maandag 28 augustus Voorafgaand aan de start van de summer course wordt aan deelnemers gevraagd om een tekst (uit de krant, van sociale media, etc.) naar ons toe te sturen. Wij maken een reader van deze stukken. We starten de dag met een korte voorstelronde en vragen deelnemers daarbij om een korte pitch (2 minuten) te geven over waarom in het door hen gekozen stuk tekst de spanningen tussen kennis, politiek, beleid en/of de media scherp naar voren komen. Betwiste kennis & beleid Daarna gaan we van uur met prof. dr. Frans W.A. Brom en drs. Anne-Greet Keizer (WRR) in gesprek over de verhoudingen tussen wetenschap en beleid. De lijn tussen wat iets is en hoe iets hoort te zijn, verbindt de evidence uit de wetenschap met het advies voor beleid. Wat betekent dit voor wetenschappelijke neutraliteit? En hoe kunnen wetenschappers en beleidsmakers daar dan mee omgaan? Bestaat evidencebased policy? In deze bijdrage bespreken we als casus de toepassing van gedragswetenschappelijke kennis. De WRR heeft in het rapport "Weten is nog geen doen: een realistisch perspectief op redzaamheid" deze kennis bruikbaar willen maken voor beleid en vertaald naar concrete handelingsmogelijkheden voor beleid. Betwiste kennis & communicatie Experts zitten in de beklaagdenbank, zo lijkt het. Op het eerste gezicht duidt de uitspraak Wetenschap is ook maar een mening op een onderwaardering van wetenschappelijke kennis door burgers. Maar deze interpretatie verandert als we kijken wanneer dit type opmerkingen wordt gemaakt, namelijk in reactie op een klassieke uitspraak van experts: Dit zijn de feiten, en daar moet je het mee doen. Waar het wijzen op de feiten logisch kan zijn vanuit het perspectief van de expert, in het gesprek met burgers krijgt deze uitspraak een heel andere lading. Hij wordt ervaren als het buitensluiten van burgers door experts, en het stopzetten van de dialoog. Aan de hand van gespreksfragmenten over vaccinatie, voeding en klimaat, zal prof. dr. Hedwig te Molder (WUR/UT) betogen dat we op een andere manier naar dit soort gesprekken moeten kijken. We zullen de blik moeten verbreden naar hoe onze uitspraken hoe goed bedoeld ook - worden begrepen door de gesprekspartners. Wat betekent dit voor het gesprek tussen ambtenaren en burgers, professionals en cliënten, beleidsmakers en belanghebbenden, al dan niet in de schijnwerpers van de media? Dag 2: dinsdag 29 augustus Betwiste kennis & politiek Op de tweede ochtend gaan we in gesprek met prof. dr. Dick Houtman (KU Leuven) over de verhoudingen tussen de wetenschap en de politiek en meer specifiek over het thema fact-free & fact-based politics. Wat is de betekenis van deze termen? Is factbased politics even erg als fact-free politics? Wat is de rol van de politiek en wat is de functie van de wetenschap daarbij? Kennis in de praktijk Daarna gaan we op de verschillende perspectieven op betwiste kennis. Groepen deelnemers gaan in een carrousel in verschillende rondes in gesprek met een politicus (politiek), een journalist (media) en een ambtenaar (beleid). We gaan met hen in gesprek over wat zij denken dat feiten zijn en wat de grenzen zijn tussen kennis, beleid, politiek en de media.
5 Afsluiting We sluiten de middag af met een gezamenlijk gesprek. We doen dit in het format van een 'wereld café'. In dit format bewegen we in drie groepen langs drie tafels waaraan steeds één stelling uit de summer course centraal staat. De groepen geven op een flip-over aan wat hun bevindingen en lessen ten aanzien van dat onderwerp zijn. Die flip-over laten zij dan achter bij die tafel. Zo ziet de volgende groep wat de vorige groep gedaan heeft en kan zij daarop voortbouwen - of afstand van nemen, dat kan natuurlijk ook. Zo rouleert iedere groep langs ieder onderwerp, waarbij ze onderweg dus ook een beeld meekrijgen van wat de anderen hebben gezegd en wat zij daar aan toe willen voegen. Zo ontstaat gaandeweg zicht bij de groep op wat andere groepen belangrijk vinden. Deze flappen worden aan het eind van de middag plenair besproken om zo met elkaar uit te wisselen welke lessen er zijn geleerd tijdens de summer course. Dagen Tijd Thema Docent Dag uur Voorstelronde en uitleg programma Daphne Bressers Ilsa de Jong uur Betwiste kennis & beleid Prof. dr. Frans Brom uur Lunch uur Betwiste kennis & communicatie Prof. dr. Hedwig te Molder Dag uur Betwiste kennis & politiek Prof. dr. Dick Houtman uur Lunch uur Carrousel met een politicus (politiek), een journalist (media) en een ambtenaar (beleid) uur World café Wrap-up Daphne Bressers Ilsa de Jong Praktische informatie Doelgroep Het leeratelier is ontworpen voor (strategische) beleidsmakers van ministeries, provinciale en lokale overheden, van universiteiten, kennis- en adviesorganen (planbureaus, raden, commissies, onderzoeksinstituten) en andere kennisproducenten die in hun werk bezig zijn met de thematiek van de summer course en dit verder willen doordenken. Investering De kosten voor de summer course bedragen 900,- Het bedrag is BTW vrij. Daarnaast dienen de deelnemers bij beide opleidingsdagen aanwezig te zijn. Informatie/belangstelling Voor nadere informatie kan contact worden opgenomen met Daphne Bressers, via bressers@nsob.nl of Direct inschrijven Schrijf u gelijk in via het aanmeldformulier op de website.
