'Ondergedompeld in de Biesbosch' Beleidsplan Recreatie en Toerisme voor de Biesbosch Regio. definitief concept. d.d

Transcriptie

1

2

3 'Ondergedompeld in de Biesbosch' Beleidsplan Recreatie en Toerisme voor de Biesbosch Regio definitief concept d.d Wim van Hooff Theo de Bruin NL RNT Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

4 Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

5 Inhoud Samenvatting 7 Hoofdstuk 1 Opgave Inleiding Doel en vraagstelling Het plangebied Uitgangspunten Werkwijze Begrippen Leeswijzer 18 Hoofdstuk 2 Beschrijving Inleiding Het aanbod Het feitelijke aanbod Door de ogen van Doelgroepen Indeling Leisuresult Motiefgroepen Staatsbosbeheer Mentality doelgroepen Relevante beleidsdocumenten Promotie, voorlichting en educatie Trends Beoordeling Conclusies 30 Hoofdstuk 3 Beleidsvisie Inleiding Identiteit Biesbosch regio Ambitie Doel- en motiefgroepen Doelgroepen Motiefgroepen 'Bijzondere' doelgroepen Zonering Definitie Uitgangspunten voor zonering Natuurkerngebieden Recreatiekerngebieden Uitloopgebieden Biesbosch-entrees Overige gebieden Ontsluiting en toegankelijkheid Voorzieningen Toezicht en handhaving Branding en promotie Voorlichting en educatie Monitoring Gebiedsontwikkeling en organisatie 45 Hoofdstuk 4 Meerjaren uitvoeringsprogramma Inleiding Tijdelijke uitvoeringsstructuur Korte termijn uitvoeringsprogramma Overige, middellange termijn acties Kostenraming 54 Bijlage 1 Geïnterviewden en deelnemers 59 Bijlage 2 Motiefgroepen Definitie motiefgroepen Mentalitygroepen 65 Bijlage 3 Vigerend beleid 69 Bijlage 4 Voorgestelde maatregelen en acties 75 Bijlage 5 Principles for sustainable tourism in protected areas 79 Colofon 81 Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

7 Samenvatting Doelstelling Met de ontpoldering van de Noordwaard ten zuiden van Werkendam als uitwerking van de Planologische Kernbeslissing 'Ruimte voor de Rivier en de realisatie van het strategische Groenproject 'De Nieuwe Dordtse Biesbosch wordt een uitgelezen kans geboden om voor de gehele regio een optimale zonering tot stand te brengen voor de functies natuur, recreatie en toerisme overeenkomstig de doelstellingen uit het Beheer- en Inrichtingsplan van het Nationaal Park de Biesbosch (2004). Afgeleid van dit beheer- en Inrichtingsplan (afgekort BIP) is het doel van het onderhavige plan: het formuleren van beleid voor (natuurgerichte) recreatie in het plangebied, gericht op het creëren en beheren van voldoende en goede mogelijkheden voor verschillende soorten recreanten (motiefgroepen), zodat zij op een aantrekkelijke manier kunnen recreëren met respect voor de aanwezige en beoogde natuur- en landschapswaarden. Op basis van de resultaten uit de eerdere analyses en onder de randvoorwaarden geformuleerd in het BIP, staan voor het te schrijven beleidsplan recreatie en toerisme voor de hele Biesbosch regio de volgende vragen centraal: 1. Hoe kan de Biesbosch functioneren als recreatiegebied, waarbij natuurwaarden beschermd en ontwikkeld worden, respectievelijk hoe kan het toerisme in de Biesbosch ontwikkeld worden als economische en maatschappelijke drager binnen de randvoorwaarden van het Nationaal Park en de omringende gebieden? 2. Hoe kan de Biesbosch beter inspelen op maatschappelijke vragen en behoeften? 3. Kan de planvorming voor het Strategisch Groenproject en voor de Ontpoldering van de Noordwaard zodanig worden uitgewerkt en onderling afgestemd dat een bijdrage wordt geleverd aan de onder 1 en 2 genoemde aspecten? 4. Welke ruimtelijke zonering doet het meest recht aan de diverse functies? De ambitie is hoog. De deelnemende organisaties achten de Biesbosch regio van hoge kwaliteit en waarde, zowel landschappelijk, natuurlijk, recreatief-toeristisch. De wens is om daar ook nadrukkelijk op in te spelen en de kansen en mogelijkheden optimaal te benutten. Tegelijkertijd staat behoud en waar mogelijk versterking van de natuurlijke en landschappelijke kwaliteit centraal. Projectgebied Het projectgebied voor dit beleidsplan omvat het Nationaal Park de Biesbosch en haar omgeving binnen een straal van 5 tot maximaal 15 km. Het plangebied kent geen harde grenzen. Er wordt gewerkt vanuit een logische focus op de Biesbosch-regio. Uitgangspunten Voor het op te stellen beleidsplan zijn verschillende uitgangspunten geformuleerd. De belangrijkste zijn: De uitwerking vindt plaats binnen de doelen van het Beheer- en Inrichtingsplan (BIP) voor het Nationaal park. Voor onderhavig beleidsplan zijn Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

