Kritische reflectie op de rol van de adviseur in het publieke domein. Bijdrage aan AEF live op donderdag 15 september 2016
|
|
|
- Juliana Maas
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kritische reflectie op de rol van de adviseur in het publieke domein. Bijdrage aan AEF live op donderdag 15 september 2016 H. D.Tjeenk Willink 1. AnderssonElffersFelix voelt zich betrokken bij en wil bijdragen aan de kwaliteit van het bestuur in de publieke sector. Dat is een doelbewuste keuze, waarin het adviesbureau zich wil onderscheiden. Dan is het goed het volgende te weten. 2. Kwaliteit is op zichzelf een leeg begrip. Saldo eisen/verwachtingen v. resultaten/effecten. Kwaliteit is verbonden met functie. Dat is in uw geval de functie van het bestuur in de publieke sector; in de democratische rechtsstaat dus. 3. In een democratische rechtsstaat is het bestuur geen producent van goederen en diensten aan cliënten. In een democratische rechtsstaat gaat om enerzijds de burger als subject en burgerschap als publieke functie, anderzijds beteugeling van machten. Het bestuur is één van die machten. Over burgerschap is weinig nagedacht. Zo wordt gesuggereerd dat burgers meer ruimte krijgen. De praktijk is daaraan vaak tegengesteld. De publieke ruimte wordt steeds verder ingeperkt door overheid en markt; vaak uw opdrachtgevers. Beteugeling van machten vereist evenwicht tussen overheid en maatschappij; tussen politiek, bestuur en rechtspraak; tussen beleidsambtenaren en uitvoerende ambtenaren. Die evenwichten zijn verbroken. 4. Bij kwaliteit van het bestuur in een democratische rechtsstaat gaat om meer dan effectiviteit en efficiëntie. Het gaat ook en met name om rechtsgelijkheid en rechtszekerheid; om democratische legitimatie en publieke verantwoording. Juist daarin ligt het onderscheid tussen de democratische rechtsstaat en een autoritair regime. Adviseurs hebben zich dat onvoldoende gerealiseerd bijvoorbeeld bij de verzelfstandiging van publieke diensten. Met de verzelfstandiging van publieke diensten verdwijnt niet automatisch ook de publieke
2 verantwoordelijkheid. Er is een democratisch deficit ontstaan met als gevolg ad hoc bemoeienis van ministers en volksvertegenwoordiging. Juist het tegengestelde van hetgeen werd beoogd. 5. Een democratische rechtsstaat is, juist in tijden van verandering belangrijk door haar kenmerken: democratische legitimatie (draagvlak), met ruimte voor diversiteit (democratie impliceert diversiteit), met garanties voor persoonlijke en politieke vrijheid en met zekerheid door het recht. Zekerheid en gehoord worden maken veranderingen mogelijk. Goede adviseurs weten dat als geen ander. Maar de democratische rechtsstaat vertoont crisisverschijnselen. Burgers hebben geen vertrouwen meer in de politiek. Zij willen dat beter wordt geluisterd naar hun problemen én oplossingen (evenwicht overheid/maatschappij in het geding). Rechters voelen zich klem gezet door politiek en bestuur. Zij geven onvoldoende tegenwicht vanuit de eigen rationaliteit (evenwicht politiek/bestuur/rechtspraak in het geding). Bestuurlijke ontsporingen zijn aan de orde van de dag en professionals op de werkvloer klagen (evenwicht beleid/uitvoering in het geding). Er is sprake van een sluipende crisis als betonrot. (Een uitgebreidere analyse met voorbeelden in mijn toespraak Verval van de democratische rechtsstaat en de rol van de pers Kennissymposium De Staat van Nederland -Terug naar de feiten op 21 september Te vinden op: 6. De crisis is geen ambtelijke crisis die door organisatorische maatregelen een reorganisatie hier, een betere manager daar kan worden opgelost. Het is vooral een politiek - bestuurlijke crisis. De politiek weet niet meer wat de eigen functie is en is volledig georiënteerd geraakt op- en afhankelijk geraakt van het bestuur. De eigen functie van de politiek is het steeds opnieuw bepalen wat het algemeen belang vereist, het toedelen van waarden, keuzes maken. Daarvoor zijn nodig: visie(s) op waar het met de maatschappij heen moet en de rol van de overheid daarin, politiek debat (want er zijn meerdere visies; democratie is diversiteit), kennis van de grenzen die
