Regiobijeenkomst NVRD Noord-Nederland Participatie bij het beheer van de Openbare Ruimte. Verbinden in de openbare ruimte, en hoe dit te organiseren

Transcriptie

1 Waarderweg 33B-10 haarlem, postbus la haarlem, t , e info@iprnormag.nl. Regiobijeenkomst NVRD Noord-Nederland Participatie bij het beheer van de Openbare Ruimte Verbinden in de openbare ruimte, en hoe dit te organiseren Zwolle, 14 november 2013 Drs. R. Schouten (Robert), Drs. ing. P.M.J. de Bruin (Paul)

2 Inhoud 1. Een op maat gesneden afbakening van het speelveld 2. Verbindingen in openbare ruimte vanuit invalshoeken 3. Wat betekent dit voor het organiseren en samenwerken? 2

3 Het beheer en onderhoud van de Openbare Ruimte 3 Werkzaamheden Reiniging Groen Civiel Verhardingen Afval Begraafplaatsen Sportaccomodaties Riolering en Water Verkeer en vervoer Openbare Verlichting Werksoorten Beleid Regie Beheer Directievoering & toezicht Werkvoorbereiding Projecten (renovatie, vervanging, etc) Regulier onderhoud Specialistisch onderhoud Afbakening wenselijk...

4 Afbakening Analyse vanuit uw oogpunt: Aangrijpingspunt afvalbeheer Focus op gebiedsgericht onderhoud: Onder andere: (zwerf)afval, reiniging, groen, klein herstel, onderhoud begraafplaatsen, sportaccommodaties Gericht op integrale uitvoering: efficiënt en effectief 4 Andere ontwikkelingen: Beleid, beheer en specialistisch onderhoud.

5 Actuele situatie 2013: Verbreding van het werkveld 5 & IBOR alle gemeenten & IBOR in deel gemeenten & IBOR initiatieven Afvalbeheer Afvalbeheer & reiniging Dit betreft 40 overheidsbedrijven 215 gemeenten (de helft) 55% van de huishoudens in Nederland (ruim 4 miljoen) 74% heeft breder taakpakket dan afvalbeheer 45% heeft de taakverbreding naar IBOR gerealiseerd, of is dit actief aan het overwegen

6 Invalshoeken 6

7 Invalshoek 1. Publieke taak van de gemeente Wettelijke gemeentelijke zorgplicht en/of aansprakelijkheid zorgplicht: afvalbeheer, rioolbeheer / afvalwater-transport, grondwaterbeheer aansprakelijkheid: veiligheid, nalatigheid Zorgtaak (goed huisvader): zorg voor openbare ruimte.. schoon, heel en veilig Regulier onderhoud draagt bij aan leefbaarheid openbare ruimte Directe financiële relatie kwaliteit/prestaties met de burgers (gebonden gebruikers) Conclusies: 7 Afvalbeheer, reiniging en beheer openbare ruimte zijn en blijven politiek/bestuurlijk relevante thema s Dit is relevant bij keuze voor de organisatie van al deze taken

8 Invalshoek 2. Kwaliteit van de openbare ruimte 8 Waarden openbare ruimte Technische waarde Wat is de materiële, technische staat? Gebruikswaarde Voldoet de openbare ruimte voor de functies die aan de orde (moeten) zijn. (met name inrichting gerelateerd) Belevingswaarde Wat is de perceptie van de gebruiker op de ruimte? Toekomstwaarde Wat is toekomstige waarde? Kwaliteitskenmerken Materiële technische staat Onderhoudbaarheid Technische Veiligheid Functionaliteit Flexibiliteit Handhaafbaarheid Verkeersveiligheid Beeldkwaliteit Netheid Sociale veiligheid Ecologische waarde Duurzaamheid

9 Invalshoek 3. Gedifferentieerde kwaliteit Bewust kiezen voor kwaliteit: Waar een hoger of lager kwaliteitsniveau? (op beeldbepalende plekken of op plekken waar bewoners of ondernemers dit wenselijk vinden) Differentiatie naar voorzieningen, beheer-thema s en gebiedstypes. op basis van beeldkwaliteit, frequenties en/of technische normen Resultaat gedifferentieerd beheer: Bezuinigen op beheer, of op zijn minst in staat om de middelen efficiënter in te zetten Mogelijkheid om de kwaliteitsbeleving op gerichte wijze te beïnvloeden (eventueel in overleg met inwoners) 9 Meewegen van maatschappelijke en bestuurlijke waardering in (grote) werken in de openbare ruimte: niet alleen de techniek is bepalend.