6
Summer Course Betwiste Kennis
Summer Course Betwiste Kennis Over de betekenis van fact-free politics, post-truth, alternatieve feiten en nepnieuws voor beleidsmakers en beleidsonderzoekers Summer Course Betwiste Kennis 2017 Betwiste
Nadere informatieLeeratelier Sociaal Ondernemerschap 2018
Leeratelier Sociaal Ondernemerschap Leeratelier Sociaal Ondernemerschap Sociale ondernemingen zijn in opkomst. Bedrijven zoals Afval Loont, The Colour Kitchen en Specialisterren hebben het oplossen van
Nadere informatieLeeratelier Sociaal Ondernemerschap
Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2017-2018 Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2017-2018 Sociale ondernemingen spelen een steeds belangrijkere rol in de lokale economie. Bedrijven zoals Taxi Electric,
Nadere informatieLeeratelier Sociaal Ondernemerschap 2016-2017
Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2016-2017 Leeratelier Sociaal Ondernemerschap 2016 Sociale ondernemingen spelen een steeds belangrijkere rol in de lokale economie. Bedrijven zoals Taxi Electric, The
Nadere informatieVoor de Raad van State als adviseur en bestuursrechter is het van. belang zicht te hebben op wat er leeft in de werelden van recht,
Inleiding Vice-President Raad van State tijdens de bijeenkomst van een delegatie van de Raad met de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling donderdag 12 februari 2009 Dames en heren, Voor de Raad van State
Nadere informatieSociaal ondernemerschap & de overheid. Prof. Dr. Mark van Twist
Sociaal & de overheid Ondernemers zijn steeds vaker te vinden op de vervagende grenzen tussen markt, overheid en samenleving. Een ICT bedrijf met autistische werknemers met een Wajong-uitkering of een
Nadere informatieWetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid 9 mei 2017 Academische kennis voor duurzaam verantwoord samenleven van mens en dier Start van het Centrum voor Sustainable Animal Stewardship (UU & WUR)
Nadere informatieDATAGEDREVEN WERKEN BINNEN DE OVERHEID
Driedaagse leergang: DATAGEDREVEN WERKEN BINNEN DE OVERHEID Vrijdag 5 en 12 april en woensdag 17 april, Den Haag Doelgroep: Beleidsonderzoekers Statistici Data managers Kennismanagers binnen de overheid
Nadere informatieDe Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen
1 De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen In het publieke domein worden allerlei nieuwe technieken gebruikt: ambtenaren gebruiken Twitter, games, webplatformen en monitoringtools om de
Nadere informatieVan kader tot praktijk
Van kader tot praktijk Prof. dr. Jan Kremer Voorzitter Kwaliteitsraad en raadslid RVS Nieuwegein, 31 januari 2019 Kwaliteitsraad van het Zorginstituut Zorginstituut is een zelfstandig bestuursorgaan van
Nadere informatieDOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER
DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER 2018 The Spirit Level Een authentieke toetstaak in de praktijk Niels Hoendervanger Stedelijk Gymnasium Nijmegen The Spirit Level Wat gaan we doen? Korte introductie op de taak
Nadere informatieWaarom politiek en wetenschap niet zonder feiten kunnen FTM
1 van 5 24-05-17 08:28 ftm.nl Waarom politiek en wetenschap niet zonder feiten kunnen FTM Thomas Bollen 6-7 minuten Rutte zegt zelfs na het aftreden van Keizer dat hij geen aanwijzingen heeft om te twijfelen
Nadere informatieWIE GOED ONTMOET - LESMATERIAAL BIOLOGIE WIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE
WIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE 1 INLEIDING Ontwikkelingen in wetenschap en techniek leiden soms tot maatschappelijke vraagstukken
Nadere informatiePre-Academisch Onderwijs. Ontwikkelingslijnen en leerdoelen
Pre-Academisch Onderwijs Ontwikkelingslijnen en leerdoelen LEERDOELEN PER ONTWIKKELINGSLIJN Ontwikkelingslijn 1: De leerling ontwikkelt een wetenschappelijke houding 1.1 De leerling ontwikkelt een kritische
Nadere informatiePublieksforum: 30 burgers in dialoog over genetische tests
Z I T H E T I N MIJN GENEN? Publieksforum: 30 burgers in dialoog over genetische tests BELGIË 2003 Wetenschap en samenleving dagen elkaar uit Citaten uit het colloquium Testen van mensen, georganiseerd
Nadere informatieOnderzoeksmethoden en -technieken voor doelmatiger en doeltreffender beleid
Driedaagse Leergang Beleidsonderzoek en Beleidsevaluatie Onderzoeksmethoden en -technieken voor doelmatiger en doeltreffender beleid Beproefde en innovatieve onderzoeksmethoden voor effectieve, op leren
