Moeberdoes Gent 5 inhaaltrajecten voor moeilijk bereikbare doelgroepen

Transcriptie

1 Moeberdoes Gent 5 inhaaltrajecten voor moeilijk bereikbare doelgroepen Inleiding Gent werkt al tien jaar gebiedsgericht. Een basistekst gebiedsgerichte werking uit 2003 spreekt van een integrale beleidsaanpak via wijkprogramma s, opgemaakt in actief overleg met de bewoners. Aanvankelijk beperkt de werking zich tot het niveau van zes delen van de stad maar in 2003 breidt ze uit tot op het niveau van de 25 wijken. De Gebiedsgerichte Werking stelt vast dat sommige specifieke doelgroepen daarbij weinig bereikt worden. Daarom wordt in 2006 in vijf wijken een inhaaltraject opgestart met moeilijk bereikbare doelgroepen ofte moeberdoes, met het doel hen effectiever te betrekken bij het wijkbeleid. In wat volgt wordt eerst dieper ingegaan op de context van de inhaaltrajecten. Vervolgens is er aandacht voor de verschillende fases die zijn doorlopen bij de uitwerking van de inhaaltrajecten. Tot slot wordt het volledige Moeberdoes-traject in Nieuw Gent-UZ gedocumenteerd. Op deze pagina's is het participatietraject volledig gedocumenteerd. Via onderstaande structuur kan u door de teksten surfen en interessante achtergronddocumenten downloaden. Indien u de volledige tekst wenst, kan u hier een bundel in PDF-formaat downloaden. Context van de inhaaltrajecten 1. De gebiedsgerichte werking 2. De rechtstreekse aanleiding tot de vijf moeberdoes-trajecten Chronologie van de inhaaltrajecten 1. Voorbereiding in Realisatie van vijf inhaaltrajecten in Evaluatie 4. Integratie van de moeberdoes in de reguliere wijkwerking 5. Nieuwe convenant met Ambrosia s Tafel voor de periode Case Moeberdoes-traject Nieuw Gent - UZ 1. Eerste wijkplatform en verslag van consultatie: verzamelen van signalen van inwoners en wijkactoren( ) 2. Organisatie van het tweede wijkplatform (eerste wijkdebat, ) 3. Opmaak van het wijkprogramma (2006) 4. Opvolging van de realisatie van het wijkprogramma (2006 e.v.) 5. Inhaaltraject moeberdoes ( ) 6. Evaluatie 1

2 Context van de inhaaltrajecten 1. De gebiedsgerichte werking In één zin kan Gebiedsgerichte Werking omschreven worden als een integrale beleidsaanpak van wijkrelevante thema s gericht op duurzame ontwikkeling en een werkbare actieve participatie van de bevolking via het ontwikkelen en uitvoeren van wijkprogramma s. Het Gentse stadsbestuur streeft met de Gebiedsgerichte Werking een integrale beleidsaanpak voor al haar 25 wijken na. Per wijk werd een wijkprogramma opgemaakt, met als doelstellingen: - de verhoging van de leefbaarheid van de wijken, - de versterking van de communicatie en betrokkenheid in de wijken en - een optimalisering van de onderlinge afstemming tussen de diensten en externe actoren. Voor de opmaak en realisatie van een wijkprogramma werden verschillende stappen gevolgd, die hieronder worden uitgewerkt. Het gaat om: - omgevingsanalyse: opmaak startnota - verzamelen van signalen van inwoners en wijkactoren (zgn. eerste wijkplatform ) - organisatie van een debat tussen wijk en college (zgn. tweede wijkplatform ) - opmaak wijkprogramma - opvolging realisatie wijkprogramma - actualisatie wijkprogramma s via jaarlijkse nieuwsbrieven - actualisatie wijkprogramma s via organisatie wijkdebatten Omgevingsanalyse: opmaak startnota s (2005) Vanaf 2003 maakte de Gebiedsgerichte Werking een omgevingsanalyse van de 25 wijken. Zij baseerde zich op gegevens uit databanken van stadsdiensten en bevindingen van wijkactoren. Deze intensieve arbeid mondde in 2005 uit in een startnota per wijk. Op basis van de opmerkingen van bewoners werd er voor geöpteerd 25 i.p.v. 26 stadsbuurten te documenteren. Een overzicht van alle startnota s vind je hier. 2

