Werk en Handicap. nummer 19. Inhoud. Redactioneel. Redactioneel 1. Conferentie European Union of Supported Employment 2. Column Branko Hagen 5

Transcriptie

1 Werk en Handicap nummer 19 Inhoud Redactioneel 1 Conferentie European Union of Supported Employment 2 Column Branko Hagen 5 Niet-aangeboren hersenletsel en werk 6 Beroepsvereniging voor jobcoaches 8 Kort nieuws projecten en publicaties 10 Cursussen 11 Uitnodiging tweede studiemiddag Samenwerking rond participatie 12 Redactioneel In dit nummer veel aandacht voor kwaliteit. De conferentie van de European Union of Supported Employment werd dit jaar in het romantische Praag georganiseerd. Vilans was erbij. Monique Spierenburg en Branko Hagen waren uitgenodigd om een workshop te verzorgen over de oprichting van de beroepsvereniging voor jobcoaches in Nederland. In dit themablad wordt aandacht besteed aan de inleidingen en workshops die op dit congres zijn gehouden. Zo kunt u lezen welke ontwikkelingen er in de andere Europese landen spelen op het gebied van begeleid werken. In dit nummer ook een interview met de grondleggers van de beroepsvereniging voor jobcoaches. Ze vertellen onder andere over hun drijfveren om de kwaliteit van jobcoaching te waarborgen. Ook aandacht voor niet-aangeboren hersenletsel en werk en een uitnodigingvoor de tweede studiemiddag Samenwerken rond participatie. Deze studiemiddag biedt een goede mogelijkheid om met verschillende professionals, van gemeenten, MEE, UWV en WSW van gedachten te wisselen over kansen van Wajongers op de arbeidsmarkt. Als u verdere interesse hebt in het verbreden van uw visie of u wilt zich laten inspireren door collega s in het werkveld, kijk dan ook eens naar het cursusaanbod van Vilans. In dit nummer vindt u een beknopte beschrijving van de mogelijkheden. Nieuw in dit themanummer is de column van Branko Hagen. Hij daagt u uit te reageren op zijn betoog. Graag horen we wat u van deze column en van de andere artikelen in dit blad vindt. Veel leesplezier! Diana Kole d.kole@vilans.nl

2 Conferentie European Union of Supported Employment Impressie van de 9e EUSE-conferentie gehouden in mei 2009 in Praag Dertig landen, vertegenwoordigd door 467 deelnemers, waarvan zestien uit Nederland, hebben in Praag de laatste stand van zaken rond Supported Employment met elkaar gedeeld. De eerste dag waren er vier trainingssessies gepland, onder andere om nieuwkomers op de hoogte te brengen van het gedachtegoed van Supported Employement en deze dag werd afgesloten met de officiële opening van de conferentie in het gemeentehuis van Praag. Een prachtige locatie om deze conferentie te starten. De deelnemers konden kennismaken met de cultuur van het land door een informeel treffen met muziek en eten. De conferentie was verdeeld over twee dagen en bestond uit vier thema s, die elk door een spreker geïntroduceerd werden. 1. Betrokkenheid van stakeholders - Introductie door Pelle Sandstrak Een inspirerende performance over hoe hij zijn eigen beperkingen (ten gevolge van Gilles de la Tourette) heeft overwonnen door hilarische voorvallen uit te beelden en te vergroten. In november 2009 komt zijn boek in Nederland uit onder de titel Mr.Tourette. Meer informatie is te vinden op 2. Supported employment methodiek - Introductie door Johan ten Geuzendam, lid van de Europese Commissie Ten Geuzendam benadrukte het belang van participatie en gelijke rechten en goede wetgeving voor mensen met een beperking in de EU. Er is Europese wetgeving in een vergaand stadium van voorbereiding, die deze uitgangspunten onderschrijft. De United Nation Convention (artikel 27), waarin inclusieve toegankelijkheid beschreven staat, wordt in de komende maanden geratificeerd. Uit een onlangs verschenen rapport over adapted workplaces blijkt dat 60% van de ondervraagden geen ondersteuning krijgt, terwijl 44% wel ondersteuning bij werk wil en zegt ook in staat te zijn te werken met ondersteuning. Naast de aandacht voor gelijke behandeling schetst hij ook een toenemende Europese belangstelling voor een arbeidsmarktbeleid gericht op vergroting van deelname van mensen met een beperking. 