Nadere informatieHet Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:
BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse
Nadere informatieMinor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014
Minor Filosofie en Wetenschap Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - Onderwijscentrum VU - Minoren - 2013-2014 I Inhoudsopgave Vak: Filosofische
Nadere informatieGrenzen verleggen. Amsterdam, februari Beste Julian Baggini,
Grenzen verleggen Amsterdam, februari 2017 Beste Julian Baggini, Wij zijn ons verstand verloren en met die hartenkreet val je in jouw nieuwe boek meteen met de deur in huis. Was ons rede en rationaliteit
Nadere informatieToetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies
Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het
Nadere informatieLeeratelier strategisch hogeronderwijsbeleid
Leeratelier strategisch hogeronderwijsbeleid Derde Uitvoering - 2016 Inleiding Strategisch belang hoger onderwijs In een kenniseconomie is hoger onderwijs van strategisch belang. Tegelijkertijd veranderen
Nadere informatieMASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE
MASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE NYENRODE TOEZICHT ACADEMIE NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Het functioneren van toezicht en toezichthouders staat in het middelpunt van de politieke
Nadere informatievan Zij naar Wij ons trainingsaanbod vo/mbo
van Zij naar Wij ons trainingsaanbod vo/mbo van Zij naar Wij Omgaan met spanning in de school en in de klas U werkt op een school. Een plek waar jongeren hun identiteit ontwikkelen en kennis maken met
Nadere informatieResponsief Beleidsonderzoek
Programma Driedaagse Training Course Responsief Beleidsonderzoek Hoe procedures, experimenten en technologische applicaties De bruikbaarheid van onderzoek voor beleidsmakers vergroot Donderdagen 1, 8 en
Nadere informatieData-analyse voor Doelmatig Overheidsbeleid
Conceptprogramma Driedaagse Leergang Data-analyse voor Doelmatig Overheidsbeleid Vrijdagen 2, 9 en 16 juni 2017 Hotel NH Utrecht Doelgroepen: Managers van kennis en informatie bij de overheid, waaronder:
Nadere informatieWaar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol?
Hoe word ik beter in geschiedenis? Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen.
Nadere informatieDe bijdrage van wetenschap aan betere data en beter beleid
De bijdrage van wetenschap aan betere data en beter beleid Presentatie Onderzoek Het onderling gebruik van data & kennis door overheid en wetenschap 30 april 2015 Mauritskade 5 2514 HC Den Haag T: +31
Nadere informatieLeeratelier Netwerkend Werken
Leeratelier Netwerkend Werken 1 2 Voorwoord De verhoudingen veranderen De verhouding tussen overheid, markt en samenleving is voortdurend in beweging. Om publieke doelen te realiseren, zoeken overheden
Nadere informatie1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie. 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit meerdere perspectieven en een kritische houding
Lesgeven over controversiële thema s Docentendag maatschappijleer 2019 Geerte Savenije Inhoud van deze workshop: 1. Wat is een controverse? Praktijk en theorie 2. Vaardigheden: empathie, denken vanuit
Nadere informatieMETIS Kwaliteitssysteem
METIS Kwaliteitssysteem voor de opleidingen tot Specialist Ouderengeneeskunde REFLECTIE Domein 2 Academisch niveau [plaats hier het instituutslogo] Metis Reflectiedocument domein 2 juni 2018 1 Domein 2
Nadere informatieKritische reflectie op de rol van de adviseur in het publieke domein. Bijdrage aan AEF live op donderdag 15 september 2016
Kritische reflectie op de rol van de adviseur in het publieke domein. Bijdrage aan AEF live op donderdag 15 september 2016 H. D.Tjeenk Willink 1. AnderssonElffersFelix voelt zich betrokken bij en wil bijdragen
Nadere informatieLeeratelier. Strategisch hogeronderwijsbeleid. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur
Leeratelier Strategisch hogeronderwijsbeleid Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Inleiding Strategisch belang hoger onderwijs In een kenniseconomie is hoger onderwijs van strategisch belang. Tegelijkertijd
Nadere informatieUITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE
UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE Inleiding Algemeen deel in drievoud 1 1 Synthese 2 Leeswijzer 3 Nieuwe visie 4 Forumgedachte 5 Discipline in transitie 6 Privaatrecht 1 Pluriforme rechtswetenschap 7 1.1 Een identiteitscrisis?
