Toelichting over de behandeling van: Raadsvoorstel Dienstverlening Werk Van: College van B&W d.d. 23 mei Doel:

Transcriptie

1 Toelichting over de behandeling van: Raadsvoorstel Masterplan terugdringen bijstandstekort Raadsvoorstel Dienstverlening Werk 2017 Van: College van B&W d.d. 23 mei 2017 Doel: Toelichting: Behandeladviezen geven voor besluitronde Raadsvoorstel Masterplan terugdringen bijstandstekort Met dit voorstel stelt het college de raad voor het Masterplan terugdringen bijstandstekort vast te stellen. Achtergrond Nijmegen heeft in totaal ongeveer 8000 bijstandsgerechtigden en dat aantal loopt nog altijd op. Het college verwacht dat zij dit jaar bijna 15 miljoen meer uitgeeft aan uitkeringen dan door het Rijk wordt vergoed, wat resulteert in een netto tekort van 8,3 miljoen. Het verdeelmodel voor de rijksmiddelen die gemeente Nijmegen voor de uitkeringslasten krijgt (BUIG: Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening Gemeenten) pakt al sinds 2015 ongunstig uit; bovendien verwacht het college dat het totaal aantal mensen met een bijstandsuitkering de komende jaren zal blijven stijgen. Al diverse malen is in een raadskamer gesproken over dit structurele tekort op de bijstand en op 15 februari deed de wethouder de volgende toezegging: 1. De raad wordt in het tweede kwartaal van 2017 geïnformeerd over het eerste concept Masterplan. Specifieke vragen en suggesties van raadsleden die zijn genoemd in de kamerronde van 15 februari 2017 zullen (grotendeels) worden beantwoord met het Masterplan. Op 8 maart werden ook een tweetal toezeggingen gedaan: 1. Het Masterplan voor het terugdringen van het bijstandstekort wordt op 16 mei 2017 door het college vastgesteld en aan de raad verzonden. 2. De eerste ervaringen/opbrengsten van de quick-wins worden meegenomen in het Masterplan. Op 23 mei 2017 heeft het college het Masterplan terugdringen bijstandstekort vastgesteld, met daarin een pakket maatregelen om de stijging van de uitkeringslasten te beperken. Met dit integrale plan meent het college in een periode van drie jaar meer mensen te laten uitstromen uit de bijstand en te laten participeren in de samenleving. Dit is aanvullend op het bestaande beleid, inclusief de quick wins die in het voorjaar van 2017 aan de raad zijn gepresenteerd. Op 30 mei jl. heeft de raad een brief over de eerste resultaten van deze quick wins ontvangen. Deze brief kan betrokken worden bij de bespreking. Raadsvoorstel Dienstverlening Werk 2017 Met dit voorstel stelt het college de raad voor het meer- en maatwerk en de gemeentelijke inzet op het gebied van Werk voor 2017 vast te stellen, onder voorbehoud dat de financiële aspecten van het Masterplan middels de Zomernota worden vastgesteld. Achtergrond Naast de basisdienstverlening van het WerkBedrijf, waarvoor de gemeente Nijmegen het Participatiebudget beschikbaar stelt aan het Werkbedrijf, geeft het college in 2017 opdracht voor een aantal aanvullende activiteiten. Met dit voorstel wordt voor de inzet van deze middelen een besluit genomen. Naam steller: steller: Jona Overmars j.overmars@nijmegen.nl Tel. steller: Bijlagen: 1. Raadsvoorstel Masterplan terugdringen bijstandstekort d.d. 23 mei Masterplan terugdringen bijstandstekort 3. Raadsvoorstel Dienstverlening Werk Brief inzake Eerste resultaten Quick wins terugdringen bijstandstekort d.d. 30 mei 2017

2 Voorstel aan de Raad Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 5 juli 2017 / 51/2017 Fatale termijn: besluitvorming vóór: N.v.t. Onderwerp Masterplan terugdringen bijstandstekort Programma Economie & Werk Portefeuillehouder J. Zoetelief Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 23 mei 2017 Samenvatting Door de ontwikkeling van de uitkeringslasten en de rijksmiddelen die wij hiervoor ontvangen (BUIG), hebben we in de komende jaren te maken met een aanzienlijk tekort. Om dit tekort te reduceren, nemen we middels dit voorstel het besluit om een pakket maatregelen te nemen, beschreven in het document Masterplan terugdringen bijstandstekort. Met dit integrale masterplan zorgen we ervoor dat in een periode van drie jaren meer mensen uitstromen uit de bijstand en participeren in de samenleving. Voorstel om te besluiten 1. Het Masterplan terugdringen bijstandstekort vast te stellen. Opgesteld door, telefoonnummer, Jona Overmars, 9023, j.overmars@nijmegen.nl

3 Voorstel aan de Raad Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1 Inleiding Nijmegen heeft in totaal ongeveer bijstandsgerechtigden en dat aantal loopt nog altijd op. We verwachten dat we dit jaar bijna 15 miljoen meer uitgeven aan uitkeringen dan we van het Rijk hiervoor vergoed krijgen (na verwerking vangnet is dat tekort netto 8,3 miljoen). Het verdeelmodel voor de rijksmiddelen die wij voor de uitkeringslasten krijgen (BUIG) pakt voor onze gemeente ongunstig uit. Bovendien verwachten we dat het totaal aantal mensen met een bijstandsuitkering de komende jaren zal blijven stijgen. We moeten dus alles doen wat we kunnen om de stijging van de uitkeringslasten te beperken. Hiervoor is een Masterplan terugdringen bijstandstekort opgesteld. De focus daarin ligt op het vergroten van de uitstroom naar werk, maar het Masterplan gaat ook in op het voorkomen van instroom, mensen beter in beeld krijgen en activeren, betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt en de versterking van accountmanagement en acquisitie van nieuwe bedrijvigheid. Dit alles is aanvullend op ons bestaande beleid, inclusief de quick wins die in het voorjaar van 2017 aan de raad zijn gepresenteerd. 1.1 Wettelijk kader of beleidskader De Participatiewet is het relevante wettelijk kader; ons beleid op het gebied van werk en participatie is beschreven in de beleidsdocumenten Sterke Werkwoorden en Werk is de uitkomst! De inhoud van het Masterplan sluit daarnaast aan bij het beleid op het gebied van economie, zorg en welzijn, onderwijs en inkomen en armoedebestrijding. 1.2 Relatie met programma Het Masterplan heeft een brede scope; de (financiële) middelen die we inzetten en de doelen die we hiermee willen bereiken, liggen op het terrein van de programma s Economie en Werk, Inkomen en Armoedebestrijding, Onderwijs en Zorg en Welzijn. 2 Doelstelling Het doel van dit voorstel is het vaststellen van het Masterplan terugdringen bijstandstekort. Daar vloeien de volgende doelen uit voort: - Een aanvullende uitstroom naar werk met (ten minste) 385 mensen in de komende drie jaren realiseren. - Daarmee het tekort ten aanzien van de bijstandslasten reduceren, zodanig dat er vanaf 2019 begrotingsevenwicht wordt bereikt. - Hiermee bereiken we ook het maatschappelijke doel dat meer mensen geactiveerd worden, wat gunstige gevolgen heeft voor gezondheid, welzijn, etc. 3 Argumenten De kern van het Masterplan bestaat uit een aantal maatregelen: - Projectmatige aanpak kansberoepen: we zien dat er in een aantal sectoren veel vraag is naar nieuwe medewerkers. Door extra inzet van loonkostensubsidie, opleiding en begeleiding kunnen we in de komende jaren extra mensen laten uitstromen naar deze sectoren.

4 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 2 - Beperken doorstroom WW naar bijstand: de instroom van eind-ww ers is in onze regio wat hoger dan landelijk gemiddeld. Hier kunnen we een reductie van onze uitkeringslasten bereiken, als we er in slagen om mensen die dicht bij het eind van hun WW-uitkering zitten, te stimuleren om nog werk te vinden voordat ze zijn aangewezen op een bijstandsuitkering. - Meer mensen in beeld, meer mensen in beweging: we roepen in de komende jaren een groep van ongeveer 1500 mensen vanuit ons bestand versneld op. Hierbij is het doel om mensen te activeren, het resultaat kan zijn bemiddeling naar betaald werk, maar het kan ook een andere vorm van ondersteuning zijn, zoals het inzetten van een participatiecoach om mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt te ondersteunen bij het vinden van een passen vorm van participatie. - Arbeidsparticipatie psychisch kwetsbaren en statushouders: voor deze bijzondere doelgroepen is het vinden van betaald werk moeilijker dan voor anderen. Door een gerichte aanpak zorgen we voor een hogere uitstroom naar werk vanuit deze groepen. - Gebiedsgericht werken op het sociaal domein: door het onderwerp werk/participatie bij het gebiedsgerichte (wijkteam-aanpak) en integrale benaderen van mensen met problemen op meerdere leefgebieden te betrekken, bieden we (op termijn) meer perspectief op uitstroom uit de uitkering, - Verbetering doorstroom van onderwijs naar werk: aanvullend op onze reguliere VSVtaken (voortijdig schoolverlaten) zetten wij passende ondersteuning in voor jongeren die moeite hebben om de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te maken. Dit leidt tot het vinden van werk of een geschikte opleiding, waardoor instroom in de uitkering kan worden voorkomen. 4 Inclusief Beleid De Participatiewet is in het algemeen gericht op het bieden van perspectief op werk voor mensen met een beperking. Deze mensen hebben echter niet allemaal een uitkering (de Participatiewet is gericht op zowel uitkeringsgerechtigde, als niet-uitkeringsgerechtigde mensen). In het Masterplan ligt de focus op de uitkeringsgerechtigde, we willen immers ons tekort reduceren. Met de doelstelling ten aanzien van het inzetten van IPS-trajecten geven we specifieke invulling aan inclusief beleid voor mensen met een psychische aandoening. 5 Klimaat Dit voorstel heeft geen gevolgen voor het klimaat. 6 Risico s Middels dit voorstel stellen we een pakket met integrale en gerichte maatregelen vast waarmee we ervoor zorgen dat meer mensen participeren en uitstromen uit de bijstand, waardoor we een structureel BUIG-tekort ombuigen in een a-structureel tekort en we vanaf 2020 verwachten volledig vangnetonafhankelijk te zijn. De financiële effecten van de maatregelen in het Masterplan zijn echter berekend op basis van (beredeneerde) aannames. Het plan is, net als iedere begroting, niet dermate maakbaar, dat de beoogde resultaten ook daadwerkelijk overeenkomen met de realiteit. Mogelijk is het effect positiever, dan wel minder positief. De aannames zijn gemaakt in samenspraak met de uitvoerende partijen.

5 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 3 Het risico wordt verlaagd omdat voor het project dat de meeste investeringen vergt ( projectmatige kansberoepen ) de investeringen direct gekoppeld zijn aan de resultaten. Met andere woorden: als er geen baten zijn, dan zijn er ook geen kosten. Bijvoorbeeld: als we minder mensen in het project kansberoepen opnemen, is er weliswaar ook minder uitstroomresultaat, maar er is dan ook sprake van minder kosten voor loonkostensubsidie, omscholingstraject en jobcoaching. Ook nemen we een risico door de investeringen voor een deel te financieren vanuit programma s die zelf ook te maken hebben met forse financiële risico s. De verwachting is namelijk dat de financiële druk op het sociale domein de komende jaren verder toeneemt. Daarnaast gaan we in het Masterplan uit van het ontvangen van middelen die nog niet formeel aan onze gemeente verstrekt zijn (ESF en provinciesubsidie) en van stijgende baten BUIG: op basis van de meerjarenbegroting van het ministerie van SZW is de prognose gemaakt dat het macrobudget de komende jaren fors zal stijgen. Ten slotte geldt dat niet alleen het macrobudget, maar ook het BUIG-model en de vangnetregeling nog voortdurend aan verandering onderhevig zijn. 7 Financiën Het Masterplan heeft betrekking op het gehele sociaal domein; ook op financieel gebied. Mede daarom wordt vanuit de programma s Zorg & Welzijn en Onderwijs bijgedragen aan de investeringen in het Masterplan. Verder hebben we een aanvraag bij de provincie ingediend voor een subsidie voor het om- en bijscholen van bijstandsgerechtigden om ze te kunnen inzetten in kansberoepen. Deze bijdragen tezamen zorgen ervoor dat we extra kunnen inzetten op re-integratie en dat het tekort op BUIG als gevolg van de benodigde investeringen, met name in 2017 en 2018, slechts beperkt oploopt. Zie de tabel hieronder voor een financieel overzicht; in het Masterplan is een meer uitgebreide tabel opgenomen. Deze wijzigingen worden via de Zomernota in de begroting verwerkt. Investeringen Totaal investeringen masterplan + quick-wins Totaal opbrengsten masterplan + quick-wins Totaal resultaat maatregelen Effecten Verwacht tekort op BUIG zonder vangnet en zonder maatregelen Opbrengsten maatregelen (masterplan + quick-wins) Verwachte uitkering vanuit de vangnetregeling Financieel reeds gedekt in Zomernota 2016/Begroting Investeringen maatregelen (masterplan + quick-wins) Bijdragen sociaal domein en provincie aan investeringen Totaal tekort BUIG na maatregelen, vangnet en reeds gedekt

