Ter kennisname aanbieden via de Griffie aan de Raad

Transcriptie

1 B en W Adviesnota Onderwerp RIB inzake uitvoering stimulering duurzaam opwekken van energie. Zaaknummer Teammanager Margon van den Hoek B & W datum 29 oktober 2018 Afdeling/Team Stad Dorpen en Wijken/Ruimtelijke ontwikkeling Naam steller Winand van der Kooij Portefeuillehouder Martijn van der Putten Openbaarheid Deze adviesnota openbaar. Bevoegd orgaan B & W Ter kennisname aanbieden via de Griffie aan de Raad ADVIES 1. Kennis nemen van de memo van Van den Bosch & Partners inzake uitvoering stimulering duurzaam opwekken van energie (bijlage 2). 2. Instemmen met bijgevoegde concept-raadsinformatiebrief (bijlage 1) en deze samen met de memo van Van den Bosch & Partners toezenden aan de gemeenteraad.

2 B en W Adviesnota Samenvatting In de vergadering van 18 september 2018 heeft de gemeenteraad de uitgangspunten voor een stimuleringsregeling voor het duurzaam opwekken van energie vastgesteld. Inmiddels is er over de uitvoering van dat besluit meer informatie beschikbaar. Bij het opstellen van het voorstel aan uw college en de gemeenteraad was het idee om zowel het realiseren van de meeropbrengst als het stimuleren in de vorm van een financiële tegemoetkoming af te doen binnen de gemeentelijk fiscale sfeer van de OZB. Gebleken is dat het innen van de meeropbrengst wel via de OZB mogelijk is maar het verlenen van de tegemoetkoming niet. Het verlenen van de tegemoetkoming aan hen (bedrijven en particulieren) die investeren in het op duurzame wijze opwekken van energie moet een subsidieregeling verlopen. Dit vanwege de vele onbedoelde en negatieve bijeffecten voor bedrijven en inwoners die het uitvoeren via uitsluitend de OZB met zich mee zou brengen. Deze onbedoelde bijeffecten maken dat voor het uitvoeren van de stimuleringsmaatregel een combinatie van de OZB en een subsidieregeling nodig is. Voor de uitvoering, aard en omvang van de stimuleringsregeling heeft het innen via de OZB en het stimuleren via een subsidieregeling geen enkel effect anders dan dat de onbedoelde negatieve bijeffecten op deze manier worden vermeden. Het bovenstaande betekent dat in de vergadering van uw raad van 18 december 2018 een pakket aan maatregelen wordt voorgelegd die in onderlinge samenhang uitvoering geven aan uw besluit van 18 september jl. Dit onderling samenhangende pakket aan maatregelen bestaat uit de tariefstelling OZB, een subsidieregeling stimuleren duurzaam opwekken van energie en de gemeentelijke legesverordening. Over het hier beschreven inzicht worden de raadsleden geïnformeerd via de bijgevoegde concept RIB. Bij de RIB is als bijlage toegevoegd het memorandum van Van den Bosch & Partners als extern deskundige. Dit memorandum beschrijft in enige mate de redenen waarom een uitvoering van de stimuleringsregeling via uitsluitend de OZB onwenselijk is. Beoogd resultaat Kennis nemen van het memorandum van Van den Bosch & Partners en dit als bijlage bij de concept RIB ter kennisname aanbieden aan de leden van de Venrayse gemeenteraad. Tevens wordt het college gevraagd de bijgevoegde concept RIB vast te stellen. Argumenten Met de brief informeert het college de Raad over de uitvoering die wordt gegeven aan het raadsbesluit van 18 september jl. Risico s Kanttekeningen Communicatie Financiële gevolgen Personele/organisatorische gevolgen

3 B en W Adviesnota Juridische gevolgen Rechtmatigheid Fatale termijnen Vervolgtraject besluitvorming Evaluatie Bijlagen 1. De concept-raadsinformatiebrief. 2. het memorandum van Van den Bosch & Partners. Naslagwerk

