6.1 Doelgroepen 25 werken wij, de Twentse gemeenten en waterschap Regge en Dinkel, nog intensiever

Transcriptie

1

2

3 in het kort Inhoudsopgave Taak 2.0 Doelen Samenwerking moet er ook voor zorgen dat prioriteit hebben. Daarbij telt niet alleen de 1 Inleiding 2 6 Communicatie 24 Na het afvalwaterakkoord uit 2009 (TAAK) Gemeenten en waterschap zijn er van over- de organisaties minder kwetsbaar worden. omvang van de mogelijke winst, maar ook 1.1 TAAK Doelgroepen 25 werken wij, de Twentse gemeenten en waterschap Regge en Dinkel, nog intensiever tuigd dat verdere samenwerking nodig is. Naast het bereiken van kostenbesparingen Strategie aspecten zoals haalbaarheid, snelheid en benodigde investeringen. 1.2 Bestuursakkoord Water Waarover te communiceren Aanpak 26 samen. Daarmee wordt meer gerealiseerd voor de inwoners en bedrijven gaat elke gemeente en het waterschap ook afzonderlijk de doelmatigheid en efficiëntie Slimme keuzes maken en resultaatgericht werken, daarmee gaan we de doelen Monitoring 1.4 Doel van dit rapport 3 7 Planning 28 in Twente. verbeteren. De doelen van samenwerking bereiken. Dat doen we al, maar dit kan nog Waterwinst, blijft niet steken in 2 Visie Prioriteit van winstkansen 29 Aanleiding zijn de 3 K s: Kosten besparen, Kwaliteit verbeteren en Kwetsbaarheid verminderen. beter als we naast inzetten op kosten besparen, kwaliteit verbeteren en kwetsbaarheid mooie woorden. Om dat zeker te stellen houden we de voortgang goed in de 2.1 Doelen Strategie Jaarprogramma s Werkplannen 31 In 2009 hebben we een kansenboek opgesteld verminderen, meer innoveren en zorgen gaten. Het zal lastig zijn om alle resultaten 2.3 Ambitie 8 en een afvalwaterakkoord gesloten: het Kosten besparen voor samenwerking tussen overheden, meetbaar en aantoonbaar te maken. Toch 2.4 Werkwijze 8 Literatuur 32 Twents Afvalwaterakkoord (TAAK). De toen nog theoretische kansen uit het kansenboek De kosten van de afvalwaterketen stijgen het komende decennium, maar we willen ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen (4 O s). Ofwel: Om zo snel proberen we dat. In het rapport Waterwinst, is aangegeven hoe we dat doen. 3 Monitoring 10 Bijlagen zijn inmiddels voor een deel omgezet in concrete activiteiten. Maar we kunnen de stijging zo klein mogelijk houden ( minder meer ). De doelstelling is een mogelijk resultaten te bereiken gaan we doen en vernieuwen. Dit betekent ook dat Actie! 3.1 Doelen van monitoren Monitoren van de activiteiten 11 Bijlage A Afkortingen 34 Bijlage B Kostenverdeling 34 meer doen. In het Bestuursakkoord Water kostenbesparing tenminste naar rato van we niet eerst denken over nieuwe organisatie - Genoeg gepraat en geschreven, het is tijd 3.3 Monitoren van de resultaten 11 Bijlage C Jaarprogramma 36 uit 2011 is afgesproken dat waterschappen de landelijke doelstelling volgens het structuren, maar gebruik maken van het om te versnellen. In Waterwinst, Bijlage D Begroting 38 en gemeenten vanaf miljoen Bestuursakkoord Water. Dit moet in 2020 bestaande Twents Waternet. Tevens behouden staat al het jaarprogramma voor We 4 Organisatie 14 per jaar besparen. Zodoende kan een groot zijn bereikt. we de lokale horizontale samenwerking. Dit weten wat ons te doen staat. In Waterwinst, 4.1 Bestuurlijk platform 15 Colofon 39 deel van de verwachte lastenstijging worden zijn de samenwerkingsverbanden tussen hebben we ook vastgelegd 4.2 Ambtelijk platform 15 voorkomen. De 14 Twentse gemeenten Kwaliteit verbeteren gemeenten, gericht op doelmatigheid, die hoe we samenwerken, wat de algemene 4.3 Adviesgroep 16 en waterschap Regge en Dinkel zijn er van De kwaliteit van het afvalwaterketenbeheer breder zijn dan de afvalwaterketen. We kosten van de samenwerking zijn en hoe 4.4 Werkplaatsen 16 overtuigd dat een aanzienlijk deel van de moet behouden blijven en waar mogelijk versterken de verticale synergie (bijvoorbeeld we deze kosten verdelen. Daarbij hebben 4.5 Financiële organisatie 19 besparingen door samenwerken wordt worden verbeterd. Doelstelling is dat riolering-zuivering) en proberen zoveel we erop gelet dat deze kosten evenredig bereikt. Daarom kiezen wij ervoor om de inwoners en bedrijven het beheer ervaren mogelijk rendement te halen uit afstemming over de burgers worden verdeeld, ongeacht 5 Financiën 20 samenwerking verder te intensiveren en meer als een waardevolle dienst en dat het tussen de organisaties, belangengroepen waar in Twente iemand woont. Met de 5.1 Soorten kosten 21 te bereiken. In het rapport Waterwinst, beheer bijdraagt aan een goede werk- en en vakgebieden. Dit laatste noemen we handtekeningen onder dit akkoord staat er 5.2 Uitgangspunten 21 is beschreven hoe we dat doen. leefomgeving. diagonale synergie. Uiteindelijk bereiken niets meer in de weg om verder te gaan 5.3 Verdeling van algemene kosten 22 En we sluiten opnieuw een akkoord, waar - we voor burgers en bedrijven meer met met het creëren van meer. 5.4 Verdeling voorbereidingskosten 22 mee alle Twentse gemeenten en het water- Kwetsbaarheid verminderen hetzelfde geld of hetzelfde met minder geld. 5.5 Uitvoerings- en exploitatiekosten 23 schap zich conformeren aan dit plan voor De afvalwaterketen moet minder kwetsbaar Om snel resultaten te boeken beginnen we 5.6 Verdeling kosten met andere organisaties 23 een nog succesvollere samenwerking. Dit worden, zodat bijvoorbeeld de gevolgen van met de meest kansrijke ideeën. Nog in 2012 akkoord noemen we Waterwinst,. klimaatverandering worden opgevangen. bepalen we welke winstkansen de hoogste