6 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 4 8 Participatie en Communicatie Er heeft overleg plaatsgevonden met onze cliëntenraad Participatiewet. Daarbij heeft de cliëntenraad met name aangegeven dat dienstverlening vanuit de positie van de werkzoekende van groot belang is. Daarbij kan worden gedacht aan persoonlijk contact (met vaste contactpersonen, inloopspreekuren en dergelijke), het voorkomen van problemen in de overgang tussen dienstverlening van UWV en gemeente, het bieden van opleidingsmogelijkheden en het toepassen van maatwerk. Ook is het belang van genuanceerd en respectvol taalgebruik ten aanzien van uitkeringsgerechtigden in het beleidsdocument benadrukt. Ten slotte heeft de cliëntenraad aangegeven het belangrijk te vinden dat er over gemeente- en landsgrenzen heen gekeken wordt bij het zoeken naar baankansen, maar bijvoorbeeld ook bij het toeleiden van statushouders naar werk. De conceptnotitie van het Masterplan is naar aanleiding van deze inbreng op een aantal plaatsen aangepast. 9 Uitvoering en evaluatie Bij de uitvoering van het Masterplan zijn in elk geval het WerkBedrijf, de eigen gemeentelijke organisatie (met name de afdeling Zorg en Inkomen), maatschappelijke instellingen en bedrijven in onze stad betrokken. De verantwoordelijkheid voor monitoring en evaluatie ligt bij de gemeente. De raad zal bij de reguliere momenten in de planning- en controlcyclus, en vaker indien daar aanleiding toe is, geïnformeerd worden over de voortgang. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls mr. drs. A.H. van Hout Bijlage(n): Masterplan terugdringen bijstandstekort

7 Agendapunt Raadsbesluit Politieke Avond 14 juni Raadsvoorstel Masterplan terugdringen bijstandstekort (51/2017) Raadsvoorstel d.d. 9 mei Het Masterplan terugdringen bijstandstekort vast te stellen. Het voorstel wordt geagendeerd als debatstuk tijdens de Politieke Avond op 28 juni 2017

8 Agendapunt Raadsbesluit Politieke Avond 28 juni a. Raadsvoorstel Masterplan terugdringen bijstandstekort (51/2017) Raadsvoorstel d.d. 23 mei Het Masterplan terugdringen bijstandstekort vast te stellen. Het voorstel wordt doorgeschoven naar de Politieke Avond op 5 juli 2017

9 Agendapunt Raadsbesluit Politieke Avond 5 juli a. Raadsvoorstel Masterplan terugdringen bijstandstekort (51/2017) Raadsvoorstel d.d. 23 mei Het Masterplan terugdringen bijstandstekort vast te stellen. Motie SP: Werk is een oplossing, en mag niet het probleem zijn 1 ste indiener: M. Sweep De gemeenteraad van Nijmegen op 5 juli in vergadering bijeen, constaterende dat: In het masterplan terugdringen bijstandstekort gesproken wordt over de maatregel bijstandsgerechtigden te stimuleren ook deeltijd te gaan werken, ook al overschrijd men daarbij met de verdiensten niet de toepasselijke bijstandsnorm. Het maximaal bij te verdienen bedrag in de bijstand 200 euro bedraagt en dit slechts gedurende 6 maanden. Wij als Gemeente Nijmegen er veel werk van maken om mensen uit de schulden te krijgen/houden. Overwegende dat: De bijstandsgerechtigde die het lukt om financieel net het hoofd boven water te houden juist door de verrekeningen van de verdiensten door het deeltijd werken met de bijstandsuitkering, vaak nog met enige vertraging, juist door het deeltijd werken in de schulden terecht kan komen. Op zich ook het deeltijd werken zelfs al levert dit niets op, toch een prima manier kan zijn uiteindelijk vanuit een bijstandssituatie naar werk uit kunnen stromen, ten einde zodoende de door ieder zo gewenste onafhankelijkheid te bereiken. Het natuurlijk nooit de bedoeling kan zijn dat iemand die op een positieve manier aan zijn of haar re-integratie werkt, daarbij voor de gemeente nog geld bespaart, hierdoor in de financiële moeilijkheden terecht komt. Verzoekt het college, De raad voor 1 januari te rapporteren in welke mate bijstandsgerechtigden in de problemen komen door verrekening van bijverdiensten. Daarbij voor bovenstaande problematiek met mogelijke oplossingen te komen, zodat de bijverdienende bijstandsgerechtigde iedere maand minimaal over de toepasselijke bijstandsnorm kan beschikken. En gaat over tot de orde van de dag. Voor 35 SP, GroenLinks, D66, PvdA, VVD, CDA, Stadspartij DNF, VSP Tegen 3 Gewoon Nijmegen, VoorNijmegen.NU Motie aanvaard Motie VVD, CDA, GL, SP: Aan de slag II Indieners: P. Huliselan, M. Buck, A. Ranshuijsen, M. Sweep De gemeenteraad van Nijmegen, in openbare vergadering bijeen op 5 juli 2017, Constaterende dat: - In het 'Masterplan terugdringen bijstandstekort' (hierna: Masterplan) en in het `RvS dienstverlening werk' wordt gesproken over de maatregel projectmatige aanpak kansberoepen met een beoogd resultaat van het begeleiden van minimaal 225 fte (mensen) duurzaam uit de bijstand naar werk in de groeisectoren. - Nijmegen de volgende groeisectoren met kansberoepen kent; logistiek,

10 Agendapunt Raadsbesluit Politieke Avond 5 juli schoonmaak, techniek, de bouw, de ICT en sector zorg & welzijn. - Het vorenstaande is gebaseerd op het schema op pagina 8 van de Monitor vestigingsklimaat (zie bijlage) waarin (met roze en oranje weergegeven) te zien is welke sectoren een krapte laten zien. - In het Masterplan staat dat in deze sectoren een groeiende vraag naar personeel is en dat dit bekend is op basis van gegevens van het UVVV, onderzoeksrapporten en dagelijkse praktijk van het werkbedrijf. - Uit het Masterplan en het RvS dienstverlening werk niet blijkt in welke sectoren bijstandsgerechtigde werk vinden en hoe die aantallen zich verhouden tot voornoemde krapte. Overwegende dat: - In de mondelinge beantwoording van het college in de kamer ronde van 14 juni jl. gesproken wordt over een educated guess ten aanzien van het genoemde aantal van 225 fte (mensen). - Dat dit aantal gebaseerd is op een schatting op basis van o.a. de volgende factoren; organisatieontwikkeling van het werkbedrijf, dagelijkse praktijk, kwaliteiten van mensen in de bijstand en beschikbaar budget. - De gehele raad het met elkaar eens is dat hoe meer mensen (fte) er duurzaam uit de bijstand stromen hoe beter. Mensen met een baan staan gelukkiger en gezonder in het leven en dat brengt positieve effecten met zich mee in.de portefeuille zorg & welzijn. - De maatregel `Projectmatige aanpak kansberoepen' het hoogste rendement heeft. Een educated guess en de beantwoording van het college in de kamerronde, de raad onvoldoende in staat stelt om haar kaderstellende taak op dit dossier goed in te vullen, namelijk; o Beoordelen of 225 trajecten voor 1,6 miljoen euro verantwoord is, of dat er met meer geld wellicht meer dan 225 fte (mensen) duurzaam uit o de bijstand stromen. Beoordelen of in elke groeisector voldoende inspanning (kwalitatief en kwantitatief) wordt geleverd om invulling te geven aan de krapte op de arbeidsmarkt. - Het college aangeeft dat ze eerst aan de slag wil met beter accountmanagement om meer inzicht in de sectoren te krijgen en dan via het uitvoeringsplan de concreetheid te geven welke de raad wenst. - De raad niet tot de 1,0 fte exact een kader wilt stellen, maar wel een beter verhaal met meer kwalitatieve en kwantitatieve redeneringen wil hebben dan nu het geval is. Roept het college op: 1) Om medio januari 2018 de raad middels een brief meer inzicht te geven per sector omtrent de kwalitatieve aanpak en kwantitatieve resultaten van de Maatregel projectmatige aanpak kansberoepen, teneinde de raad in de gelegenheid te stellen om deze maatregel mogelijk te voorzien van meer geld wanneer blijkt dat er meer mensen duurzaam uit de bijstand kunnen stromen. En gaat over tot de orde van de dag.

11 Agendapunt Raadsbesluit Politieke Avond 5 juli Motie unaniem aanvaard Motie PvdA: Met gemotiveerde werkzoekenden sneller resultaat 1 ste indiener: M. van Nijnatten De raad van de gemeente Nijmegen in vergadering bijeen op 5 juli 2017 Constaterende dat: - Het college in haar Masterplan terugdringen bijstandstekort met meerdere maatregelen meer mensen uit de bijstand wil halen, - Één van de maatregelen het activeren van bijstandsgerechtigden is, - Het college hiervoor versnel 1500 mensen uit haar bestand wil oproepen, - De PvdA in haar eigen 10 punten plan (met meer aandacht meer mensen aan het werk) de activerende aanpak onderschrijft. Spreekt uit dat: - Dat een persoonlijke en intensieve benadering van de uitkeringsgerechtigden in de begeleiding naar werk meer kans op succes biedt; - Dat een willekeurige selectie van 1500 mensen uit het totale bestand tot minder

12 Agendapunt Raadsbesluit Politieke Avond 5 juli resultaat zal leiden Roept het college op: 1. Om bij de keuze voor de begeleiding van meer uitkeringsgerechtigden naar werk door middel van de activerende aanpak, de focus allereerst legt op de meest kansrijken. 2. Om die uitkeringsgerechtigden die gemotiveerd op zoek naar werk willen als eerste op te roepen omdat persoonlijke motivatie de grootste succesfactor is bij het vinden van werk, En gaat over tot de orde van de dag. Voor 26 SP, D66, PvdA, VVD, Gewoon Nijmegen, CDA, VoorNijmegen.NU Tegen 12 GroenLinks, Stadspartij DNF, VSP Motie aanvaard Motie PvdA: Eén loket voor Werk en Inkomen 1 ste indiener: M. van Nijnatten De raad van de gemeente Nijmegen in vergadering bijeen op 5 juli 2017, Constaterende dat: - Het college in haar Masterplan terugdringen bijstandstekort met meerdere maatregelen meer mensen uit de bijstand wil halen, - Mensen die voor het eerst in aanraking komen met een aanvraag gaan naar het bureau Nieuwe Klanten, - Het bureau Nieuwe Klanten is gevestigd in het centrum van de stad, Spreekt uit dat: - Dat mensen die voor het eerste een aanvraag voor een uitkering doen gebaat zijn bij een snelle dienstverlening, - Dat nieuwe klanten eerder belang hebben bij het vinden van werk dan bij het ontvangen van een uitkering, - Dat de scheiding tussen de loketten voor inkomen en werk onwenselijk is, - Dat een aanvraag voor een uitkering gekoppeld moet zijn aan directe begeleiding naar werk, - Dat één loket voor Werk en Inkomen duidelijk de voorkeur geniet, Roept het college op: 1. Om te onderzoeken of het loket inkomen fysiek gevestigd kan worden bij het loket werk waardoor nieuwe klanten bij hun eerste aanvraag direct geholpen kunnen met hun zoektocht naar werk. 2. Aan de raad terug te koppelen of een fysieke koppeling van beide loketten te realiseren is en welke kost n daarmee zijn gemoeid. En gaat over tot de orde van de dag. Voor 18 D66, PvdA, VVD, Gewoon Nijmegen, CDA, VoorNijmegen.NU Tegen 20 SP, GroenLinks, Stadspartij DNF, VSP Motie verworpen Raadsbesluit d.d. 5 juli 2017 Voor 25 SP, GroenLinks, VVD, CDA, Stadspartij DNF, VSP, VoorNijmegen.NU Tegen 13 D66, PvdA, Gewoon Nijmegen Voorstel aanvaard

13 Masterplan terugdringen bijstandstekort Participatie door werk en activering vanuit onderwijs, economie, zorg, werk en inkomen

14 2

15 Inhoudsopgave 1 Opgave Grote uitdaging Meer uitkeringsgerechtigden aan het werk 5 2 Centrale visie In beweging! Visie op de uitvoering 6 3 Maatregelen Projectmatige aanpak kansberoepen Beperken doorstroom van WW naar bijstand Meer mensen in beeld, meer mensen in beweging Arbeidsparticipatie psychisch kwetsbaren en statushouders Gebiedsgericht werken op het sociaal domein Verbetering doorstroom van onderwijs naar werk Accountmanagement & acquisitie werkgelegenheid 12 4 Financiële effecten maatregelen Uitvoering vergt forse investeringen Bijdrage investeringen Risico s en voorbehoud 15 5 Ontwikkelagenda Social Impact Bonds Inzet maatschappelijke initiatieven Dienstverleningsconcept re-integratie Gemeente als werkgever Gezamenlijke opgave met bedrijfsleven 19 6 Bijlagen Motie GroenLinks: Hét plan van de arbeid Samenvatting maatschappelijke Businesscase Financiële bijlage 23 Meer info? 28 3