3 de democratische rechtsstaat trekt (democratie is meer dan de meerderheid beslist; het doel heiligt de middelen niet). Visie, politiek debat en kennis vormen het vermogen om als politiek adequaat te kunnen reageren op ontwikkelingen in de wereld. Maar de visie is verwaterd, het politieke debat is sterk beperkt en de kennis ontbreekt. Dat gebrek aan kennis van politici over de grenzen die democratie en rechtsstaat trekken wordt niet gecorrigeerd door ambtenaren, journalisten of adviseurs. 7. Adviseurs van het bestuur in de publieke sector houden vaak doelbewust afstand tot de politiek. Het is hun expertise niet en de politiek is in hun ogen onvoorspelbaar en vluchtig. Maar hoe is het mogelijk het bestuur in een democratische rechtsstaat goed te adviseren als je de politiek buiten haken plaatst en de bestuurlijke rationaliteit en de bestuurlijke taal ook je eigen rationaliteit en eigen taal zijn? In een democratische rechtsstaat hebben politieke rationaliteit en bestuurlijke rationaliteit alles met elkaar te maken. Ze staan in een spanningsverhouding met elkaar. De bureaucratie in de Weberiaanse betekenis ontleent daaraan zijn waarde (inhoudelijk deskundig, kritisch onafhankelijk, loyaal). Dat is een verschil met het bedrijfsleven. Door alleen uit te gaan van de bestuurlijke rationaliteit komt het evenwicht tussen bestuur en politiek, tussen beleid en uitvoering, tussen overheid en burgers nog verder uit het lood te hangen. Dit is de context waarbinnen u werkt. Bent u zich daarvan bewust en hoe houdt u met deze context rekening bij het kiezen van uw uitgangspunten? 8. Wat zouden adviesbureaus als AEF zich in hun werk moeten afvragen? Ik doe enkele suggesties, bij wijze van voorbeeld:
4 Bezitten we voldoende kennis van het staatsbestel, waarvan het bestuur een onderdeel is? Beseffen we dat de verschillende functies (politiek, bestuur, rechter) hun eigen rationaliteit en taal hebben? Realiseren we ons dat het steeds opnieuw gaat om het zoeken van evenwicht daartussen en om het voldoen aan de eisen die aan alle overheidshandelen en nalaten in een democratische rechtsstaat moeten worden gesteld (rechtszekerheid en rechtsgelijkheid; democratische legitimatie en publieke verantwoording; doeltreffendheid en doelmatigheid)? Moeten we daarover niet beter nadenken en ook onze opdrachtgevers bevragen? Houden we voldoende rekening met het feit dat de politiek haar functie nauwelijks meer goed kan uitoefenen door gebrek aan politieke visie en politieke debat en dat daardoor haar afhankelijkheid van het bestuur (en de bestuurlijke rationaliteit) groot is? Als de politiek geen duidelijke keuzen meer maakt worden die keuzen impliciet elders, door het bestuur, gemaakt. Anders gezegd: realiseren we ons dat hetgeen het bestuur aanlevert niet politiek neutraal is? Zijn we ons bewust van die impliciete politieke keuzen en de visie op de publieke sector die daarachter steekt? Worden we niet ge- (mis)bruikt voor het witwassen van die visie? Zetten we voldoende in op de waarden van de bureaucratie: inhoudelijk deskundig, kritisch onafhankelijk en loyaal (hetgeen meer is dan de minister uit de wind houden)? Beseffen we dat die waarden steeds verder zijn weggezakt? Hebben wij, adviseurs, daaraan de afgelopen decennia niet belangrijk bijgedragen? Bieden we voldoende tegenwicht tegen de bureaucratisch bedrijfsmatige logica die leidt tot meer regels, meer protocollen, meer verantwoording, meer controleurs en toezichthouders, meer procesmanagers en meer (communicatie-)adviseurs. Of hebben we, via onze adviezen, daaraan juist een forse impuls gegeven?
5 Geven we voldoende aandacht aan de kwaliteit van het primaire proces en dragen we bij aan vergroting van de ruimte voor de uitvoerende professionals op de werkvloer? Of oriënteren we ons vooral de leiding van publieke diensten, onze opdrachtgevers? Wat houdt die professionaliteit van uitvoerders op de werkvloer eigenlijk in? Zelf noem ik altijd vier criteria: vakdeskundigheid, beroepsethiek, gerichtheid op de individuele cliënt, (publieke) verantwoording. Zijn dat ook de criteria waaraan we de kwaliteit van ons eigen werk afmeten?