Nadere informatieDe Balans van de Leefomgeving: Rollen van wetenschap in evaluatie
De Balans van de Leefomgeving: Rollen van wetenschap in evaluatie Esther Turnhout Associate Professor, Forest and Nature Conservation Policy Group Wageningen University, esther.turnhout@wur.nl Evaluatiestijlen
Nadere informatieborstkankerscreening oprichting sectie onderzoek
NVAG themamiddag 19 april 2012 borstkankerscreening oprichting sectie onderzoek Wat gaan we doen? Inleiding sectie Onderzoek i.o. themamiddag Zelf aan het werk 2x Plenaire bespreking aandachtspunten oprichting
Nadere informatieNSOB Winter Course. Ambtelijk vakmanschap
NSOB Winter Course Ambtelijk vakmanschap 17 & 18 januari 2019 Introductie & programma Ambtelijk vakmanschap. De term roept warme beelden op van in tradities geworteld handwerk, uitgevoerd door authentieke
Nadere informatie12/2012. Rob. Loslaten in vertrouwen. Loslaten in vertrouwen. Naar een nieuwe verhouding tussen overheid, markt én samenleving.
12/2012 Loslaten in vertrouwen Rob Raad Ropenbaar voor het bestuur Loslaten in vertrouwen Naar een nieuwe verhouding tussen overheid, markt én samenleving December 2012 Rob Inhoud Voorwoord 3 Samenvatting
Nadere informatieZingeving & Psychische Gezondheidszorg
Zingeving & Psychische Gezondheidszorg Jaap van der Stel Lector GGz Hogeschool Leiden Senior-onderzoeker GGZ ingeest Adviseur beleid Brijder-Parnassia Inhoud 1. Wat is zingeving? 2. Wat is zelfregulatie?
Nadere informatieHet Socratisch Gesprek als methode voor kritisch denken
Ontwerponderzoek Paper 2 Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen Links Bibliografische referentie I.F. Hazewindus, drs. Filosofie Het Socratisch Gesprek als methode voor
Nadere informatieRendement Kennis voor Beleid. Hans Peter Benschop Den Haag, 22 juni 2017
Rendement Kennis voor Beleid Hans Peter Benschop Den Haag, 22 juni 2017 Hoger rendement kennis voor beleid? Normale aanbevelingen - Meer onderzoek naar de effecten van beleid - Eisen aan de beleidsontwikkeling
Nadere informatieCongres De Professional Centraal 24 januari 2019
Congres De Professional Centraal 24 januari 2019 Workshop De beslissende professional Programma 1. Welkom, voorstellen 2. Inleiding: context waarin professionals werken 3. Kennismaking met professionele
Nadere informatieONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT?
ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? Wim Biemans Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Economie & Bedrijfswetenschappen 4 juni, 2014 2 Het doen van wetenschappelijk onderzoek Verschillende
Nadere informatieFrom the Press to Politics and Back. When do Media set the Political Agenda and when do Parties set the Media Agenda? D.J.