16 1 Opgave Voor u ligt ons Masterplan terugdringen bijstandstekort. Zoals die titel aangeeft, is de aanleiding voor dit plan het reduceren van een financieel probleem. We hechten er aan om te benadrukken dat dit plan niet alleen om het oplossen van een financieel probleem draait. Dit plan gaat (ook) om het bereiken van een sociaal doel: verbreding en verbinding op het sociaal domein, om mensen de ondersteuning te bieden die ze nodig hebben. We grijpen dit plan aan om stappen te zetten in de kanteling op het sociaal domein. We willen vernieuwen en de samenwerking op dit terrein bevorderen. Dit alles met het doel om mensen in onze stad, die zijn aangewezen op een uitkering, perspectief te bieden. 1.1 Grote uitdaging Nijmegen heeft in totaal ongeveer bijstandsgerechtigden en dat aantal loopt nog altijd op. We verwachten dat we dit jaar bijna 15 miljoen meer uitgeven aan uitkeringen dan we van het Rijk hiervoor vergoed krijgen (na verwerking vangnet is dat tekort netto 8,3 miljoen). Dit tekort ontstaat voornamelijk door het ontoereikende Rijksbudget (BUIG). Het nieuwe verdeelmodel voor BUIG pakt namelijk bijzonder ongunstig uit voor centrumgemeenten als Nijmegen en daarnaast is ook het landelijk macrobudget ontoereikend. De verwachting is dat het totaal aantal mensen met een bijstandsuitkering de komende jaren daarnaast zal blijven stijgen. We moeten dus alles doen wat we kunnen om de stijging van de uitkeringslasten te beperken. Het belangrijkste daarbij is: meer mensen toeleiden naar werk. Het feit dat dit grote tekort voor het grootste deel verklaard wordt door het ontoereikende Rijksbudget ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid om er alles aan te doen dit tekort te reduceren. De aanleiding voor de ontwikkeling van dit masterplan is dan ook de opdracht om met een integraal pakket aan maatregelen te komen om minder mensen te laten 4

17 instromen in de bijstand en meer mensen te laten uitstromen uit de bijstand. Zodoende komen de baten en uitkeringslasten BUIG op termijn meer in balans. Maar bovenal vinden we het maatschappelijk gezien belangrijk dat, waar mogelijk, mensen zelfredzaam zijn door betaald werk te verrichten. Waar dit niet haalbaar is, willen we dat mensen actief zijn in de samenleving, bijvoorbeeld door het verrichten van vrijwilligerswerk of een andere vorm van maatschappelijke participatie. Dit is geen eenvoudige opgave. Uit de analyse die we in februari hebben vastgesteld blijkt dat de uitdaging om mensen succesvol en duurzaam naar regulier werk te begeleiden groter is dan in het verleden. Zo hebben we als gevolg van wetswijzigingen (geen instroom Wsw, verminderde instroom Wajong, verhoging AOW-leeftijd), de huisvesting van statushouders en de vele laagopgeleiden in de bijstand, een kwetsbare bijstandspopulatie. In combinatie met een zich moeizaam ontwikkelende lokale economie, een ruime lokale arbeidsmarkt (veel werkzoekenden ten opzichte van vacatures) en de bezuinigingen van de afgelopen jaren op de dienstverlening en instrumenten van onze uitvoerende partijen (afdeling Zorg & Inkomen en het WerkBedrijf) is het van belang ons te realiseren dat er weinig laaghangend fruit is. 1.2 Meer uitkeringsgerechtigden aan het werk Toch zien we wel degelijk mogelijkheden. Nederland is uit de economische crisis en nú is het moment om meer mensen aan het werk te helpen. Ook in onze regionale arbeidsmarkt zien we een aantal sectoren waar krapte is. In februari hebben we reeds maatregelen ( quick wins ) gepresenteerd ( ). De nadruk daarbij lag op het beperken van de instroom, extra inzet op naleving en handhaving, extra inzet op incasso en een actieve lobby op het Rijksbudget. In dit masterplan focussen we ons meer op uitstroom bevorderende maatregelen en activering. De maatregelen komen voort uit het brede sociaal domein. Het is immers onmogelijk het tekort op BUIG op te lossen enkel door het Werkbedrijf te vragen om meer uitstroom te realiseren. Het zal een gezamenlijke inspanning moeten vergen vanuit de domeinen economie, onderwijs, zorg, welzijn en werk en inkomen. Het maatschappelijk rendement is ook groter dan slechts een besparing op de uitkeringslast. Er is een inventarisatie gemaakt van maatregelen die andere gemeenten hebben genomen. Ook zijn er wetenschappelijke analyses en overzichten van succesvol re-integratiebeleid beschikbaar die aanknopingspunten voor ons beleid bieden. We hebben uiteindelijk gekozen voor maatregelen die in lijn liggen met onze visie zoals verwoord in het coalitieakkoord en met de uitgangspunten zoals die verwoord zijn in de motie Hét plan van de arbeid (zie bijlage 6.1). Voor de meeste maatregelen geldt uiteraard dat een investering noodzakelijk is. Het tekort loopt daarom eerst op, waarna de financiële situatie vanaf 2019 structureel verbetert. We vinden echter dat deze maatregelen noodzakelijk zijn, want als we niets doen, dan blijft een te grote groep mensen langdurig uitkeringsafhankelijk (wat ook negatieve gevolgen heeft voor andere levensgebieden), hebben we te maken met een fors structureel tekort op BUIG én lopen we het risico uitgesloten te worden van de vangnetregeling. 5

18 2 Centrale visie 2.1 In beweging! We zijn er trots op dat we een sociale stad zijn en dat blijven we. Dit is een belangrijk uitgangspunt in ons coalitieakkoord en dit principe is ook leidend bij de ontwikkeling van het masterplan. Dat betekent dat de nadruk vooral ligt op actieve inzet gericht op participatie en meedoen in plaats van een focus op drang, dwang, een strenge tegenprestatie en handhaving. Dit neemt uiteraard niet weg dat we er alles aan blijven doen om te voorkomen dat mensen die geen recht hebben op ondersteuning, toch bijstand ontvangen. Zodoende nemen we onze verantwoordelijkheid voor de financiële situatie, zonder afbreuk te doen aan ons sociale karakter. Enerzijds nemen we dus maatregelen omwille van solide financieel beleid en betrouwbaarheid richting Rijksoverheid, anderzijds omdat Nijmegenaren met een uitkering ondersteuning richting werk verdienen. Activering en participatie zijn de essentie. We geloven namelijk dat werk en onderwijs leiden tot meer dan alleen een inkomen, maar ook tot meer welzijn, een betere (psychische en fysieke) gezondheid, minder eenzaamheid, minder schulden, een betere uitgangssituatie bij het opvoeden van kinderen en meer maatschappelijke participatie. Dit wordt ook bevestigd door de uitkomsten van de Maatschappelijke Businesscase die Sinzer voor en met ons ontwikkeld heeft (zie bijlage 6.2). We geloven erin dat iedereen, ook mensen met een beperking, duurzaam moet kunnen deelnemen aan de maatschappij. Aandacht en maatwerk zijn daarbij essentieel. We redeneren niet vanuit onze systeemwereld, maar vanuit de leefwereld van mensen. Dit willen we, nog meer dan we nu al doen, dichtbij de burger in de wijk integraal oppakken. Bovenstaande komt in meer of mindere mate terug in alle maatregelen die we nemen. 2.2 Visie op de uitvoering Dit masterplan - en ons beleid gericht op werk, maatschappelijke ondersteuning, inkomen, onderwijs en economie als geheel - voeren we uit in een netwerk van uitvoerende organisaties. De kernpunten van onze visie zijn daarbij als volgt: Het WerkBedrijf is de regionale uitvoerder van arbeidsbemiddeling vanuit de Participatiewet. We leggen bij het WerkBedrijf daarom ook de grootste (in omvang, budget, etc.) taak neer om mensen te bemiddelen naar werk. Naast de reguliere taken, komt hier onder andere de uitvoering van het project kansberoepen bij. Wijkgericht werken vinden we van groot belang voor inwoners die ondersteuning op meerdere leefgebieden nodig hebben. Het onderwerp werk/participatie is daarbij vaak een zeer belangrijk aspect. In de afgelopen jaren is de ontwikkeling van wijkgerichte organisatievormen voor sociaal werk in een stroomversnelling gekomen. Deze ontwikkeling vraagt veel van de betrokken medewerkers en organisaties. Ook al is werk vaak een essentieel aspect van een integrale aanpak, kiezen we ervoor om niet in deze fase van de ontwikkeling aan alle wijkteams formeel op te dragen om ook te 6

19 zorgen voor de toeleiding naar werk. We maken wel een slimme koppeling van het domein werk aan de wijkgerichte structuur. De professionals op het gebied van arbeidsbemiddeling worden niet toegevoegd aan de sociale wijkteams als organisatie, maar worden in het wijkgerichte netwerk nauw aangesloten op het werk van de wijkteams. Zodoende kunnen we voor iemand die dat nodig heeft, vanuit zijn eigen wijk, integraal op alle leefgebieden een plan van aanpak maken, waarbij ook het onderwerp werk/ participatie kan worden betrokken. Diverse bedrijven en maatschappelijke instellingen hebben expertise om een bepaalde groep mensen naar werk toe te leiden. Waar mogelijk maken we gebruik van deze expertise, door aan deze partners een specifieke en resultaatgerichte opdracht te verstrekken. Hierbij staat een zorgvuldige aanpak voor de betrokken werkzoekenden, duidelijke opdrachtverlening en consequent contractmanagement voorop. Met alle partijen die een rol hebben bij de uitvoering van onze aanpak, worden concrete afspraken gemaakt over aanpak, budgetten en resultaten. De resultaten zullen we de komende jaren monitoren. 7

20 3 Maatregelen We nemen maatregelen om bijstandsgerechtigden beter in beeld te krijgen en beter te ondersteunen. We zetten extra in op de acquisitie van werkgelegenheid en op de aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt. Hiermee willen we duurzame uitstroom uit de bijstand realiseren, ons tekort op BUIG reduceren en meer mensen laten participeren in de samenleving. 3.1 Projectmatige aanpak kansberoepen Ook al hebben we te maken met een ruime arbeidsmarkt (veel werkzoekenden ten opzichte van vacatures), toch zijn er sectoren waar een groeiende vraag is naar personeel. In samenwerking met bedrijven, onderwijsinstellingen en het WerkBedrijf gaan we ervoor zorgen dat mensen gericht op de sectoren waar nu krapte wordt geconstateerd, worden opgeleid en geplaatst op werk. We geven het WerkBedrijf de opdracht om naast hun reguliere taakstelling de komende twee jaren minimaal 225 kandidaten te plaatsen. Dat zal gebeuren in een aantal sectoren die veel kansen op werk voor mensen uit onze doelgroep bieden, de zogenaamde kansberoepen. Het gaat om de sectoren logistiek en schoonmaak, de techniek, de bouw, de ICT en de sector zorg en welzijn. We weten dat hier kansen liggen, omdat uit diverse onderzoeksrapporten en overzichten van openstaande vacatures van UWV blijkt dat hier door werkgevers een behoefte aan personeel is. Bovendien geeft het WerkBedrijf vanuit de dagelijkse praktijk aan dat juist in deze sectoren bedrijven vragen om nieuwe medewerkers. Zo snijdt het mes aan twee kanten: uitkeringsgerechtigden kunnen een baan vinden, bedrijven kunnen hun behoefte aan personeel invullen. Aan een plaatsing gaat een goede screening en een intensieve begeleiding vooraf. Gedurende het traject kan gebruik gemaakt worden van loonkostensubsidie, beroeps- en vakgerichte scholing, proefplaatsingen, detacheringsconstructies en jobcoaches. Het doel is duurzame uitstroom uit de bijstand. De regie op het totale project ligt bij het WerkBedrijf. De uitvoering kan echter deels worden neergelegd bij derden, maatschappelijke organisaties of bedrijven die een deel van deze taak kunnen uitvoeren. Specifieke expertise met een bepaalde doelgroep of type werk, of juist de toegang tot een bepaald netwerk, kan hierbij de reden zijn om met derde partijen samen te werken. De voorwaarden hiervoor zijn uiteraard dat kosten en risico s op een redelijke wijze worden verdeeld en dat de uitvoerende partij afgerekend kan worden op resultaat. De provincie Gelderland stelt naar verwachting een subsidie van 1,4 miljoen beschikbaar voor dit project. Hiermee kan een groot deel van de taken worden uitgevoerd; we verwachten dat het totale benodigde budget 1,6 miljoen is. Deze middelen - naast de provinciale subsidie - worden beschikbaar gemaakt vanuit gemeentelijke middelen. De provincie besluit naar verwachting medio 2017 over de definitieve toekenning van deze middelen. Direct daarna kunnen wij voor dit onderdeel opdracht verlenen aan het WerkBedrijf en kan de uitvoering starten. 8