3 1. Binnenstad Bloemekenswijk 2. Brugse Poort-Rooigem 3. Dampoort 4. Drongen 5. Gentbrugge 6. Kanaaldorpen 7. Ledeberg 8. Macharius-Heirnis 9. Mariakerke-Centrum 10. Mariakerke-Oost 11. Moscou-Vogelhoek 12. Muide-Meulestede 13. Nieuw Gent 14. Oostakker 15. Oud Gentbrugge 16. Rabot-Blaisantvest 17. Sint Amandsberg 18. Sint-Denijs-Westrem 19. Sluizeken-Tolhuis-Ham 20. Stationsbuurt Noord 21. Stationsbuurt Zuid 22. UZ-Groothandelsmarkt 23. Wondelgem 24. Zuidpark-Muinkpark 25. Zwijnaarde 3

4 Eerste wijkplatform en verslag van consultatie: verzamelen van signalen van inwoners en wijkactoren ( ) In alle wijken werden signalen verzameld bij inwoners en andere wijkactoren. Dit gebeurde tijdens een zgn. eerste wijkplatform. Dat is een verzameling activiteiten die allen tot doel hebben om signalen van inwoners en andere actoren van de wijk te verzamelen. In elke wijk gebeurde dit via een tentoonstelling van de bevindingen van de omgevingsanalyse. In verschillende wijken werd daar een wijkwandeling, een boottocht, of een andere activiteit aan toegevoegd. Tijdens dit eerste wijkplatform konden bewoners de startnota over hun wijk bekomen (zie punt 1), en opmerkingen geven over wat ze goed of minder goed vonden in hun wijk en suggesties geven ter verbetering. In alle wijken werden signalen schriftelijk verzameld door in elke brievenbus een folder te bussen. Die folder werd opgevat als uitnodiging tot het eerste wijkplatform en liet ruimte voor opmerkingen over wat inwoners goed / niet goed vonden in de wijk en eventuele voorstellen. In de meeste wijken gebeurde ook een zogenaamd voortraject. Daarbij werden verschillende actoren van de wijk individueel of in groep bevraagd. Het ging dan meestal om organisaties die samenkwamen tijdens het lokale welzijnsoverleg, dekenijen, bewoners- en actiegroepen, buurtteams, overlegorganen (zoals de lokale seniorenraden), de culturele sector, schoolcomités, Daarnaast ging de cel Gebiedsgerichte Werking samen met sleutelfiguren op verkenning in een aantal wijken om de plaatselijke context beter te leren kennen. Op basis van de ontvangen signalen en opmerkingen werd voor elke wijk een verslag van consultatie gemaakt. Dit verslag geeft per thema de opmerkingen en suggesties van de inwoners en andere actoren weer. Uit dit verslag van consultatie werden de belangrijkste aandachtspunten per wijk gedestilleerd ter voorbereiding van het tweede wijkplatform (zie hieronder). Tweede wijkplatform: debat tussen wijk en college Tussen maart 2005 en juni 2006 werd voor de 25 wijken een tweede wijkplatform georganiseerd. De cel Gebiedsgerichte Werking destilleerde uit het verslag van consultatie de voornaamste aandachtspunten in een signalenbundel : vragen en mogelijke antwoorden per thema (bevoegdheid). Deze vormden het onderwerp van een tweede wijkplatform : een wijkdebat tussen de bewoners en de burgemeester en schepenen. De stadsdiensten en kabinetten namen de antwoorden onder de loep en stelden ze bij. Tijdens het wijkdebat legde een onafhankelijke moderator de vragen voor aan de burgemeester en de bevoegde schepenen. Hij deed dit aan de hand van een een debatbundel. De bewoners werden voor dit debat persoonlijk uitgenodigd met een kaartje en opgeroepen om vragen en voorstellen te formuleren. Kort voor het debat volgde een tweede uitnodiging voor het wijkdebat. Bewoners kregen bij hun binnenkomst een informatiemapje met volgende inhoud: - Programma van de avond - Luchtfoto van de wijk waarop relevante plaatsen stonden aangeduid - Kaart met deelbuurten (statistische sectoren) van de wijk - Synthese van de signalenbundel - Tekst met de vragen die aan de schepenen en burgemeester zouden worden gesteld - Bevragingsformulier 4