Voor de Raad van State als adviseur en bestuursrechter is het van. belang zicht te hebben op wat er leeft in de werelden van recht,
Inleiding Vice-President Raad van State tijdens de bijeenkomst van een delegatie van de Raad met de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling donderdag 12 februari 2009 Dames en heren, Voor de Raad van State
24 interview. Maart 2014
24 interview Herman Tjeenk Willink Geboren: 23 januari 1942 in Amsterdam Studie: Nederlands Recht in Leiden, staatsrecht in Parijs 1968-1970 Wetenschappelijk medewerker bestuurskunde Rijksuniversiteit
Stedelijk netwerken en de verhouding met de publieke. sector. Filip De Rynck. Hogeschool Gent
Stedelijk netwerken en de verhouding met de publieke sector Filip De Rynck De eeuw van de samenwerking Van Government naar Governance toenemende onderlinge afhankelijkheid voor meer en meer complexe problemen
Inleiding 7. 1 Een nieuwe praktijk: van regeltoepassing naar casusbeslissingen 11
Inhoudsopgave Inleiding 7 1 Een nieuwe praktijk: van regeltoepassing naar casusbeslissingen 11 2 Een nieuwe theorie: van bureaucratie naar casusorganisatie 25 2.1 Het bureaucratische principe 25 2.2 Webers
Instructie gemeentesecretaris gemeente Overbetuwe 2011
Onderwerp: Instructie gemeentesecretaris gemeente Overbetuwe 2011 Ons kenmerk: 11BWB00022 Burgemeester en wethouders van de gemeente Overbetuwe; gelet op artikel(en) 103, tweede lid van de Gemeentewet;
H.D. Tjeenk Willink. Excellenties, Meneer de burgemeester, Dames en heren,
Dankwoord na de uitreiking van de Comeniusprijs 2018 tijdens de jaarlijkse herdenking van de geboortedag van Jan Amos Comenius op zaterdag 17 maart 2018 in de Grote Kerk te Naarden. H.D. Tjeenk Willink
Najaarscongres VMP/VHMZ. Nijkerk, 19 november 2015 Dr. Wilma van der Scheer
Najaarscongres VMP/VHMZ Nijkerk, 19 november 2015 Dr. Wilma van der Scheer Thema s 1. Setting of the scene: veranderende visie op zorg enzo... 2. Consequenties voor beroepsbeoefenaren (vier trends) 3.
Inhoud. Voorwoord XI. 3 Staatshoofd en ministers 46 3.1 De liefde van een crimineel 46 3.2 De Grondwet 47 3.3 Het Statuut 50
Inhoud Voorwoord XI 1 Nederland vergeleken 1 1.1 Bestaat Nederland nog? 1 1.2 De Staat der Nederlanden 3 1.3 Nederland en de wereld 6 1.4 Vragen en perspectieven 8 1.5 Nederland vergeleken 12 Internetadressen
Adviesbrief Goed burgerschap Over hoe de gemeente Rotterdam goed burgerschap kan beïnvloeden. Juli 2018
Adviesbrief Goed burgerschap Over hoe de gemeente Rotterdam goed burgerschap kan beïnvloeden. Juli 2018 Aanleiding Alle Rotterdammers hebben weleens te maken met vormen van slecht burgerschap welke ergernissen
De Verlichting. De Verlichting
De Verlichting =18 de eeuwse filosofische stroming die de nadruk legt op rationaliteit (zelf nadenken), vrijheid en gelijkheid en dit toepast in alle maatschappelijke velden (politiek, economie, religie
GROTE OPDRACHTEN (CONCEPT)
Dit is het tweede tussenproduct van het ontwikkelteam Burgerschap. Het voorliggende tussenproduct bestaat uit drie onderdelen: Grote opdrachten in concept Toelichting op het proces tijdens de ontwikkelsessie
Actualiteit: ROB (2015)
Actualiteit: ROB (2015) Probleem:Gemeenteraden ervaren afstand! Samenwerking betekent dat je een deel van je zeggenschap opgeeft voor een gezamenlijk doel dat via samenwerking wordt bereikt. Dit kan spanning
Eindexamen maatschappijleer vwo 2008-I
Opgave 1 Tbs ter discussie 1 maximumscore 2 beveiliging van de samenleving Voorbeeld van juiste toelichting bij beveiliging van de samenleving: In de tekst staat dat er steeds minder mensen uitstromen
Eindexamen maatschappijleer vwo I
Vraag Antwoord Opgave 2 Strafrecht en volkswil Scores 14 maximumscore 2 Voorbeelden van juiste antwoorden zijn: kenmerk 1 Het zich afzetten tegen het politieke establishment / het gevestigde politieke
Marije van den Berg. knutselt aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en gemeenschap
Marije van den Berg knutselt aan een energieke samenwerking tussen overheid, politiek en gemeenschap Adviseur, trainer en publicist overheidsparticipatie Raadslid van 2002-2010 Bestuurslid van Stadslab
De toekomst van de rijksdienst
De toekomst van de rijksdienst als onderdeel van een multi-level governance systeem C.F. van den Berg casparvandenberg@gmail.com Centrum voor Publieke Sectorhervormingen Bestuurskunde Universiteit Leiden
Makkers, ten laatste male?