3. Kwaliteit van Supported Employment - Introductie door Milena Johnova In welke mate is er een bewustzijn van kwaliteit; welke indicatoren zijn van belang voor een begeleidwerkenorganisatie en wat is daarvan de betekenis voor de uitvoerenden en financiers? Het is van belang om een gezamenlijk doel te formuleren als het gaat om kwaliteit en dit ook zodanig te onderzoeken met behulp van assessment en monitoren. De EU heeft geen kwaliteitsstandaard voor sociale inclusie, volgens de definitie uit 2003 behelst dit: voorkomen van armoede, voorkomen van exclusie en gelijke rechten en plichten. De EUdoelen zouden zich moeten richten op: duurzame economische groei, meer en betere banen en grotere sociale inclusie. In het Leonardo da Vinci project van Tsjechië Quick zijn een kwaliteitsstandaard en externe audit uitgewerkt. Milena Johnova besluit met de opmerking: defining the target groups on the needs of support not on the diagnosis. 4. Toekomst van Supported Employment - Introductie door William E. Kiernan Kiernan richt de doelen van supported employment voor de toekomst op: demografie van de personen met beperkingen; data verzamelen; 2

3 en nodigde andere landen uit samen te werken in een Europees netwerk. In de workshop werd gefocust op M&B samen met Supported Employment. Rond werk is er professionele (supervisors, trainers) en natuurlijke (collega s en vrienden) steun nodig om tot een goede (arbeids)integratie te komen. Een re-integratiebedrijf vertelde dat zij praktijk en beleid koppelen; en gezamenlijk een toekomstagenda formuleren. If expectations are all different, the outcomes will be different. De trend in de Verenigde Staten van de afgelopen jaren is dat zowel participatie in banen als de lonen van mensen met een beperking zijn gedaald. Gemiddeld zijn gewone mensen erop vooruitgegaan en mensen met een beperking achteruit. Meer mensen met een beperking leven onder de armoedegrens. Echter 86% van de mensen met een beperking zegt te willen werken na school en 63% wil graag werken in een reguliere baan. 89% van de professionals zegt dat beschermde werkplekken nodig zijn. Deze cijfers zijn dus niet met elkaar in overeenstemming. ( De bijdragen in de parallelsessies verschilden sterk van elkaar wat betreft inhoud en vernieuwing. Een aantal interessante workshops laten we hieronder kort de revue passeren en verwijzen naar de website voor uitgebreidere informatie, meestal de powerpoint-presentaties die de sprekers hebben gebruikt. ( bewust de methode van Mentoring en Befriending incorporeren in hun programma en het effect op de resultaten zullen evalueren. Supported Employment and Social Enterprises perfect partners? - door Lydia Lynas en Alison Wilson, Noord-Ierland Lynas en Wilson hebben ervaring opgedaan met begeleid werken in een sociale onderneming en hun conclusie is dat er uit begeleid werken meerwaarde te halen is. Dit heeft geleid tot een model van good practice. Het succes zit hem met name in: vinden en behouden van betaald werk, de mate waarin geaccrediteerde kwalificaties zijn behaald, ontwikkelen van nieuwe trainingsprogramma s en de overdraagbaarheid van vaardigheden om te werken. Mentoring and Befriending ( M&B) - door Steve Leach, Jo Munns en Steve Beyer, Engeland In deze workshop is er aandacht voor natural support strategieën, waarvan bekend is dat die bijdragen tot een betere inclusie. Het gaat bij M&B om het mobiliseren van goed onderlegde social support. De M&B-foundation uit Engeland wil de kennis en ervaring rond M&B verder ontwikkelen Supported Employment, community networking and inclusion - door Stefan Doose, Duitsland Allereerst gaat Doose in op het verschil tussen integratie (je in moeten vechten in een gemeenschap), en inclusie (alle onderdelen van het leven horen erbij ook voor mensen met een beperking). Hij noemt het pillar thinking = doelgroepdenken, daarmee doelt hij op het denken vanuit verschil 3