4 1. Inleiding 1.1 TAAK of werkeenheden effectief en doelmatig Dit document is bedoeld: Naar aanleiding van het Bestuursakkoord worden samengewerkt. Als basis voor de besluitvorming door de Dit rapport beschrijft de Twentse wijze van Waterketen 2007 [1] hebben de 14 Twentse gemeenten en waterschap Regge en 1.3 Twentse bestuurders; Als leidraad voor de uitvoering door de samenwerken in de afvalwaterketen. Na het afvalwaterakkoord uit 2009 (TAAK) willen wij, de Twentse gemeenten en waterschap Regge en Dinkel, nog intensiever samenwerken, om daarmee meer te realiseren voor de inwoners en bedrijven in Twente. Dinkel de optimalisatiekansen in de (afval) watersystemen verkend. De kansen zijn samengevat in het Twents Kansenboek Ketenoptimalisatie [2] (TKK). In 2009 zijn afspraken gemaakt over het uitwerken en benutten van de kansen. Dit is vastgelegd in het Twents afvalwaterakkoord (TAAK). Hiermee was Twente de eerste regio die het Bestuursakkoord Waterketen had uitgewerkt in een regionaal akkoord. De theoretische kansen uit het TKK en TAAK zijn inmiddels voor een deel omgezet in concrete activiteiten. 1.2 Bestuursakkoord Water Naast het beperken van investeringen zal een aanzienlijk deel van de besparingen door samenwerken kunnen en moeten worden bereikt. Daarom kiezen de 14 Twentse gemeenten en waterschap Regge en Dinkel ervoor om de samenwerking verder te intensiveren. In dit rapport is beschreven hoe dat gebeurt. Het is de vervolgstap van het TKK en TAAK. De nieuwe afspraken worden weer bestuurlijk vastgelegd in een Twents afvalwaterakkoord: het. heeft tot doel om voor burgers en bedrijven meer te bereiken met hetzelfde geld of hetzelfde bereiken met minder geld. ambtenaren van de 14 Twentse gemeenten en waterschap Regge en Dinkel; Ter informatie voor de landelijke beleidsmakers, die de voortgang monitoren; Als een van de bronnen voor het informeren van inwoners en bedrijven. Markeringen in de tekst In dit rapport is gebruik gemaakt van de volgende markeringen: De kaders bevatten toelichtingen op de hoofdtekst; In 2011 is het landelijke Bestuursakkoord Ofwel: het realiseren van Waterwinst, bron [nummer] Nummers tussen vierkante Water [3] gesloten. Hierin is afgesproken dat mede door samenwerking. Dit akkoord haken verwijzen naar documenten in de waterschappen en gemeenten vanaf 2020 geldt tot en met literatuurlijst op blad 32; 380 miljoen per jaar besparen, zodat een deel van de verwachte lastenstijging wordt 1.4 Doel van dit rapport In bijlage A staan de verklaringen van gebruikte afkortingen. voorkomen. Waterschappen en gemeenten Met deze beschrijving van de Twentse wijze moeten dit realiseren door: van samenwerken willen we de bestaande samenwerking waarborgen, intensiveren en Het beheer verder te professionaliseren, nog resultaatgerichter maken. Randvoor- kennis en capaciteit te bundelen waarden voor het goed functioneren van de (regionale aanpak); samenwerking zijn: Te focussen op kennis en innovatie; Verbeteren van de werkprocessen; Bestuurlijke borging van de samenwerking Kosteneffectievere investeringsbeslissingen en in de afvalwaterketen; Efficiënter uitvoeren van operationele taken. Helderheid over de werkwijze, organisatie, financiën en planning; Om de voortgang te monitoren zijn mijl- Communicatie over de wijze van palen gedefinieerd. Op 31 december 2012 samenwerking; moet er in meer dan 75% van de kringen Resultaatgericht zijn. 2 3

5 2. Visie Twente was een van de voorlopers bij de samenwerking tussen gemeenten en waterschap. We hebben een eigen visie en eigen regionale werkwijzen. Tegelijkertijd kijken we om ons heen en proberen we te leren van de initiatieven in andere regio s. Er is veel bereikt, maar het kan nog beter. Onze visie is dat we nog beter en efficiënter de doelmatigheid en efficiëntie moeten onze diensten aan burgers en bedrijven verbeteren om het besparingsdoel te kunnen en zullen leveren. Door nog intensiever bereiken. De doelen van samenwerking zijn, samen te werken, sneller te innoveren overeenkomstig het bestuursakkoord, de 3 en door te leren van anderen gaan we geld K s: kosten besparen, kwaliteit verbeteren en besparen en de dienstverlening verder kwetsbaarheid verminderen. verbeteren. Met onze soepele samenwerking kunnen we een voorbeeld zijn voor andere Kosten besparen Nederlandse regio s. De kosten van de afvalwaterketen zullen het komende decennium verder stijgen. 2.1 Doelen Mede door samenwerking moet deze Samenwerking is geen doel maar een middel. kostenstijging zoveel mogelijk worden Gemeenten en waterschap zijn ervan over - voorkomen ( minder meer ). De doelstelling tuigd dat verdere samenwerking nodig is om voor gemeenten en waterschap is om het besparingsdoel uit het bestuursakkoord de voorziene kostenstijging te beperken, te bereiken. Dat wil niet zeggen dat samenwerking naar rato van de landelijke doelstelling. voldoende is. Elke gemeente en De besparing moet in 2020 zijn bereikt en het waterschap zullen ook afzonderlijk wordt gemeten ten opzichte van Besparing lasten: ca. 25% Besparing door samenwerking Besparing individuele organisaties Autonome lastenstijging: 100% Huidige lasten Kwaliteit verbeteren De kwaliteit van het afvalwaterketenbeheer moet behouden blijven en waar mogelijk verbeterd worden. Doelstelling is dat inwoners en bedrijven het beheer ervaren als een waardevolle dienst en dat het beheer bijdraagt aan een goede werk- en leefomgeving. Kwetsbaarheid verminderen De afvalwaterketen moet minder kwetsbaar worden, zodat bijvoorbeeld de gevolgen van klimaatverandering kunnen worden opgevangen. Samenwerking kan en moet er ook voor zorgen dat de beheerorganisaties minder kwetsbaar worden. 2.2 Strategie Kosten besparen en kwaliteit verbeteren vergt optimalisatie en het maken van keuzes. In Twente is al veel bereikt door processen beter op elkaar af te stemmen (OAS-projecten). Voor verdere optimalisatie is meer nodig, zoals het bundelen van sommige activiteiten, doelmatiger investeren en betere of goedkopere methoden toepassen. Mede daarom wordt sterk ingezet op innovatie. Kosten Tijd 2020 Kostendoelstelling 4 5