21 Door deze extra impuls verwachten we ook dat meer mensen uitstromen naar regulier (deeltijd)werk. Voor de leesbaarheid van dit masterplan spreken we voornamelijk over personen / volledige uitkeringen, maar in de praktijk bereiken we ons doel ook, als meerdere mensen parttime werk vinden, waardoor de uitkeringslasten dalen. We benoemen expliciet de optie tot deeltijdwerk ook, omdat we de laatste jaren een verschuiving constateren van met name volledige uitstroom naar regulier werk, naar steeds meer parttime uitstroom uit de bijstand naar regulier werk. Dit heeft te maken met een veranderende arbeidsmarkt. We zetten ook hier actief op in omdat we activering en participatie in het algemeen belangrijk vinden. Enerzijds vanwege het maatschappelijk effect, anderzijds vanwege de demping van de uitkeringslasten. We zien uit voorbeelden van andere gemeenten dat dit een belangrijke factor kan zijn om het BUIG-tekort terug te dringen. Tegelijkertijd weten we dat parttime werk niet altijd aantrekkelijk is voor een uitkeringsgerechtigde; de inkomsten leiden niet tot een hoger besteedbaar inkomen (afgezien van de wettelijke inkomstenvrijlating), dus moet meer aandacht gegeven worden aan de motivatie om deeltijdwerk te doen (zoals het feit dat de kansen op voltijdwerk hierdoor toenemen, en de immateriële voordelen van betaald werk, zoals meer welzijn). 3.2 Beperken doorstroom van WW naar bijstand We willen de samenwerking met UWV intensiveren, zodat minder mensen vanuit de WW instromen in de bijstand. In andere steden in Nederland zijn hiermee goede resultaten behaald. De doorstroom van WW naar bijstand is in onze regio nog bovengemiddeld. We streven naar het terugdringen van de doorstroom tot het gemiddelde in Nederland. In Nijmegen verwachten we dat hierdoor op jaarbasis circa 115 mensen minder instromen in de bijstand. Dit is ambitieus, maar ook in de ogen van het WerkBedrijf realistisch. We realiseren hiermee dus geen uitstroom uit de bijstand, maar wel een lagere instroom in de bijstand. 3.3 Meer mensen in beeld, meer mensen in beweging Uit onze analyse blijkt dat we van een deel van de mensen in ons bestand onvoldoende weten. We gaan meer van deze mensen uitnodigen, om de kans op uitstroom te vergroten. In totaal zullen we in de komende jaren zo n 1500 mensen versneld oproepen voor een gesprek, en de eventuele daaruit volgende acties inzetten. We willen de afdeling Zorg & Inkomen dit in samenwerking met het WerkBedrijf laten doen. We verwachten hierdoor de klant beter te leren kennen, beter in beeld te hebben en beter te kunnen ondersteunen. Het doel is dus niet de administratie nog beter op orde te krijgen. De oproep is niet vrijblijvend. Bij voorkeur leidt dit tot uitstroom naar regulier werk, maar het kan ook leiden tot bijvoorbeeld activering, dagbesteding, vrijwilligerswerk, schuldhulpverlening of handhaving. Waar uitstroom naar regulier werk (nog) niet haalbaar is, vinden we het belangrijk in te zetten op activering. We willen dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt ook kunnen 9

22 participeren in de samenleving en niet thuis op de bank komen te zitten. Voor hen willen we inzetten op activering en participatie, door bijvoorbeeld dagbesteding of vrijwilligerswerk. Het is daarbij van belang dat de niet-loonvormende en de loonvormende keten geen gescheiden werelden zijn, dus dit moet een organisch geheel zijn waarbij ook verschuiving van de ene naar de andere keten mogelijk is. Bij voorkeur leidt de extra inzet op activering en participatie op de lange termijn toch ook voor bepaalde personen tot uitstroom uit de bijstand, maar dat is niet de primaire doelstelling. We stellen voor bij de afdeling Zorg & Inkomen (in nauwe samenwerking met de Vrijwilligerscentrale, zorginstellingen, maatschappelijke organisaties, de sociaal Wijkteams en het WerkBedrijf) bij wijze van een tweejarige pilot participatiecoaches in te zetten om zodoende in totaal 300 personen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt te begeleiden naar maatschappelijke participatie. 3.4 Arbeidsparticipatie psychisch kwetsbaren en statushouders We geven middels dit Masterplan ook extra aandacht aan twee bijzondere doelgroepen, namelijk de psychisch kwetsbare werkzoekenden en de statushouders. Dit zijn groepen die zonder gerichte aanpak, vaak langdurig afhankelijk zijn van een uitkering. Voor psychisch kwetsbaren gaan we de zogeheten IPS-aanpak introduceren. Voor statushouders wordt, zoals in eerdere beleidsstukken is aangekondigd, een op hun situatie toegesneden aanpak ontwikkeld. Voor de psychisch kwetsbare werkzoekenden gaan we de komende jaren 100 IPS-trajecten (Individuele Plaatsing en Steun) laten uitvoeren. Dit zijn trajecten waarbij mensen met ernstige psychische aandoeningen (EPA-doelgroep) actief op de werkplek begeleiding ontvangen. De bemiddeling naar werk, en de begeleiding die nodig is om het werk te behouden, worden uitgevoerd vanuit het team dat de betrokkenen behandeld voor de psychische aandoening. Hierdoor wordt het werk onderdeel van het herstel (het hebben van werk bevordert de gezondheid), en tegelijkertijd wordt de kans vergroot om het werk op langere termijn te behouden (door begeleiding kan voorkomen worden dat problemen resulteren in het stoppen met werken). We hebben in 2016 ook een maatschappelijke businesscase laten uitvoeren, de mbc ggz 18+. Op basis daarvan willen we vanaf 1 juli 2017 tot en met 31 december 2018 een pilot met 100 IPS-trajecten uitvoeren om te beoordelen of dit een geschikte interventie is om daarna blijvend in te zetten voor de doelgroep psychisch kwetsbaren. Onze inschatting is dat deze intensieve trajecten in ongeveer 40% van de gevallen binnen drie jaren zullen leiden tot duurzame uitstroom naar betaald werk. De ervaring elders leert dat dit niet betekent dat er met de overige 60% geen resultaat wordt bereikt, maar dat in die gevallen vaak is toegeleid naar andere vormen van zinvolle dagbesteding zoals vrijwilligerswerk, leerwerktrajecten of (arbeidsmatige) dagbesteding (te beschouwen als aangepaste IPS-trajecten). We willen ervoor zorgen en borgen dat alle statushouders die zich in Nijmegen vestigen vanaf de start passend begeleid en ondersteund worden bij hun integratie, zodat zij zelf- 10

23 standig en in voldoende mate participeren. We willen daarom statushouders die direct bemiddelbaar zijn en vergunninghouders met potentie bemiddelen naar werk of studie. Daarbij kan ook een traject worden ingezet waarbij de statushouder zich kan oriënteren op de Nederlandse arbeidsmarkt en zich tegelijkertijd de taal en cultuur beter eigen kan maken. We gaan ervan uit dat door deze aanpak minimaal 75 statushouders in de komende drie jaren uitstromen uit de uitkering. De totale doelgroep is groter (er zijn in de afgelopen jaren honderden statushouders die op termijn regulier zouden kunnen werken in Nijmegen komen wonen), maar de praktijkervaringen met eerdere groepen statushouders laten zien dat uitstroom uit de uitkering voor deze doelgroep moeilijk te bereiken is. 3.5 Gebiedsgericht werken op het sociaal domein Vanuit met name het domein Zorg & Welzijn zijn de afgelopen jaren mooie stappen gezet op het gebied van de kanteling ( doen wat nodig is ) in de wijken. Vanuit het principe 1 gezin, 1 plan wordt vanuit de wijkteams aan de keukentafel integraal gekeken wat iemand nodig heeft, wat hij of zij zelf kan, wat zijn of haar omgeving kan, welke collectieve voorzieningen en welke individuele voorzieningen er zijn om de persoon te ondersteunen. Vanuit de domeinen werk (re-integratie), inkomen (bijstandsverstrekking), armoedebestrijding (bijzondere bijstand, kinderfonds etc.) en schuldhulpverlening (laagdrempelige materiële dienstverlening en saneringstrajecten) experimenteren we momenteel op diverse wijzen met de betere aansluiting bij de wijkgerichte aanpak. De eerste ervaringen vanuit deze pilots zijn positief en als de evaluaties ook positief zijn willen we werk en inkomen de komende jaren dichter laten aansluiten bij deze gebiedsgerichte gekantelde aanpak. Op deze manier verwachten we de klant beter in beeld te krijgen en houden en effectiever en integraal te kunnen ondersteunen. Het gaat dan in eerste instantie niet om het toevoegen van extra personen aan de huidige sociaal wijkteams, maar om het creëren van ambulante expertteams rondom de wijkteams, zodat er in feite een wijknetwerk ontstaat van waaruit de bewoner integraal ondersteund wordt. 3.6 Verbetering doorstroom van onderwijs naar werk We vinden het van groot belang dat jongeren goed voorbereid de arbeidsmarkt betreden. Idealiter doen zij dit met een diploma en/of een startkwalificatie (HAVO, VWO of MBO niveau 2). Dat is echter niet voor alle jongeren haalbaar. Wij hebben hen dan in beeld als voortijdig schoolverlater (VSV). Vanuit onze wettelijke taak op dit gebied, zetten wij ons in om deze jongeren ofwel terug te leiden naar het onderwijs of de overstap te maken naar werk. Aansluitend op onze VSV-aanpak zetten we als onderdeel van dit masterplan aanvullend in op: de 300 jongeren die zijn uitgevallen uit het onderwijs, geen nieuwe opleiding volgen, geen werk hebben en ook geen uitkering hebben. Wij willen deze groep outreachend in beeld brengen en ondersteunen; het intensiever monitoren en begeleiden van jongeren die het Praktijkonderwijs en 11

24 Voortgezet Speciaal Onderwijs hebben verlaten naar werk. Dit doen we aansluitend op de nazorgperiode van het onderwijs; voor sommige jongeren die uitvallen uit het onderwijs (of risico daarop lopen), is sprake van problemen op meerdere leefgebieden. Door een maatwerk-aanpak samen met het onderwijs, waarbij ondersteuning op alle relevante leefgebieden wordt geboden, kunnen we instroom in en/of langdurige afhankelijkheid van de uitkering voorkomen. Hiervoor is een herpositionering en versterking van de RMC-functie noodzakelijk. Deze maatregelen hebben allen een positief maatschappelijk effect, doordat we de jongeren die moeite hebben om de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te maken, passende ondersteuning bieden. In bepaalde gevallen kan een instroom in de uitkering de beste (tijdelijke) oplossing zijn, zodat ondertussen gewerkt kan worden aan werknemersvaardigheden of stabilisering van de leefsituatie. Doelstelling van de gehele VSV-aanpak is echter het voorkomen van instroom in de uitkering en zoveel mogelijk jongeren ondersteunen in het afronden van een opleiding of overstappen naar werk. 3.7 Accountmanagement & acquisitie werkgelegenheid Accountmanagement We willen dat Nijmegen aantrekkelijk is voor bestaande en nieuwe werkgevers. Dit omdat zij werkgelegenheid bieden voor zowel de onder- als bovenkant van de arbeidsmarkt. Om de bestaande bedrijvigheid in de stad te versterken, wordt vanuit de gemeente Nijmegen en het WerkBedrijf ingezet op accountmanagement: het onderhouden van een goed relatienetwerk met bedrijven en instellingen in de stad. Voor het versterken van de bedrijvigheid in de stad is accountmanagement essentieel. Wij krijgen inzicht in (en kunnen ondersteunend acteren op) de kansen, knelpunten en behoeften die er in brede zin bij bedrijven zijn. Specifiek voor wat betreft de behoefte van bedrijven aan nieuwe medewerkers, zijn wij in staat om in te spelen op deze vraag door via het WerkBedrijf een match te maken met bijstandsgerechtigden op zoek naar een baan. Voor het kunnen realiseren van de maatregelen uit dit Masterplan is extra inzet op accountmanagement dan ook van groot belang. Gelet op het specifieke doel van het Masterplan (groei van werkgelegenheid aan de onderkant van de arbeidsmarkt met een verbinding naar uitstroom) kiezen we voor het faciliteren van bedrijven met groeikansen in de sectoren die voor dit doel de meeste potentie hebben. Het gaat dan bijvoorbeeld om de sectoren logistiek, maakindustrie, schoonmaak, techniek, bouw, ICT, retail, leisure, horeca en zorg en welzijn. In samenwerking met het WerkBedrijf zal voor een periode van vijf jaar invulling worden gegeven aan deze extra inzet op accountmanagement. Hiertoe wordt in 2017 een plan van aanpak uitgewerkt. 12

25 Acquisitie Naast het versterken van de bestaande bedrijvigheid in de stad, zet de gemeente samen met OOST NV en NFIA ook in op acquisitie. Onze acquisitie is gericht op het aantrekken van bedrijven die bijdragen aan toekomstbestendige werkgelegenheid. Hiermee versterken wij onze economische structuur, zowel voor de onder- als bovenkant van de arbeidsmarkt. Het aantrekken van nieuwe bedrijven vindt via twee sporen plaats. Enerzijds door snel en accuraat te reageren op leads die zich voordoen. Anderzijds door proactief bedrijven te benaderen en te verleiden zich hier te vestigen die passen bij de onderscheidende propositie, de sterkte punten van onze stad. De proactieve acquisitieaanpak die voor de semiconductor sector is uitgewerkt en de extra acquisitie inzet voor logistiek zijn hiervan goede voorbeelden. Het geheel van sterke factoren voor onze stad en regio moeten we duidelijk maken voor bedrijven die overwegen zich in Nijmegen te vestigen. Hiervoor zetten we een proactieve strategie in, waar een bidbook voor de stad als geheel onderdeel van kan uitmaken. Omdat de samenstelling van het uitkeringenbestand door bedrijven niet snel als een onderscheidende vestigingsplaatsfactor wordt gezien, zal gerichte acquisitie om onze doelgroep van uitkeringsgerechtigden aan werk te helpen naar verwachting een veel kleiner effect sorteren dan extra inzet op accountmanagement. Wel kan in het kader van acquisitie (beide sporen) de verbinding worden gezocht tussen de vraag van bedrijven naar medewerkers en de bijstandsgerechtigden die op zoek zijn naar een baan. De mogelijkheden die het WerkBedrijf biedt worden bij bedrijven in acquisitietrajecten maximaal onder de aandacht gebracht. Zaken als om- en bijscholing, loonkostensubsidie en jobcoaching komen hierbij aan de orde. In het uit te werken plan van aanpak voor een extra inzet op accountmanagement & acquisitie worden deze mogelijkheden ook meegenomen. 13