4 lende systemen, verschillende financieringsvormen, verschillende denkwijzen etc. Doose gaat uit van principles community orientation: Dit houdt onder andere in: focus op interesse en op wat iemand wil ondersteun eigen initiatief gebruik de bronnen van de persoon zelf en de gemeenschap werk samen vanuit verschillende invalshoeken How Supported Employment works in Nordic countries - door Oystein Spjelkavik, Noorwegen en Kristina Härkäpäa, Finland. Onderzoek in de Scandinavische landen heeft uitgewezen dat jobcoaches vaak niet werken zoals ze zeggen dat ze werken. Ook werken ze niet volgens de wetenschappelijke inzichten en kennis die er is. Waarom plaatsen jobcoaches mensen met een beperking niet snel om ze te trainen op de werkplek? Kern van deze workshop is dat op basis van inventarisaties in de verschillende landen van elkaar geleerd wordt hoe je de kennis beter kunt toepassen en daarmee het resultaat verbeteren. Het eerste deel van het onderzoek onder jobcoaches is afgerond. De resultaten laten zien dat de Scandinavische landen er verschillende werkwijzen op na houden. Zo is de aandacht voor het vinden van werk in sommige landen veel minder dan in andere. Nu worden de resultaten met jobcoaches uit de verschillende landen besproken om te kijken hoe zij van elkaar kunnen leren. In het vervolg zal zeker aandacht besteed worden aan het behoud van werk. Dit is net als in Nederland een vraagstuk in de Scandinavische landen. Being a jobcoach, being a professional - door Monique Spierenburg en Branko Hagen, Nederland Nederland loopt voorop in de wereld met de oprichting van een beroepsvereniging voor jobcoaches (BJN) in maart De verwachte groei van de doelgroep Wajongers stimuleert het werken vanuit de methodiek begeleid werken. Daarom is er extra aandacht nodig voor de kwaliteit en professionaliteit van jobcoaches om een goed aanbod te bieden voor de ondersteuning van deze veelal jonge mensen met een beperking. In de presentatie is ingegaan op hoe je zo n beroepsvereniging opzet, wat de identiteit is van het beroep, opzetten van een register, de partijen betrekken die nodig zijn voor voldoende draagvlak zoals financiers en politiek. Het initiatief is tot stand gekomen doordat een re-integratiebedrijf andere partijen voor een gesprek heeft uitgenodigd (zie ook elders in dit themablad). De reacties op de presentatie waren veelal positief, maar veel landen bevinden zich nog niet in de positie om eisen te kunnen stellen aan de professional. Zij moeten hard werken om een structurele financiële basis te leggen onder SE. Er werd verdeeld gereageerd op het voorstel een norm te stellen voor jobcoaches van minimaal hbo-niveau, er werd veel over gepraat en dit onderwerp kwam regelmatig terug in andere presentaties. Er is een begin gemaakt. Voor informatie Monique Spierenburg (030) m.spierenburg@vilans.nl 4

5 Column Branko Hagen Marijke is een meisje uit een gezin met nogal wat problemen. Op jonge leeftijd krijgt ze onder meer problemen met haar vader. Met jeugdzorg wordt een gezinstherapie ingezet. Marijke leert moeilijk op school en vertoont gedragsproblemen. Er wordt gekeken naar verbetermogelijkheden, maar alle bemoeienissen maken Marijke opstandig. Vervolgens wordt voor haar een indicatie gevraagd voor het speciaal onderwijs. Het gaat nog steeds niet goed en ze wordt behandeld in een orthopedagogisch behandelcentrum. Daar constateren ze ook een persoonlijkheidsstoornis. Marijke is een zogenoemde LVG er. Marijke woont na een paar jaar bij haar moeder en komt in aanraking met verkeerde vrienden. Marijke wordt aangezet tot prostitutie. Zij raakt zwanger. Door complicaties alarmeert een huisarts de politie en wordt zij opgevangen in een huis voor tienermoeders. Ze is slachtoffer van een pooierboy en is tienermoeder. Er wordt voor haar een uitkering aangevraagd bij de sociale dienst, maar zij wordt verwezen naar UWV voor een Wajong-uitkering. Ze is Wajonger. Steeds vaker zien we dat jonge vrouwen in ernstige problemen raken. Zij weten zichzelf niet te redden in onze samenleving. Zij hebben het vermogen niet om zichzelf te redden, zij zijn te zeer beschadigd. Zij hebben geen eigen identiteit, weinig eigenwaarde en het vertrouwen in anderen is heel laag. Onlangs in de Spits ( ): Meisjes die in een justitiële inrichting hebben gezeten komen vrijwel allemaal in ernstige problemen na hun vrijlating. Een op de drie leidt aan ernstige persoonlijkheidsstoornissen. Er wordt een groot gebrek aan goede nazorg geconstateerd. De nazorg die er is, is