6 Toelichting Voorbeelden van gerealiseerde samenwerkingsprojecten Het waterschap en de gemeente Tubbergen hebben gezamenlijk een studie naar optimalisatie in de afvalwaterketen uitgevoerd en bedrijven en aan de doelmatigheid (diagonale synergie). Dit wordt gezien Toelichting Voorbeelden van gerealiseerde samenwerkingsprojecten (OAS). Door samen werking wordt als het verduur zamen van de stedelijke Gemeente Losser en het een besparing van ,- waterkringloop, door het verbinden van de waterschap Regge en Dinkel gerealiseerd. Door extra maatregelen 4O s: overheden, ondernemers, onderwijs- hebben gezamenlijk geïnvesteerd in te treffen op de zuivering kunnen en onderzoeksinstellingen. maatregelen. De maatregelen waren duurdere maatregelen in het gericht op het verminderen van de rioolstelsel achterwege blijven. Principes vuilemissie met 80%. Deze inspanning Er wordt gewerkt met de volgende werd noodzakelijk geacht vanwege het principes: kwetsbare ontvangende oppervlaktewatersysteem van de Dinkel. De kosten Voortbouwen op sterkten van de bovenwettelijke maatregelen Innovatie met 4 O s In Twente is de brede benadering in theorie (boven de gemeentelijke basisinspanning) Een speerpunt van de strategie is innoveren ingevuld (Twents Kansenboek Keten- worden gezamenlijk gedragen (ieder 50%). door samenwerking tussen overheid, onder - optimalisatie [2] ), maar ook reeds in de nemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen. dagelijkse praktijk. Het Kristalbad is een Tussen Hengelo en Enschede is een Er wordt naar gestreefd om onderzoeken, goed voorbeeld daarvan. Dergelijke goed- watermachine gerealiseerd; het Kristalbad. haalbaarheidsstudies, pilots en ook projecten lopende activiteiten willen we behouden. Effluent van de rwzi Enschede wordt samen met ondernemers, onderwijs- en/of geëcologiseerd en bij hevige neerslag onderzoeksinstellingen uit te voeren. Bestaande initiatieven uitbouwen wordt het water hier langer vastgehouden. Er bestaan al diverse initiatieven om inno- De stad Hengelo heeft hierdoor minder Verbinden van systemen en de 4 O s vaties of doelmatigheidsverbeteringen in wateroverlast en er is een ecologische Optimalisatie in de afvalwaterketen is meer het afvalwaterketenbeheer door te voeren. verbindingszone gerealiseerd. dan het verbeteren van de riolering en de Uitbouwen hiervan is vaak eenvoudiger dan zuivering. Gemeenten en waterschap hanteren nieuwe opstarten. In Ootmarsum (gemeente Dinkelland) een driedimensionale benadering. wordt gestuurd op de inname van Optimalisatie binnen de riolering en binnen Dit betekent: bestaande initiatieven clusteren, afvalwater naar de rwzi door inzet zuiveringen (horizontale synergie) is gang- kennis en kunde rond een thema bundelen van een gemeenschappelijke buffer. baar. Ook worden riolering en zuivering en uitbouwen en horizontale projecten Hiermee worden ,- aan steeds beter op elkaar afgestemd (verticale verbreden richting verticaal (bijv. van riolering investeringen bespaard. synergie). Onderdeel van de strategie is het naar zuivering) en/of diagonaal (bijv. van betrekken van andere werkvelden en stake - riolering naar onderzoek). De gemeente Almelo maakt voor het holders, die kunnen bijdragen aan een spoelen van een aantal bergbezink- verbetering van service aan bewoners leidingen gebruik van water van het waterschap en Rijkswaterstaat, waardoor er werd bespaard op de spoelsystemen. 6

7 Inhoud voor vorm Het accent ligt op doen en vernieuwen en niet op het vormen van nieuwe (organisatie) structuren. Het vormen van nieuwe organisatiestructuren kan vastlopen in discussies over risico s en verantwoordelijkheden. Doen en vernieuwen geeft energie en resultaten. Voldoen aan mijlpalen Als stok achter de deur komt er mogelijk aanvullende wetgeving om partijen te dwingen tot samenwerking en besparingen. Daarom moeten de landelijk opgelegde mijlpalen worden gehaald. Vanuit de regio laten we zien dat er stappen voorwaarts gezet worden, zodat blauwdrukken vanuit hogere overheden voorkomen worden. Daarnaast worden de mijlpalen gezien als een nuttig monitoringsinstrument waar ook Twente aan wil voldoen. De intentie is om de mijlpalen richtinggevend te laten zijn. Geen blauwdruk denken De gemeenten willen de lokale, horizontale synergie behouden. Ook deze samenwerkingsvormen zijn opgestart vanuit doel matig heidswensen, maar zijn breder dan de afvalwaterketen (groenbeheer, sociaal maatschappelijke taken, etc.). 2.3 Ambitie Het is onze ambitie om de strategie zeer snel te implementeren en binnen enkele jaren meetbare resultaten te boeken. Concreet betekent dit: Eind 2012 wordt effectief en doelmatig samengewerkt tussen de Twentse gemeenten en het waterschap, conform bovenstaande strategie en principes; Eind 2013 is ook de samenwerking van de overheden met de andere 3 O s van de grond gekomen; Eind 2014 zijn de mogelijke verbeteringen die volgen uit het jaarprogramma 2012 (zie H7 en bijlage C) geïmplementeerd; Eind 2017 is ongeveer de helft van het besparingsdoel bereikt; Eind 2020 is het besparingsdoel volledig bereikt. 2.4 Werkwijze In de volgende hoofdstukken is beschreven hoe de doelen en ambities gerealiseerd worden. De aanpak wordt beschreven aan de hand van de volgende thema s: Monitoring; Organisatie; Financiën; Communicatie; Planning. Er wordt voortgebouwd op de huidige werkwijzen van het Twents Waternet. Alle 14 gemeenten en het waterschap nemen hieraan deel, op basis van gelijkwaardigheid. Inhoudelijke thema s worden opgepakt door zogenaamde werkplaatsen. In het tweede deel van bijlage C staat een overzicht van de werkplaatsen van In de toekomst worden meer werkplaatsen gestart, om meer winstkansen te benutten. Na de voorbereiding van een thema door een werkplaats vindt uitvoering en implementatie van projecten plaats. 8 9