5 Alle gestelde vragen werden beantwoord, hetzij gebundeld of afzonderlijk tijdens het debat, hetzij schriftelijk aan de vragensteller(s) zelf. Bewoners die na het debat nog iets wilden vragen of opmerken, konden dat via een reactieformulier. Op een dergelijk tweede wijkplatform werd ook telkens een tentoonstelling opgesteld. Die gaf de resultaten van de bevraging weer, naast algemene informatie over de wijk (een beeld van de wijk ) en een overzicht van de lopende projecten. Na het gesprek was er telkens een receptie om de inwoners de kans te geven op een informele, directe manier met de politici en de medewerkers van de cel Gebiedsgerichte Werking in contact te komen. Van elk wijkplatform werd een verslag gemaakt. Opmaak wijkprogramma Na het tweede wijkplatform maakte de Gebiedsgerichte Werking voor elk van de 25 wijken van Gent een wijkprogramma op. Elk wijkprogramma bood een overzicht van plannen en werkpunten voor de betrokken wijk en gaf de inwoners een kijk op wat de Stad (en andere actoren zoals De Lijn, het Vlaamse Gewest ) kon doen in de wijk, wat niet mogelijk was of wat de Stad wou realiseren in de toekomst. Vanuit die programma s werkte de Stad samen met de inwoners verder aan mogelijke concrete antwoorden op de vragen die in de wijken leefden. De wijkprogramma s werden gecheckt en bijgesteld door de bevoegde stadsdiensten en besproken in het stadsbestuur. In vier zittingen gaf de themacommissie van de gemeenteraad zijn bemerkingen op de wijkprogramma s. Dit liet de Gebiedsgerichte Werking toe de vorm van de programma s aan te passen en inhoudelijke opmerkingen van de gemeenteraad op te nemen in de programma s. Hierna werden de wijkprogramma s goedgekeurd voor druk. Van elke wijkprogramma werd een folder en een uitgebreide versie gemaakt. Een overzicht van alle folders vind je hier. De uitgebreide versie van alle wijkprogramma s vind je hier. 5

6 1. Binnenstad 2. Bloemekenswijk 3. Brugse Poort-Rooigem 4. Dampoort 5. Drongen 6. Elisabethbegijnhof-Papegaai 7. Gentbrugge 8. Gentse Kanaaldorpen 9. Ledeberg 10. Macharius-Heirnis 11. Mariakerke 12. Moscou-Vogelhoek 13. Muide-Meulestede 14. Nieuw Gent-UZ 15. Oostakker 16. Oud Gentbrugge 17. Rabot-Blaisantvest 18. Sint Amandsberg 19. Sint-Denijs-Westrem-Afsnee 20. Sluizeken-Tolhuis-Ham 21. Stationsbuurt Noord 22. Stationsbuurt Zuid 23. Watersportbaan-Ekkergem 24. Wondelgem 25. Zwijnaarde 6

7 1. Binnenstad 2. Bloemekenswijk 3. Brugse Poort-Rooigem 4. Dampoort 5. Drongen 6. Elisabethbegijnhof-Papegaai 7. Gentbrugge 8. Gentse Kanaaldorpen 9. Ledeberg 10. Macharius-Heirnis 11. Mariakerke 12. Moscou-Vogelhoek 13. Muide-Meulestede 14. Nieuw Gent-UZ 15. Oostakker 16. Oud Gentbrugge 17. Rabot-Blaisantvest 18. Sint Amandsberg 19. Sint-Denijs-Westrem-Afsnee 20. Sluizeken-Tolhuis-Ham 21. Stationsbuurt Noord 22. Stationsbuurt Zuid 23. Watersportbaan-Ekkergem 24. Wondelgem 25. Zwijnaarde 7