afgestemd op jongens. Op de samenwerking tussen instanties voor een vervolg is veel aan te merken. Van de 7300 jongeren in een justitiële inrichting is een kwart meisje. Is het probleem dat Marijke beperkingen heeft en/of sociale problemen? Of is het een gendervraagstuk? Feit is dat vrouwen met een Wajong-uitkering minder vaak werken dan mannen. Het ministerie van SZW wenst geen doelgroepenbeleid te voeren. In het kader van het emancipatiebeleid besteden we aandacht aan het glazen plafond waar hoogopgeleide vrouwen hun hoofd aan stoten. Wie zorgt er nu voor dat Marijke en de andere Marijkes een (werk)toekomst wordt geboden? Reageren? Branko Hagen (030)

6 Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en werk Ontwikkeling van een werkwijze en infrastructuur NAH en werk Voor mensen met hersenletsel kost werken doorgaans meer energie. De concentratie is minder, geluiden leiden af en meer dingen tegelijk doen is lastig. Er is geen hersenletsel hetzelfde. Daarom is het belangrijk om goed na te gaan wat de mogelijkheden zijn van de betreffende persoon. Project Headwerk In Oost-Brabant is sinds 1 april 2006 geëxperimenteerd met een nieuwe werkwijze, gericht op mensen met NAH. De revalidatie heeft samen met de lichamelijk gehandicaptensector een re-integratietraject ontwikkeld voor mensen met hersenletsel. De betrokken organisaties zijn SWZ Zorg: Triocen en VLG/Ambitie; Libra Zorggroep: revalidatiecentra Blixembosch en Leijpark en UWV (Eindhoven, Tilburg en s Hertogenbosch). Hierbij is een nauwe samenwerking en een sluitende aanpak tussen zorg/behandeling en arbeid ontstaan. Begin 2008 is ook in de regio Arnhem/ Nijmegen gestart met een soortgelijke werkwijze. Headwerk werd mogelijk gemaakt door het vrije ruimtebudget van UWV. Monitoring en beschrijving Vilans heeft het project Headwerk beschreven, met de bedoeling om ervan te leren en de werkzame bestanddelen van dit project naar andere regio s te verspreiden. Met dit project is inzicht verkregen in: (knelpunten en oplossingen bij) de samenwerking in een netwerk voor de arbeids(re-) integratie van mensen met NAH; kenmerken en aandachtspunten, succes- en faalfactoren bij de toeleiding naar werk bij deze specifieke doelgroep. Klanten van Headwerk In ruim twee jaar tijd zijn in totaal ruim 100 mensen met NAH aangemeld (50% CVA, 35% trauma, 15% anders, bijvoorbeeld hersentumor). Dit aantal overtrof de verwachtingen. Van de eerste groep van 41 instromers zijn 9 mensen geplaatst met een contract, 12 mensen hadden geen benutbare mogelijkheden en zijn gestopt met het traject, 3 mensen zijn gestopt vanwege % arbeidsongeschiktheid, 4 personen zijn om persoonlijke redenen (tijdelijk) gestopt, 2 mensen volgen scholing en 11 personen zitten midden in het traject (meting september 2008). Mensen met NAH hebben verschillende uitkeringen: WAO, Wajong en WIA. De eerste ervaringen met deze trajecten leidden na enige tijd tot een belangrijke wijziging: de inzet van het voorschakeltraject. Hier wordt bekeken of er voor de cliënt (in potentie) loonwaarde aanwezig is. Is het antwoord hierop positief dan wordt de cliënt toegelaten tot de tweede fase, het opstellen en uitvoeren van een trajectplan. Door het werken met een voorschakeltraject wordt er niet onnodig met re-integratietrajecten gestart. Uiteindelijk zijn aan het eind van het tweede projectjaar nog eens 74 cliënten aangemeld voor het voorschakeltraject en 14 deelnemers zijn doorgestroomd (19%). Bij 3 cliënten (4%) is onvoldoende loonwaarde geconstateerd. Voor 56 cliënten is het voorschakeltraject nog niet afgerond. De leeftijd van de deelnemers lag redelijk gelijk verdeeld tussen 18 en 55 jaar. Multi-disciplinaire aanpak Kenmerken van de gezamenlijke multi-disciplinaire aanpak is: een uitgebreid neuropsychologisch onderzoek, onderzoek naar (mentale) duurbelasting (in het voorschakeltraject) vanuit de kennis van de revalidatie, aangevuld met informatie uit MELBA/IDA-onderzoek en een periode van Test & Training. Daarnaast zijn proefplaatsing en inzet van een jobcoach vaste elementen in de begeleiding van de deelnemers met NAH. NAH-specifiek Voor begeleiders (jobcoaches, re-integratieconsulenten, trajectbegeleiders) is het belangrijk om te weten wat NAH kan inhouden in relatie tot arbeid en hoe begeleiders hiermee kunnen omgaan. 6