26 4 Financiële effecten maatregelen Door de uitvoering van de maatregelen uit het masterplan (en de quick wins die we eerder dit jaar hebben vastgesteld) verwachten we een forse reductie van de bijstandslasten te realiseren, waardoor het tekort op BUIG van een structureel tekort per 2019 verandert in een structureel positief resultaat. Per 2019 verwachten we als gevolg van de maatregelen daarnaast volledig vangnetonafhankelijk zijn. Hierbij moeten we echter wel een stevig voorbehoud maken: de doorrekening berust voor een groot deel op aannames, rijksbudgetten worden pas in een laat stadium definitief bekend gemaakt, en mogelijke landelijke ontwikkelingen zoals economische tegenvallers of nieuw rijksbeleid zijn uiteraard onbekend. 4.1 Uitvoering vergt forse investeringen De uitvoering van de zeven maatregelen (en quick wins ) moet er uiteindelijk in drie jaar tijd toe leiden dat minimaal 385 personen extra (duurzaam) uit de uitkering en aan het werk gaan. Het gaat dan om de totale doelgroep: statushouders, mensen met een beperking, jongeren, ouderen en alle anderen. Ook verwachten we dat de instroom in de bijstand afneemt, onder andere als gevolg van een betere samenwerking met het UWV en stevige controle bij de poort door de afdeling Zorg & Inkomen. Ook de extra impuls voor naleving en handhaving moet ervoor zorgen dat mensen die geen recht hebben op een uitkering die ook niet ontvangen. Dit alles vergt een forse investering. In eerste instantie zullen deze investeringen leiden tot een groter tekort, dan in een situatie waarin geen extra investeringen worden gedaan. Dit effect wordt vooral veroorzaakt door het bestaan van de vangnetregeling. Een verbetering werkt niet volledig door in een verbetering van ons saldo, terwijl de kosten wel volledig voor onze rekening komen. Immers, het vangnet werkt als volgt: een tekort tot 5 procent van het toegekende budget is voor eigen rekening; een tekort tussen de 5 en 12,5 procent van het toegekende budget wordt voor de helft vergoed; een tekort boven de 12,5 procent wordt volledig vergoed. We kiezen ervoor deze investeringen te doen omdat we het tekort op BUIG structureel willen verlagen en omdat we het niet willen accepteren dat mensen geen perspectief op werk hebben en niet participeren in de samenleving. Maatschappelijke businesscases tonen immers aan dat betaald werk zorgt voor vermindering van problematiek op andere levensgebieden: armoede, schulden, gezondheid, onderwijs et cetera. Ten slotte kiezen we voor investeren omdat we niet zeker weten in hoeverre de vangnetregeling (onder deze voorwaarden) blijft bestaan. Mocht de vangnetregeling (deels) komen te vervallen terwijl we geen maatregelen nemen, dan zal het tekort op BUIG voor de gemeente Nijmegen immers fors oplopen. 4.2 Bijdrage investeringen Zoals eerder aangegeven komt het masterplan BUIG vanuit het gehele sociaal domein. We willen niet enkel de uitkeringslasten beperken, maar we verwachten juist ook andere 14

27 maatschappelijke effecten, zoals meer jongeren terug naar school, meer jongeren in beeld, minder overlast, verbetering van het welzijn van mensen en minder gezondheidskosten. Dit blijkt ook uit de uitkomsten van de maatschappelijke businesscase. Dit is ook de reden dat vanuit de programma s Zorg & Welzijn en Onderwijs is besloten bij te dragen aan de investeringen in het masterplan. Verder hebben we een aanvraag bij de provincie ingediend voor een subsidie voor het om- en bijscholen van bijstandsgerechtigden om ze te kunnen inzetten in kansberoepen. Deze bijdragen tezamen zorgen ervoor dat we extra kunnen inzetten op re-integratie en dat het tekort op BUIG als gevolg van de benodigde investeringen, met name in 2017 en 2018, slechts beperkt oploopt. In de tabel hieronder volgt een korte samenvatting van de ontwikkeling van het BUIG-tekort als gevolg van de te nemen maatregelen. In de bijlage volgt een uitgebreidere tabel. Financiering maatregelen BUIG Investeringen en opbrengsten maatregelen Totaal investeringen masterplan + quick-wins Totaal opbrengsten masterplan + quick-wins Totaal resultaat maatregelen Effect op resultaat BUIG inclusief maatregelen, vangnet en bijdragen Verwacht tekort op BUIG zonder vangnet en zonder maatregelen Opbrengsten maatregelen (masterplan + quick-wins) Verwachte uitkering vanuit de vangnetregeling Financieel reeds gedekt in Zomernota 2016/Begroting Investeringen maatregelen (masterplan + quick-wins) Bijdragen sociaal domein en provincie aan investeringen Totaal tekort BUIG na maatregelen, vangnet en reeds gedekt Risico s en voorbehoud Met uitvoering van het Masterplan wordt een forse inspanning geleverd om de bijstandspopulatie te verminderen. De effecten van de maatregelen zijn op basis van aannames financieel vertaald. Wij zijn ons ervan bewust dat nog sprake is van een planfase met een doorgerekend beoogd resultaat. Graag willen wij benadrukken dat het plan net als iedere begroting niet dermate maakbaar is, dat de beoogde resultaten ook daadwerkelijk overeenkomen met de realiteit. Mogelijk is het effect positiever, dan wel minder positief. De aannames zijn gemaakt in samenspraak met de uitvoerende partijen. Het risico wordt verlaagd omdat voor het project dat de meeste investeringen vergt ( projectmatige aanpak om- en bijscholing voor kansberoepen ) de investeringen direct gekoppeld zijn aan de resultaten. Met andere woorden: als er geen baten zijn, dan zijn er ook geen 15

28 kosten. Bijvoorbeeld: als we minder mensen in het project kansberoepen opnemen, is er weliswaar ook minder uitstroomresultaat, maar er is dan ook sprake van minder kosten voor loonkostensubsidie, omscholingstraject en jobcoaching. Toch zijn er ook enkele risico s en aannames die we niet onvermeld willen laten. Allereerst gaan we uit van duurzame uitstroom. Dat wil zeggen dat we verwachten dat onze intensieve inzet leidt tot een meerjarige uitstroom. Ook nemen we een risico door de investeringen voor een deel te financieren vanuit programma s die zelf ook te maken hebben met forse financiële risico s. De verwachting is namelijk dat de financiële druk op het sociale domein de komende jaren verder toeneemt. Doordat bijvoorbeeld vanuit het programma Zorg & Welzijn wordt bijgedragen vanuit de Wmo-reserve, bedoeld voor het opvangen van tegenvallers op zorg en welzijn, accepteren we het risico dat dat programma bij eventuele tegenvallers minder kan putten uit de bewuste reserve. Daarnaast gaan we in bovenstaande tabel uit van middelen die nog niet in alle gevallen formeel aan onze gemeente verstrekt zijn (ESF en provinciesubsidie) en van stijgende baten BUIG: op basis van de meerjarenbegroting van het ministerie van SZW is de prognose gemaakt dat het macrobudget de komende jaren fors zal stijgen. Ten slotte geldt dat niet alleen het macrobudget, maar ook het BUIG-model en de vangnetregeling nog voortdurend aan verandering onderhevig zijn. 16

29 5 Ontwikkelagenda De primaire opgave in het masterplan is de baten (BUIG) en de uitkeringslasten meer in evenwicht brengen: minder mensen met een uitkering, meer mensen aan het werk. Bovenstaande maatregelen dragen daar op de korte termijn concreet aan bij. Daarnaast zijn er enkele onderwerpen waar we de komende jaren mee aan de slag willen, maar die op dit moment nog onvoldoende concreet zijn om als maatregel op te nemen in het masterplan BUIG. Hieronder op willekeurige volgorde een overzicht van deze onderdelen. 5.1 Social Impact Bonds Een Social Impact Bond (SIB) is een experimenteel financieringssysteem, waarbij met privaat geld maatschappelijke problemen worden opgelost. Dit systeem introduceert een nieuwe speler in overheidsland: de sociale investeerder, bijvoorbeeld een bank of een (sociaal) investeringsfonds. Die investeerder voorziet dienstverleners (bijvoorbeeld een organisatie die mensen begeleidt naar een baan, opleiding of zelfstandig ondernemerschap) van werkkapitaal en draagt daarmee ook het financiële risico. Vooraf stelt de investeerder samen met de gemeente een aantal concrete doelen vast. Als de doelen daadwerkelijk zijn bereikt, betaalt de gemeente aan de investeerder het vooraf afgesproken bedrag, dat een afgeleide is van de uitkeringslasten die door de SIB zijn bespaard. Als er beter dan de gestelde doelen is gepresteerd, betalen we een hoger bedrag uit en heeft de investeerder een hoger rendement. Worden de doelen niet bereikt, dan lijdt de investeerder verlies op een deel van of de hele investering. Om het eindresultaat te meten, worden de gerealiseerde resultaten afgezet tegen een benchmark of controlegroep. Een SIB is dus geen re-integratieinstrument, maar een financieringsconstructie. Een van de voordelen van een SIB is dat het alle betrokkenen dwingt om een heel goede analyse en business case te maken. We hebben verkennende gesprekken gevoerd met de Start Foundation en zien wellicht mogelijkheden om in Nijmegen op termijn aan de slag te gaan met een SIB. Dit heeft op dit moment echter nog onvoldoende concreetheid om als maatregel op te nemen in het masterplan. De ervaring in andere steden leert dat, áls we een plan hebben én een bereidwillige investeerder, we ongeveer zes maanden nodig hebben om de SIB te ontwikkelen. 5.2 Inzet maatschappelijke initiatieven Er is een idee om Nijmegenaren in te zetten om hun medebewoners te helpen zoeken naar werk (buddyproject). Dit project is nog bijzonder pril en daarom niet rijp om opgenomen te worden in het masterplan. We onderzoeken echter of het mogelijk is om dit idee in het kader van Wij zijn Nijmegen verder te faciliteren. Wij zijn Nijmegen is een platform voor en door Nijmegenaren. Vrijwilligers, vrienden, buurtgenoten en andere bekenden kunnen zo mensen helpen bij het vinden van (ander) werk. Deze mensen kennen de werkzoekenden persoonlijk en kunnen helpen bij het zoeken van een passende vacature, bij het schrijven van een sollicitatiebrief of bij het voorbereiden voor een gesprek. Dit initiatief sluit ook aan bij zelfhulpgroepen die er al zijn in Nijmegen. Via Facebook zijn ook dergelijke hulpacties 17

30 opgestart voor vluchtelingen/statushouders, inmiddels uitgegroeid tot de Yalla Foundation. Wij zijn Nijmegen beschikt over een (social)mediaplatform waarmee we dit type ideeën kunnen faciliteren. 5.3 Dienstverleningsconcept re-integratie Het WerkBedrijf is sinds enkele jaren dé speler in onze regio om mensen vanuit een (Participatiewet-)uitkering naar werk te bemiddelen. Het WerkBedrijf werkt vanuit een ambitieuze visie die is vastgelegd in stukken als Samen Sterker, Sterke Werkwoorden en Transformeren en Integreren. De afgelopen jaren stonden in het teken van de opbouw van de nieuwe organisatie. Deze reorganisatie liep nog door tot halverwege Het WerkBedrijf draait nu op volle toeren en dat betekent dat we op termijn met elkaar zullen moeten onderzoeken en evalueren of de visie die we bij de oprichting van het WerkBedrijf voor ogen hadden voldoende tot uiting is gekomen én of de uitwerking van de visie geleid heeft tot de gewenste resultaten. Het gaat dan bijvoorbeeld om de werkgeversbenadering en de intensieve samenwerking met werkgevers in de regio, de betere samenwerking met het UWV en het onderwijsveld, de matching van vacatures en werkzoekenden en de samenwerking in de wijken, dichtbij de mensen die gebruik maken van de dienstverlening van het WerkBedrijf. We willen het WerkBedrijf vertrouwen en tijd geven om zichzelf goed door te ontwikkelen en we monitoren de geboekte resultaten. Ook onderzoeken we de mogelijkheden voor een benchmark om de resultaten af te zetten tegen de resultaten in andere gemeenten. We zullen daarbij niet enkel kijken naar de uitstroomtaakstelling, maar ook naar (deeltijd) uitstroom, activering en andere maatschappelijke opbrengsten. Als we constateren dat we de dienstverlening willen aanpassen, moeten we hiervoor in overleg met al onze partners in de regio, en moeten we dat doen vanuit een integrale visie op werk, inkomen, economie en andere domeinen. Het is dus nog te vroeg om hier in dit masterplan een concreet voorstel voor te doen. Vooruitlopend op een eventuele evaluatie en aanpassing van onze werkwijze, zien we dat de volgende thema s hierbij betrokken kunnen worden. Hiertoe werden ook aanbevelingen gedaan door de gemeentelijke cliëntenraad Participatiewet: Herijking van het contact tussen uitkeringsgerechtigde en klantmanager/consulent Werk: we zien dat uit onderzoek naar voren komt dat onder bepaalde voorwaarden, frequent contact, volgens een doordachte systematiek, in sterke mate bijdraagt aan de uitstroom. We krijgen ook signalen vanuit het veld (zoals de cliëntenraad) dat meer persoonlijk contact gewenst is, bijvoorbeeld in de vorm van open inloop of spreekuren. Hierbij moet echter meegewogen worden dat we niet voor iedere uitkeringsgerechtigde intensief persoonlijk contact mogelijk kunnen maken, ook op dit punt moeten kosten en baten met elkaar in evenwicht zijn. Werk in Duitsland: het is al gedurende langere tijd bekend dat de grens een barrière is voor werkzoekenden qua taal, cultuur, instituties (diploma-erkenning, belastingen en sociale zekerheid) en praktische zaken zoals de aansluiting van openbaar vervoer. Te- 18