8 de doelen voor natuurbehoud en ontwikkeling, recreatief medegebruik en voorlichting en educatie relevant. Het beleidsplan speelt in op de in het BIP geformuleerde kansen en knelpunten. De uitwerking van het beleidsplan dient rekenschap te geven van de vigerende natuurwetgeving. Draagvlak verwerven en behouden bij alle betrokken partijen, organisaties, private bedrijven en werkgroepen is van groot belang. Dit beleidsplan is in drie fasen tot stand komen: onderzoek, ontwikkeling beleidsplan, uitwerking meerjarenplan en terugkoppeling. Bezoekers Anno 2008 komen ongeveer 1,5 miljoen bezoekers van divers pluimage naar de Biesbosch regio. Het profiel van de bezoeker aan de Biesbosch regio ziet er als volgt uit: Actieve recreant (fietsen, wandelen, watersporten) Inactieve recreant (zonnen, zwemmen, sociale contacten) Regionale herkomst Senioren of gezinnen met kinderen Hoog herhalingsbezoek Geen specifieke interesse in de natuur. De gemiddelde leeftijd van bootbezitters is tussen de 40 en 65 jaar, heeft een gemiddelde opleidingsniveau en kent een gemiddelde groepsgrootte van 2,9 personen. De bezoeker is betrokken bij de natuur en komt graag in een natuurgebied, in het bijzonder vanwege de aantrekkelijkheid en de rust. Wanneer wordt gekeken naar de herkomst van de bezoekers, zijn dit: 1. Lokale en regionale inwoners (dagrecreanten; inwoners gemeenten Dordrecht, Werkendam, Drimmelen, Geertruidenberg) 2. Dagtoerisme van elders (Zuid-Holland en westelijk deel Noord-Brabant) 3. Vakantiegangers (Zuid-Holland, Utrecht, Noord-Brabant) Motiefgroepen Staatsbosbeheer heeft de indeling in motiefgroepen, zoals uitgewerkt door Alterra, overgenomen. De indeling vormt een belangrijk uitgangspunt voor het recreatief beleid en de uitvoering daarvan: 1. Gezelligheid: gezellig samen met vrienden of familie op stap; de 'gezelligen' 2. Er tussen uit: even de batterij opladen; de 'rustzoeker' 3. Interesse voor gebieden: lekker er tussen uit en ook nog iets leren; de 'geïnteresseerden' 4. Volledig opgaan in planten- en dierenwereld: liefde voor natuur; de 'natuurvorser' 5. Uitdaging: de fysieke uitdaging wordt aangegaan; de 'uitdagingzoeker' Het aanbod Recreatie en toerisme in de Biesbosch regio bestaat in hoofdzaak uit watersport georiënteerde bedrijvigheid, inherent aan het karakter van de regio. In het projectgebied zijn er in ongeveer 18 jachthavens met een totale capaciteit van circa ligplaatsen. De verblijfsmogelijkheden in hotels zijn, met uitzondering van de stad Dordrecht (met 5 hotels), zeer beperkt. Ook op het gebied van (grotere) campings en bungalowparken is het aanbod beperkt: één in de Kurenpolder, twee bij Drimmelen en één op het zuidpuntje van het Eiland van Dordrecht. In het projectgebied liggen twee Biesbosch bezoekerscentra en een Biesbosch museum. Daarnaast zijn er enkele kleinere musea in Sliedrecht (Baggermuseum), Werkendam, Raamsdonksveer en Geertruidenberg. Voorts heeft Dordrecht meerdere grotere musea en te bezoeken culturele instellingen en bezienswaardigheden. In Dordrecht is ook een fraai NME centrum (Weizigt) en een stadsbezoekerscentrum 'Intree'. Op het gebied van cafés en restaurants is het aanbod ten zuiden van de Amer in kwantitatief opzicht redelijk, maar in kwalitatief opzicht beperkt. In het Werkendamse deel van de regio is het aanbod zowel in kwalitatief als kwantitatief opzicht beperkt. In Dordrecht is het aanbod in de stad zelf goed, maar buiten de stad beperkt. Per auto is het gebied goed bereikbaar, echter per openbaar vervoer matig tot slecht. Een aantrekkelijke vorm van openbaar vervoer is de fast ferry en waterbus die tussen de Drechtsteden en Rotterdam vaart. De Hollandse Biesbosch is één van de haltes die wordt aangedaan. De verhuurmogelijkheden van boten is redelijk, maar niet voldoende adequaat en aangepast aan deze tijd. Er zijn circa 13 bedrijven actief in de verhuursector. Vigerend beleid In een korte conclusie kan worden gesteld dat alle betrokken overheden en overige organisaties in hun beleid en voorgenomen plannen een aantal gezamenlijke uitgangspunten delen: Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

9 Het Nationaal Park De Biesbosch wordt als een belangrijke icoon beschouwd met als voornaamste doel behoud en verbetering van de kwaliteiten. Recreatieve ontwikkeling is beleidsmatig gewenst in de gebieden rondom het nationale park. Het Strategisch Groenproject en de Noordwaard bieden in principe deze ontwikkeling en vormt een belangrijke randvoorwaarde voor een verbeterde zonering van recreatie en toerisme in de regio. De ontwikkeling van de Noordwaard is primair ingegeven en uitgevoerd vanuit de planologische kernbeslissing Ruimte voor de rivieren. Natuur en recreatie liften daarop mee maar zijn ondergeschikt aan het primaire doel. Trends en ontwikkelingen Trends en ontwikkelingen als de recreatieftoeristische zoektocht naar een authentieke beleving en groeiende belangstelling voor recreatie dichtbij de leefomgeving en voor vaarrecreatie, bieden de Biesbosch regio als toekomstig nationaal natuur- en recreatiegebied veel kansen. Tegelijkertijd noodzaken deze ontwikkelingen ook tot het nemen van maatregelen om de toename in belangstelling in goede banen te leiden. Beleidsvisie De identiteit van de Biesbosch-regio is: Een uniek en dynamisch zoetwater-getijdengebied, een mysterieus en avontuurlijk Nationaal Park vol historie van strijd tussen mensen en water. De kernwaarden die onlosmakelijk aan de Biesbosch verbonden zijn, zijn: bijzondere natuur, uniek waterlandschap, varen, rust en stilte, de bever, mysterieus en avontuurlijk en cultuurhistorie in de vorm van verhalen en kleinschalige relicten. Het is een nat, 'zompig' en tegelijkertijd 'oer-hollands' natuurgebied dat hoofdzakelijk via het water toegankelijk is. De titel 'nationaal park' verleent de regio een bijzondere status, een bevestiging van voornoemde kernwaarden. Ambitie De Biesbosch-regio heeft allure, verdient bijzondere aandacht en de ontwikkeling van dit gebied wordt daarom met veel ambitie omkleed. Gegeven de status van Nationaal Park, de uitstraling en de wisselwerking tussen het nationale park en het omringende landschap in de Biesbosch-regio, is duurzaamheid het uitgangspunt voor de ontwikkeling van de gehele Biesbosch-regio. Doelgroepen De beoogde doelgroepen voor de Biesbosch-regio zijn in volgorde van belangrijkheid: 1. Bevolking in de nabije regio (0-10 km) 2. Dagjesmensen (10 km en verder, met name uit de Randstad en Brabantstad) 3. Watersporters (dagjesmensen uit omliggende jachthavens en toervaarders uit heel Nederland) 4. Verblijfstoeristen (heel Nederland) 5. Buitenlandse toeristen (m.n. dagjesmensen uit Vlaanderen, geïnteresseerden uit diverse landen) Voor speciale doelgroepen, zoals kinderen, minder validen en allochtonen, worden specifiek maatregelen genomen. Zonering Voor de zonering gelden de volgende uitgangspunten De natuurkerngebieden van het nationale park hebben als hoofdfunctie natuur. De recreatie wordt hier beperkt tot natuurgerichte vormen van recreatie binnen de draagkracht van de natuur. Vanaf de woonplaatsen, de recreatiegebieden en de entrees naar de natuurkerngebieden: van druk naar rustig naar stil: een natuurlijke overgang en gradiënt van onderdompeling en van intensieve naar extensieve recreatie worden aangebracht. De nieuwe gebieden (Noordwaard en de Nieuwe Dordtse Biesbosch) en de randen tussenzones worden passend binnen de gradiënt van intensief naar extensief ingezet om nieuwe recreatieve voorzieningen te realiseren met verschillende intensiteit en ieder zoveel mogelijk met een eigen karakteristiek en thematiek. Zonering geschiedt in principe door positieve maatregelen; aanbieden van alternatieve locaties en een goede informatieverstrekking. In de Biesbosch-regio mag in principe niet worden overnacht met uitzondering van de in te richten locaties en gebieden waar een aangepaste overnachtingsregeling van kracht is (paalkampeerplaatsen en afmeerlocaties). Natuurkerngebieden Grote delen van de Sliedrechtse, Dordtse en Brabantse Biesbosch zijn aangewezen als natuurkerngebieden. Deze delen vormen het natuurlijke hart van het Nationale Park. Het recreatief gebruik in de natuurkerngebieden is primair gericht op natuurbeleving. De rustzoekers', geïnteresseerden en de natuurvorsers zijn hier de primaire motiefgroepen. Recreatiekerngebieden Aan de randen van en in de wijdere omgeving van het park worden diverse mogelijkheden voor intensievere, landen watergebonden vormen van Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