7 Denk aan onder- en overschatting door de cliënt, gedragsverandering, beperkte (mentale) belastbaarheid, disharmonisch profiel met discrepantie tussen verbaal en performaal kunnen (bijv. forse uitval in planning en geheugen terwijl andere cognitieve functies op oude niveau zijn). Ook moet een begeleider oog hebben voor de balans tussen werk- en thuissituatie. Dit zijn belangrijke voorwaarden voor een succesvolle plaatsing. Lastig is dat de specifieke uitwerking van het hersenletsel bij elke persoon anders kan zijn. Maar een uitgebreid (neuropsychologisch en duurbelasting-) onderzoek geeft op het individu toegespitste informatie. De betrokken organisaties rond Headwerk zijn van mening dat, ondanks de verschillende medische oorzaken, NAH een goede verzamelnaam is om met re-integratie aan de slag te gaan. Infrastructuur Mensen met NAH kunnen op diverse manieren in beeld komen in de sociale zekerheid, zowel buiten (geprivatiseerde sociale zekerheid) als binnen UWV. Indien er geen herkenbare infrastructuur is om kennis over NAH en de begeleidingsmogelijkheden voor mensen met NAH te kunnen vinden, wordt deze groep niet goed begeleid. UWV Eindhoven heeft een vast aanspreekpunt om de dienstverlening voor mensen met NAH af te stemmen, waardoor die ondersteuning veel meer gestroomlijnd kon worden. Door het project heeft Vilans de vraag gekregen van cliënten en professionals uit andere delen van het land of wij bekend zijn met organisaties of deskundigen op het terrein van arbeid en NAH in hun regio. Vilans moet dan vaak het antwoord schuldig blijven. Belangrijk knelpunt Tegen het einde van het experiment, bij de plaatsingen kwam een belangrijk knelpunt naar voren. De criteria die verzekeringskundigen (moeten) hanteren, leiden tot een andere inschatting van de urenbeperking dan de conclusies die Headwerk trekt. Hierdoor werd maar één plaatsing erkend volgens het contract dat was gesloten. Verder is het zonder loondispensatie niet goed mogelijk mensen met NAH met een andere dan een Wajonguitkering te plaatsen. Het knelpunt rond de inschatting van de duurbelasting en het ontbreken van goede oplossingen heeft inmiddels landelijke (politieke) aandacht. Aanbevelingen Beschrijving/protocollering van neuropsychologisch en duurbelastingonderzoek ten behoeve van arbeid bij NAH. UWV erkent de cliënten met NAH als een doelgroep waar een specifieke begeleiding naar en op de arbeidsmarkt bij nodig is. Afdoende specialisatie in NAH bij jobcoaches/ begeleiders, arbeidsdeskundigen, bedrijfsartsen en verzekeringsartsen. Stimuleer en ontwikkel in elke regio de aanwezigheid van een goede infrastructuur om vragen rond NAH en werk op een goede wijze te kunnen beantwoorden en ook de begeleiding op af te stemmen. Longitudinaal onderzoek naar de langetermijneffecten van de Headwerk-werkwijze. Duurzaamheid reikt immers verder dan twaalf maanden. Meer informatie Branko Hagen (030) Dit najaar zal de definitieve publicatie op de site worden geplaatst. Op deze site wordt ook de studiemiddag naar aanleiding van het project Headwerk bekendgemaakt. 7

8 Beroepsvereniging voor jobcoaches te kunnen waarborgen zou er een hbo-opleiding voor jobcoaches moeten komen. Het is belangrijk dat de beroepsgroep zelf zich hier bewust van is. Wat we zeker niet willen is dat het thema iets wordt van de jobcoach- en re-integratiebedrijven. Het advies is dan wel afkomstig van een samenwerkingsverband van jobcoachbedrijven, maar de beroepsgroep zelf moet het verder oppakken. In het advies wordt uitgegaan van de volgende uitgangspunten: Voor het algemeen nut is het wenselijk dat de kwaliteit van de jobcoach wordt geborgd. Bij de grote maatschappelijk bereidheid om te investeren in de arbeidsparticipatie van mensen met een beperking past een zorgvuldige besteding van middelen. Het bepalen van de kwaliteit van een beroepsgroep is in eerste instantie een verantwoordelijkheid van de professionals zelf (de beroepsgroep jobcoaches). De financiers van jobcoaching zullen in Willie Gerth Jolet Woordes Eind vorig jaar heeft Vilans, namens