8 Toelichting De landelijke mijlpalen Per zuiveringskring of set van zuiveringskringen wordt een duo van bestuurlijke trekkers 3. Monitoring benoemd (vanuit de deelnemende gemeenten en het waterschap) die het regionale uitwerkingsproces opstarten en aansturen. Termijn: eind De doelen en ambities uit het vorige hoofdstuk 3.1 Doelen van monitoren worden gerapporteerd aan het bestuurlijk Per (set van) zuiveringskring(en) zijn zijn belangrijk om richting te geven aan alle inspanningen. Maar ontstaat pas als er resultaten worden geboekt. Daarom wordt aandacht gegeven aan het monitoren van de voortgang. Het zal lastig zijn om de resultaten van het samenwerken te meten en in getallen uit te Met de monitoring moet het volgende worden bereikt: Volgen of de geplande activiteiten (tijdig) worden uitgevoerd; Volgen of die activiteiten ook het gewenste resultaat opleveren; Aantonen dat de samenwerking bijdraagt aan de landelijke doelstellingen. Daarnaast willen we, mede door evaluaties, leren van de positieve en negatieve ervaringen die worden opgedaan, zodat werkwijzen platform van het Twents Waternet. Hierbij wordt ook gerapporteerd in hoeverre de andere 3 O s bij de activiteiten betrokken zijn. Door het monitoren van de activiteiten kan eind 2012, 2013 en 2014 worden vastgesteld of de ambities voor die jaren zijn waargemaakt (samenwerking in 2012, 4 O s in 2013 en actieprogramma in 2014). Het monitoren van activiteiten is tevens voldoende om te bepalen wanneer de landelijke mijlpalen zijn bereikt er afspraken gemaakt over de vorm van structurele samenwerking tussen gemeenten en waterschap en de uitvoering van de operationele taken. Termijn: 31 december In meer dan 75% van de zuiveringskringen wordt effectief en doelmatig wordt samengewerkt in integrale investeringsprogramma s en de uitvoering van operationele taken in de afvalwaterketen en bij de advisering van besturen van gemeenten en drukken. Toch moet dat gebeuren, want het zijn kunnen worden verbeterd. Er zijn ambitieuze doelen en ambities geformuleerd. Om die Evaluaties Tenminste de helft van de activiteiten uit het waterschappen. Termijn: 31 december de resultaten die tellen. te bereiken is inzet, enthousiasme, betrokken - heid en draagvlak nodig. jaarprogramma (zie paragraaf 7.2 en bijlage C) zal na afronding worden geëvalueerd. Er wordt nagegaan hoe de activiteiten zijn Dat geldt voor de bestuurders en ambtenaren, uitgevoerd en wat de resultaten zijn. De maar ook voor de andere 3 O s. En er moet leerpunten die daaruit voortkomen worden draagvlak zijn bij inwoners en bedrijven. gecommuniceerd aan de betrokkenen van Monitoring kan inzichtelijk maken wat er het project en het Twents Waternet. gebeurt en welke resultaten dat oplevert. Daarom zullen de uitkomsten van de 3.3 Monitoren van de resultaten monitoring worden gebruikt als een bron Het monitoren van resultaten gebeurt in voor de communicatie. relatie tot de doelen en ambities: In hoeverre zijn de drie doelen bereikt 3.2 Monitoren van de activiteiten (kosten, kwaliteit, kwetsbaarheid)? Het monitoren van activiteiten is relatief In hoeverre zijn de ambities voor 2017 en eenvoudig. Jaarlijks zal worden nagegaan 2020 bereikt (helft besparingsdoel in 2017 welke activiteiten zijn uitgevoerd en of dit en volledig in 2020)? overeenkomt met de planning. De resultaten 10 11

9 Dit betekent dat de kosten, kwaliteit en Met deze monitoring wordt inzichtelijk zullen worden gedaan, om ook dit in beeld te kwetsbaarheid gemeten moeten worden. gemaakt in hoeverre de gewenste kosten- brengen. Dit is afhankelijk van de noodzaak Het meten van de kwaliteit en kwetsbaarheid besparing op de lastenstijging is bereikt. en kosten. is lastig en zal daarom beperkt blijven tot Er kan niet cijfermatig worden bepaald kwalitatieve beoordelingen. Eventueel welk deel van de besparingen zijn bereikt Kwetsbaarheid wordt aansluiting gezocht bij de landelijke door samenwerking en welk deel door de Zoals vermeld bij de doelen kan kwetsbaarheid methoden (koepels VNG/UvW). Kosten De kosten zullen worden gemonitord aan individuele organisaties. Voor deze verdeling wordt een kwalitatieve inschatting gedaan. Kwaliteit betrekking hebben op het (afval)water systeem en op (het beheer door) de organisaties. Beide worden globaal gemonitord door evaluaties van uitgevoerde projecten. Evenals Toelichting De landelijke mijlpalen in Twente de hand van het eindresultaat: de lasten De kwaliteit wordt gemonitord aan de hand van: bij kwaliteit wordt voor de projecten bekeken Minimaal een keer per jaar vindt voor de inwoners en bedrijven. Hiertoe of de beoogde voordelen daad werkelijk zijn er bestuurlijk overleg plaats tussen worden de volgende acties uitgevoerd: De kwalitatieve aspecten in de (jaarlijkse) uitgekomen (enkele jaren na uitvoering/ de waterwethouder van de gemeente rioleringsbenchmark van de gemeenten; implementatie, op het moment dat de en een dagelijks bestuurslid van het Nulmeting 2010, waarbij de rioolheffingen Evaluaties van uitgevoerde projecten, voordelen zichtbaar zouden moeten zijn). waterschap. Hiermee voldoet Twente en zuiveringsheffing van 2010 bij elkaar waarbij wordt gekeken of de beoogde aan de eerste mijlpaal en vormen worden opgeteld. De bedragen worden kwaliteitsvoordelen, daadwerkelijk zijn wethouder en dagelijks bestuurslid gecorrigeerd naar kostendekkende uitgekomen. Deze evaluaties vinden het duo van bestuurlijke trekkers bedragen. Dit wil zeggen dat bijdragen plaats op het moment dat de voordelen uit algemene middelen en/of reserves zichtbaar zouden moeten zijn (veelal Met de ondertekening van Waterwinst erbij worden geteld. Tevens wordt enkele jaren na uitvoering of implementatie); zijn er afspraken gemaakt de verwachte autonome stijging over de vorm van structurele samen- ingeschat, op basis van de verwachte Met deze monitoring wordt inzichtelijk werking tussen gemeenten en kostenstijgingen in de bestaande GRP s en gemaakt in hoeverre de bijdrage aan een waterschap en de uitvoering van de de Perspectievennota van het waterschap, goede werk- en leefomgeving is toe- operationele taken. alsmede de verwachtingen volgens de genomen. Het geeft niet aan in hoeverre landelijke feitenstudie. inwoners en bedrijven het beheer ervaren Via het monitoren van de inspan- Vervolgens worden vanaf 2013 jaarlijks als een waardevolle dienst. Hiervoor zijn ningen zal blijken dat eind 2012 in de werkelijke lasten vergeleken met de enquêtes nodig. Er wordt nog bekeken of meer dan 75% van de zuiverings- autonome stijging. en in hoeverre tevredenheidsonderzoeken kringen effectief en doelmatig wordt samengewerkt in integrale investeringsprogramma s en de uitvoering van operationele taken in de afvalwaterketen en bij de advisering van besturen van gemeenten en waterschappen. 12