12 Makkers, ten laatste male? Hoe wordt de PvdA van een gedepolitiseerde bestuurderspartij waarvan de vertegenwoordigers hun positie aan het bestaande politieke bestel ontlenen, weer een politieke partij
INHOUD. Voorwoord 7 Mw. prof. mr. C.J.M. Klaassen. Inleiding 9 Mw. prof. mr. C.J.M. Klaassen
INHOUD Voorwoord 7 Inleiding 9 Introductie op de discussie over rechtspraak en politiek: hoe leven die samen in het ene huis, dat democratische rechtsstaat heet? tijdens de voorjaarsvergadering van de
Gedragsregels van de Raad van Advies van Sint Maarten Omtrent de handhaving van de onafhankelijkheid van de Raad en de kwaliteit van zijn adviezen
I. Inleiding Gedragsregels van de Raad van Advies van Sint Maarten Omtrent de handhaving van de onafhankelijkheid van de Raad en de kwaliteit van zijn adviezen De Raad van Advies streeft na de beginselen
GROTER DENKEN, KLEINER DOEN
Herman Tjeenk Willink GROTER DENKEN, KLEINER DOEN een oproep 2018 Prometheus Amsterdam Woord vooraf Groter denken, kleiner doen is geschreven uit bezorgdheid en optimisme. Uit bezorgdheid over de nonchalance
Professionaliteit centraal in het reclasseringswerk
Professionaliteit centraal in het reclasseringswerk Anneke Menger 8 december 2017 Over vraagstukken, antwoorden en bijsluiters: Reclasseringswerkers in beweging Antwoord 1 (rond 2000 tot +/-2010) De reclasseringswerker
Burgerschapsvorming LVGS
Burgerschapsvorming LVGS Jacomijn van der Kooij Hoop 2 Een brede blik op burgerschap Mini-college Burgerschapsvorming en goed onderwijs Sinds 2006 verplicht: Wet actief burgerschap en sociale integratie.
Woningcorporaties moeten weg van markt en Staat
116 Woningcorporaties moeten weg van markt en Staat De woningcorporaties zijn in de afgelopen decennia eerst verstatelijkt en daarna vermarkt. Maar namens wie praten al die huisvestingsclubs eigenlijk?
Kijktip: Waar gáát dit over?
Kijktip: Waar gáát dit over? Korte omschrijving werkvorm Aan de hand van twee fragmenten beantwoorden leerlingen een aantal kijkvragen en krijgen ze inzicht in de inhoud van het referendum en de motieven
In welke mate kunt u zich vinden in het benoemen van vrijheid,
Ontwikkelteam Burgerschap Ronde Derde ronde () REFERENTIE BU00077 Naam Jeannet Hommel Organisatie Vecon E-mailadres voorzitter@vecon.nl Namens wie geeft u reactie? Namens een organisatie of netwerk Namens
Doe mee en test je kennis. Stuur je antwoorden naar mij en ik informeer je over de scoren.
Quiz over politiek, Europa en staatsrechtelijke spelregels Toelichting In de periode 2008-2010 werkte ik als staatsrechtjurist binnen het projectteam versterking Grondwet bij het Miniserie van BZK. Dit
In welke mate kunt u zich vinden in het benoemen van vrijheid, gelijkheid/gelijkwaardigheid en solidariteit als basiswaarden voor
Ontwikkelteam Burgerschap Ronde Derde ronde () REFERENTIE BU000880 Naam Coen Gelinck Organisatie Nederlandse Vereniging van Leraren Maatschappijleer (NVLM) E-mailadres coengelinck@nvlm.nl Namens wie geeft
ADVIESCOLLEGES ALS GRAADMETER IN DE DEMOCRATISCHE RECHTSSTAAT
ADVIESCOLLEGES ALS GRAADMETER IN DE DEMOCRATISCHE RECHTSSTAAT H.D. Tjeenk Willink Onderstaande voordracht werd uitgesproken bij het afscheid van mr. F. Korthals Altes als voorzitter van de Adviesraad Internationale
Voor het Huis voor democratie en rechtsstaat wordt geëxperimenteerd met proeftuinen
Voor het Huis voor democratie en rechtsstaat wordt geëxperimenteerd met proeftuinen Het Huis voor democratie en rechtsstaat is een nog op te richten instelling. Het Huis wil kennis van burgers over onze
De gemeente van de toekomst
De gemeente van de toekomst De gemeente van de toekomst Focus op strategie Sturen op verbinden Basis op orde De zorg voor het noodzakelijke Het speelveld voor de gemeente verandert. Meer taken, minder
KWALITEIT EN TOEZICHT
KWALITEIT EN TOEZICHT Hij gaat in zijn bijdrage in op de gemeentelijke verantwoordelijkheid en de vraag hoe je als gemeente vanuit die verantwoordelijkheid stuurt op kwaliteit. Dit in een context waarin
Search, werving en selectie
Search, werving en selectie voor vaste, tijdelijke én interim-functies in het publieke domein Samen naar beter. PublicSpirit PublicSpirit combineert bewezen deskundigheid op het gebied van search, werving,
R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E T I L B U R G C O B B E N H A G E N C E N T E R
R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E T I L B U R G C O B B E N H A G E N C E N T E R 1 R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E
Een Europese democratie: utopie of noodzaak?