een initiatiefgroep bestaande uit zes jobcoachorganisaties, een (ongevraagd) advies geschreven over de verbetering van de kwaliteit van de jobcoachdienstverlening in Nederland. Het initiatief voor dit advies is genomen door jobcoachorganisatie Refrisk. Aanleiding hiertoe waren onder meer een aantal conclusies uit het rapport Evaluatie jobcoaching en begeleid werken (APE Onderzoek & Advies 2008). In het rapport werden enkele positieve conclusies getrokken over de ontwikkeling van jobcoaching, maar er werd ook een aantal minder positieve constateringen gedaan over de kwaliteit van jobcoaching. Zo blijkt zeven maanden na de start van een dienstverband met jobcoaching 50% baanuitval te zijn. Tevens is sprake van veel tussentijdse baanuitval, die meestal niet is terug te voeren op de contractduur. Verder signaleert APE dat deze uitval vooral voortkomt uit ondeskundigheid van jobcoaches, verkeerde matching, problemen van de cliënt thuis etc. Zowel in het rapport als in de politiek wordt aangedrongen op het verbeteren van de kwaliteit van jobcoaching, bijvoorbeeld door de invoering van een register van jobcoaches en het opzetten van een beroepsvereniging. Willie Gerth, directeur van Refrisk, pleit voor een startkwalificatie voor jobcoaches. Onze organisatie groeit en wat we zien is dat mensen met verschillende achtergronden en opleiding solliciteren op een jobcoachfunctie. Om de kwaliteit van de dienstverlening samenspraak met de beroepsvereniging overeenstemming moeten bereiken over de wijze waarop in een wettelijke borging kan en moet worden voorzien. De initiatiefgroep geeft het advies zonder directe opdrachtgever. Zij richt haar advies aan de jobcoaches en aan het Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen (UWV), het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid 8

9 (SZW) en de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten (VNG) als beleidsverantwoordelijke organisaties. De initiatiefgroep wil met dit advies een gerichte aanzet geven tot een verdere ontwikkeling van de kwaliteit van de jobcoach en hoopt dat iedereen meehelpt om redelijk snel te komen tot de oprichting van een beroepsvereniging. Op hoofdlijnen omvat het advies vijf onderdelen: 1. Richt een beroepsvereniging op. 2. Stel een beroepsbeeld vast (omschrijving van het beroep, doel van jobcoaching, opleidingseisen etc.). 3. Formuleer een standpunt over een register. 4. Treed in contact met UWV en het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid en mogelijk ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). 5. Treed in overleg met de werkgevers. UWV is verantwoordelijk voor het instrument jobcoaching aan cliënten die een relatie met Peter van Otichem een werkgever hebben (voor mensen die vanuit de Wsw gebruikmaken van jobcoaching, is de gemeente verantwoordelijk). Die verantwoordelijkheid ligt niet alleen op het financiële vlak, maar betreft ook de kwaliteit van jobcoaching. Nederland telt ongeveer 250 jobcoachorganisaties die voldoen aan de erkenningscriteria die UWV momenteel hanteert. Frans Lanen, beleidsmedewerker bij het UWV WERKbedrijf, is blij met de oprichting van de beroepsgroep. Een beroepsvereniging kan ervoor zorgen dat het vak van jobcoach beter op de kaart komt. En een register gericht op certificering van jobcoaches is een belangrijk hulpmiddel om op individueel niveau te kunnen vaststellen of een jobcoach gekwalificeerd is of niet. UWV zal daarbij graag gebruikmaken van een landelijk geaccepteerd jobcoachregister. Ook onze klanten (werknemers en werkgevers) kunnen baat hebben bij een register. Nu wordt het nog erg door UWV en de jobcoachorganisatie geregeld voor deze klanten, terwijl zij veel meer zelf zouden kunnen en willen regelen. Een register kan daarbij behulpzaam zijn. Inmiddels is de oprichting van een beroepsvereniging een feit en hebben 222 jobcoaches zich als lid aangemeld. Peter van Otichem, voorzitter van de vereniging en zelf ook jobcoach, hoopt dat dit er aan het eind van dit jaar 800 zullen zijn. Dan pas heb je een stem, aldus van Otichem. Leden worden geworven door de bij UWV aangesloten jobcoachorganisaties aan te schrijven met het verzoek de informatie over