10 4. Organisatie De organisatie is gebaseerd op de bestaande 4.1 Bestuurlijk platform In het bestuurlijk platform van het Twents Het monitoring- en evaluatierapport dat jaarlijks door het ambtelijk platform wordt Plannen ter goedkeuring voorleggen aan het bestuurlijk platform; structuur van het Twents Waternet. Voor de intensivering van de samenwerking worden kleine aanpassingen gedaan. Centraal in de organisatie staat het ambtelijke platform van het Twents Waternet (TWN). Waternet ontmoeten de bestuurders van de 14 Twentse gemeenten en het waterschap elkaar. Dit platform komt tenminste een keer per jaar bijeen. De taken van het bestuurlijk platform zijn: Aansturen en ondersteunen van het ambtelijk platform; Onderling afstemmen van het bestuurlijk draagvlak bij en de besluitvorming door de deelnemende organisaties; ingediend; De (actie)plannen voor het komende jaar, die ter goedkeuring door het ambtelijk platform worden voorgelegd. 4.2 Ambtelijk platform Het ambtelijk platform Twents Waternet (TWN) bestaat uit beleids- en beheermedewerkers van de 14 Twentse gemeenten en het waterschap. Zij komen tenminste twee keer per jaar samen voor regulier overleg. Aansturen van de werkplaatsen en de adviesgroep; Rapporteren aan het bestuurlijk platform over voortgang en resultaten; Bestuurlijk afstemmen met de eigen organisatie (door de individuele leden van het ambtelijk platform); Communiceren en uitdragen van de visie, voortgang en resultaten van het Twents Waternet in de eigen organisatie en partijen binnen hun beheergebied. Implementeren landelijke ontwikkelingen. Daarnaast zijn er bijeenkomsten afhankelijk van noodzaak en wenselijkheid. Het doel van TWN-bijeenkomsten is: In het bestuurlijk platform worden ontwikke- De taken van het TWN zijn: lingen en actuele beleidsvraagstukken Invulling geven aan bovenstaande taken; binnen de afvalwaterketen besproken. Ieder Bewaken doelen: kosten besparen, Uitwisseling van kennis, ervaring en jaar worden in ieder geval de volgende twee kwaliteit verbeteren en kwetsbaarheid netwerken; agendapunten behandeld: verminderen; Het presenteren, bediscussiëren en beoordelen van de resultaten van de werkplaatsen; Bespreken van knelpunten en genereren College/DB Twents Waternet (bestuurlijk platform) van oplossingen; Opdrachtformulering voor werkplaatsen SSNT (shared services netwerk Twente) Twents Waternet (ambtelijk platform) Landelijke ontwikkelingen bespreken. Adviesgroep Twents Waternet Het ambtelijk platform wordt geraadpleegd over (vervolg)stappen van een werkplaats. Het platform is ook een lanceerplatform. Werkplaats 1: Werkplaats 2: Werkplaats 3:... Informatie uitwisselen/ kennis delen Netwerken... Initiatieven voor concrete samenwerking kunnen vanuit het platform komen. Organisatieschema Twents Waternet 14 15

11 4.3 Adviesgroep zakelijke inbreng van het gemeentelijke De adviesgroep is de verbindende factor belang en de kennis van het gemeentelijke tussen de werkplaatsen en het ambtelijk/ besluitvormingsproces. bestuurlijk platform en de werkplaatsen onderling. 4.4 Werkplaatsen Het echte werk gebeurt in de werkplaatsen. De taken van de adviesgroep zijn: Hier vindt het doen en innoveren plaats en worden de resultaten geboekt. De taak Voorbereiden van de bijeenkomsten van van een werkplaats is om een onderwerp het Twents Waternet, zowel bestuurlijk als van gemeenschappelijke aard - waar alle ambtelijk, door het opstellen van onder leden van het Twents Waternet profijt van andere het agendavoorstel, te bespreken zouden kunnen hebben - op te pakken en adviezen, voorstellen en keuzes, waaronder uit te werken. Dit kan omvatten: de budgetverdeling voor de werkplaatsen. Voortgangsbewaking en monitoring zoals Uitwerken van een idee; gesteld in hoofdstuk 3; Toezien op de kwaliteit van de producten, de kansrijkheid van initiatieven, de afstemming tussen werkplaatsen en de Onderzoek en/of haalbaarheidsstudie; Uitvoering en implementatie; Nazorg en evaluatie. Toelichting Inhoud van een werkplan Aanleiding communicatie met de doelgroepen uit Na een positief haalbaarheidsonderzoek Doel hoofdstuk 6. wordt de uitvoering van een project voor- Uitgangspunten Opstellen van de monitoring-/ bereid. Deze voorbereiding gebeurt door Werkwijze en werkzaamheden evaluatierapporten (jaarrapportage) en de de organisaties die daadwerkelijk aan het Resultaten jaarprogramma s, die door het ambtelijk project willen deelnemen. Dit gebeurt Bijdrage aan de drie K s platform ter goedkeuring worden buiten het Twents Waternet maar wel op Organisatie ingediend bij het bestuurlijk platform; basis van de financiële verdeelsleutel uit dit Planning en middelen De bedrijfsvoering en secretariaat functie document (zie paragraaf 5.4 en bijlage B). Communicatie van het Twents Waternet. Voor de beoordeling van de In de adviesgroep zijn een aantal leden van werkplannen zullen nog criteria het Twents Waternet vertegenwoordigd. worden opgesteld. Van belang is dat de adviesgroep voldoende gemeentelijke leden telt vanwege de nood

12 De pijler voor het goed functioneren van een werkplaats is het werkplan. Het werkplan moet gebaseerd zijn op: Doen en innoveren; Het belang van alle leden van het Twents Waternet; Bijdragen aan de doelen (kosten, kwaliteit en kwetsbaarheid, volgens hoofdstuk 2); Samenwerking van de 4 O s: overheid, ondernemers, onderwijs en onderzoeksinstellingen. Werkzaamheden In de werkplaatsen worden de kansrijke thema s geanalyseerd op haalbaarheid, bijdragen aan het bereiken van de doelen en eventuele nevenvoordelen. Werkplaatsen ontwikkelen nieuwe werkwijzen en bouwstenen (handreikingen) en/of bevor deren dat deze in gebruik worden genomen. Werkwijze en samenwerking De werkplaatsen kiezen zelf een werkwijze die past bij het thema en de aard van de samenwerking. Betreft het de uitwerking van een innovatie dan worden ook de andere 3 O s benaderd. Bij het verkennen van een samenwerkingsverband tussen overheden zal een andere samenstelling wenselijk zijn. Resultaat Het resultaat moet bijdragen aan het behalen van de doelen en ambities. De resultaten van werkplaatsen worden gedeeld in het TWN. Uit het werkplaatsresultaat volgt veelal een project voor samenwerking. Hieraan kunnen alle leden van het Twents Waternet of een aantal leden deelnemen. Vaak moet voor een project een organisatievorm worden gevonden. Afhankelijk van de inhoud wordt de meest geschikte organisatiewijze gekozen. Hierbij wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij bestaande structuren. Communicatie Iedere werkplaats heeft een trekker die de werkgroep in beweging houdt en de voortgang en de resultaten naar de adviesgroep en het Twents Waternet communiceert. Zo worden verkregen inzicht en kennis gedeeld en uitgedragen richting de eigen organisaties en breder. De werkplaats reikt materiaal aan voor de communicatie met de doelgroepen uit hoofdstuk 6. De adviesgroep verzorgt de communicatie op basis van deze bouwstenen. 4.5 Financiële organisatie In het volgende hoofdstuk wordt ingegaan op de financiën van de samenwerking. De (wijze van) besluitvorming daarover moet werkbaar zijn voor de hierboven beschreven organisatie. Tegelijkertijd behouden gemeenten en waterschap zeggenschap over de in te zetten middelen. Dit gaat als volgt in zijn werk: Het toegekende algemene budget (niet projectgebonden) wordt door het ambtelijk platform verdeeld onder de werkplaatsen, op advies van de adviesgroep. Budgetaanvragen worden voorgelegd aan de afzonderlijke besturen van de deelnemende organisaties. Hiervoor zorgen de leden van het ambtelijk platform. Onderling afstemming vindt (mede plaats door (de leden van) het bestuurlijk platform; Om middelen te kunnen inzetten moet een werkplaats een plan indienen, waaruit blijkt dat het een slimme investering is in relatie tot de winstkans(en). Hierbij concurreren de werkplaatsen met elkaar, zodat de meest rendabele ideeën als eerste worden opgepakt. Ook hierbij heeft de adviesgroep een belangrijke adviesrol. Voor uitvoering of implementatie van projecten kunnen aanzienlijke middelen nodig zijn. Gemeenten en waterschap hebben ieder de keuze om wel of niet mee te doen aan dergelijke concrete projecten. Om te voorkomen dat voor elk afzonderlijk onderzoek of project over de (wijze van) kostenverdeling moet worden besloten, zijn in het volgende hoofdstuk de methoden van kostenverdelingen vastgelegd