10 recreatie, onder meer gericht op natuur- en landschapsbeleving, aangeboden. Reeds bestaande recreatiekerngebieden zijn: de Hollandse Biesbosch en Drimmelen. Nieuwe en verder te ontwikkelen recreatiegebieden zijn: de recreatiepoorten Noordwaard bij Werkendam, Knoop in t Land en de Elzen-Sterren-Schenkel. Uitloopgebieden De gebieden grenzend aan de stad of dorp worden optimaal toegankelijk gemaakt voor de bewoners die 'er even uit willen'; de 'gezelligen' en de 'rustzoekers'. Optimaal betekent in een samenhangend stelsel vanaf de voordeur tot in het buitengebied met een fijnmazige ontsluiting van gescheiden van autowegen (!) liggende wandelen fietspaden. Entrees Er worden twee soorten entrees onderscheiden: primaire of hoofdentrees en secundaire entrees. Voor alle entrees geldt dat ze naar symboliek, inrichting en enscenering een onmiskenbaar Biesbosch uitstraling dienen te krijgen. Iedere entree zal de (nietsvermoedende) bezoeker moeten bevestigen in het gevoel en idee aan de rand van een bijzondere bestemming te zijn aangekomen. Alle entrees bieden een set van voorzieningen aan waaronder parkeerplaatsen, informatievoorziening en waar mogelijk ondersteuning door horeca. Overige gebieden Voor de ontwikkeling van alle 'overige' gebieden geldt dat ze bij moeten gaan dragen aan de identiteit van de Biesbosch regio en de verbijzondering van de mogelijkheden voor natuur en landschapsbeleving. In de overige gebieden is de ontwikkeling gericht op het accommoderen van alle extensieve vormen van openluchtrecreatie, relatief laag in aantallen recreanten en gericht op beleving van natuur en landschap. Ontsluiting Een hoofdpunt van beleid is daarom deze waar mogelijk te verbeteren tot een logisch en samenhangend stelsel van verbindingen, zowel over land als over water, vanaf woonplaatsen, vanuit de recreatiegebieden en vanuit de entrees. Het realiseren van een fietsrondje Biesbosch door en langs de randen van het plangebied is daarbij één van de prioriteiten. Hiertoe zal een aantal waterknelpunten worden opgelost door het realiseren van fiets-voet-veerbindingen, waterbus en/of watertaxi, zoals tussen: Lage Zwaluwe - Jacominapolder Zuidhaven - Jacominapolder Drimmelen - Biesbosch Over het Wantij vanuit het centrum van Dordrecht naar Kop van t Land Toezicht en handhaving Het beleid is er op gericht het snelvaren sterk terug te dringen door drie maatregelen: aanbieden alternatieve locaties, verboden en toezicht. Tot voor kort was er geen duidelijke zonering en was de capaciteit voor handhaving onvoldoende om strikter op te treden. Om dit probleem op te lossen zullen alle handhavingkrachten in de regio gebundeld worden. Daarenboven wordt de handhavingcapaciteit uitgebreid. Branding en promotie Het doel van de branding is om de Biesbosch-regio als een bijzonder natuurgebied te positioneren en het maatschappelijk draagvlak voor behoud en bescherming ervan verder te ontwikkelen. Met respect voor de individuele belangen van de deelnemende organisaties, betekent dit dat voor de gehele Biesbosch regio in principe één Biesbosch logo gebruikt gaat worden met daaronder of daarnaast - en altijd in deze volgorde - ruimte voor de individuele organisaties. In overleg zou dit het huidige Nationaal Park logo kunnen zijn. Voorlichting en educatie Op hoofdlijnen kan het huidige beleid 'Voorlichting en Educatie' worden voortgezet met een zo sterk mogelijke nadruk op versterking van het gastheerschap, de samenwerking en een eenduidige presentatie van het nationaal park en de regio. Monitoring Naast het opstellen van en uitvoering geven aan het geformuleerde beleid is het van groot belang om de ontwikkelingen goed te volgen. Daarmee kan worden geëvalueerd in hoeverre het beleid ook daadwerkelijk en succesvol wordt uitgevoerd. In het verleden zijn door het NPOO verschillende onderzoeken uitgevoerd naar (watersport)recreatie in het nationaal park. Momenteel wordt wederom een nieuw watersport-onderzoek uitgevoerd. Binnen de gehele Biesbosch regio zijn tot op heden weinig cijfers beschikbaar over het recreatief-toeristisch gebruik. Aanbevolen wordt om met terugwerkende kracht zoveel mogelijk data te achterhalen en nieuwe ontwikkelingen goed te monitoren zodat de ontwikkeling van natuur, recreatie en toerisme goed in beeld kan worden gebracht. Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