4 Memorandum Aan: Gemeente Venray, t.a.v. het college van B&W Van: Mr E.G. Borghols Datum: 4 oktober 2018 Onderwerp: Verduurzaming lokale belastingen via OZB en leges Bij van 28 september 2018 heeft de gemeente gevraagd om een second opinion over de nota Ondersteuning van duurzame energieopwekking door wijziging van de OZB- en Legesverordening, en dan met name het OZB-deel daarin. Dat doen wij graag. 1. Waardevermindering via de OZB is juridisch mogelijk Zoals wij eerder richting gemeente Venray hebben aangegeven, zijn wij van mening dat het in theorie mogelijk is om via de OZB een belastingvermindering te geven voor de waarde van onroerende zaken, of delen daarvan, die een duurzaamheidsdoel dienen, zoals de opwekking van energie. Een andere mogelijkheid (een korting op de OZB-aanslag of differentiaties van de OZBtarieven) is wettelijk niet mogelijk. Ook een aanpassing van de WOZ-waarde stuit op wettelijke bezwaren. De enige mogelijkheid om iets te doen aan fiscale stimulering is een korting te geven op de waarde voor de OZB voor bepaalde objecten of delen daarvan. Er zijn verschillende wijzen om duurzaamheid in de energie 1 na te streven, bijv. energie-besparing door isolatie en gebruik van duurzame apparatuur; energie-besparing door gebruik van reeds aanwezige warmte zoals warmte/koude-opslag; energie-opwekking met gebruik van zon, wind of water. Het idee is om grote projecten voor opwekking van energie te stimuleren door de waarde van de installaties voor de opwekking vrij te stellen van OZB. Wij merken daarover op dat hoewel bij grote projecten de OZB-bedragen wel kunnen oplopen van een echte stimulans om bijv. een zonneweide/park te beginnen, waarschijnlijk geen sprake is. Daarvoor gaat het om te grote bedragen. De SDE-subsidie zet natuurlijk meer zoden aan de dijk. Bij woningen, die vanuit gelijkheidsoverwegingen ook worden betrokken in de OZB-vrijstelling, zal er geen reële stimulans van uitgaan omdat de bedragen die met de OZB-waardevermindering gemoeid zullen zijn, in absolute zin klein zijn en relatief ten opzichte van de investering al helemaal in het niet vallen. Bij woningen gaat het waarschijnlijk om jaarlijkse bedragen die tussen 10,- en 20,- liggen. Maar de gemeente voorkomt wel dat er een straf wordt gevoeld in de vorm van een OZB-verhoging omdat de duurzaamheidsinvestering die waarde toevoegt aan het object 2. Wij zouden daarom liever van een vergoedingsregeling spreken. 2. Praktische uitvoering Als het aankomt op praktische uitvoering van de juridische mogelijkheid om de opwekking van energie via de OZB te stimuleren (de kosten van de extra OZB te vergoeden) blijkt het een stuk lastiger te worden. 1 Er zijn natuurlijk ook nog andere sectoren waar duurzaamheid een grote rol kan spelen zoals water en afval. 2 Wij wijzen op de op 27 september jl. ingediende motie door TK-leden Kops en Beckerman, waarin de regering wordt verzocht ervoor te zorgen dat energiebesparende maatregelen niet worden meegerekend bij het vaststellen van de WOZ-waarde (nr , nr. 200). De motie is overigens niet aanvaard. 1

5 Dat heeft te maken met de administratie en registratie van (fysieke) kenmerken van onroerende zaken en de waarde van verschillende onderdelen van onroerende zaken. A. Administratie van aanwezigheid energie-opwekkingsinstallaties Op dit moment heeft vrijwel geen gemeente in beeld welke woningen energieopwekkingsinstallaties herbergen. Grote energie-opwekkingsprojecten zoals zonneparken zullen wel bekend zijn omdat hiervoor omgevingsvergunningen moeten worden aangevraagd, maar voor bijv. zonnepanelen op een woning geldt geen vergunningplicht. Gemeenten weten dus vrijwel niet wat er zich op het dak bevindt. Om dit allemaal in beeld te krijgen (via luchtfoto s), zullen gemeenten nog een forse inspanning moeten verrichten. Als het gaat om installaties die zich in gebouwen bevinden, dan wordt de registratie al helemaal lastig omdat die niet van buitenaf zichtbaar zijn. B. Waardering energie-opwekkingsinstallaties De belastingrechter heeft onlangs uitgemaakt, naar onze mening terecht, dat zonnepanelen tot de onroerende zaak behoren en zijn onroerend zijn. Dit geldt waarschijnlijk voor veel meer energieopwekkingsinstallaties. De waarde daarvan zal dus in beginsel in de WOZ-waarde moeten zijn/worden opgenomen. De moeilijkheid is echter welke waarde zonnepanelen en andere installaties hebben. Het is te eenvoudig om aan te nemen dat de investeringsprijs ook de waarde vertegenwoordigt. De waarde is van veel meer factoren afhankelijk, zeker als de zonnepanelen en installaties ouder worden (denk aan omvang, rendement, leeftijd, noodzaak, enz.). De vraag wat een eventuele koper over heeft voor bijv. zonnepanelen op het dak van een woning is dus lastig te beantwoorden. Op (korte) termijn zullen alle gemeenten echter de waarde van aanwezige energieopwekkingsinstallaties wel in de totale WOZ-waarde moeten gaan betrekken. Dat vereist de wet nu eenmaal. Het zal uit de permanente marktanalyse moeten blijken hoeveel waarde er van deze installaties in de marktwaarde gaat zitten. C. Eigendom energie-opwekkingsinstallaties De eigendomssituatie van vooral zonnepanelen speelt een rol bij de afbakening en waardering daarvan. Zonnepanelen kunnen op het dak zijn aangebracht met een opstalrecht. Daarmee wordt voorkomen dat de eigenaar van het gebouw ook eigenaar wordt van de zonnepanelen. De panelen vormen dan tezamen een afzonderlijk WOZ-object dat van een waarde moet worden voorzien. De waarde loopt dan niet mee in de waarde van de woning en zal ook niet de marktwaarde beïnvloeden. Die situaties maken een uniforme aanpak ook lastiger. Dit aspect geldt waarschijnlijk niet bij overige energie-opwekkingsinstallaties. D. Korting op de waarde van energie-opwekkingsinstallaties Als blijkt dat er inderdaad waardeverschillen optreden tussen woningen zonder en woningen met energie-opwekkingsinstallaties, dan zullen er analyses moeten worden gemaakt hoe dit kan worden vertaald naar andere woningen met deze installaties. Hierbij zullen de vele factoren moeten worden betrokken, die hierboven genoemd zijn. Het is dus erg lastig in de praktijk om specifieke waarde toe te kennen aan dit soort investeringen. 3. Advies Hoewel er een theoretische mogelijkheid is om de korting via de OZB als een waardevermindering te verlenen, ligt het lastig om de mogelijkheid te concretiseren. Het eerste praktische bezwaar, onbekendheid welke woningen energie-opwekkingsinstallaties hebben, is wel op te lossen door aan de eigenaren zelf te vragen om zich bekend te maken om voor de korting in aanmerking te komen. Maar de overige punten maken het op dit moment erg lastig om specifieke waardeverminderingen toe te passen voor deze woningen. Er zijn nu nog nauwelijks cijfers bekend hierover. Er kunnen dan alleen algemene kortingen worden toegepast op de waarde (bijv. een waardebedrag per m2 of een specifiek bedrag voor specifieke installaties zoals zonnepanelen). 2