10 Invalshoek 4. Raakvlakken met participatie 1. Burgerparticipatie (beleid en/of uitvoering) 1. Meer zelfbeheer, minder beheerkosten 2. Meer betrokkenheid gemeenschap bij inrichting en beheer van de woon en werkomgeving 3. Betrokken burgers als de ervaringsdeskundigen in de wijk 2. Arbeidsparticipatie (social return) 1. Mensen met afstand tot regulier werk laten participeren 2. Onderhoudswerk is geschikt voor doelgroep (werk met werk maken) 3. Sociaal-Fysiek (samenwerking met maatschappelijke organisaties) Fysiek beheer ogen en oren in de wijk. Nieuwe mogelijkheden voor een meer integraal beeld en adequate aanpak te verkrijgen 2. Samenwerking met woningcorporatie, sociale dienst, politie, onderwijs en jeugdzorg

11 Burgerparticipatie bij schoonhouden en schoonmaken openbare ruimte Bron: Benchmark Gemeente Schoon (maart 2013) Onderzoek bij (grotere) overheidsgedomineerde (reiniging)organisaties. Circa 10 deelnemers. Vrijwel alle deelnemers doen iets met burgerparticipatie bij de aanpak van zwerfafval Veelal projectmatig, in delen van de gemeente Participatie door burgers als ook samenwerking met bedrijven, winkels en scholen De benodigde inzet door eigen organisatie wordt (nog) niet substantieel minder 11 Bewustzijn en betrokkenheid zijn vooralsnog belangrijker dan de productie door burgerparticipatie Meeste deelnemers wijzen op toenemende behoefte (bij opdrachtgever/gemeente) aan meer burgerparticipatie

12 Invalshoek 5. Verbinden van de diverse rollen Eigenaar (assetowner): Stelt doelen Op meerdere thema s En regisseert Beheerder (assetmanager) Vertaalt beleidsdoelen naar uitvoering Stemt af met ontwerp en uitvoering Uitvoerder: 12 Ogen en oren, partner van gemeente Kwaliteitsgestuurd Op bedrijfsmatige wijze

13 Wijze van organiseren 1. Voorwaarde 2. Werkwijze 3. Positie van de uitvoering 13

14 Voorwaarde: hoe houdt de gemeente(raad) grip? Duidelijke rolverdeling tussen betrokkenen College B&W / gemeenteraad: beleids- en financiële kaders en ambities Ambities portefeuillehouders in beeld en in balans: openbare ruimte, milieu, sociaal Uitvoerder: verantwoordelijk voor integrale aanpak/uitvoering Relatie: opdracht gestuurd samenwerken Grip via opdrachtgeverschap Uitwerking beleidskaders in prestaties Gemeente: monitoren, controleren 14 Uitvoering: draagt zorg voor uitvoering, organiseert burgerparticipatie, draagt zorg voor arbeidsparticipatie Grip via eigenaarslijn (eigen dienst/afdeling of OGD-bedrijf) Koers, strategie en profiel van uitvoerende organisatie Uitvoering is van gemeente(n), werkt voor gemeente(n) en doet dit in belang van die gemeente(n)

15 Werkwijze: Integraal en sturen op de beleving van de burgers Besef dat leefbaarheid / kwaliteit van de openbare ruimte door gebruik/burger voornamelijk wordt beoordeeld op basis van de beleving Gebiedsgerichte sturing op alle actoren die onderhoudswerkzaamheden verrichten in de openbare ruimte. De diverse beheertaken afstemmen. Adequate uitvoeringsregie is cruciaal: Draagt bij aan vergroting van de belevingswaarde Efficiënter én effectiever werken 15 Werk maken met werk door nadrukkelijke uitvoeringsregie, waarbij de regisseur in staat moet zijn om te schuiven en combineren met werkzaamheden. O.a. van gevel tot gevel.

16 Positie van uitvoering: keuzen op maat Gemeente alleen of gemeenten samen Eigen uitvoeringsorganisatie, uitbesteden aan markt of combinatie Eigen uitvoeringsorganisatie: Gemeentelijke dienst Verzelfstandigd overheidsgedomineerd bedrijf Combinatie Organisatorisch bundelen van taken of afstemming 16 Relatie beheertaken openbare ruimte en WSW Een cruciale rol: uitvoeringsregie

17 Voorbeelden van uitvoeringsregie Gemeentelijke regie 17 Klassieke organisatie

18 Voorbeelden van uitvoeringsregie Partnerschap met uitvoeringsregie Partnerschap 18

19 Succesfactor: opdracht gestuurd samenwerken Anders dan een traditionele opdrachtgever en opdrachtnemer Het gaat om de relatie: Samenwerking over langere termijn Uitgaan van elkaars professionaliteit, kennis en kunde Gericht op verbeteren doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid Wederzijdse afhankelijkheid: elkaar blijven informeren (transparantie) 19 Sturen op vooraf geformuleerde resultaten (sturen op output/outcome, niet op input of throughput) Invloed is geborgd als opdrachtgever én eigenaar

20 Samenvattend Politiek-bestuurlijk relevant Invalshoeken: Verbinden in de Openbare Ruimte Veranderende rol beleid, beheer en uitvoering Organisatie op maat 20

21 Tot slot Verbinden in de openbare ruimte biedt kansen en is (maatschappelijk) nuttig Verbinden van partijen, activiteiten en beleidsvelden Mede daarom is niet meer de vraag of we hiermee aan de slag moeten 21 maar hoe dit in de praktijk te organiseren.

22 Bedankt voor uw aandacht IPR Normag is een gerenommeerd adviesbureau op het gebied van strategie, beleid en organisatie. Wij opereren voornamelijk in de publieke sector en zijn ons bewust van de maatschappelijke verantwoordelijkheid van onze cliënten. Ons doel is dan ook optimale dienstverlening met duidelijke meerwaarde. Betrokkenheid, denkkracht voor scherpe en heldere analyses, gevoel voor verhoudingen en belangen, en daadkracht bij het implementeren van adviezen zijn onze kernwaarden. 22