11 Organisatie De integrale gebiedsontwikkeling in de Biesboschregio vraagt om een goede en stevige bestuurlijke en organisatorische structuur voor de coördinatie van gehele proces. Daarbinnen vormen recreatie en toerisme een belangrijke peiler en drager. De taken die de organisatie dient uit te voeren zijn: Regionale gebiedsontwikkeling; 'Proeftuin Duurzaam Toerisme' uitwerken Ontwikkeling van recreatief-toeristische mogelijkheden Financieringsmogelijkheden onderzoeken en binnenhalen Branding en promotie Biesbosch Regio Educatie en informatie Coördinatie, afstemming, overleg Handhaving clusters van maatregelen en projecten. Deze vijf zijn: 1. Vormgeving zoneringbeleid, inclusief bereikbaarheid, toegankelijkheid en beleefbaarheid 2. Uitwerking identiteit en gewenst imago door branding, marketing en promotie 3. Aanbodontwikkeling afgestemd op de gewenste zonering en op de mogelijkheden van de verschillende deelgebieden (Eiland van Dordrecht, Noordwaard, Drimmelen) 4. Uitwerking voorlichting, educatie, toezicht en monitoring 5. Organisatie en samenwerking De totale kosten voor de uitvoering van het korte termijn uitvoeringsprogramma komen uit op ca voor de periode najaar 2008, 2009 en In de kosten is de inzet van een extern bureau inbegrepen maar de inzet van de individuele organisaties en de kosten daarvan zijn hierin niet opgenomen. Omdat er in de Biesbosch-regio, met uitzondering van de watersport en in de Hollandse Biesbosch, nauwelijks sprake is van een toeristische traditie, er weinig grote ondernemers zijn en de ondernemers ook niet georganiseerd zijn, zal de voortrekkersrol voor regionale ontwikkeling voorlopig liggen bij de gezamenlijke overheden, Staatsbosbeheer en de schappen al dan niet bijeen gebracht in een nieuwe gezamenlijke organisatie. Uitvoeringsprogramma Bovenstaande beleidsvisie is vertaald naar een concreet uitvoeringsprogramma met projecten op de korte en langere termijn. Voor het meerjarenuitvoeringsprogramma zijn zeer veel ideeën, maatregelen en acties aangereikt. Om overzicht te hebben zijn al deze acties en voorstellen gecategoriseerd en ondergebracht in een vijftal peilers, Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

13 Hoofdstuk 1 Opgave 1.1 Inleiding Het Nationaal Park De Biesbosch en haar directe omgeving wordt gekenmerkt door een hoogwaardige natuur en bijzonder landschap. Mede om deze kwaliteiten vervult de regio sinds jaar en dag een belangrijke toeristisch-recreatieve functie. Jaarlijks komen ongeveer anderhalf miljoen bezoekers naar het Nationaal Park en haar omgeving om te wandelen, fietsen, varen, kanoën en te genieten van de kwaliteiten van het park en haar omgeving. In 1987 heeft een flink deel van de Biesbosch-regio, op grond van de bijzondere ecologische waarden als zoetwatergetijdengebied, de status van Nationaal Park in oprichting gekregen. Betrokken organisaties zijn toen gestart met het opstellen van een beheer- en inrichtingsplan. Bij het gereedkomen van dit plan, het zogenaamde BIP, in 1994 is het Nationaal Park de Biesbosch formeel opgericht. De hoofddoelstelling van het park ligt opgesloten in de aan alle Nederlandse Nationale Parken toegekende opdracht om natuurbehoud, natuurontwikkeling, recreatief medegebruik, voorlichting en educatie als ook wetenschappelijk onderzoek te behartigen. Door de jaren heen is daar op tal van manieren uitvoering aan gegeven. Overeenkomstig de afspraken is na tien jaar, in 2004, opnieuw een beheer- en inrichtingsplan (hierna afgekort tot BIP) opgesteld. Voor de recreatieve functies zijn daarin de volgende doelstellingen opgetekend: a. Het versterken en benutten van de specifieke mogelijkheden die het zoetwatergetijdenmoeras van het Nationaal Park biedt voor vormen van natuurgerichte recreatie. b. Het handhaven van de toegankelijkheid van de Biesbosch, waarbij een zoneringsbeleid van meer (aan de randen) naar minder (in de kern) natuurgerichte recreatie-activiteiten wordt gehanteerd c. Het positioneren van het Nationaal Park als natuurgericht recreatiegebied in combinatie met of in aanvulling op recreatieve mogelijkheden in de omgeving. Dit beleidsplan gaat over recreatie en toerisme in de hele Biesbosch regio: het Nationaal Park de Biesbosch én een groot gebied daaromheen. Door deze regionale benadering ontstaat ruimte om recreatie én natuur verder te ontwikkelen en te voorzien in maatschappelijke behoeften. Voor de recreatie(on)mogelijkheden en de natuurontwikkelingswensen in het gebied dat valt binnen het Nationaal Park is en blijft het vigerende Beheer- en Inrichtingsplan leidend. Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