Een Europese democratie: utopie of noodzaak? Prof. Stefan Rummens Hoger Instituut voor Wijsbegeerte 14 november 2016 Europa in crisis? Europa in crisis de EU verliest slagkracht de EU verliest legitimiteit
Klachtenmanagement bij lokale besturen Juridische en organisatorische context. 25 oktober 2007
Klachtenmanagement bij lokale besturen Juridische en organisatorische context 25 oktober 2007 Inhoud 1. Situering klachtenbehandeling 2. Juridische context 3. Draagvlak? 4. Conclusies 2 1. Situering klachtenbehandeling
De rol van de Raad. Elsbeth van Straaten Jan Frankevijle Griffiers
De rol van de Raad Elsbeth van Straaten Jan Frankevijle Griffiers Bestuurlijke verhoudingen (griffier) Raadsgriffier Bestuurlijke verhoudingen (griffier) griffier - sinds 2002 (invoering dualisme) een
Voorwoord 9. Inleiding 11
inhoud Voorwoord 9 Inleiding 11 deel 1 theorie en geschiedenis 15 1. Een omstreden begrip 1.1 Inleiding 17 1.2 Het probleem van de definitie 18 1.3 Kenmerken van de representatieve democratie 20 1.4 Dilemma
Goed verplegen. Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018
Goed verplegen Kernelementen van een verpleegkundige beroepsethiek. Een voorstel. Oostende 19 maart 2018 Uitgangspunten en overwegingen Definities ethiek: 1. Systematische reflectie op waarden en normen
Democratisch toetsingskader bij bewonersinitiatieven
Democratisch toetsingskader bij bewonersinitiatieven Werkvorm ter vernieuwing van de lokale democratie Anja B.M. Smits december 2017 Inwoners ontplooien steeds vaker initiatieven voor hun eigen leefomgeving,
Instructie: Landenspel light
Instructie: Landenspel light Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen)
Het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Groenalliantie Midden-Holland e.o.;
GROENALLIANTIE MIDDEN-HOLLAND e.o. Instructie voor de secretaris voor de Groenalliantie Midden-Holland e.o. Het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Groenalliantie Midden-Holland e.o.; in
vier typen logica 3 Logica van overheidssturing Sophie Hermans en Ronald Ulrich
3 Logica van overheidssturing Sophie Hermans en Ronald Ulrich Het functioneren van de overheid staat ter discussie. Volgens critici is er te weinig waardering en ruimte voor professionals. Leraren, politieagenten
Speech Francine Giskes, collegelid Algemene Rekenkamer
Speech Francine Giskes, collegelid Algemene Rekenkamer Inmiddels zit ik een half jaar bij de Algemene Rekenkamer. Ik ben dus relatief nieuw, en als je ergens nieuw bent, merk je af en toe een soort verwondering
Samenvatting. Gar Yein Ng, 'Quality of Judicial Organisation and Checks and Balances'
In dit proefschrift wordt de mogelijkheid onderzocht om te komen tot een normatieve wijze waarop de kwaliteit van de rechterlijke organisatie kan worden beoordeeld door te beargumenteren dat legitimiteit
Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015
Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Doel en beoogde opbrengst van de dialoog De opdracht van het platform is te komen tot een integrale, maatschappelijk breed gedragen en
Bart Van Bouchaute Docent Politicologie Opleiding Sociaal Werk Arteveldehogeschool
Bart Van Bouchaute Docent Politicologie Opleiding Sociaal Werk Arteveldehogeschool Sociaal werk onder druk Debat over maatschappelijke positie sociaal werk Context: crisis/herstructurering welvaartsstaat
Verordening Adviesraad Sociaal Domein Ten Boer 2017
Verordening Adviesraad Sociaal Domein Ten Boer 2017 De raad van de gemeente Ten Boer; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 7 maart 2017 gelet op artikel 2.1.3, derde lid van de Wet maatschappelijke
Samen werken aan goed openbaar bestuur
Samen werken aan goed openbaar bestuur SAMEN WERKEN AAN GOED OPENBAAR BESTUUR Gemeenten, provincies, waterschappen, het Rijk, de EU en hun samenwerkingsverbanden vormen samen het openbaar bestuur in ons
De discrepantie tussen woonwetgeving en de werking ervan
De discrepantie tussen woonwetgeving en de werking ervan Bernard Hubeau & Diederik Vermeir Universiteit Antwerpen 1. Onderzoek private en sociale huur 2. Kwaliteitsvolle regelgeving 3. Wetsevaluerend onderzoek
Maatschappijleer in kernvragen en -concepten
Maatschappijleer in kernvragen en -concepten Deel I Kennis van de benaderingswijzen, het formele object Politiek-juridische concepten Kernvraag 1: Welke basisconcepten kent de politiek-juridische benaderingswijze?
