De Balans van de Leefomgeving: Rollen van wetenschap in evaluatie

Transcriptie

1 De Balans van de Leefomgeving: Rollen van wetenschap in evaluatie Esther Turnhout Associate Professor, Forest and Nature Conservation Policy Group Wageningen University,

2 Evaluatiestijlen Evaluatie = Analyse + Oordeel Welke criteria? Doelbereiking Effectiviteit (vereist causale link met doelen en inspanningen) Effecten (ook onbedoelde) Efficientie Legitimiteit Afstandelijk of participatief? Afrekenen of leren?

3 De Evaluatiestijl van de balans? Er is geen eenduidig beeld over de toekomstige, ideale samenleving en er zijn verschillende opvattingen over het belang van de geschetste opgaven en oplossingen (blz 65) Het is zinnig om niet alleen de verwachte resultaten te toetsen aan de doelen van het eigen beleid, maar ook het beleid te beoordelen op zijn bijdrage aan een goede leefomgeving (blz 69) Omdat de Balans beleid evalueert sluiten we aan bij de afbakeningen die beleid en politiek hanteren (blz 62) In deze balans proberen we zoveel mogelijk de voor- en nadelen van beleidskeuzes en van de geschetste opties weer te geven (blz 65) Vier typen informatie (blz 74) 1. Informatie over de opgetreden veranderingen in de kwaliteit van de leefomgeving (monitoring) 2. Analyses van factoren die verandering hebben veroorzaakt (analyse) 3. Beschouwingen over de mate waarin de verwachte ontwikkelingen en het huidige beleid zullen leiden tot het bereiken van de beleidsdoelen (evaluatie) 4. Mogelijkheden voor beleidsaanpassing wanneer uit de evaluatie blijkt dat doelen waarschijnlijk niet tijdig bereikt worden (opties)

4 Rollen van wetenschap in de Balans Pure scientist Geen interactie met gebruikers Geen verantwoordelijkheid voor de manier waarop kennis wordt gebruikt Arbiter Beantwoordt vragen van gebruikers, Biedt kennis die aansluit bij de preferenties van anderen Corrigeert verkeerd gebruik van kennis indien nodig Broker Gaat actief op zoek naar verschillende perspectieven Biedt kennis voor verschillende opties Issue advocate Mobiliseert kennis om de eigen preferenties te onderbouwen

5 Rollen in de praktijk Toetsen vereist toetsbaarheid Inferenties die niet zelf wetenschappelijk kunnen worden bewezen Indicatoren vormen de materialisatie van het doel zelf Dus: toetsbaar maken = doelen stellen Monitoring Doel Indicatoren Meetbaar doel Advocacy

6 Advocacy en legitimiteit Advocates zijn onmisbaar in democratische samenlevingen Actief issues en opties op de agenda zetten Aandacht vragen voor genegeerde (bij)effecten van beleid Wat te doen als meedenkers niet gewenst zijn? Hoe geef je dan invulling aan je onafhankelijkheid?

7 Tot slot Wat is de expertrol van een evaluator die wil meedenken met beleid? Arbiter en broker Hoe is zo'n expertrol te duiden in het perspectief van veranderende overheid-samenleving-expert verhoudingen? De broker is hiervoor meer geschikt omdat die minder slaafs de doelen, kaders en preferenties van de overheid volgt Welke suggesties heeft u voor de rolopstelling van het PBL richting beleid en samenleving in een volgende balans? Vergeet de advocate niet Impliciet aanwezig in de technocratische veronderstelling dat doelen moeten worden getoetst en dat kennis (mede) beleidsbepalend hoort te zijn Belangrijk als de rol van broker niet op prijs wordt gesteld en het PBL toch onafhankelijk moet willen zijn

8 Bedankt voor uw aandacht

9 Bronnen Pielke, R., The honest broker making sense of science in policy and politics Cambridge UK: Cambridge University Press. Huitema, D. & Turnhout, E., Working at the science-policy interface: A discursive analysis of boundary work at the Netherlands Environmental Assessment agency. Environmental Politics, 18 (4), Turnhout, E., Stuiver, M., Klostermann, J., Harms, B. & Leeuwis, C., New roles of science in society: Different repertoires of knowledge brokering Science and Public Policy, 40, Turnhout, E., The effectiveness of boundary objects: The case of ecological indicators. Science and Public Policy, 36 (5),