de beroepsvereniging te verspreiden en jobcoaches aan te moedigen zich aan te melden. Eenzelfde actie is uitgevoerd richting SW-bedrijven die bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bekend zijn. De vereniging is in gesprek met UWV en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en wil op korte termijn komen tot certificering. Dit gaat geld kosten, aldus Van Otichem. Maar de ambitie is wel om over zes maanden de eerste certificaten uit te reiken aan leden met een afgeronde hbo-opleiding en/of twee jaar aantoonbare werkervaring als jobcoach voor ten minste 20 uur per week. Voor leden die als jobcoach werkzaam zijn en niet aan de gestelde eisen voldoen, is een overgangsregeling vastgesteld tot 1 januari Middels bijscholing en/of het opdoen van werkervaring kunnen deze jobcoaches dan alsnog geregistreerd worden, op voorwaarden dat ze op dat moment over een afgeronde hbo-opleiding en/of twee jaar werkervaring als jobcoach beschikken. De definitieve certificeringseisen zullen een stuk hoger liggen. Jobcoaches die niet aan de 9

10 Sluitende aanpak van zorg, onderwijs en arbeid Deze publicatie sluit aan bij de publicatie LVG-jongeren in beeld en is door dezelfde partijen sameneisen voldoen kunnen zich wel als lid van de beroepsvereniging aanmelden, maar worden (nog) niet opgenomen in het register. Volgens van Otichem bestaat er verdeeldheid tussen jobcoachorganisaties als het gaat om de nieuwe eisen waaraan jobcoaches moeten gaan voldoen. Een aantal organisaties is bijvoorbeeld onzeker over het effect ervan op de bezettingsgraad van de eigen organisatie. Ook BoaBorea, de belangenorganisatie voor dienstverleners op het terrein van werk, loopbaan en vitaliteit, is om een reactie gevraagd. Jolet Woordes, manager bij BoaBorea, wil hierover het volgende kwijt: Jobcoaching is belangrijk. Boaborea vindt het een goede ontwikkeling dat professionals zich hard maken voor positionering en definiëring van hun vak, het bepalen van competenties en professionalisering. Dat geldt voor alle professionals in de sector en dus ook voor de jobcoaches, die zich verenigen in de nieuwe club. Wij hopen dat de beroepsvereniging een belangrijke bijdrage zal leveren aan die vakontwikkeling. Bent u zelf jobcoach en spreekt de beroepsvereniging voor jobcoaches u aan, meld u dan aan bij Beroepsvereniging Jobcoaches Nederland. Contactgegevens: Voor informatie Branko Hagen (030) b.hagen@vilans.nl Monique Spierenburg (030) m.spierenburg@vilans.nl Kort nieuws projecten en publicaties LVG-jongeren beter in beeld De Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra, Landelijk Kenniscentrum LVG en Vilans hebben gezamenlijk een publicatie gemaakt over de complexe problematiek van jongeren met een lichte verstandelijke beperking (LVG-jongeren). In de publicatie vindt u informatie over de kenmerken van de doelgroep, de wijze waarop deze jongeren worden ondersteund op het gebied van werk, inkomen en re-integratie. Integrale werkwijze voor LVG-jongeren met gedragsproblemen gesteld. Hierin wordt een integrale werkwijze beschreven die bedoeld is om jongeren met LVGproblematiek te begeleiden naar de arbeidsmarkt. De publicaties LVG- jongeren in beeld en Integrale werkwijze voor LVG-jongeren met gedragsproblemen zijn te bestellen via: Meer informatie Branko Hagen (030) b.hagen@vilans.nl Monique Spierenburg (030) m.spierenburg@vilans.nl 10

11 Cursussen In het najaar van2009 wordt er weer een aantal cursussen en studiedagen georganiseerd door Vilans. Cursus Supported Employment Gehandicapten helpen bij het vinden en houden van een baan Om jobcoaches een steviger basis te bieden organiseert Vilans Cursussen in samenwerking met Parrèsia Consultants de cursus Supported Employment. In tien dagen leert u de theorie van Supported Employment toe te passen in uw eigen werkpraktijk. De theorie vormt daarbij slechts de kapstok voor beslissingen en methodisch handelen. Slagvaardig acquireren Acquisitievaardigheden voor jobcoaches Acquisitie betekent: het verwerven van opdrachten. Bij Supported Employment gaat het erom banen te verwerven op de reguliere arbeidsmarkt die geschikt zijn voor mensen met een (verstandelijke) beperking. In