6 Het is de vraag of je een dergelijke algemene korting via de belastingheffing moet willen realiseren. Wij concluderen dat een dergelijke generieke stimuleringskorting waarschijnlijk beter (in elk geval tijdelijk) via een subsidie kan worden gerealiseerd. De subsidie hoeft minder aan te sluiten bij de waarde van de zonnepanelen, omdat het geen keurslijf heeft als de WOZ/OZB. Een eenvoudige regeling kan dan veel werk besparen. Omdat het waarschijnlijk toch in zeer veel gevallen om kleine bedragen betreft, wordt op die manier ook voorkomen dat de uitvoeringskosten van de regeling een veelvoud bedragen van de vergoeding zelf. Het verdient dan ook aanbeveling om een vergoedingsregeling voor OZB op zonnepanelen van woningen de eerste jaren niet via de OZB zelf te laten lopen, maar via een gemeentelijke subsidie 3. Wij merken op dat het rijk het vergoeden van een deel van de belastingschuld via een subsidie ook als een werkbare oplossing ziet in specifieke omstandigheden. Bij sportverenigingen gebeurt dat veel. Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ollongren heeft nog dit jaar op Kamervragen geantwoord dat de gemeenteraad het beste aan de hand van de lokale behoeften kan beoordelen hoe de belastingmiddelen dienen te worden besteed 4. Overigens merken wij op dat subsidieregelingen ook aan diverse regels moeten voldoen. Zowel woningen als niet-woningen Bij de bovenstaande omschrijving ging het steeds om energie-opwekkingsinstallaties in woningen. Bij de waardering van energie-opwekkingsinstallaties in courante niet-woningen (zoals kantoorgebouwen) doen zich vergelijkbare problemen voor. Daar wordt immers vergeleken met de waarde in het economische verkeer van andere courante niet-woningen. Anders ligt het bij de aanleg van specifieke projecten zoals een zonneweide/park. Dat object is bekend bij de gemeente vanwege de vergunningaanvraag en de waardering zal ook niet geschieden via de waarde in het economische verkeer, maar via de gecorrigeerde vervangingswaarde. Dan wordt de waarde van het object individueel bepaald, ook aan de hand van opgaven van het bedrijf zelf. Ook zal dan de werktuigenvrijstelling een rol gaan spelen. Naar wij menen, is een OZB-vrijstelling van de (resterende) waarde van een dergelijk object wel goed te regelen, als het gehele object dan op waarde nihil wordt gezet (m.u.v. de grond). Wij kunnen ons wel goed voorstellen dat een gemeente ervoor kiest om één vergoedingsregeling te hanteren, en niet een fiscale regeling voor incourante niet-woningen en daarnaast een subsidieregeling voor alle courante objecten (woningen en niet-woningen). Het ligt dan voor de hand om alles voorlopig te laten lopen via een subsidieregeling. Tijdelijke oplossing? De toepassing van de kortingsregeling via de weg van de subsidieverlening is wat ons betreft een tijdelijke oplossing. Als de administratieve en waarderingssystemen van de WOZ eenmaal zijn ingeregeld voor de waardering van energie-opwekkingsinstallaties zou kunnen worden overgestapt op een fiscale vergoedingsregeling, door de waarde van de betreffende installaties in mindering te brengen op de (WOZ)waarde zoals die voor de OZB wordt gehanteerd. Door de regeling (op termijn) te incorporeren in de OZB wordt administratieve rompslomp vermeden. EGB 3 Je zou je nog kunnen afvragen of je het dan nog een vergoedingsregeling voor OZB zou moeten noemen, maar omdat bij de onderbouwing en rechtvaardiging van de subsidie daar waarschijnlijk wel aan wordt gerelateerd, is het niet onlogisch. 4 Kamerstukken II 2017/2018, Aanhangsel nr. 205, Belastingblad 2018/249. 3