31 gelijkertijd lijken er soms wel degelijk kansen voor onze werkzoekenden in Duitsland te liggen. Het is, eventueel met daarin gespecialiseerde derde partijen, mogelijk om hier meer aan te doen. Vanuit het WerkBedrijf loopt er al een project, dat naar verwachting in de loop van 2017 versterkt kan worden door middel van een eenmalige rijksbijdrage. 5.4 Gemeente als werkgever Bij de uitvoering van ons beleid rond de Participatiewet, doen we een groot beroep op werkgevers in onze regio. We zijn als gemeentelijke organisatie zelf ook een grote werkgever. Het is belangrijk om in woorden en daden te laten zien dat we ook als werkgever actief werken aan de doelstellingen van de Participatiewet. We zouden waar mogelijk een stap vooruit moeten doen, en als gemeente het goede voorbeeld geven door ruimte te bieden aan mensen met een beperking en aan werkzoekenden met een bijstandsuitkering in het algemeen. De komende periode gaan we in beeld brengen wat we daarin als werkgever al ondernemen en welke extra inzet mogelijk is. 5.5 Gezamenlijke opgave met bedrijfsleven Voor een bloeiende economie en voldoende werkgelegenheid moeten we samenwerken met het bedrijfsleven in onze stad. We willen in de komende periode een manifest vaststellen, samen met het Nijmeegse bedrijfsleven, waarin we onze gezamenlijke visie op economisch én sociaal gebied duidelijk maken, en stappen ondernemen om de opgaven op dit gebied gezamenlijk aan te pakken. 19

32 6 Bijlagen 6.1 Motie GroenLinks: Hét plan van de arbeid De gemeenteraad van Nijmegen in openbare vergadering bijeen op 2 november 2016 Constaterende dat: Uit de brief MO10/ en de interne technische toelichting op 11 oktober j.l. aan de raad blijkt dat Nijmegen circa 1000 mensen meer in de bijstand heeft dan het gemiddelde waar in het landelijk verdeelmodel Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening Gemeenten (BUIG) van wordt uitgegaan; Dit aantal in combinatie met het toegekende landelijke budget zorgt voor een te verwachten tekort van 8,2 miljoen in 2017 en verder. Overwegende dat: De poortfunctie bij het aanvragen van bijstand al goed lijkt te functioneren en er op instroom weinig meer valt te sturen; Door de scheiding van Werkbedrijf en gemeente niemand meer een totaal plaatje heeft waardoor minder effectief en efficiënt kan worden gewerkt en ondersteund; Opleiding en werkervaring van werkzoekenden niet goed aansluit bij de vacatures; De kansen vooral gezocht moeten worden in sturen op uitstroom door middel van werk en efficiënter samenwerken tussen Werkbedrijf en gemeente. De effectiviteit van de ingezette re-integratiemiddelen nog niet goed in beeld kan worden gebracht. Verzoekt het college om: 1. Voor de Zomernota met een plan van aanpak te komen om het BUIG-tekort in de komende jaren terug te dringen waarbij specifiek ingegaan wordt op mogelijkheden en verbeteringen door: a. De eerste focus van het Werkbedrijf te leggen op ondersteuning van gemotiveerde bijstandsgerechtigden. b. Een of meerdere pilots uit te voeren waarbij intensiever persoonlijk contact en ondersteuning wordt geboden in combinatie met het screenen van alle leefgebieden zodat zowel de klant, de gemeente en het Werkbedrijf hier profijt van hebben. c. De samenwerking tussen de gemeentelijke afdeling Inkomen en het Werkbedrijf te verbeteren en versterken waardoor effectiever en efficiënter kan worden gewerkt. d. Met lokale onderwijsinstellingen een plan te maken voor bij- en omscholing van bijstandsgerechtigden. e. Beter de uitstroom naar werk te gaan monitoren om zo het effect van de geboden ondersteuning en re-integratie instrumenten op uitstroom te kunnen meten en daar waar nodig te verbeteren. En gaat over tot de orde van de dag, 20

33 6.2 Samenvatting maatschappelijke Businesscase Het bureau Sinzer heeft op ons verzoek een maatschappelijke Businesscase van de voorstellen in het masterplan gemaakt. Hieronder hebben wij de samenvatting van de rapportage van Sinzer opgenomen. De Gemeente Nijmegen verwacht dat er in 2017 bijna 15 miljoen meer aan uitkeringen wordt uitgegeven dan hiervoor door het Rijk wordt vergoed. Na verwerking van het vangnet bedraagt het tekort netto 8,3 miljoen. Voortkomend uit de opdracht van de Gemeenteraad om een integraal pakket aan maatregelen te ontwikkelen gericht op minder instroom en meer uitstroom uit de bijstand, heeft de Gemeente het Masterplan terugdringen bijstandstekort ontwikkeld. Het doel van dit plan is enerzijds om de baten en lasten BUIG (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening Gemeenten) op termijn meer in balans te brengen, en anderzijds om participatie (idealiter in de vorm van betaald werk) te stimuleren voor wie dit mogelijk is. Hoewel het belangrijkste doel van het Masterplan is om de baten en lasten BUIG structureel meer in balans te brengen, worden er daarnaast ook bredere maatschappelijke effecten verwacht. Om daar op hoofdlijnen zicht op te krijgen heeft de Gemeente Nijmegen Sinzer de opdracht gegeven om een maatschappelijke Business Case te ontwikkelen. In twee werksessies met een projectgroep, bestaande uit medewerkers van de Gemeente en het WerkBedrijf, is een inventarisatie gemaakt van de belangrijkste effecten. Daarbij lag de focus op effecten voor de primaire doelgroepen van het Masterplan, de Gemeente (opgesplitst in diverse programma s en producten) en Zorgverzekeraars. Een groot deel van de maatschappelijke effecten liet zich binnen de scope van deze mbc niet kwantificeren. Aan de hand van literatuuronderzoek, uitgevoerd door Sinzer, kon grotendeels echter wel worden onderbouwd dat deze effecten onder bepaalde voorwaarden optreden. Daarbij valt te denken aan effecten op het gebied van de kenniseconomie, ervaren geluk, welzijn en gezondheid, sociale contacten, veiligheid en leefbaarheid, armoede en onderwijs. Gebaseerd op (met name) gegevens uit het Sociaal Statistisch Bestand 2016 en aannames van de projectgroep, konden sommige effecten worden gekwantificeerd. Op deze manier werd inzichtelijk welke kostenbesparingen er ten minste kunnen worden verwacht, naast de besparingen op bijstandsuitkeringen. Over de periode kwam dit uit op een kostenbesparing van ruim ten bate van de Gemeente Nijmegen, en ten minste ten bate van de Zorgverzekeraars. Er is steeds uitgegaan van een conservatief scenario, waardoor besparingen in de praktijk hoger kunnen uitvallen. Bovendien is het van belang op te merken dat veel effecten die naar verwachting op de langere termijn in een baat resulteren vooralsnog niet konden worden gekwantificeerd. Ook zijn de effecten van de zogenaamde quick wins en effecten voor de groep mensen voor wie instroom in de bijstand wordt voorkomen (er is nu alleen gefocust op extra uitstroom) buiten beschouwing gelaten. De genoemde bedragen zouden dan ook zeker niet moeten worden beschouwd als 21

34 het totaal aan maatschappelijke waarde die door het Masterplan wordt gecreëerd bovenop de uitkeringsbesparingen. Het Masterplan is breed ingezet, met maatregelen op het gebied van werk, inkomen, zorg, welzijn, onderwijs en economie. Hoewel het belangrijkste (en beoogde) resultaat een afname van de uitkeringslasten is, blijkt dat het ook leidt tot bredere (positieve) maatschappelijke effecten, waaronder potentiële kostenbesparingen voor de Gemeente en zorgverzekeraars. Echter, mede door de relatief geringe omvang van de analyse en het ontbreken van de benodigde gegevens kon er nog geen compleet beeld van die besparingen worden verkregen. Het behoeft dan ook de aanbeveling om de effecten van het Masterplan, onder andere op de verschillende budgetten van de Gemeente, consequent te monitoren. Deze monitoring kan dan ook gelijk dienen ter toetsing van de aannames die ten grondslag liggen aan deze mbc. De inzichten die dat oplevert kunnen vervolgens worden gebruikt bij de ontwikkeling van toekomstig beleid. 22

35 6.3 Financiële bijlage Financiële bijlage: Financiering maatregelen BUIG Tekort BUIG zonder maatregelen Financieel resultaat BUIG zonder maatregelen ná vangnet Investeringen maatregelen (quick-wins + masterplan) Projectmatige aanpak kansberoepen Beperken doorstroom van WW naar bijstand Meer mensen in beeld, meer mensen in beweging Arbeidsparticipatie psychisch kwetsbaren en statushouders Gebiedsgericht werken op het sociaal domein pm pm pm pm 6. Verbetering samenwerking Werkbedrijf en onderwijs Accountmanagement en acquisitie werkgelegenheid pm pm Subtotaal investeringen masterplan Poort na poort en themacontroles Springplank Preventie instroom Extra inzet incasso Nalevings en handhavingsbeleid Verbeterde samenwerking WerkBedrijf Lobby richting model Subtotaal investeringen quick-wins Totaal investeringen maatregelen

36 Opbrengsten maatregelen (quick-wins + masterplan) Projectmatige aanpak kansberoepen Beperken doorstroom van WW naar bijstand Meer mensen in beeld, meer mensen in beweging Arbeidsparticipatie psychisch kwetsbaren en statushouders Gebiedsgericht werken op het sociaal domein Verbetering samenwerking WerkBedrijf en onderwijs Accountmanagement en acquisitie werkgelegenheid Subtotaal opbrengsten masterplan Poort na poort en themacontroles pm pm pm 2. Springplank Preventie instroom Extra inzet incasso Nalevings en handhavingsbeleid Verbeterde samenwerking werkbedrijf Experimenten Participatiewet pm pm pm pm 8. Lobby richting model 2018 pm pm pm pm Subtotaal opbrengsten quick-wins Totaal opbrengsten maatregelen Rendement maatregelen (quick-wins + masterplan) Totaal investeringen maatregelen Totaal opbrengsten maatregelen Totaal rendement maatregelen zonder effect vangnet

37 Bijdragen andere onderdelen sociaal domein aan investeringen Zorg & Welzijn: bijdrage vanuit Wmo-reserve Zorg & Welzijn: IPS-trajecten Onderwijs: bijdrage investeringen masterplan Economie & Werk: re-integratie statushouders Provincie Gelderland: herbestemming Hilckmanngelden Totaal bijdragen andere onderdelen sociaal domein Effect op resultaat BUIG inclusief maatregelen, vangnet en bijdragen Verwachte BUIG uitkering Rijk op basis van begroting SZW Verwachte uitkeringslasten zonder maatregelen Opbrengsten maatregelen (masterplan + quick-wins) Totaal verwacht tekort BUIG vóór vangnetregeling Verwachte uitkering vanuit de vangnetregeling Totaal tekort BUIG na vangnetregeling Financieel reeds gedekt in Zomernota 2016/Begroting Investeringen maatregelen (masterplan + quick-wins) Bijdragen overige onderdelen sociaal domein aan investeringen Totaal resultaat BUIG na maatregelen, bijdragen en vangnet

38 26

39 27

40 Gemeente Nijmegen, mei 2017 Vragen: 28

41 Voorstel aan de Raad Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 14 juni 2016 / 52/2017 Fatale termijn: besluitvorming vóór: N.v.t. Onderwerp Dienstverlening Werk 2017 Programma Economie & Werk Portefeuillehouder J. Zoetelief Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 23 mei 2017 Samenvatting Naast de basisdienstverlening van het WerkBedrijf, waar wij het Participatiebudget voor beschikbaar stellen aan het WerkBedrijf, geven we in 2017 opdracht voor aan aantal aanvullende activiteiten. In dit voorstel nemen we een besluit over de inzet van die middelen. Deels worden deze middelen ingezet via het Werkbedrijf, middels de dienstverleningsovereenkomst Maat- en meerwerk. Een ander deel van de middelen wordt ingezet binnen de gemeente Nijmegen. Voorstel om te besluiten 1. Het meer- en maatwerk en de gemeentelijke inzet op het gebied van Werk voor 2017 vast te stellen, onder het voorbehoud dat de financiële aspecten van het Masterplan middels de Zomernota worden vastgesteld: a. Activiteiten WerkBedrijf ( regulier maat- en meerwerk en uitvoering Masterplan): - Ontwikkeltrajecten: Wijkgericht werken: Begeleiding zorgjongeren: Activiteiten Masterplan terugdringen bijstandstekort: b. Activiteiten gemeente: - Versterken van de poortfunctie: Begeleiding zelfstandig ondernemers: Stichting Dagloon: Opgesteld door, telefoonnummer, Jona Overmars, 9023, j.overmars@nijmegen.nl