From the Press to Politics and Back. When do Media set the Political Agenda and when do Parties set the Media Agenda? D.J. van der Pas Waarom staan sommige onderwerpen hoog op de agenda van de politiek,
Nadere informatieOntwikkeling van wetenschap en technologie in de pabo
Ontwikkeling van wetenschap en technologie in de pabo Plenaire terugkoppeling MASTERCLASSES WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE ALS GRONDHOUDING EN VAKOVERSTIJGENDE BENADERING Lou Slangen 12-11-2014 WETENSCHAP EN
Nadere informatieWelke opties hebt u in een gesprek? Meer dan u denkt! Erica Huls Gespreksadvies voor wethouders en raadsleden
Welke opties hebt u in een gesprek? Meer dan u denkt! Erica Huls Gespreksadvies voor wethouders en raadsleden Actueel en fundamenteel De tijd dat politici kiezers wonnen met redevoeringen in achterzaaltjes
Nadere informatieLeeratelier. Strategisch hogeronderwijsbeleid. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur
Leeratelier Strategisch hogeronderwijsbeleid Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Inleiding Strategisch belang hoger onderwijs In een kenniseconomie is hoger onderwijs van strategisch belang. Tegelijkertijd
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord 5. Inleiding 11
Inhoudsopgave Voorwoord 5 Inleiding 11 1 Eerste verkenning 15 1.1 Waarom is kennis van religie belangrijk voor journalisten? 16 1.2 Wat is religie eigenlijk? 18 1.2.1 Substantieel en functioneel 18 1.2.2
Nadere informatieStructurele samenwerking tussen kennis en beleid: een WRR-perspectief
Structurele samenwerking tussen kennis en beleid: een WRR-perspectief Functies en taken WRR Functies: 1. het denken voor en over beleid 2. het wetenschappelijk onderzoeken 3. het uitdragen van kennis en
Nadere informatieConferentie Netwerk Vrede, Veiligheid, en Ontwikkeling Donderdag 28 Mei 2009 Malietoren, Den Haag
Conferentie Netwerk Vrede, Veiligheid, en Ontwikkeling Donderdag 28 Mei 2009 Malietoren, Den Haag 09.00 9.30 uur Ontvangst 9.30 10.00 uur Welkomstwoord, kennismaking en openingwoord door dagvoorzitter
Nadere informatieLeeratelier. Strategisch hogeronderwijsbeleid. Nederlandse School voor Openbaar Bestuur
Leeratelier Strategisch hogeronderwijsbeleid Nederlandse School voor Openbaar Bestuur Inleiding Strategisch belang hoger onderwijs In een kenniseconomie is hoger onderwijs van strategisch belang. Tegelijkertijd
Nadere informatieLaag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten
Blooms taxonomie Laag Vaardigheden Leerdoelen Formulering van vragen /opdrachten Evalueren Evalueren = de vaardigheid om de waarde van iets (literatuur, onderzoeksrapport, presentatie etc) te kunnen beoordelen
Nadere informatie- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE?
- Geplaatst in VISUS 4-2017 - EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? Om de verschillen tussen de kennis uit het laatste wetenschappelijk bewijs en de klinische praktijk kleiner te maken is de afgelopen
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer vwo 2008-I
Opgave 1 Tbs ter discussie 1 maximumscore 2 beveiliging van de samenleving Voorbeeld van juiste toelichting bij beveiliging van de samenleving: In de tekst staat dat er steeds minder mensen uitstromen
Nadere informatieOptimaliseren van Impact door
Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen Wifi: CongresAlfaGamma Wachtwoord: Impact2016 Optimaliseren van
Nadere informatieLeeratelier Netwerkend Werken
Leeratelier Netwerkend Werken 1 Voorwoord De verhoudingen veranderen De verhouding tussen overheid, markt en samenleving is voortdurend in beweging. Om publieke doelen te realiseren, zoeken overheden steeds
Nadere informatieOuderschap in Ontwikkeling
Ouderschap in Ontwikkeling Ouderschap in Ontwikkeling. De kracht van alledaags ouderschap. Carolien Gravesteijn Ouderschap in Ontwikkeling. De kracht van alledaags ouderschap. Carolien Gravesteijn Ouderschap
Nadere informatieOP VERKENNING IN HET VLAAMS PARLEMENT
OP VERKENNING IN HET VLAAMS PARLEMENT DOELGROEP 3DE -4DE -5DE -6DE -7DE SECUNDAIR INFORMATIE OVER DE ACTIVITEIT Doelgroep Duur Materieel Doelstellingen 3de-4de-5de-6de-7de secundair 1 lesuur per onderwerp
Nadere informatieKenniskring Vormend Onderwijs Thema: Onderzoekende Houding
Kenniskring Vormend Onderwijs Thema: Onderzoekende Houding Onderzoekende houding Samenwerking Academische Opleidingsschool De Sprankel en Viaa Kenniskring Vormend onderwijs. Werkplaats Onderzoekende houding