14

15 Als vertaling van deze doelen zijn verschillende projecten opgenomen. Eén daarvan is om met de belanghebbende en betrokken overheden en organisaties in de directe omgeving een gezamenlijke beleidsplan recreatie en toerisme op te stellen, zodat er draagvalk is om de kansen en mogelijkheden op het gebied van natuurgerichte recreatie beter te benutten. In het algemeen gesteld is er een groot tekort aan openluchtrecreatieve mogelijkheden in het westen van het land waartoe ook de omgeving van Dordrecht en de Biesbosch-regio behoort. Door de verzilvering in de samenleving en daarmee de toename van de vrije tijd onder deze groeiende groep, neemt het genoemde tekort en daarmee de recreatiedruk op de aanwezige voorzieningen de komende decennia nog verder toe. Op grond van onder meer deze constatering is het Strategische Groenproject 'De Nieuwe Dordtse Biesbosch' op het Eiland van Dordrecht in ontwikkeling gebracht. Daarnaast krijgt in de directe omgeving van het Nationaal Park de Biesbosch de ontpoldering van de Noordwaard ten zuiden van Werkendam zijn beslag als uitwerking van de Planologische Kernbeslissing 'Ruimte voor de Rivier. Beide projecten staan een verbetering voor van de landschappelijke en natuurlijke kwaliteiten als ook een aanzienlijke verbetering van de recreatieve mogelijkheden. Daarmee wordt een uitgelezen kans geboden om voor de gehele regio een optimale zonering tot stand te brengen voor de verschillende vormen van recreatie en toerisme overeenkomstig de recreatiedoelstellingen uit het BIP. De voornoemde ontwikkelingen, alsmede de maatschappelijke trends en de veranderde recreatieve vraag, zijn aanleiding om de invulling van de recreatieve functies in en om het Nationaal Park de Biesbosch opnieuw tegen het licht te houden. Als eerste stap hiertoe is in 2007 een analyse uitgevoerd door het adviesbureau Leisureresult. Het rapport hierover, onder de naam De Biesbosch, evenwicht tussen natuur en recreatie, vormt een belangrijke voorverkenning voor dit nieuwe Beleidsplan Recreatie en Toerisme voor de gehele Biesbosch-regio. 1.2 Doel en vraagstelling Afgeleid van het Beheer- en Inrichtingsplan (2004) is het doel van dit plan (zie projectplan Beleid Recreatie & Toerisme in de Biesbosch, september 2007): het formuleren van beleid voor (natuurgerichte) recreatie in het plangebied, gericht op het creëren en beheren van voldoende en goede mogelijkheden voor verschillende soorten recreanten (motiefgroepen), zodat zij op een aantrekkelijke manier kunnen recreëren met respect voor de aanwezige en beoogde natuur- en landschapswaarden. Op basis van de resultaten uit de analyse van Leisuresult en onder de randvoorwaarden geformuleerd in het BIP, staan voor het te schrijven beleidsplan recreatie en toerisme voor de hele Biesbosch regio (zie par. 1.3) de volgende vragen centraal: 5. Hoe kan de Biesbosch functioneren als recreatiegebied, waarbij natuurwaarden beschermd en ontwikkeld worden, respectievelijk hoe kan het toerisme in de Biesbosch ontwikkeld worden als economische en maatschappelijke drager binnen de randvoorwaarden van het Nationaal Park en de omringende gebieden? 6. Hoe kan de Biesbosch beter inspelen op maatschappelijke vragen en behoeften? 7. Kan de planvorming voor het Strategisch Groenproject en voor de Ontpoldering van de Noordwaard zodanig worden uitgewerkt en onderling afgestemd dat een bijdrage wordt geleverd aan de onder 1 en 2 genoemde aspecten? 8. Welke ruimtelijke zonering doet het meest recht aan de diverse functies? De ambitie is hoog. De deelnemende organisaties achten de Biesbosch regio van hoge kwaliteit en waarde, zowel landschappelijk, natuurlijk, recreatieftoeristisch als wat betreft haar imago. De wens is om daar ook nadrukkelijk op in te spelen en de kansen en mogelijkheden optimaal te benutten. Tegelijkertijd staat behoud en waar mogelijk versterking van de natuurlijke en landschappelijke kwaliteit centraal. Dit is tot uiting gebracht in de beoogde effecten van het beleidsplan, die als volgt zijn geformuleerd: Een logische recreatieve infrastructuur, goed gezoneerd in de gehele Biesbosch-regio; Meer aantrekkelijke natuurgerichte recreatiemogelijkheden voor bezoekers uit de omliggende gemeenten, de Randstad en de regio; Verschillende mogelijkheden voor (natuurgerichte) recreatie in de Biesbosch, zodanig dat motiefgroepen worden gefaciliteerd; Een duidelijk onderscheid in soorten vaarwater en voldoende aanbod voor verschillende watersporters; Meer mogelijkheden voor landgebonden recreatie; Mogelijk nieuwe vormen van verblijfrecreatie in de natuur; Een aantrekkelijk perspectief voor de betreffende gemeenten en de sector recreatie en toerisme met respect voor de waarden van het gebied. Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

16 1.3 Het plangebied Het projectgebied voor dit beleidsplan omvat het Nationaal Park de Biesbosch en de aangrenzende omgeving binnen een straal van 5 tot maximaal 15 km. Dit is het gebied (zie bijgaand kaartbeeld 1.1) tussen de A27 (aan de oostzijde), de A15 aan de noordzijde tot aan de N3, vervolgens de Beneden Merwede tot aan de Kil, de Kil aan de westzijde tot aan het Hollands Diep, overgaat in de A16 aan de westzijde tot aan knooppunt Zonzeel en tenslotte de A59 aan de zuidkant tot aan de A27. De bebouwde kommen van Hardinxveld-Giessendam, Sliedrecht, Dordrecht en Geertruidenberg-Raamsdonksveer vallen dus ook binnen het plangebied. Het plangebied kent geen harde grenzen. Er wordt gewerkt vanuit een logische focus op de Biesboschregio. 1.4 Uitgangspunten Voor het op te stellen beleidsplan is een aantal uitgangspunten geformuleerd. Deze zijn: De uitwerking vindt plaats binnen de doelen van het Beheer- en Inrichtingsplan (BIP) voor het Nationaal park. Voor onderhavig beleidsplan zijn de doelen voor natuurbehoud en ontwikkeling, recreatief medegebruik en voorlichting en educatie relevant. Het beleidsplan speelt in op de in het BIP geformuleerde kansen en knelpunten. Voor de grote Noordwaard zijn veiligheid en doorstroming kaderstellend en wordt daarbinnen gezocht naar een zo groot mogelijke ruimtelijke kwaliteit, conform de Planologische Kernbeslissing. Op het Eiland van Dordrecht wordt De Nieuwe Dordtse Biesbosch ontwikkeld; een strategisch groenproject. Een deel van dit gebied valt onder de ecologische hoofdstructuur en is primair bedoeld als natuurontwikkeling; een ander deel heeft primair een functie als recreatiegebied. De uitwerking van het beleidsplan dient rekenschap te geven van de vigerende natuurwetgeving; Draagvlak verwerven en behouden bij alle betrokken partijen, organisaties, private bedrijven en werkgroepen is van groot belang; Waar mogelijk moeten resultaten uit de recreatiemonitor worden meegenomen; De resultaten uit de analyse van Leisuresult vormen het vertrekpunt voor het op te stellen beleidsplan. Uit de analyse van Leisuresult zijn de volgende speerpunten voor beleid naar voren gekomen: 1. De Biesbosch positioneren als één gebied; 2. Kiezen en overeenstemming over positionering; 3. Zonering en afstemmen faciliteiten hierop; 4. Meer ruimte voor ondernemers; 5. Verbeteren van de samenwerking; 6. Verbeteren bereikbaarheid, promoten centrale ligging; 7. Verbeteren marketing en promotie Aanvullend op de bovengenoemde uitgangspunten, zijn door de auteurs nog enkele punten toegevoegd die richting geven aan de aanpak en werkwijze van het project: Voor het opstellen van het beleidsplan wordt ook uitgegaan van de recreatievisie van Staatsbosbeheer; de beleidsdocumenten van de drie direct betrokken gemeenten en beide provincies, alsmede de rapporten van de beide Natuur- en Recreatieschappen. Uiteraard is dit materiaal kritisch tegen het licht gehouden op basis van trends en ontwikkelingen, ervaringen van het onderzoeksteam en gesprekken met betrokkenen. Daarnaast spelen de meningen en ideeën van de beheerders, lokale recreantenorganisaties en ondernemers in en om het gebied een belangrijke rol. Ook hier zal kritisch naar gekeken worden. Binnen deze groepen vormen de private partijen een bijzondere aandachtsgroep. Enerzijds omdat zij kunnen bijdragen aan (nieuwe) investeringen in het gebied, anderzijds omdat de marktsector thans een krachtige woordvoering en ondernemersorganisatie ontbeert. De werkwijze is gericht op het tot stand brengen van een positieve grondhouding ten aanzien van de ontwikkeling en uitvoering van het beleidsplan als ook het creëren van draagvlak voor een gezamenlijke uitvoering ervan. Dit betekent onder meer dat zorgvuldig wordt gecommuniceerd met alle betrokken organisaties, soms op individueel niveau en soms in groepsgesprekken of workshops. Duurzaamheid (zowel ecologisch als sociaal en economisch) vormt een belangrijke waarde in het project. Daarbij zal ook de 'European Charter of Sustainable Tourism in Protected Areas' van de Europarc Federation als leidraad worden beschouwd (zie bijlage 4). Deze dimensie vormt een bijzonder aspect in het beschouwen van de recreatiezonering, het onder-zoeken van de mogelijkheden en de voorstellen voor toekomstige voorzieningen en inrichtingsaanpassingen. Een belangrijk aspect vormt de ontwikkeling van het beleidsplan vanuit de optiek van de huidige en Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