13 Toelichting Voorbeeld: Grondwater gegevensverzameling en databeheer In de werkplaats grondwater wordt 5. Financiën onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor gezamenlijk gegevensverzameling en databeheer. De kosten die in deze haalbaarheidsstudie worden gemaakt vallen onder algemene kosten. Indien De samenwerking is gericht op het besparen Dit hoofdstuk bevat principe afspraken, waaraan de deelnemende organisaties Uitvoerings- en exploitatiekosten Dit zijn alle kosten voor de aanbesteding, deze haalbaarheidsstudie positief is, gaat het project over in de voorbereiding. Het van kosten. Hiervoor is meer vernieuwing en optimalisatie nodig en die vereisen investeringen, in de vorm van geld en inzet. Met andere woorden: de kosten gaan voor de baten. Dit hoofdstuk beschrijft de soorten kosten en de wijze waarop de kosten worden verdeeld. zich conformeren door ondertekening van Waterwinst. Zodoende wordt voorkomen dat voor elk afzonderlijk project opnieuw de (wijze van) kostenverdeling moet worden bepaald. Voor veel kosten geldt dat, als deze niet door Twents Waternet gemaakt worden, de individuele organisaties deze kosten zelf moeten maken. 5.1 Soorten kosten Er wordt onderscheid gemaakt in de aanleg en implementatie van concrete projecten, alsmede eventuele exploitatiekosten tijdens de gebruiksfase. Uitvoeringskosten worden gemaakt voor de organisaties die aan het betreffende project deelnemen. 5.2 Uitgangspunten De uitgangspunten voor de verdeling van kosten zijn: Gelijkwaardigheid van organisaties Alle deelnemers dragen bij algemene kosten en de projecten waaraan zij deelnemen. wordt duidelijk wie aan het project wil gaan deelnemen. De deelnemers gaan voorbereidingskosten maken. Daarna wordt een aanbestedingsdocument voor uitbesteden van gegevensverzameling en databeheer opgesteld en na aanbesteding vindt implementatie en aanleg plaats. Afhankelijk van het aantal meetpunten per organisatie is er sprake van meer of minder kosten. Deze kosten zijn specifiek te maken per deelnemende organisatie. Daarnaast blijft er een generieke kostenpost, bijvoorbeeld volgende soorten kosten: de aanschaf van de software die gebruik Gelijkwaardigheid van inwoners gaat worden voor het databeheer. Algemene kosten Niet specifiek toewijsbare kosten worden Dit zijn alle kosten voor de organisatie, tussen deelnemers verdeeld op basis van communicatie, onderzoeken, haalbaar- inwoneraantal, zodat inwoners van Twente heidsstudies en de initiatieffase van projecten. een gelijke bijdrage leveren, ongeacht de Algemene kosten worden gemaakt voor alle gemeente waarin zij woonachtig zijn. Bijdrage van derden organisaties van het Twents Waternet. In geval van bijdragen door derden worden Profijtbeginsel de kosten verdeeld na aftrek van die bijdragen. Voorbereidingskosten Kosten die specifiek voor een deelnemer Dit zijn alle kosten voor de voorbereiding van worden gemaakt, komen ten laste van de Voor inwoners maakt het financieel niet concrete projecten. Voorbereidingskosten betreffende deelnemer. uit of zij bijdragen via de gemeente of via worden gemaakt ten behoeve van alle het waterschap. Desondanks zijn er ook organisaties die aan het betreffende project Geen verrekening van uren afspraken gewenst over de verdeling tussen deelnemen. Het opstellen van bestekken en De deelnemende organisaties leveren tevens waterschap en gemeenten. Uitgangspunt de aanbesteding van werken valt niet meer een bijdrage door tijdbesteding van mede- hierbij is dat de bijdrage van inwoners voor onder de voorbereiding, maar onder de werkers. De kosten van deze tijdbesteding 35% via het waterschap wordt verrekend en uitvoeringskosten. worden niet verrekend. voor 65% via de gemeente