Management van overheid en non-profit Examennummer: 95046 Datum: 14 december 2013 Tijd: 10:00 uur - 11:30 uur
Management van overheid en non-profit Examennummer: 95046 Datum: 14 december 2013 Tijd: 10:00 uur - 11:30 uur Dit examen bestaat uit 6 pagina s. De opbouw van het examen is als volgt: - 10 meerkeuzevragen
Kernwaarden en. in de 21 e eeuw 1/6/2016. Prof.dr. Zeger van der Wal Bijzonder Hoogleraar Ien Dales Leerstoel FGGA, Universiteit Leiden en CAOP
Kernwaarden en in de 21 e eeuw Prof.dr. Zeger van der Wal Bijzonder Hoogleraar Ien Dales Leerstoel FGGA, Universiteit Leiden en CAOP Onderzoeksdecaan en Universitair Hoofddocent LKY School, National University
Omgevingswet: Van afstemmen, via samenwerking tot gezamenlijke besluiten
@RobGreef Omgevingswet: Van afstemmen, via samenwerking tot gezamenlijke besluiten 28 januari 2017 mr. Rob de Greef 1-2-2017 PROOF Adviseurs bv 2 Wettelijk kader omgevingsdienst Artikel 5.3 Wabo 1. Gedeputeerde
Het goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 3 juli 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Het goede GOED doen Gerda van Brummelen - adviseur vereniging inhoud Professionele standaard Individuele professionaliteit Niet pluis gevoel Pak je invloed Professionele standaard Professionele standaard
De rol van de leidinggevende ambtenaar
De rol van de leidinggevende ambtenaar Onderzoek maart 2007 1 Indigov is een spin-off van de K.U.Leuven, gespecialiseerd in onderzoek en advies inzake de informatiemaatschappij, nieuwe media, e-government
Willem de Zwijger College
Functieprofiel Raad van Toezicht 17 september 2018 Willem de Zwijger College 1 Functieprofiel Raad van toezicht Hoofdtaak De raad van toezicht functioneert als eenheid en waakt over het integrale belang
VALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg. een populair recept
VALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg een populair recept een maatschappelijk probleem add some learning opgelost! deze bijdrage een perspectief
Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs
Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,
brussels kant voor haagse hopjes
2 brussels kant voor haagse hopjes Ambtenaren zijn inhoudsloze procesmanagers die, zodra ze een lastige vraag krijgen, een extern bureau moeten inhuren - niet om de vraag te beantwoorden, maar om hem te
Notitie functioneringsgesprekken
Notitie functioneringsgesprekken In de handreiking voor functioneringsgesprekken met burgemeesters, enkele jaren terug opgesteld door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, wordt
gemeente Tiel ontvangen op:
gemeente Tiel ontvangen op: 05-06-2018 **ID18.04370 ID18.04370 Van: Ans Borninkhof [mailto:burgerschapsvormingadvies@gmail.com] Verzonden: dinsdag 5 juni 2018 20:36 Aan: Smb TL Gemeente
Leven met een dictator
Leven met een dictator Burgerschap voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs Roos Jans Inhoudsopgave Inhoud.....3 Verantwoording.....3 Leerdoelen.....4 Lesopbouw.....4 Benodigdheden...5 De les...5 Inleiding.....5
Onderwerp: Democratisch toetsingskader Sint-Michielsgestel geeft ruimte aan bewonersinitiatieven! ter vaststelling
Raadsvergadering 14 september 2017 Punt Bijlage Onderwerp: Democratisch toetsingskader Sint-Michielsgestel geeft ruimte aan bewonersinitiatieven! ter vaststelling Samenvatting: Inwoners ontplooien steeds
EBN Actualiteiten meet up dinsdag 4 juni 2019
Inleiding Arnout Brussaard Rule of Law, Europese verworvenheden en uitdagingen aangaande de rechtsstaat EBN Actualiteiten meet up dinsdag 4 juni 2019 Dank voor de uitnodiging inzake de Rule of Law, de
Chaos bij de Belastingdienst: zelfs innen belastinggeld in gevaar
Aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal en de Minister President M. Rutte 27 januari 2017 15:36 RTL Nieuws Chaos bij de Belastingdienst: zelfs innen belastinggeld in gevaar ANP De continuïteit van de Belastingdienst
Regiegemeente Wendbaar met de blik naar buiten. Zichtbaar met de blik naar binnen. Auteur: Daan Platje VeranderVisie Datum: maart 2011 Pagina 1 van 7
Regiegemeente Wendbaar met de blik naar buiten. Zichtbaar met de blik naar binnen. Auteur: Daan Platje VeranderVisie Datum: maart 2011 Pagina 1 van 7 Gemeentelijke regie Het Rijk heeft kaders opgesteld
Prijslijst. Privacy binnen het Sociaal Domein. Een scan naar de privacy en gegevensuitwisseling in uw gemeente
Voldoet uw g emeente aan de privacywetgeving? Kunnen de inwoners erop vertrouwen dat er op een rechtmatige manier met hun gegevens wordt omgegaan? Is er in uw gemeente privacybeleid opgesteld? Hoe geeft
Coaching voor CvO Overheidsorganisaties
Coaching voor CvO Overheidsorganisaties Overheidsmanagers, keuzes en dilemma s Management bij de overheid verschilt wezenlijk van leidinggeven in het bedrijfsleven. Het goed kunnen opereren in de complexe
Competentieprofiel medewerker BAAL
Het competentieprofiel is opgebouwd uit enerzijds de algemene competenties vanuit het ruime werkkader van vzw Jongerenwerking Pieter Simenon en anderzijds uit de beroepsspecifieke competenties gericht
Tilburgs Verkiezingssymposium Ongelijkheid binnen Gelijkheid. 6 februari 2017
Tilburgs Verkiezingssymposium Ongelijkheid binnen Gelijkheid 6 februari 2017 Directe Democratie: Referenda? In hoeverre dienst de burger betrokken te worden in het proces van het nemen van een politiek
Integraal Kwaliteitsmanagement Gezondheidszorg Zorgkwaliteit, risicobeheersing, veiligheid en efficiency volgens NEN EN 15224
Integraal Kwaliteitsmanagement Gezondheidszorg Zorgkwaliteit, risicobeheersing, veiligheid en efficiency volgens NEN EN 15224 Version 1/2013 Uitdagingen in de gezondheidszorg Als professionele zorgaanbieder
De rekenkamercommissie heeft voor het onderzoek offertes gevraagd aan 3 adviesbureaus en heeft de opdracht gegund aan Partners+Pröpper.