Nadere informatiePost-Master Indirecte Belastingen 2017
Post-Master Indirecte Belastingen 2017 WELKOM BIJ EFS, ERASMUS UNIVERSITY ROTTERDAM Europese Fiscale Studies (EFS) is een samenwerking van de secties fiscaal recht en fiscale economie van de Erasmus Universiteit
Nadere informatieTransitietraject Dongemondgebied Enquête Doelgroepen ronde 1
Enquête Doelgroepen ronde 1 MOVISIE 21-03-2013 Vragen In totaal hebben 73 personen de enquete ingevuld. De verdeling over de verschillende groepen staat in onderstaande tabel.. Vraag 1: Ik ben betrokken
Nadere informatieTRAINING LEVENSBESCHOUWELIJK DENKEN EN COMMUNICEREN
TRAINING LEVENSBESCHOUWELIJK DENKEN EN COMMUNICEREN Doelen De student kan levensbeschouwelijk denken over gewone dingen van het leven. De student wordt zich bewust van zijn eigen levensbeschouwing en kan
Nadere informatieRapport kwantitatief onderzoek ten behoeve van het Ministerie van Buitenlandse Zaken 18 juni 2019
Rapport kwantitatief onderzoek ten behoeve van het Ministerie van Buitenlandse Zaken 18 juni 2019 Situatie en centrale vraagstelling In opdracht van: Conclusies Resultaten Annemarijn Koedam Research Consultant
Nadere informatieAls alles op de schop gaat
1 Als alles op de schop gaat als alles op de schop gaat Bert Kok Alexandra Jacobs Willy Nijhof Bart Paumen Monique Verharen (red.) Een onderwijsbiografie over een integraal veranderingsproces Bohn Stafleu
Nadere informatieKritisch denken over complexe politieke problemen. Margarita Jeliazkova Instituut ELAN, Universiteit Twente, Enschede
Kritisch denken over complexe politieke problemen Margarita Jeliazkova Instituut ELAN, Universiteit Twente, Enschede Agenda Wat is kritisch denken en wat is het niet? Wat zijn complexe maatschappelijke
Nadere informatieLijst met veel gebruikte afkortingen. Introductie 1. Deel I Grondslagen van partneralimentatie in het Nederlandse recht 9
INHOUDSOPGAVE Lijst met veel gebruikte afkortingen XII Introductie 1 Deel I Grondslagen van partneralimentatie in het Nederlandse recht 9 Hoofdstuk 1 Het onderscheid tussen de twee grondslagen in het huidige
Nadere informatieOver nut en noodzaak van praktijkgericht onderzoek. Congres Focus op onderzoek - Oogsten en verbinden 1 en 2 december 2011, Galgenwaard, Utrecht
Over nut en noodzaak van praktijkgericht onderzoek Congres Focus op onderzoek - Oogsten en verbinden 1 en 2 december 2011, Galgenwaard, Utrecht Wat is het probleem? Volgens: 1. De professional 2. De wetenschapper
Nadere informatieDrs. J. van der Span Dr. Q. Elvira. Van M&O naar Bedrijfseconomie
Drs. J. van der Span Dr. Q. Elvira Van M&O naar Bedrijfseconomie De meerwaarde van het nieuwe programma? De wereld om ons heen wordt steeds complexer Financiele kwesties worden steeds lastiger De kleine
Nadere informatieJunior College EEN INITIATIEF VAN
Junior College EEN INITIATIEF VAN Junior College is een initiatief van de KU Leuven en KU Leuven Kulak om wetenschap op hoog niveau tot in de klas te brengen. Modules rond wiskunde, geschiedenis en taal
Nadere informatieDE UITZONDERING OP DE REGEL
DE UITZONDERING OP DE REGEL ONDERZOEK NAAR AMBTENAREN IN DE OPENBAARHEID (IN OPDRACHT VAN HET MINISTERIE VAN BZK JUNI 2013) Dr. drs. Ton Baetens, partner EMMA, experts in media en maatschappij Dialoog
Nadere informatieHuisarts in vuur en vlam. Van competentiedomeinen naar een passioneel vuur
Huisarts in vuur en vlam Van competentiedomeinen naar een passioneel vuur huisarts van het jaar. Prijs van de Vlaamse en Brusselse HA Over welke kwaliteiten moet een goede arts beschikken? 7 competenties
Nadere informatieLeeratelier Strategisch Hoger Onderwijsbeleid. Vierde uitvoering (september 2017 maart 2018)
Leeratelier Strategisch Hoger Onderwijsbeleid Vierde uitvoering (september 2017 maart 2018) Inleiding Veranderende omgeving De omgeving van het hoger onderwijs verandert razendsnel. Op de arbeidsmarkt
Nadere informatieMasterclass doorbreek de bubbel
Masterclass doorbreek de bubbel Burgemeesters, Raadsleden, Ambtenaren Bestuur en Veiligheid 14 Deelnemers 3 Aantal dagen 1750.00 Investering Locatie Leer in deze masterclass hoe u als bestuurder, ambtenaar
Nadere informatieSuccesfactoren voor doorwerking: Het gaat om het spel
Succesfactoren voor doorwerking: Het gaat om het spel Inzichten uit de landelijke evaluatie Congres Rekenkamercommissie Wassenaar, Voorschoten, Oegstgeest 9 maart 2012 Opbouw presentatie Doel- en vraagstelling