17 toekomstige gebruiker. De zonering dient rekening te houden met de mensenwensen, nu en in de toekomst. Het Meerjarenplan, voortvloeiend uit het beleidsplan richt zich primair op uitvoerbare projecten voor de korte ( ) en middellange termijn (periode ). 1.5 Werkwijze Dit beleidsplan is in vier fasen tot stand komen: onderzoek, ontwikkeling beleidsplan, uitwerking meerjarenplan en terugkoppeling. Onderzoeksfase In deze fase zijn allerhande nota s, stukken en toeristisch informatiemateriaal bestudeerd. Daarnaast is de Biesbosch-regio bekeken door de bril van een (deskundige) bezoeker om te zien hoe dit gebied zich natuurlijk, landschappelijk en toeristisch-recreatief ontwikkeld heeft en welke kansen en mogelijkheden er liggen. Voorts is een analyse van gebruikersgroepen en beleid gemaakt en is met circa vijftien sleutelpersonen gesproken over recreatie en toerisme nu en in de toekomst in de Biesbosch-regio. Op basis van dit vooronderzoek is een eerste discussienotitie beschreven, welke is besproken met de begeleidende projectgroep. Ontwikkelingsfase beleidsplan Deze fase is gestart met een expertmeeting. Deze vond plaats op 20 februari tijdens een rondvaart door de Biesbosch. Vier experts op het gebied van branding & marketing, doelgroepenbeleid, waterrecreatie en Biesbosch-beleid in het verleden, heden en toekomst hielden inspirerende inleidingen met hun visie op deze beleidsonderdelen, De meeting werd bijgewoond door circa 40 personen, uiteenlopend van ondernemers tot actiegroepen en van ambtenaren tot uitvoerders in het veld. Deze expertmeeting vormde de basis voor twee workshops, één over watergebonden recreatie en één over landgebonden recreatie in de Biesbosch. Ook deze bijeenkomsten werden goed bezocht met resp. 35 en 25 deelnemers. De workshops werden gestart met een presentatie van de uitgangspunten en de onderzoeksresultaten en een samenvatting van de hoofdpunten van de expertmeeting. Vervolgens zijn de deelnemers aan de slag gegaan met gerichte opdrachten op het gebied van identiteit, zonering, productontwikkeling, marketing, voorlichting etc. Deze workshops leverde veel discussiepunten op waarover bestuurders dienen te besluiten en zeer veel ideeën voor het meerjarenuitvoeringsplan. De discussiepunten zijn op een stuurgroepvergadering besproken. Uitwerkingsfase Vervolgens is een eerste versie van het beleids- en meerjarenplan opgesteld. Deze eerste versie is eerst met de projectgroep en daarna met de stuurgroep besproken. Deze versie is daarnaast besproken met de besturen van de Natuur- en Recreatieschappen De Hollandse en de Brabantse Biesbosch, met de werkgroepen BIO en V&E, de Gebruikersraad en met het Overleg Orgaan van het Nationaal Park. Vervolgens is een tweede, min of meer definitief concept beleids- en meerjarenplan uitgewerkt. Ook deze versie is voorgelegd aan al deze organen en besturen. Tenslotte is deze definitieve versie van het Beleidsplan Recreatie en Toerisme voor de Biesbosch Regio tot stand gebracht. 1.6 Begrippen Hieronder wordt een korte beschrijving gegeven van enkele relevante begrippen die in het Beleidsplan Recreatie en Toerisme regelmatig gebruikt worden. Recreatie en toerisme In het advies van de Raad voor het Landelijk Gebied wordt een omschrijving gegeven voor 'recreatie en toerisme' en de samenhang tussen beide begrippen. 'Recreatie wordt in het algemeen omschreven als 'iedere activiteit die zich afspeelt in de (netto) vrije tijd'. Maar recreatie staat als begrip meestal niet op zichzelf en wordt vaak in verband gebracht met toerisme. Toerisme wordt in de regel omschreven als 'die vorm van vrijtijdsbesteding waarbij het reizen naar of het verblijven in een andere omgeving voorop staat'. De raad vindt dat recreatie en toerisme niet los van elkaar gezien kunnen worden, omdat activiteiten van zowel recreant als toerist vragen om een gelijksoortige beleidsmatige benadering en daaruit voortvloeiende voorzieningen. En de raad rekent daar gemakshalve ook de activiteiten toe van de buitenlanders die voor één of meerdere dagen een toeristisch bezoek aan ons land brengen. Daarom beschouwt de raad 'recreatie en toerisme' in dit advies als één begrip, ook waar in de tekst slechts over 'recreatie' wordt gesproken'. Duurzaam toerisme Duurzaam toerisme wordt gedefinieerd als een vorm van toeristische ontwikkeling die de eigen bestaansvoorwaarden niet aantast zodat ook toekomstige generaties bewoners en gasten van de bestemmingen kunnen genieten. Het is een vorm van toerisme die zowel mens, milieu als de lokale cultuur van de gastregio respecteert en die een globaal evenwicht brengt in deze drie dimensies. Het resulteert in een kwaliteitsverbetering waar alle Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