Inleiding De gemeente Zoetermeer profileert zich al enige jaren als ICT-stad. In de samenvatting van het Plan van aanpak Kenniseconomie en innovatie 2010 staat: Kenniseconomie en innovatie zijn, naast
Rechtsbetrekking en rechtsbeginselen in het belastingrecht
Rechtsbetrekking en rechtsbeginselen in het belastingrecht Rechtstheoretische beschouwingen over navordering, toezegging en fiscale vaststellingsovereenkomst J.L.M. Gribnau sanders lnstituut 1998 Gouda
omgeving wereld regie vanuit de jongere Jongeren leren organiseren
Jongeren leren organiseren Hoe kunnen jongeren regie hebben over eigen handelen en toch in verbinding zijn met alles om hen heen? Hoe verstaan jongeren de kunst om te bouwen aan netwerken, om een positie
EUROPEES PARLEMENT Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken ONTWERPVERSLAG
EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken 20.1.2014 2014/2006(INI) ONTWERPVERSLAG over evaluatie van de rechtspleging met betrekking tot het strafrecht
Obs de Bouwsteen. Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN. actief burgerschap en sociale integratie
Obs de Bouwsteen Notitie actief burgerschap en sociale integratie OBS DE BOUWSTEEN 1. Wat is actief burgerschap? Actief burgerschap is: de bereidheid en het vermogen om deel uit te kunnen maken van een
Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3
Samenvatting Maatschappijleer Politieke besluitvorming Hoofdstuk 1 t/m 3 Samenvatting door een scholier 1155 woorden 5 februari 2006 6,4 37 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer
Verkiezingen Tweede Kamer 2012
Verkiezingen Tweede Kamer 2012 Nederlandse politieke partijen langs de Europese meetlat Europese Unie dr. Edwin van Rooyen 10-9-2012 PvdA, VVD en SP zijn voorstander van het vergroten van de controle op
Landelijke Cliëntenraad Oranjestraat JB Den Haag
Landelijke Cliëntenraad Oranjestraat 4 2514 JB Den Haag Tel.: 070-789 07 70 Fax :070-789 07 74 E-mail: info@lcr-suwi.nl www.landelijkeclientenraad.nl Aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Ruimte voor Deliberatie en Moraliteit
Ruimte voor Deliberatie en Moraliteit www.koraalgroep.nl 1 www.koraalgroep.nl 2 Onderzoeken DE BETEKENIS VAN EEN GECONSTRUEERDE WERKELIJK Standaarden Welke betekenis Hoe betekenisvoller Herdefiniëren van
EVALUATIE PROJECTLEIDERSCHAP FAMILIEZORG Klaartje van Montfort Ad van Oorschot 5 januari 2018
EVALUATIE PROJECTLEIDERSCHAP FAMILIEZORG 2016-2017 Klaartje van Montfort Ad van Oorschot 5 januari 2018 EVALUATIE PROJECTLEIDERSCHAP FAMILIEZORG INLEIDING Van januari 2016 tot en met december 2017 waren
Profielschets. Directeur-bestuurder Omnia Wonen
Profielschets Directeur-bestuurder Omnia Wonen ERLY the consulting company Opdrachtgever: Omnia Wonen Datum: 20 oktober 2014 Adviseur: drs. Lilian Vos Inleiding Omnia Wonen in Harderwijk is een moderne
LANDSEXAMEN VWO
LANDSEXAMEN VWO 2018-2019 Examenprogramma I&S/MAATSCHAPPIJLEER V.W.O. 1 Het eindexamen Het vak Individu en Samenleving/maatschappijleer (I&S/maatschappijleer) kent slechts het commissie-examen. Er is voor
Een democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.