Nadere informatieToespraak van Kamervoorzitter Gerdi Verbeet bij de opening van de dinerbijeenkomst van het Rathenau Instituut, 7 februari 2012 in Den Haag
Toespraak van Kamervoorzitter Gerdi Verbeet bij de opening van de dinerbijeenkomst van het Rathenau Instituut, 7 februari 2012 in Den Haag Meneer de staatssecretaris, dames en heren, Ik voel mij bevoorrecht
Nadere informatieLeeratelier sociaal ondernemerschap in een vitale economie
Leeratelier sociaal ondernemerschap in een vitale economie Voorwoord Een vitale economie bestaat uit ondernemingen die gezamenlijk waarde en werkgelegenheid creëren. Gezamenlijk zorgen zij voor innovatie,
Nadere informatieNieuwe Leiders in de publieke veiligheid leidinggeven@anders!?
Nieuwe Leiders in de publieke veiligheid leidinggeven@anders!? Woensdag 13-03-2013 & Donderdag 14-03-2013 Programma workshop Denkkracht Utrecht Introductie Denkkracht Utrecht 3 Perspectieven op Leiderschap?!
Nadere informatieWetenschapsethiek. Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007
Wetenschapsethiek Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007 1 Overzicht 1. Enkele discussies in de 20 e eeuw 2. Wat is ethiek?
Nadere informatieFormat voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster
Format voor het plan van aanpak voor het aanvragen van een ster Uitwerking Domein Gezondheidszorg Hogeschool Utrecht Honoursforum GZ Onderwerp / thema: Naam student: Studentnummer: Opleiding: Studiejaar
Nadere informatie10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij
10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat gedetailleerde informatie over de doelstellingen, eindkwalificaties en opbouw van de Masteropleiding Filosofie & Maatschappij.
Nadere informatieInleiding 9 Signaleren is het halve werk 9
Inhoud Inleiding 9 Signaleren is het halve werk 9 1 Media, overheid en politiek 13 Persvoorlichting 15 Traditionele media 18 Online media 20 Controle over de media 22 Samenvatting 25 In de praktijk: Spindoctors
Nadere informatieBECCI: Behaviour Change Counselling Inventory
Pagina 1 van 7 BECCI: Behaviour Change Counselling Inventory Voorafgaand aan het gebruik van de BECCI checklist: Maak a.u.b. gebruik van de toegevoegde handleiding met een gedetailleerde uitleg over hoe
Nadere informatieDomein 2 Academisch niveau
Domein 2 Academisch niveau Domein 2 Academisch Niveau Subdomeinen Thema s Indicatoren 2a. Onderwijsprogramma - Onderwijs aan aios in EBM. 2a.1 Onderwijs aios in EBM in alle opleidingsjaren 2b. Wetenschappelijk
Nadere informatieDUURZAAMHEID IN FINANCIERING VAN DE BIBLIOTHEEK VAN DE TOEKOMST. 12 november 2015
DUURZAAMHEID IN FINANCIERING VAN DE BIBLIOTHEEK VAN DE TOEKOMST 12 november 2015 PERSOONLIJK REISVERHAAL Prof. Mr. Dr. Giep Hagoort, dean van de Amsterdam School of Management Drs. Astrid Vrolijk-de Mooij
Nadere informatieDriedaagse Leergang. Kennisintensieve beleidsontwikkeling
Driedaagse Leergang Kennisintensieve beleidsontwikkeling 6, 13 en 20 juni 2014 Den Haag Doelstellingen en doelgroep De doelgroep bestaat uit beleidsmedewerkers/stafmedewerkers bij beleidsinstanties (nationaal,
Nadere informatieEconomen voor de klas (3) Bas Jacobs: Je moet een overdosis aan liefde voor het economievak hebben om buiten je eigen expertise te willen treden
Page 1 of 6 Rethinking Economics Blog za 29 jul Economen voor de klas (3) Bas Jacobs: Je moet een overdosis aan liefde voor het economievak hebben om buiten je eigen expertise te willen treden In het derde
Nadere informatieWerkvorm groepsgesprek professionals
Werkvorm groepsgesprek professionals Creëren van een stimulerende werkomgeving en het vergroten van professionele autonomie Deze werkvorm kan worden gebruikt om met medewerkers van Justitiële Jeugdinrichtingen
Nadere informatieMaatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles
Faculty of Science Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education Maatschappelijke dilemma s in o.a. de biologieles Marie-Christine Knippels & Roald Verhoeff Biologiedidactici Freudenthal
Nadere informatiede meerwaarde van de leerstoel Sociaal Werk
de meerwaarde van de leerstoel Sociaal Werk In deze brochure nodigen wij u uit u te laten informeren over de meerwaarde van de leerstoel en academische werkplaats Sociaal Werk aan de Universiteit van Tilburg
Nadere informatieWat is een Beeldtaal?