14 Toelichting 35% versus 65% Zoals gezegd maakt het voor burgers niet uit of de kosten via het waterschap of de gemeente worden verrekend. Een optie zou zijn om de tallen. De percentages staan in tabel 1 voor delen aanleiding zijn om een project te 5.5 Uitvoerings- en exploitatiekosten Een percentage van de algemene en aan een van de deelnemende organisaties. kosten gelijk te verdelen (50%-50%). Er in bijlage B. De inwonersaantallen zijn starten. De voorbereiding is de eerste fase Na de voorbereiding van een project volgen voorbereidingskosten, conform verdeel- Voor deze gevallen geldt in principe is gekozen voor een verdeling van 35% gebaseerd op De verdeelsleutel is van het project. Dan is of wordt ook bekend de eventuele aanbestedingsdocumenten en sleutel in voorgaande paragrafen; dezelfde wijze van kostenverdeling. versus 65%, mede rekening houdend geldig tot en met 2014 en wordt niet welke organisaties aan het project willen aanbesteding, realisatie en exploitatiefase. De eventuele meerkosten voor het later De bijdragen komen ten goede aan de met de verschillende omvang van de aan gepast aan verandering van inwoners- deelnemen. De kosten van de voorbereiding Vaak is onderscheid mogelijk tussen algemene instappen ; organisatie die de uitvoering voor haar besparingsdoelen voor waterschap en aantallen gedurende deze periode. worden op dezelfde wijze verdeeld als de uitvoeringskosten en kosten voor een De prijs van de specifieke onderdelen van rekening neemt. Het is niet de bedoeling gemeenten. algemene kosten, maar alleen tussen de specifieke deelnemer. Dergelijke algemene de betreffende deelnemer. dat de uitvoerende organisatie hierop winst Budgetverlening organisatie die aan het project deelnemen. projectkosten worden verdeeld op basis van maakt, maar dat de kosten op basis van Het TWN is budget coördinator voor de In bijlage B is een voorbeeld gegeven van de verdeelsleutel (op gelijke wijze als voor - Door de bijdrage aan de algemene en voor- kostprijs worden vergoed. In dat geval komt algemene kosten. De werkplaatsen kunnen de verdeling van deze kosten als enkele bereidingskosten). De kosten die specifiek bereidingskosten daalt het aandeel voor de ook de tijdbesteding door deze organisatie via de adviesgroep bij het TWN budget voor gemeenten en het waterschap deelnemen voor een deelnemende organisatie worden andere deelnemers en kunnen zij een deel in aanmerking voor vergoeding. Het aantal inwoners van het waterschap is hun activiteiten aanvragen. De werkplaatsen aan een project. gemaakt komen ten laste van die deelnemer van hun bijdrage terugontvangen. gelijk aan de som van de inwoneraantallen maken daartoe een werkplan met een (voor voorbeeld zie bijlage B). Ten behoeve 5.6 Verdeling kosten met andere van de deelnemende gemeenten. onderbouwing van het benodigde budget van deze kostenverdeling zal bij uit- of aan- Uitstappen organisaties en de mogelijke baten. Zoals aangegeven besteding van werken en diensten gevraagd Indien een deelnemende organisatie besluit Indien ook bedrijven en/of de andere Verdeling van algemene kosten in paragraaf 4.3 adviseert de adviesgroep worden om een prijsspecificatie per deel- om uit een project te stappen, dan verstrekt O s aan een project deelnemen moeten Het Twents Waternet neemt initiatieven aan het TWN over het werkplan met name nemende organisatie. Indien mogelijk en deze organisatie de volgende bijdragen: projectspecifieke afspraken worden en onderzoekt mogelijkheden om door op basis van bijdragen aan de doelen en van toepassing worden de specifieke kosten gemaakt voor de kostenverdeling. In deze samenwerking kosten te besparen. Voor ambities (winstkans) van het initiatief. tussen de deelnemende organisaties verdeeld De afgesproken of berekende bijdragen gevallen worden afspraken gemaakt over de organisatie, initiatieven en onderzoeken Voor de algemene kosten wordt een vast naar rato van de voordelen die de organisaties aan de al gemaakte kosten; de verdeling tussen het Twents Waternet worden kosten gemaakt. Tenminste een jaarlijks budget toegekend van ,-. met het project behalen. Voor de realisatie en De afgesproken of berekende bijdragen aan enerzijds en de overige deelnemers deel van de initiatieven moet uiteindelijk Een eventueel resterend budget aan het exploitatiefase zal een standaard contract- de al aangegane verplichtingen, plus de anderzijds. Daarna wordt het aandeel tot besparingen leiden waarmee de eind van het jaar komt volgens dezelfde vorm worden ontwikkeld (afsprakenmap), eventuele meerkosten minus de eventuele van Twents waternet verdeeld onder de investeringen ruim worden terugverdiend. verdeelsleutel toe aan de individuele orga- die als basis dient voor het vastleggen van minderkosten van het uitstappen. individuele gemeenten en het waterschap In principe zijn deze projecten van belang nisaties. In bijlage D staat de begroting voor de financiële afspraken voor het project. conform voorgaande paragrafen. voor alle leden van het Twents Waternet. de algemene kosten in Door het uitstappen stijgt het aandeel in de Hiervoor geldt het uitgangspunt dat iedereen Later instappen nog te maken algemene kosten voor de meebetaalt naar rato van inwoneraantal, 5.4 Verdeling voorbereidingskosten In incidentele gevallen komt het voor dat andere deelnemers. ongeacht of de leden wel of niet zitting Nadat de haalbaarheid en mogelijke winst- een organisatie later instapt in een project, hebben in een werkplaats. Dit houdt in gevendheid van een initiatief is vastgesteld bijvoorbeeld als de voorbereidingsfase en Uitbesteding aan een van de TWN- dat alle algemene kosten (organisatie, in een werkplaats, kan hiervoor een concreet wellicht een deel van de uitvoeringsfase al organisaties onderzoeken en haalbaarheidsstudies) project worden gestart. Behalve winst- achter de rug is. In dat geval verstrekt deze Het is ook mogelijk dat diensten of werken worden verdeeld naar rato van inwoneraan- gevendheid kunnen ook kwalitatieve organisatie de volgende bijdragen: niet worden uitbesteed aan derden, maar 22 23

15 6. Communicatie Om de doelen en ambities te bereiken is inzet, enthousiasme, betrokkenheid en draagvlak nodig. Dat geldt voor de bestuurders en ambtenaren, maar ook voor de andere 3 O s. En er moet draagvlak zijn bij inwoners en bedrijven. Communicatie moet hieraan bijdragen. Daarnaast is communicatie nodig om de samenwerking en activiteiten goed te laten verlopen. 6.1 Doelgroepen De doelgroepen waarmee het Twents Waternet wil communiceren zijn: Burgers en bedrijven De partijen waar we het allemaal voor doen zijn de burgers en bedrijven. Door open en helder te communiceren moeten we (h)erkenning en waardering voor de aanpak zien te verkrijgen. Zij zijn uiteindelijke degenen die moeten kunnen profiteren van de verbeteringen. Onderwijs, onderzoeksinstellingen en ondernemers Om de medewerking van de andere 3 O s te verkrijgen is communicatie met deze organisaties nodig. Zij moeten tenminste op de hoogte zijn van de activiteiten. Landelijke beleidsmakers Hiermee wordt ingezet op erkenning en waardering van de beleidmakers voor de samenwerking in de afvalwaterketen in Twente. We willen uitdragen wat onze bijdrage is aan het behalen van de landelijke doelstellingen. De communicatie met deze groepen heeft de volgende doelen: Draagvlak creëren bij burgers, bedrijven, collega s, bestuurders en managers; Verantwoording afleggen aan bestuurders en landelijke beleidsmakers; Bekendheid en daardoor ook medewerking van burgers, bedrijven en instellingen; Afstemming en vlotte organisatie (interne communicatie). Collega s Samenwerken lukt niet zonder inzet, enthou siasme en betrokkenheid van de mede werkers van de deelnemende organisaties. Door te laten zien wat er aan voortgang en resultaat wordt geboekt zal de populariteit voor initiatieven, de deelname aan werkplaatsen en de bereidheid tot medewerking toenemen. Bestuurders en managers De derde doelgroep zijn de bestuurders en managers van de deelnemende organisaties. Zij moeten goed betrokken worden, opdat ze optimale keuzes kunnen maken. 6.2 Waarover te communiceren De inhoud van de communicatie kent vier aspecten, te weten: Algemeen Op beperkte schaal wordt bekendheid gegeven aan de samenwerking, de visie, aanpak, voortgang en resultaten van het geheel. Hiertoe behoren ook de resultaten van de monitoring. De informatie is relevant voor alle doelgroepen

16 Projecten Onderdeel van elk project is de communicatie over het project. De doelgroepen kunnen per project verschillen, maar zal met name zijn gericht op burgers en bedrijven. Interne communicatie Omwille van afstemming, controle en aan - sturing wordt gecommuniceerd met en tussen werkplaatsen, adviesgroep, bestuurlijk en ambtelijk platform en de aan TWN deelnemende organisaties. Deze communicatie is daarmee gericht op collega s, bestuurders en managers. Participatie De communicatie kan ook gericht zijn op het leren kennen van de ideeën en behoeften van inwoners, bedrijven of andere betrokkenen. Dit kan onderdeel zijn van alle drie voorgaande communicatieaspecten. 6.3 Aanpak Voor de communicatie wordt in 2012 een communicatieplan opgesteld. Dit gebeurt door of met ondersteuning van enkele communicatiemedewerkers van gemeenten of waterschap. In dit plan worden de communicatiedoelen en -middelen uitgewerkt. De voorlopige uitgangspunten zijn: De adviesgroep coördineert de communicatie. Voor advies en uitvoering wordt gebruik gemaakt van communicatiemedewerkers van de deelnemende organisaties; De werkplaatsen leveren het materiaal voor de projectcommunicatie; De communicatie met burgers en bedrijven gebeurt via de eigen organisaties