deze training kunnen jobcoaches kennis verwerven en vaardigheden oefenen om effectief en slagvaardig wervingsgesprekken te voeren bij potentiële werkgevers Omgaan met weerstanden voor jobcoaches Hoe kunt u weerstand ombuigen in coöperatief gedrag? Hoe zorgt u ervoor dat u niet ongeduldig en geïrriteerd raakt? Welke vragen moet u stellen om erachter te komen of u met weerstand of met onduidelijkheid te maken hebt? In deze ééndaagse workshop leert u een aantal technieken om weerstanden in uw voordeel te laten werken. Licht verstandelijk gehandicapten met gedragsproblemen Na afloop van de cursus hebt u kennisgemaakt met enkele modellen waarmee u inzicht krijgt in het gedrag van LVG ers, zijn veelgebruikte begeleidingsmethodieken kort de revue gepasseerd, hebt u het belang van samenhang en eventuele samenwerking tussen alle levenssferen kunnen ervaren en hebt u aan de hand van zelf ingebrachte casuïstiek met elkaar kunnen oefenen in het toepassen van de aangereikte modellen. Vergroten inhoudelijke kwaliteit begeleid werken Na afloop van deze cursus kunt u beoordelen of uw organisatie voldoet aan de criteria van begeleid werken op organisatieniveau, procesniveau en resultaten, weet u waar u staat ten opzichte van andere begeleidwerkenorganisaties aan de hand van geobjectiveerde criteria en hebt u van inhoudsdeskundigen, cursusleiding en van andere deelnemers veel ideeën gekregen over hoe u uw eigen dienstverlening kunt optimaliseren Datum vanaf 24 september (10 dagen) 29 en 30 september ( 2 dagen) 7 oktober (1 dag) 13 oktober en 10 november (2 dagen) Vanaf 13 oktober (4 dagen) Voor informatie Voor aanmelding en vragen kunt u contact opnemen met Vilans Cursussen, telefoon (030) cursus@vilans.nl. Kijk voor het volledige cursusaanbod van Vilans en meer informatie ook op 11

12 Vilans Nummer 19, augustus 2009 Themablad Werk en Handicap is een uitgave van Vilans / Werk en Handicap. Aan bod komen actuele ontwikkelingen rond arbeidsintegratie van jonggehandicapten en chronisch zieken, vooral uit de uitvoeringspraktijk in de zorg en het (speciaal) onderwijs. Kernthema s zijn het vergroten van de mogelijkheden voor passend werk en het (verder) professionaliseren van arbeidsmatige dagbesteding, arbeidstoeleiding en begeleid werken. Het themablad wil zowel professionals uit het werkveld als beleidsmakers informeren over projecten, initiatieven en instrumenten die hieraan een bijdrage kunnen leveren. Redactie: Diana Kole Branko Hagen Leon Bosch Fotografie voorpagina: Lena van der Wal, Groningen Vilans / Werk en Handicap Postbus RE Utrecht infowerkenhandicap@vilans.nl of ISSN Uitnodiging tweede studiemiddag Samenwerken rond participatie 28 september uur Hogeschool Domstad in Utrecht Deze studiemiddag is een vervolg op de succesvolle studiemiddag in juni j.l. We gaan in op de gevolgen van de pakketmaatregel AWBZ en de verandering in de Wajong in Verder debatteren we over de veranderingen in de WSW en de gevolgen voor de Wmo. Centrale vraagstelling van deze studiemiddag is: Leren en werken naar vermogen, hoe kun je dat gezamenlijk invullen? Wat kun je leren van andere organisaties die ook betrokken zijn bij leer- en werkvragen van jongeren met een beperking? Deskundigen van MEE, UWV, Cedris en Divosa zijn sprekers. Zij lichten vanuit hun expertise de ontwikkelingen toe. Er komen zowel casussen als goede voorbeelden van samenwerking aan de orde. Daarnaast kunt u in de workshops nader kennismaken met de ins en outs van de veranderingen en de mogelijke oplossingen die diverse partijen ontwikkeld hebben. Met name de uitwisseling van de verschillende perspectieven biedt meerwaarde. Wij hopen van harte u te mogen verwelkomen. U kunt zich aanmelden via secretariaatparticipatie@vilans.nl. Voor vragen kunt u terecht bij Conny Brouwers, (030) Er zijn maximaal negentig plaatsen beschikbaar. De kosten voor deze studiemiddag bedragen 75,- per persoon. Na aanmelding ontvangt u een factuur. Deelname vindt plaats in volgorde van aanmelding én betaling. Bij bevestiging van deelname ontvangt u het programma en een routebeschrijving. Voor informatie Monique Spierenburg (030) m.spierenburg@vilans.nl Diana Kole (030) d.kole@vilans.nl