18 betrokken partijen baat bij hebben en is economisch rendabel. Beschikbaarheid Beschikbaarheid wordt gedefinieerd als de maat van het aanwezige aantal hectares bos- en natuurgebied en de mate van openstelling. Bereikbaarheid De mate waarin en de wijze waarop gebieden bezocht kunnen worden, omdat ze extern ontsloten zijn. Gaat om verbinding van gebieden vanuit de woonkern en onderlinge verbinding van gebieden. Bruikbaarheid De mate waarin gebieden geschikt zijn voor gebruik door bepaalde motiefgroepen/doelgroepen. Gebruikswaarde De mogelijkheid om een gebied direct te ervaren. De toegankelijkheid en de (on)mogelijkheden voor recreatieve activiteiten zijn mede bepalend voor de beleving van het landschap. De gebruikswaarde van eenzelfde gebied kan per motiefgroep verschillen. Attractiewaarde De specifieke, onderscheidende kwaliteiten van een gebied, de USP s. Deze attractiewaarde kan, vanuit de vrager geredeneerd, per motiefgroep verschillen. Belevingswaarde De beleving van het landschap is volgens een methode van Alterra te herleiden tot een aantal meer fysiek/ruimtelijke kwaliteiten zoals natuurlijkheid, reliëf, historische kenmerkendheid, horizonvervuiling, stedelijkheid en geluidsbelasting. Van deze kenmerken van het landschap is vastgesteld dat ze grote invloed hebben op de waardering van het landschap. Narratieve waarde Het geheel van verhalen over gebieden die de kwaliteit van de beleving mede bepalen. Dagtocht Het CBS omschrijft een dagtocht als een recreatieve activiteit waarvoor men ten minste twee uur van huis is, zonder dat daarbij een overnachting elders plaatsvindt. Een dagtocht zijn dus uitstapjes vanuit de eigen woning, school, kantoor of fabriek en uitstapjes vanuit de woning van familie, kennissen of vrienden - waar men al dan niet logeert - mits deze zelf aanwezig zijn. Geen dagtocht zijn bezoek aan familie, kennissen of vrienden; uitstapje vanuit een vakantieadres: woning van familie, kennissen of vrienden die zelf niet thuis zijn, hotel, pension, recreatiebungalow, camping, tweede woning, (sta)caravan, 'geruilde' woning e.d. Motiefgroepen Gebaseerd op de theorie aangaande verschillende recreatieve modaliteiten, toegepast in verschillende onderzoeken, heeft Alterra een onderscheid gemaakt in verschillende motiefgroepen. Een motiefgroep is een beschrijving van een groep recreanten die zich t.o.v. andere recreanten onderscheidt door het motief waarmee ze een gebied bezoeken. Motieven kunnen worden vertaald naar wensen t.a.v. de belevingssfeer. Aldus zijn op basis van de recreatieve modaliteiten 5 recreatieve motiefgroepen gedefinieerd: 1. Gezelligheid: gezellig samen met vrienden of familie op stap (fietsen, wandelen, paard rijden, barbecues, spelen, varen, zonnen) 2. Er tussen uit: even de batterij opladen (fietsen, wandelen, vissen, varen, paard rijden) 3. Interesse voor gebieden: lekker er tussen uit en ook nog iets leren (fietsen, wandelen, varen, struinen, natuurstudie) 4. Volledig opgaan in planten- en dierenwereld: liefde voor natuur (wandelen, duiken, varen, struinen, natuurstudie) 5. Uitdaging: de fysieke uitdaging wordt aangegaan (paard rijden, joggen, mountainbiken, skeeleren, zwemmen, kanoën) Tussen haakjes staan de activiteiten vermeld die in een duidelijk verband worden geassocieerd met het desbetreffende motief. Het is overigens van belang om te beseffen dat aan één en dezelfde activiteit verschillende motieven dan wel een set van motieven ten grondslag kunnen liggen. Een vaartocht door de Biesbosch kan worden ondernomen om bij te komen van een drukke werkweek én om samen te zijn met familie of vrienden. Op gaan in de natuur door bijvoorbeeld te vogelen geschiedt in veel gevallen ook met een groep gelijkgestemden onder meer om met elkaar van gedachten te kunnen wisselen over hetgeen is waargenomen en om na afloop gezellig iets te drinken. 1.7 Leeswijzer Dit concept beleidsplan is als volgt opgebouwd: na deze inleiding wordt in hoofdstuk 2 recreatie en toerisme in en om de Biesbosch Drimmelen in algemene zin, maar zowel objectief als subjectief, beschreven. Daarin wordt ook beschreven welke motiefgroepen het gebied of welk deelgebied op welke wijze gebruiken. Ook het relevante overheidsbeleid en Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

19 de voorgenomen nieuwe ontwikkelingen komen in dit hoofdstuk kort ter sprake. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met conclusies en strategische vragen welke centraal staan in het beleidshoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 wordt het meerjarenuitvoeringsprogramma beschreven in de vorm van acties en projecten, prioriteiten, planning, kosten. In dit hoofdstuk komt ook kort een tijdelijke uitvoeringsstructuur en een mogelijk financieringsvoorstel aan de orde. Kort en tijdelijk omdat deze onderdelen geen integraal onderdeel uitmaken van dit beleidsplan. Deze aspecten komen uitvoerig aan de orde in een parallel lopend traject rondom de organisatiestructuur voor de Biesbosch-regio. Om de leesbaarheid van dit beleidsplan te bevorderen is zoveel mogelijk achtergrondinformatie in bijlagen geplaatst. Dit betreft onder meer: deelnemers aan diverse bijeenkomsten, de algemene trends in het toerisme, een verhandeling over de relatie tussen traditionele doelgroepen, mentalitygroepen van Motivaction en motiefgroepen van Staatsbosbeheer, de beoordeling van de potentiële projecten. De essentie van dit plan is weergegeven in de samenvatting. Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

21 Hoofdstuk 2 Beschrijving 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een beknopt overzicht gegeven van het huidige aanbod, een definitie en analyse van de doelen motiefgroepen, de trends en de voornaamste kaderstellende beleidsdocumenten. Het hoofdstuk wordt afgerond met een SWOT-analyse en enkele conclusies en strategische vraagstukken. 2.2 Het aanbod In deze paragraaf wordt een beknopt overzicht gegeven van de beschrijvingen van het huidige aanbod zoals deze in de verschillende onderzoeken zijn opgetekend. Het aanbod wordt allereerst feitelijk beschreven, gevolgd door een beschrijving vanuit de optiek van de bezoeker met de begrippen beschikbaarheid, bruikbaarheid ed., die in het eerste hoofdstuk gedefinieerd zijn Het feitelijke aanbod Het aanbod wordt beschreven op basis van vier dimensies uit de toeristisch recreatieve keten; verblijf, vermaak, verteer en vervoer. Verblijf: aantal en capaciteit Voor de verblijfstoerist met een eigen boot zijn de mogelijkheden goed in de verschillende jachthavens. In het projectgebied zijn er in ongeveer 18 jachthavens met een totale capaciteit van circa ligplaatsen. Ook in grote delen van het Nationaal Park is overnachting op de eigen boot mogelijk voor een maximale periode van 3 dagen. De handhaafbaarheid daarvan is lastig, zo niet onmogelijk. De verblijfsmogelijkheden in hotels zijn, met uitzondering van de stad Dordrecht (met 5 hotels), zeer beperkt:. Alleen bij de Kop van t Land, Spieringsluis, in Made en Geertruidenberg zijn kleine hotelletjes en daarnaast is er in De Hollandse Biesbosch een groot Stayokay-hotel. Ook op het gebied van (grotere) campings en bungalowparken is het aanbod beperkt: één in de Kurenpolder, twee bij Drimmelen en één op het zuidpuntje van het Eiland van Dordrecht. Kleinere campings zijn er meer: 7 aan de Brabantse kant en 4 aan de Dordtse zijde. Bed&Breakfast is eveneens redelijk in opkomst met 6 Brabantse adressen, 9 adressen op het Eiland van Dordrecht en 1 adres in Sliedrecht. Vermaak: kwaliteit en kwantiteit: Zoals reeds vermeld zijn er in het projectgebied twee Biesbosch bezoekerscentra en een Biesbosch museum. Daarnaast zijn er enkele kleinere musea in Sliedrecht (Baggermuseum), Werkendam, Raamsdonksveer en Geertruidenberg. Voorts heeft Dordrecht meerdere grotere musea en te bezoeken culturele instellingen en bezienswaardigheden. In Dordrecht is ook een fraai NME centrum (Weizigt) en een stadsbezoekerscentrum 'Intree'. Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