42 Voorstel aan de Raad Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1 Inleiding De dienstverlening op het gebied van Werk bestaat in 2017 uit de volgende onderdelen: - De basisdienstverlening van het WerkBedrijf. De dienstverleningsovereenkomst (DVO) over de basisdienstverlening valt buiten dit voorstel, u heeft van het college de uitnodiging de gekregen om wensen en bedenkingen kenbaar te maken ten aanzien van de basis-dvo. Na afronding van deze procedure zal het college de basis-dvo afsluiten met het bestuur van de MGR. - De meer- en maatwerkdienstverlening van Werkbedrijf. Deze activiteiten worden in dit voorstel aan de raad voorgelegd ter besluitvorming. Deze activiteiten zijn voornamelijk gericht op uitvoering van de maatregelen die in het Masterplan terugdringen bijstandstekort worden beschreven. Na besluitvorming over dit voorstel, zal een dienstverleningsovereenkomst over deze activiteiten worden afgesloten door ons college met het bestuur van de MGR. - Daarnaast zijn er nog enkele activiteiten die vanuit het product Werk binnen de gemeentelijke organisatie worden uitgevoerd. We hebben in 2017, naast ons beleid dat (onder andere) is vastgelegd in Werk is de uitkomst!, de volgende speerpunten: - Nijmegen heeft te maken met een fors tekort op budget voor uitkeringen (BUIG). Er moet gewerkt worden aan de uitstroom uit de uitkering naar werk. Het Werkbedrijf heeft in zijn werkproces in 2016 een sterke focus gelegd op het verbeteren van de uitstroom naar werk. We willen dit in 2017 voortzetten, en in onze opdracht voor meer- en maatwerk aansluiten bij deze focus. - Tegelijkertijd willen we de dienstverlening voor mensen die problemen hebben op meerdere leefgebieden en/of op grote afstand tot de arbeidsmarkt staan, zo veel mogelijk op peil houden. Dit pleit ervoor dat wij in onze opdracht (ook) een substantieel budget beschikbaar stellen voor deze taken. Hiervoor zetten we in 2017 niet alleen middelen uit het product Werk, maar ook uit de programma s Zorg en Welzijn en Onderwijs in. In het Masterplan is dit in meer detail beschreven en ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. We hebben bij de start van het Werkbedrijf in regionaal verband een aantal afspraken gemaakt; die in 2017 op de volgende manier gestalte krijgen: - Elke gemeente stelt het Participatiebudget beschikbaar. Hiervan worden de lopende verplichtingen (voor Nijmegen betreft dit voornamelijk de kosten van de oude gesubsidieerde arbeid), de basisdienstverlening en het maatwerk betaald. Na aftrek van de kosten voor verplichtingen en basisdienstverlening, resteert voor Nijmegen een maatwerkbudget van in Gemeenten kunnen extra opdrachten aan het Werkbedrijf geven, en daarvoor gemeentelijke middelen inzetten. Wij stellen voor om in 2017 maat- en meerwerkopdrachten ter waarde van 1,8 miljoen te laten uitvoeren door het Werkbedrijf.

43 Voorstel aan de Raad Vervolgvel Wettelijk kader of beleidskader In het Strategisch arbeidsmarktbeleid Werk is de Uitkomst! is het regionale beleid vastgelegd waarbinnen het Werkbedrijf zijn taken uitvoert. In het visiedocument Sterke Werkwoorden is afgesproken dat gemeenten via maat- en meerwerk de ruimte hebben om lokale kleur te geven aan de dienstverlening van het Werkbedrijf. De afspraken over maat- en meerwerk worden jaarlijks vastgelegd in een dienstverleningsovereenkomst (DVO) die voor één jaar geldt en na besluitvorming over de inzet van deze middelen door de raad, wordt gesloten tussen het college en het dagelijks bestuur van de MGR Rijk van Nijmegen. 1.2 Relatie met programma Het programma Economie en Werk heeft onder meer als doel om vanuit economische ontwikkeling en in samenwerking met bedrijven te werken aan de ontwikkeling en behoud van werkgelegenheid. Het WerkBedrijf heeft als arbeidsbemiddelingsorganisatie de taak om de vraag naar arbeid vanuit werkgevers te verbinden met het aanwezige potentieel aan kandidaten uit de doelgroep van de Participatiewet. Daarbij ligt ook een relatie met het programma Onderwijs. Juist door het verbinden van economie, werk en re-integratie en samenwerking met onderwijs kunnen we maximaal inzetten op bestrijding en voorkomen van werkloosheid. Het resultaat daarvan is een vermindering van de uitkeringslasten in het programma Inkomen en Armoedebestrijding. Er is ook een relatie vanuit het programma Zorg en Welzijn, met de zorg voor mensen met problemen op verschillende leefgebieden; perspectief bieden aan hen, en integraal werken voor deze doelgroep, is ook een doelstelling van dit voorstel. 2 Doelstelling Het doel van dit voorstel is het vaststellen van de inzet van middelen voor Nijmeegse activiteiten binnen het domein Werk (aanvullend op de basisdienstverlening van het WerkBedrijf). Met de inzet van maat- en meerwerk streven we de volgende doelen na: - We investeren in kansen en perspectief voor de groepen kwetsbare Nijmegenaren op de arbeidsmarkt; - We sluiten aan bij dienstverlening voor mensen met problemen op meerdere leefgebieden en de wijkgerichte aanpak; - We dringen het aantal Nijmegenaren met een bijstandsuitkering terug en daarmee het bijstandsvolume (conform Masterplan terugdringen bijstandstekort ). De opdracht WerkBedrijf (DVO meer- en maatwerk) bestaat uit activiteiten die een voortzetting van lopende activiteiten zijn, en activiteiten die onder voorbehoud van besluitvorming over het Masterplan terugdringen bijstandstekort aan het takenpakket van het Werkbedrijf worden toegevoegd. Alle activiteiten zijn uiteindelijk gericht op hetzelfde doel (mensen bemiddelen naar betaald werk of een passende andere vorm van participatie), maar voor alle duidelijkheid vermelden we het onderscheid tussen bestaande activiteiten, en de activiteiten die op grond van het Masterplan worden toegevoegd: - Bestaand, dat wil zeggen dat deze activiteiten ook in de DVO meer- en maatwerk 2016 waren opgenomen: Ontwikkeltrajecten, Wijkgericht werken en Zorgjongeren.

44 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 3 - Masterplan: Project kansberoepen, Beperken doorstroom WW-bijstand, Arbeidsparticipatie psychisch kwetsbaren en statushouders. Activiteit Doelstelling Volume Ontwikkeltrajecten Kandidaten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt intensief ondersteunen op een leerwerktraject bij een (ontwikkel)bedrijf. 70 trajecten Wijkgericht werken Zorgjongeren Project kansberoepen Beperken doorstroom WW naar bijstand Arbeidsparticipatie psychisch kwetsbare mensen Arbeidsparticipatie statushouders Aanpak voor kandidaten met problemen op meerdere leefgebieden. Intensieve samenwerking tussen het Werkbedrijf en de Nijmeegse wijkteams en regieteams. Jongeren die te maken hebben met problemen op meerdere leefgebieden begeleiden en ondersteunen bij hun weg naar werk. Bijstandsgerechtigde kandidaten begeleiden naar banen in kansberoepen. Eind-WW ers worden voorgelicht over bijstand en gestimuleerd versneld werk te zoeken, om instroom in bijstand te voorkomen. Mensen met ernstige pyschiatrische aandoening begeleiden naar werk, door middel van IPS-methode. Statushouders die recent in Nijmegen zijn gehuisvest begeleiden naar werk. Alle wijkteams worden ondersteund, afhankelijk van omvang problematiek kan dit per wijk verschillen. 200 doorlopend in dienstverlening 225 plaatsingen in periode minder instromers in de bijstand per jaar 100 trajecten, trajecten starten in (doorlooptijd is langer, IPStraject duurt in principe drie jaar). 40 trajecten leiden tot succesvolle plaatsing. 75 plaatsingen op werk in periode Activiteiten uitgevoerd door gemeente Nijmegen: Activiteit Doelstelling Budget Versterking van de poort Extra screening en indien nodig aanvullend onderzoek bij uitkeringsaanvragen Begeleiding zelfstandigen Subsidie Dagloon Begeleiding van reeds gevestigde ondernemers die door financiële problemen in een uitkeringssituatie dreigen te belanden. Laagdrempelige dagbesteding en toeleiding naar werk voor mensen met grote afstand tot de arbeidsmarkt

45 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 4 3 Argumenten Ontwikkeltrajecten In eerste instantie richten we ons bij het bemiddelen van onze kandidaten op het vinden en behouden van betaald werk, al dan niet met loonkostensubsidie, of een leerwerkplek zonder aanvullende vergoeding voor de begeleiding. De praktijk laat echter zien dat het niet voor iedereen haalbaar is om direct op deze manier aan de slag te gaan. Een deel van onze doelgroep heeft een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Dit kan veroorzaakt worden door sociale problematiek, grote taalachterstand, jarenlange werkloosheid (of nog nooit regulier gewerkt), gezondheidsproblemen, etc. Voor een deel van deze kandidaten is een ontwikkeltraject nodig; een traject waarbij veel tijd beschikbaar is voor het begeleiden van de deelnemer. Wijkgericht werken Een deel van onze inwoners heeft te maken met problemen op meerdere leefgebieden, waarbij vaak sprake is van samenloop van problemen op het gebied van werk (en financiële situatie) en zorg. Problemen op andere levensgebieden, versterken vaak problemen op het gebied van werk. Omgekeerd geldt ook dat het vinden van werk of het zetten van stappen richting werk (zoals een opleiding of leerwerktraject), positieve effecten kan hebben op het verloop van een zorgtraject en het op orde brengen van de financiële situatie. We hebben in de praktijk gezien dat het effectief is om op wijkniveau samen te werken tussen zorg, welzijn, schuldhulpverlening, inkomen en daar werk op aan te sluiten. We stellen voor om een deel van de capaciteit van het Werkbedrijf, op basis van afspraken over het Nijmeegse maat- en meerwerk, in te zetten voor wijkgericht werken. In de praktijk betekent dit dat de wijkteams en regieteams de beschikking krijgen over enkele dagdelen per week inzet van een medewerker van het Werkbedrijf. Deze medewerkers vormen voor de wijkteams het eerste aanspreekpunt voor vragen rond het thema Werk. De laagdrempeligheid in de wijk en de korte communicatielijnen tussen sociaal Wijkteam, Werkbedrijf en bijvoorbeeld schuldhulpverlening maken het mogelijk om met name kandidaten met problemen op meerdere leefgebieden de juiste ondersteuning te bieden en hen zodra dit mogelijk is richting werk te leiden. Zorgjongeren Zorgjongeren zijn jongeren die problemen hebben op meerdere leefgebieden. Zij zijn daardoor nog niet in staat de stap te zetten richting arbeidsmarkt of opleiding. De jongeren uit de regio die eerst een zorgtraject nodig hebben worden teruggeleid naar hun gemeente. De Nijmeegse jongeren blijven bij het jongerenteam van het Werkbedrijf in begeleiding bij een jongerenadviseur met aandachtsgebied zorgjongeren. De ondersteuning van de Nijmeegse zorgjongeren richt zich met name op regievoering over het traject bij één van de ketenpartners. De zorgjongerenadviseurs zullen regelmatig te vinden zijn bij de sociale wijkteams of bij de lokale toegangspoorten om kandidaten door te spreken. Het wijkteam benadert het Werkbedrijf op het moment dat de jongere werkfit genoeg is om er (eventueel nog parallel aan het zorgtraject) een traject naar werk of school mee op te starten. Vanaf dat moment wordt de jongere overgedragen naar een consulent van het jongerenteam van het Werkbedrijf die het traject samen met de jongere gaat opstarten.

46 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 5 Project kansberoepen We geven het WerkBedrijf de opdracht om naast hun reguliere taakstelling de komende twee jaren minimaal 225 kandidaten te plaatsen, met gebruikmaking van loonkostensubsidie, opleiding en begeleiding. Dat zal gebeuren in een aantal sectoren die veel kansen op werk voor mensen uit onze doelgroep bieden, de zogenaamde kansberoepen. Het gaat om de sectoren logistiek en schoonmaak, de techniek, de bouw, de ICT en de sector zorg en welzijn. We weten dat hier kansen liggen, omdat uit diverse onderzoeksrapporten en overzichten van openstaande vacatures van UWV blijkt dat hier door werkgevers een behoefte aan personeel is. Beperken doorstroom WW naar bijstand We willen de samenwerking met UWV intensiveren, zodat minder mensen vanuit de WW instromen in de bijstand. In andere steden in Nederland zijn hiermee goede resultaten behaald. De doorstroom van WW naar bijstand is in onze regio nog bovengemiddeld. We streven naar het terugdringen van de doorstroom tot het gemiddelde in Nederland. In Nijmegen verwachten we dat hierdoor op jaarbasis circa 115 mensen minder instromen in de bijstand. Dit is ambitieus, maar ook in de ogen van het WerkBedrijf realistisch. We realiseren hiermee dus geen uitstroom uit de bijstand, maar wel een lagere instroom in de bijstand. Arbeidsparticipatie psychisch kwetsbare mensen Voor de psychisch kwetsbare werkzoekenden gaan we de komende jaren 100 IPS-trajecten (Individuele Plaatsing en Steun) laten uitvoeren. Dit zijn trajecten waarbij mensen met ernstige psychische aandoeningen (EPA-doelgroep) actief op de werkplek begeleiding ontvangen. De bemiddeling naar werk, en de begeleiding die nodig is om het werk te behouden, worden uitgevoerd vanuit het team dat de betrokkenen behandelt voor de psychische aandoening. Hierdoor wordt het werk onderdeel van het herstel (het hebben van werk bevordert de gezondheid), en tegelijkertijd wordt de kans vergroot om het werk op langere termijn te behouden (door begeleiding kan voorkomen worden dat problemen resulteren in het stoppen met werken). Arbeidsparticipatie statushouders Werk is van groot belang voor de integratie van statushouders. We willen statushouders die direct bemiddelbaar zijn en statushouders met potentie bemiddelen naar werk of studie. Daarbij kan ook een traject worden ingezet waarbij de statushouder zich kan oriënteren op de Nederlandse arbeidsmarkt en zich tegelijkertijd de taal en cultuur beter eigen kan maken. We gaan ervan uit dat door deze aanpak minimaal 75 statushouders in de komende drie jaren uitstromen uit de uitkering. Versterking van de poort naar de bijstand Alle binnenkomende aanvragen voor een bijstandsuitkering worden gescreend op een breed scala aan mogelijke voorliggende voorzieningen (bijvoorbeeld WIA, WAO, WW). Enerzijds omdat we besparingen willen realiseren op de uitkeringslasten, maar ook omdat we (in het belang van de burgers) in voorkomende gevallen mensen willen verwijzen naar de voorziening waar zij recht op hebben. Ook dossieronderzoek maakt deel uit van de screening op voorliggende voorzieningen. Bij vermoedens van fraude bij uitkeringsaanvragen wordt nader onderzoek verricht, zowel in dossiers als indien nodig onderzoek naar de feitelijke woonsituatie. De gemeentelijke afdeling Zorg en Inkomen voert deze werkzaamheden uit.