Wat is een Beeldtaal? Beeldtaal is de taal die gebruikt kan worden om beelden te interpreteren en te produceren om zo communicatie mogelijk te maken. Kenmerken waarvan gebruik gemaakt kan worden om een
Nadere informatieKernwaarden + Een stip aan de horizon
Kernwaarden + Een stip aan de horizon Samenwerkende Mediatheken Fontys Hogescholen Versie 1.0, 19 januari 2016 Inleiding Fontys Mediatheken ondersteunen en faciliteren het onderwijs en het onderzoek bij
Nadere informatieKritisch Denken met Rationale
Docentendag Maatschappijleer 2018 Kritisch Denken met Rationale Timo ter Berg & Daan van Riet Kritisch Denken Inhoud 1. Introductie 2. Belang Kritisch Denken (= KD) 3. Wat is KD? 4. Hoe ontwikkel je KD-vaardigheden?
Nadere informatieToP opleiding oktober 2014-2015
-2015 Informatie voor belangstellenden uit het verzorgingsgebied van het Academisch Ziekenhuis Maastricht en het Maxima Medisch Centrum in Veldhoven. Expertisecentrum Ontwikkelingsondersteuning Prematuren
Nadere informatieKaders voor burgerparticipatie
voor burgerparticipatie 1 Inhoud Pagina Hoofdstuk 3 1. Inleiding 1.1 Doel van deze notitie 1.2 Opbouw van deze notitie 4 2. Algemeen 2.1 Twee niveaus: uitvoering en meedenken over beleid 2.2 Tweerichtingsverkeer
Nadere informatieHoe schrijf je een invloedrijk advies? Of: zorg je ervoor dat de bestuurder luistert?
Hoe schrijf je een invloedrijk advies? Of: zorg je ervoor dat de bestuurder luistert? Korte introductie MZ Services: Bureau voor arbeidsverhoudingen Actief in overheid, zorg en profit in heel Nederland
Nadere informatieStilstaan bij morele dilemma s. Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica
Stilstaan bij morele dilemma s Prof. Dr. Guy Widdershoven Afdeling Metamedica Outline Wat is een dilemma? Vormen van ethiekondersteuning Wat is moreel beraad? Een voorbeeld uit de praktijk Reflectie in
Nadere informatieNajaarscongres VMP/VHMZ. Nijkerk, 19 november 2015 Dr. Wilma van der Scheer
Najaarscongres VMP/VHMZ Nijkerk, 19 november 2015 Dr. Wilma van der Scheer Thema s 1. Setting of the scene: veranderende visie op zorg enzo... 2. Consequenties voor beroepsbeoefenaren (vier trends) 3.
Nadere informatieen sector onder vuur Ontwikkelingssamenwerkingsorganisaties strategieën in een veranderende wereld Marieke de Wal
Als je denkt dat je te klein en onbeduidend bent om het verschil te maken, denk dan eens aan slapen met een mug Dalai Lama De wereld verandert en wordt complexer. Dat is ook merkbaar in de ontwikkeling
Nadere informatie5. Klassen-of groepsgesprek
5.1 Beurten verdelen: Rondje doel Iedereen aan het woord laten over een onderwerp tijdens een gesprek wanneer n.v.t. groepssamenstelling klassikaal, groepjes duur 30 minuten voorbereiding: - Tijdens een
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2010 - II
Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien
Nadere informatieSamenvatting. Bijlage B
Bijlage B In dit proefschrift stellen we ons het doel de besluitvorming van agenten en de communicatie tussen deze agenten te beschrijven en te formaliseren opdat de agenten rechtvaardigbare opvattingen
Nadere informatie