22 In de Biesbosch-regio zijn, met uitzondering van de stad Dordrecht nauwelijks attracties te vinden. Het vermaak is vooral geconcentreerd rondom de haventjes, enkele te bezoeken bedrijven(circa 6) en gebouwen, een golfbaan, sauna, een overdekte kinderspeelhal (Lage Zwaluwe), enkele zwembaden en dergelijke voorzieningen. In Dordrecht is uiteraard meer vermaak te vinden in de vorm van theater, bioscopen, zwembaden, skibaan, culturele instellingen, stadswandelingen, schaatsbaan etc. Ook op evenementengebied is het aanbod in de Biesbosch-regio, met uitzondering van Dordrecht (met Boekenmarkt, Kerstmarkt, Dordt in Stoom, Wantijconcerten, Open Monumentendag, Poppentheaterfestival ed.), beperkt. In Drimmelen is een wielerronde en vlaggetjesdag, in Sliedrecht een Festivalmarkt, in Geertruidenberg zijn vestingdagen en een braderie en in Werkendam vindt jaarlijks een wielerronde plaats en wordt er tweejaarlijks een open havendag georganiseerd. Verteer: diversiteit en kwantiteit: Op het gebied van cafés en restaurants is het aanbod ten zuiden van de Amer in kwantitatief opzicht redelijk, maar in kwalitatief opzicht beperkt. In het Werkendamse deel van de regio is het aanbod zowel in kwalitatief als kwantitatief opzicht beperkt. In Dordrecht is het aanbod in de stad zelf goed, maar buiten de stad beperkt. Vervoer Per auto is het gebied goed bereikbaar, echter per openbaar vervoer matig tot slecht. De Biesbosch regio is per trein en streekbus eigenlijk alleen vanuit Dordrecht met aansluitend vervoer naar de Hollandse Biesbosch of naar Werkendam bereikbaar. Daarnaast zijn er nog beperkte mogelijkheden met de trein en streekvervoer vanuit de stations Lage Zwaluwe en Breda. In de weekenden en in het hoogseizoen heeft het streekvervoer in het Brabantse deel een te lage frequentie om als serieus vervoermiddel beschouwd te worden. Een aantrekkelijke vorm van openbaar vervoer is de fast ferry en waterbus die tussen de Drechtsteden en Rotterdam vaart. De Hollandse Biesbosch is één van de haltes die wordt aangedaan. Het fietsroutenetwerk is in de gehele Biesbosch regio redelijk goed ontwikkeld en sluit rondom het water ook goed op elkaar aan. Aanvullingen op dit gebied zijn alleen mogelijk als er meer veerdiensten zijn of door thematische routes te ontwikkelen. Op wandelgebied zijn er eveneens veel mogelijkheden, maar het is moeilijk om er goed inzicht in te krijgen. Goede en aantrekkelijke routes liggen er in de Hollandse Biesbosch, op het Eiland van Dordrecht langs de Nieuwe Merwede en in de Elzen. Ook in het Werkendamse deel van de Biesbosch zijn enkele fraaie wandelroutes, vooral bij de Spieringsluis, rond het museum en in het natuurkerngebied. Aan de zuidkant van de Amer zijn de wandelmogelijkheden beperkt. Door de Biesbosch regio lopen voorts twee lange afstandswandelroutes (het Floris-V en het Waterliniepad). Echter er is weinig samenhang in het hele wandelnetwerk. Op het gebied van rondvaarten en excursies zijn er veel mogelijkheden. In de Biesbosch zijn zo n negen bedrijven actief en daarnaast zijn er in de stad Dordrecht nog enkele rondvaartbedrijven. Rondvaartboten en uitstapjes zijn er in allerlei soorten en maten, van zeer klein tot groot, van kort tot lang, van sober tot een compleet verzorgd evenement. Bovendien zijn er veel tochten die gecombineerd worden met een wandeling of natuurexcursie onder leiding van gidsen. Alle natuurexcursies worden jaarlijks in één totaal programma, in de vorm van een Nationaal Park Vakantiekrant aangeboden De verhuurmogelijkheden van boten is redelijk, maar niet voldoende adequaat en aangepast aan deze tijd. Er zijn circa 13 bedrijven actief in de verhuursector. Op het gebied van fluisterboten en kano s is het aanbod redelijk, maar op het gebied van sloepen, kleine en grote jachten beperkt Door de ogen van. In aanvulling op de feitelijke beschrijving wordt navolgend een aanvullende beschrijving gegeven door de ogen van de bezoeker, beschreven naar verschillende gebruikerswaarden. Beschikbaar. De regio van het Nationale Park de Biesbosch kent verschillende grotere landschappelijke eenheden. Allereerst bestaat de kern van het gebied uit het Nationaal Park met een groot aantal hectares nat natuurgebied. In haar aard is het gebied toegankelijk via het water en maar beperkt te bezoeken via land. Daarnaast zijn bepaalde delen van de Dordtse en Sliedrechtse Biesbosch aangewezen als kerngebieden met een beperkt regime van openstelling. Als vaargebied biedt de Biesbosch regio bijzonder veel mogelijkheden, voor nagenoeg ieder wat wils. Het gebied kent een zekere zonering waarin de kerngebieden worden ontzien onder meer omdat ze voor de grotere vaartuigen en/of gemotoriseerd Beleidsplan Recreatie en Toerisme Nationaal Park de Biesbosch en omgeving. Definitief concept d.d

Nog meer weergeven