47 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 6 Begeleiding zelfstandigen Zelfstandig ondernemerschap is één van de mogelijkheden om (weer) deel te nemen aan de arbeidsmarkt. We willen dan ook blijven investeren in de begeleiding naar zelfstandig ondernemerschap (wat via de basisdienstverlening verloopt), en de begeleiding van reeds gevestigde ondernemers die door financiële problemen in een uitkeringssituatie dreigen te belanden. Dit laatste bekostigen wij deels middels dit voorstel. De uitvoering geschiedt door het Ondernemerspunt bij de afdeling Economische Zaken van de gemeente Nijmegen. Bijdrage aan Stichting Dagloon Bij Stichting Dagloon krijgen mensen met bijvoorbeeld schulden, verslavingsproblematiek, of psychiatrische stoornissen de mogelijkheid om tegen een vrijwilligersvergoeding werkzaamheden te verrichten. Dit geeft hen sociale contacten, structuur in de dag, en zelfvertrouwen. Zij werken aan hun werknemersvaardigheden, waardoor zij hun kansen op een volgende stap richting betaald werk vergroten. 4 Inclusief Beleid De in dit voorstel beschreven activiteiten worden uitgevoerd vanuit het bredere kader van de Participatiewet. Deze is onder andere gericht op het bieden van perspectief op werk voor mensen met een beperking. Deze mensen hebben echter niet allemaal een uitkering (de Participatiewet is gericht op zowel uitkeringsgerechtigde, als niet-uitkeringsgerechtigde mensen). Met de uitvoering van de activiteiten in dit voorstel werken we enerzijds aan de doelstelling om het bijstandstekort te reduceren, anderzijds om mensen perspectief op werk te bieden, of een andere vorm van participatie, zoals vrijwilligerswerk of dagbesteding. Daarmee bereiken we ook de doelgroep van inclusief beleid. De IPS-trajecten zijn een voorbeeld van inclusief beleid specifiek voor mensen met een psychische aandoening. 5 Klimaat Dit aspect is op dit voorstel niet van toepassing. 6 Risico s Dit voorstel brengt geen risico s met zich mee.

48 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 7 7 Financiën De activiteiten in dit voorstel worden als volgt bekostigd, onder het voorbehoud dat de financiële aspecten van het Masterplan middels de Zomernota worden vastgesteld:: Budget 2017 Kosten Maatwerk Ontwikkeltrajecten Meerwerk Wijkgericht werken Masterplan Zorgjongeren Totaal Activiteiten Masterplan Opdracht Werkbedrijf Versterken poort Begeleiding zelfstandigen Subsidie Dagloon Besteding door gemeente Totaal Totaal Participatie en Communicatie De inhoud van dit voorstel is in overleg met het WerkBedrijf tot stand gekomen. 9 Uitvoering en evaluatie Na vaststelling van dit raadsvoorstel zal een dienstverleningsovereenkomst voor meer- en maatwerk worden gesloten tussen het college van Nijmegen en het bestuur van de MGR. Daarmee wordt formeel opdracht gegeven aan het WerkBedrijf om de in dit voorstel beschreven activiteiten uit te voeren. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls mr. drs. A.H. van Hout

49 Dienstverleningsovereenkomst Meer- en maatwerk Werkbedrijf en gemeente Nijmegen Partijen; Opdrachtgever: de gemeente Nijmegen, te dezer zake krachtens artikel 171, tweede lid, van de Gemeentewet rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer J. Zoetelief, handelende ter uitvoering van het besluit van het college van Burgemeester en wethouders d.d. xx-xx-2017, hierna te noemen: de gemeente ; en opdrachtnemer: het openbaar lichaam de modulaire gemeenschappelijke regeling Rijk van Nijmegen, te dezer zake vertegenwoordigd door de voorzitter dhr. Bruls, handelende ter uitvoering van het besluit van het Dagelijks Bestuur d.d. xx-xx-2017, en de aan haar in artikel 5 van de MGR Rijk van Nijmegen opgedragen taken, hierna te noemen: het Werkbedrijf ; Hierna gezamenlijk te noemen: partijen, Overwegende; dat door de colleges van burgemeester en wethouders van de gemeente Beuningen, Druten, Heumen, Mook en Middelaar, Berg en Dal, Nijmegen en Wijchen een MGR is opgericht ter uitvoering van onder andere de aan haar opgedragen taken in het kader van artikel 7 van de Participatiewet; dat de module Werkbedrijf de organisatorische eenheid is die deze taken op het domein van Werk binnen de MGR uitvoert; dat voor de uitvoering van taken financiële middelen uit het Participatiebudget met betrekking tot re-integratie door de gemeente aan de MGR worden overgedragen; dat met de basisdienstverleningsovereenkomst de overeengekomen dienstverlening en de daarbij behorende uitgangspunten en randvoorwaarden zijn vastgelegd; dat met deze meer- en maatwerkovereenkomst afspraken worden gemaakt in aanvulling op de basisdienstverleningsovereenkomst, Komen partijen als volgt overeen: Artikel 1. Aanvulling op basisdienstverlening De algemene opdracht aan opdrachtnemer is vastgelegd in de basisdienstverleningsovereenkomst afgesloten tussen gemeente en het Werkbedrijf. De bepalingen van de basisdienstverleningsovereenkomst zijn van toepassing op onderhavige overeenkomst, voor zover daarvan niet uitdrukkelijk wordt afgeweken. Artikel 2. Verantwoording en rapportage Verantwoording van de resultaten aan de gemeenten vindt één keer per kwartaal plaats. In het informatieprotocol is afgesproken welke rapportagemomenten er zijn in frequentie en vorm. In bijlage 1

50 1 bij deze overeenkomst zijn de prestatie-indicatoren opgenomen. Gedurende de looptijd van deze overeenkomst is het mogelijk hier met wederzijdse toestemming prestatie-indicatoren aan toe te voegen. Artikel 3. Verplichtingen Opdrachtnemer 3.1 Meer- en maatwerkafspraken De volgende werkzaamheden verricht het Werkbedrijf in het kader van meer- en maatwerkafspraken ten behoeve van de gemeente: Activiteit Doelstelling Volume Ontwikkeltrajecten Kandidaten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt intensief ondersteunen op een leerwerktraject bij een (ontwikkel)bedrijf. 70 trajecten Wijkgericht werken Zorgjongeren Project kansberoepen Beperken doorstroom WW naar bijstand Arbeidsparticipatie psychisch kwetsbare mensen Arbeidsparticipatie statushouders Aanpak voor kandidaten met problemen op meerdere leefgebieden. Intensieve samenwerking tussen het Werkbedrijf en de Nijmeegse wijkteams en regieteams. Jongeren die te maken hebben met problemen op meerdere leefgebieden begeleiden en ondersteunen bij hun weg naar werk. Bijstandsgerechtigde kandidaten begeleiden naar banen in kansberoepen. Eind-WW ers worden voorgelicht over bijstand en gestimuleerd versneld werk te zoeken, om instroom in bijstand te voorkomen. Mensen met ernstige pyschiatrische aandoening begeleiden naar werk, door middel van IPS-methode. Statushouders die recent in Nijmegen zijn gehuisvest begeleiden naar werk. Alle wijkteams worden ondersteund, afhankelijk van omvang problematiek kan dit per wijk verschillen. 200 doorlopend in dienstverlening 225 plaatsingen in periode minder instromers in de bijstand per jaar 100 trajecten, trajecten starten in (doorlooptijd is langer, IPStraject duurt in principe drie jaar). 40 trajecten leiden tot succesvolle plaatsing. 75 plaatsingen op werk in periode Artikel 4. Verplichtingen Opdrachtgever De gemeente draagt zorg voor het aanleveren van informatie en bestaande afspraken met betrekking tot projecten zoals bedoeld in artikel 3. 2

51 Artikel 5. Financiering 5.1 Aanvullend op de financiële afspraken uit de basisdienstverleningsovereenkomst geldt voor meer- en maatwerk 2017 het volgende budget: Ontwikkeltrajecten Wijkgericht werken Zorgjongeren Activiteiten Masterplan Totaal De gemeente draagt deze budgetten over aan het Werkbedrijf. Indien door de opdrachtgever aan het eind van de periode als bedoeld in artikel 7.1 geconstateerd wordt dat de te behalen prestaties niet of onvoldoende gerealiseerd zijn, is het Werkbedrijf verplicht om voor dat deel het budget terug te storten. Artikel 6. Verlenging en wijziging 6.1 Herziening overeenkomst Het Werkbedrijf stelt in overleg met de gemeente vóór 1 december vooruitlopend op het einde van deze overeenkomst een voorstel op voor een overeenkomst voor periode volgend op 31 december. Voor 1 januari komen de gemeente en de MGR de overeenkomst van het aankomende jaar overeen. 6.2 Wijziging meer- en maatwerkovereenkomst tussentijds Tussentijds wijzigen van deze overeenkomst is mogelijk mits schriftelijk overeengekomen. 6.3 Beëindiging dienstverleningsovereenkomst Bij uittreding van de gemeente uit de MGR Rijk van Nijmegen eindigen zowel de basisdienstverleningsovereenkomst als deze overeenkomst van rechtswege op de datum van uittreding. Met dien verstande dat over de financiële afwikkeling van de lopende trajecten separaat afspraken worden gemaakt. 3

52 Artikel 7. Slotbepalingen: 7.1 Ingangsdatum overeenkomst Deze overeenkomst gaat in op 1 januari 2017 en eindigt op 31 december Startdatum en doorlooptijd van activiteiten kan hiervan afwijken, afhankelijk van de aard van de activiteiten. 7.2 Citeertitel Deze overeenkomst wordt aangehaald als Meer- en maatwerkovereenkomst Werkbedrijf en Gemeente Nijmegen. Nijmegen, xx-xx-xx Namens gemeente Nijmegen: Namens MGR: drs. J. Zoetelief drs. H.M.F. Bruls Wethouder Werk, Inkomen, Economische Zaken Voorzitter MGR Rijk van Nijmegen en Toerisme 4

53 Bijlage 1: Kritieke prestatie-indicatoren De kritieke prestatie-indicatoren (kpi s) gespecificeerd voor gemeente Nijmegen : (1) aantal kandidaten waarvoor de meer- en maatwerkafspraken uit artikel 3 zijn ingezet. (2) aantal kandidaten dat is uitgestroomd via de meer- en maatwerkafspraken uit artikel 3 en de reden van uitstroom. 5

54 Maatschappelijke Ontwikkeling Beleidsontwikkeling Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Nijmegen Datum 30 mei 2017 Ons kenmerk MO10/ Contactpersoon Jona Overmars Onderwerp Eerste resultaten 'quick wins' terugdringen bijstandstekort Datum uw brief Doorkiesnummer (024) Geachte leden van de raad, In de kamerronde van 8 maart 2017 is de brief met analyse en quick wins ten aanzien van het terugdringen van het bijstandstekort besproken ( ). Daar heeft wethouder Zoetelief aan u toegezegd om de eerste ervaringen en opbrengsten van de quick wins mee te nemen in het Masterplan terugdringen bijstandstekort. De quick wins dragen bij aan de doelen van het Masterplan, maar zijn niet concreet beschreven in het Masterplan. Om toch invulling te geven aan de hierboven genoemde toezegging, geven wij u in deze brief een overzicht van de eerste resultaten en ontwikkelingen met betrekking tot de quick wins. We hebben in dit voorjaar de volgende quick wins aan u voorgelegd: 1. Taskforce inkomen: de poort na de poort en de inzet themacontroles 2. De Springplank: kandidaten direct plaatsen op betaald werk 3. Subsidie BWN: beperken instroom in de bijstand 4. Extra inzet incasso: tijdelijk extra fte s voor incasso vorderingen 5. Naleving en handhaving: extra preventie en voorlichting 6. Verbetering samenwerking WerkBedrijf: meer signalen uitwisselen, betere samenwerking 7. Experimenten Participatiewet: experimenteren met meer vertrouwen en begeleiding 8. Lobby model 2018: inzet op verbeteren BUIG-model Hieronder geven we per onderdeel een korte toelichting, de eerste resultaten en actuele stand van zaken. 1. Taskforce inkomen De uitvoering van de taskforce inkomen loopt voorspoedig. Er vindt een degelijke controle plaats aan de poort. Wanneer er twijfels zijn over de rechtmatigheid van de aanvraag, maar onvoldoende voor weigering van de uitkering, dan vindt er na verloop van tijd heronderzoek plaats. Ook worden er gerichte thema-controles ingezet. Op het moment van schrijven hebben