17 Toelichting Voorbeelden uit het Bestuursakkoord Water Ook in het Bestuursakkoord Water 7. Planning staan voorbeelden van mogelijkheden voor samenwerking en kostenbesparing. Enkele zijn: het opzetten van een gezamenlijke uitvoeringsorganisatie, het De planning is gericht op het waarmaken Snelheid waarmee resultaten er komen efficiënt meten, verzamelen en ontslui- van de ambities uit paragraaf 2.3: (vanaf wanneer levert het wat op); ten van informatie, gezamenlijke inkoop, Concreetheid van de kans; gezamenlijke programma s voor kennis Eind 2012 wordt effectief en doelmatig Benodigde investeringen; en onderzoek, versterkte samenwerking samengewerkt tussen de Twentse Zichtbaarheid en meetbaarheid van op het gebied van vergunningverlening gemeenten en het waterschap, conform resultaten. en handhaving, het gezamenlijk hef- bovenstaande strategie en principes; fen en invorderen van belastingen, het Eind 2013 is ook de samenwerking van de In het onderzoek wordt geïnventariseerd investeren in menselijk kapitaal en het overheden met de andere 3 O s van de wat voor mogelijkheden er zijn en hoe die op elkaar afstemmen van investerings- grond gekomen; (globaal) scoren op bovenstaande kenmerken. programma s. Ook deze voorbeelden Eind 2014 zijn de mogelijke verbeteringen Op basis daarvan wordt bepaald welke worden betrokken in het onderzoek naar die volgen uit het jaarprogramma 2012 mogelijke kansen als eerste opgepakt moeten winstkansen. geïmplementeerd; worden. De resultaten van het onderzoek Eind 2017 is ongeveer de helft van het zijn de basis voor het jaar programma voor besparingsdoel bereikt; Eind 2020 is het besparingsdoel volledig bereikt. 7.2 Jaarprogramma s 7.1 Prioriteit van winstkansen Jaarlijks wordt een actieprogramma opgesteld. Deze wordt voorgelegd aan Start/coördinatie geïntensiveerde samenwerking In theorie zijn er vele mogelijkheden voor het bestuurlijk platform en mede gebruikt Nulmeting monitoring samenwerking en optimalisatie. Deze kunnen als budgetaanvraag. In het jaarprogramma Onderzoek naar omvang en prioriteit winst- niet allemaal tegelijk worden opgepakt. wordt tenminste het volgende opgenomen: kansen Gezien de ambities is het belangrijk dat de de uit te voeren activiteiten/projecten; Opstellen communicatieplan meest kansrijke mogelijkheden als eerste per activiteit/project een korte omschrijving; Opstellen afsprakenmap 1) worden verkend. Een van de belangrijkste per activiteit/project de tijdplanning (start-/ Opstellen beoordelingscriteria (en format) activiteiten in 2012 is het bepalen welke eindmaand per fase); voor werkplannen winstkansen de hoogste prioriteit hebben per activiteit/project de verwachte kosten. Opstellen jaarrapport 2012 (monitoring en via een winstkansenonderzoek. De prioriteit wordt bepaald aan de hand van de volgende Jaarprogramma 2012 evaluaties) 2) Opstellen jaarprogramma kenmerken: In bijlage C is het jaarprogramma 2012 opgenomen. De activiteiten in 2012 zijn: 1) Akkoord tussen gemeente en waterschap over Omvang van de (mogelijk) te behalen winst; thema s die niet meer vergunningplichtig zijn. Het Kans op succes / haalbaarheid (kans dat Algemeen wordt een soort standaard document met modules. de winst gerealiseerd wordt); Samenstellen adviesgroep 2) Monitoring en evaluaties zullen in dit eerste jaar Eenvoud van realisatie; Opstellen en opstarten (2012) nog beperkt zijn

18 Werkplaatsen Verkennen en onderzoeken haalbaarheid van het gezamenlijk beheren en onderhouden van gemalen (werkplaats Gemalenbeheer); Bepalen haalbaarheid van het gezamenlijk inkopen en gebruiken van neerslag gegevens (werkplaats Monitoren neerslaggegevens); Bepalen animo voor deelname aan de drie mogelijke gezamenlijke activiteiten m.b.t. inspectiegegevens (is vervolg van resultaten Werkplaats Inspectiegegevens); Uitwerken van ideeën voor kosten efficiënte aanpak stedelijke wateropgaven (werkplaats Stedelijke Wateropgave en klimaatadaptie); Verkennen en bepalen haalbaarheid van gezamenlijk beheren en gebruiken van de meetgegevens van grondwatermeetnetten ( werkplaats Gezamenlijk grondwatermeetnetbeheer) Implementatie van de twee bouwstenen voor waterloketten (is resultaat van werkplaats Waterloket) en mogelijk: Maken inventarisatietool voor bepalen haalbaarheid van warmtewinning uit (riool) water (werkplaats Water en energie); Starten ontwikkelen gereedschapskist voor de vragen over decentrale behandeling afvalwater en nieuwe sanitatie (werkplaats Decentrale afvalwatersystemen). De kosten en tijdplanning van de activiteiten staan in bijlage C. Het jaarprogramma voor 2013 wordt opgesteld nadat de resultaten bekend zijn van het onderzoek naar de winstkansen. 7.3 Werkplannen Zoals vermeld in paragraaf 4.4 maken de werkplaatsen een werkplan, dat mede wordt gebruikt voor de aanvraag van financiële middelen. Het plan geeft aan waarom een project wenselijk is en wat de winstkansen zijn. Vaak zijn in de ideeënfase nog geen schattingen mogelijk van de winstkansen en benodigde investeringen, waardoor geen budget toegekend zou kunnen worden. Meestal is dit geen probleem omdat voor de eerste verkenning geen externe kosten gemaakt hoeven worden (alleen ambtelijke tijdbesteding). In de gevallen waar externe hulp noodzakelijk is kan een budget beschikbaar worden gesteld om een werkplan op te stellen

19 Literatuur [1] VROM, IPO, Vewin, VNG en Unie van Waterschappen - Bestuursakkoord Waterketen 2007, 5 juli [2] Twente gemeenten en waterschap Regge en Dinkel - Twents Kansenboek Ketenoptimalisatie, [3] Ministerie van Infrastructuur en Milieu, IPO, Vewin, VNG en Unie van Waterschappen - Bestuursakkoord Water 2011, 23 mei Bijlagen Bijlage A Afkortingen 34 Bijlage B Kostenverdeling 34 Bijlage C Jaarprogramma 36 Bijlage D Begroting