Samenvatting door L. 1165 woorden 13 januari 2013 4,8 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie Paragraaf 1 t/m 4 1; Wat is politiek? Deelvraag: Wat
Maatschappelijke vorming
toelichting Hoe kan de school de leerling helpen om zich te ontwikkelen tot een actieve, verantwoordelijke en sociale burger? Een belangrijke taak van de school is om leerlingen voor te bereiden op hun
REGLEMENT RAAD VAN TOEZICHT STICHTING VOOR INTERCONFESSIONEEL EN ALGEMEEN BIJZONDER VOORTGEZET ONDERWIJS TE ROTTERDAM EN OMSTREKEN
ANNEX 1 REGLEMENT RAAD VAN TOEZICHT STICHTING VOOR INTERCONFESSIONEEL EN ALGEMEEN BIJZONDER VOORTGEZET ONDERWIJS TE ROTTERDAM EN OMSTREKEN WERVINGS- SELECTIEPROCEDURE EN PROFIELEN RAAD VAN TOEZICHT Dit
Het leerlandschap van organisaties
Fer van den Boomen, Jos van Jaarsveld & Nanja Mol Uit de crisis innoveren? Het leerlandschap van organisaties De crisis is inmiddels ook voelbaar bij een commercieel adviesbureau. Het management bedenkt
Het goede GOED doen. Gerda van Brummelen - adviseur vereniging. 9 december 2014 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland
Het goede GOED doen Gerda van Brummelen - adviseur vereniging V&VN Beroepsvereniging >60.000 leden, grootste beroepsvereniging Alle sectoren, alle transities Beroepsontwikkeling Wetenschappelijk onderzoek
PLENAIR DEBAT WETSVOORSTEL (WET TIJDELIJK HUISVERBOD)
FRACTIE D66 PLENAIR DEBAT WETSVOORSTEL 30657 (WET TIJDELIJK HUISVERBOD) Prof. mr. J.W.M. Engels, 30 sept 2008 Voor de goede orde merk ik om te beginnen op dat ik de grote eer en het genoegen heb niet alleen
EUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE
CRI(97)36 Version néerlandaise Dutch version EUROPESE COMMISSIE TEGEN RACISME EN INTOLERANTIE TWEEDE ALGEMENE BELEIDSAANBEVELING VAN DE ECRI: SPECIALE ORGANEN OP NATIONAAL NIVEAU GERICHT OP DE BESTRIJDING
Speech SG Riedstra op congres Modernisering Wetboek van strafvordering, Den Haag, Fokker Terminal, 14 september 2017
Speech SG Riedstra op congres Modernisering Wetboek van strafvordering, Den Haag, Fokker Terminal, 14 september 2017 Welkom bij dit derde congres over de modernisering van het Wetboek van Strafvordering.
Dromen over medezeggenschap bij de overheid
XVI Dromen over medezeggenschap bij de overheid Tineke Visser Inleiding Dromen over medezeggenschap bij de overheid, ja dat wil ik. Als trainers/adviseurs bij het CAOP, kennis en dienstencentrum op het
Profielschets. Twee leden Raad van Toezicht (RvT) Het ABC
Profielschets Twee leden Raad van Toezicht (RvT) Het ABC Het ABC Baarsjesweg 224, 1058 AA Amsterdam 12 april 2017 1 Het ABC Het ABC is een ambitieus en innovatief expertisecentrum voor het onderwijs in
Niets uit dit profiel mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Leeuwendaal gereproduceerd worden
Profiel Lid Raad van Toezicht met onderwijs profiel 18 december 2015 Opdrachtgever Hogeschool Van Hall Larenstein Voor meer informatie over de functie Jeannette van der Vorm, senior adviseur Leeuwendaal
Zorgbrede Governancecode 2017
Utrecht 9 november 2016 Zorgbrede Governancecode 2017 wat betekent de code? hoe maken wij ons de code eigen? Introductie Waar staan wij in het proces? Waarom zo n grondige herijking? Wat is nieuw / anders?
Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden
Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden zeker gedeeltelijk niet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Voor discussies heb ik geen tijd, ík beslis. Medewerkers met goede voorstellen
Charter van de Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog
Charter van de Vlaamse Interlevensbeschouwelijke Dialoog I. Preambule Levensbeschouwingen zijn waardevol in onze samenleving. Ze zijn een belangrijke zingever voor mensen en dragen bij aan de gemeenschapsvorming.
Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs
Studenten lerarenopleiding In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel
Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan
08540 LerenLoopbaanBurgerschap 10-04-2008 08:28 Pagina 1 ontwikkelingsproces 1+2 1 2 3 4 5 6 7 Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan Leren, Loopbaan en Burgerschap Wat laat
Stedelijke Governance in vier bedrijven. Filip De Rynck UGent Stadsmatinees, West - Vlaanderen
Stedelijke Governance in vier bedrijven Filip De Rynck UGent Stadsmatinees, West - Vlaanderen 1 Lokale autonomie 2 Lokale politiek 3 Lokale democratie 4 Lokale organisatie Stadsmatinees - Filip De Rynck