8 In november 2006 werden deze gedrukt. In december werden de folders in alle Gentse brievenbussen gebust. Inwoners die dit wensten konden de uitgebreide versie opvragen. Daarnaast werd voor alle wijkprogramma s een kinderversie opgemaakt die in januari 2007 in verschillende lagere scholen van Gent werd aangeboden. Voor de opmaak van de kinderwijkprogramma s werd nauw samengewerkt met de jeugddienst. Opvolging realisatie wijkprogramma s Elk wijkprogramma werd vertaald in enkele prioritaire werkpunten. Gebiedsgerichte Werking maakte voor elk van deze werkpunten een fiche op, waarbij dieper werd ingegaan op de doelstellingen, de betrokken actoren, de nodige stappen van prioritaire acties in een wijk. De bedoeling van deze fiches was om gericht te werken aan enkele prioritaire acties, en die beter te kunnen opvolgen. Indien nodig konden er fiches voor nieuwe prioritaire werkpunten worden toegevoegd. Actualisatie wijkprogramma s Projecten en acties werden uitgevoerd; werkpunten werden concreter; nieuwe problemen en kansen dienden zich aan. Daarom was het belangrijk dat de Stad en de inwoners van elke wijk in contact bleven om het programma bij te sturen. Dit bijsturen gebeurde door jaarlijkse nieuwsbrieven (2007, 2008, 2009) voor alle bewoners. Die nieuwsbrieven vermeldden wat in het voorbije jaar werd uitgevoerd, en welke ingrepen voor het komende jaar waren gepland. Het ging telkens om kleinere en grotere projecten, van de Stad en andere actoren in de wijk. De wijkprogramma s werden opgemaakt in 2006, terwijl op 1 januari 2007 een nieuw bestuur en een nieuwe burgemeester aan zou treden. Alle gegevens die de Gebiedsgerichte Werking verzamelde, werden aan het nieuwe bestuur voorgelegd en sommige punten uit de wijkprogramma s zijn mee verwerkt in het nieuwe bestuursakkoord en in het strategisch plan Gent Het college engageerde zich om tijdens de nieuwe legislatuur twee maal naar elke wijk te gaan. Die ontmoetingen werden over een tweetal jaar gespreid, zodat het college ongeveer om de maand een wijk bezocht. In de tweede helft van 2008 ging de nieuwe ronde van wijkdebatten van start. 8

9 2. De rechtstreekse aanleiding tot de vijf moeberdoes-trajecten Tijdens de voorbije inspraakrondes van de Gebiedsgerichte Werking bleken sommige groepen minder vertegenwoordigd. In de Gentse binnenstad bijvoorbeeld waren dit studenten, in het meer residentiële St-Denijs-Westrem jonge dertigers en in het minder verstedelijkte Gentbrugge bewoners van verkavelingen. Maar de groepen die absoluut minst bereikt werden over alle Gentse wijken heen waren etnisch-culturele minderheden en Gentenaars die leven in armoede. De oorzaken hiervoor zijn verscheiden en niet altijd even duidelijk. Wel duidelijk is de taalbarrière. Dit gaat niet alleen op voor anderstaligen, ook Nederlandstaligen vinden een wijkdebat soms moeilijk verstaanbaar. Alle inspanningen ten spijt hanteren zowel aanwezige professionelen als bewoners in de zaal vaak een voor hen evident jargon met termen als: openbaar domein, BPA, inspraak, densiteit, herwaarderingsgebied, potenties,. Daarnaast werpen zich ook culturele drempels op (vb. schenken van alcohol, vergadercultuur, ) en is er de schrik van een confrontatie met een overheid. Ten slotte zijn er ook Gentenaars voor wie overleven centraler staat dan het beleven van een wijk en die te kennen geven geen boodschap te hebben aan dergelijke inspraakmomenten. Omdat de verzamelde reacties tijdens de inspraakrondes mee richting gaven aan de opmaak van de wijkprogramma s en de representativiteit tijdens deze momenten nog kon geoptimaliseerd worden, besloot de Gebiedsgerichte Werking te diversifiëren en verschillende parallelle inspraakmomenten te organiseren, op maat van die specifieke moeilijk bereikbare doelgroepen ofte moeberdoes. In het voorjaar van 2006 werd een convenant afgesloten met Samenlevingsopbouw Gent (SOG) en Intercultureel Netwerk Gent (ING). - Samenlevingsopbouw Gent (SOG) is een bewonersondersteunende organisatie, erkend door de Vlaamse overheid via het decreet van het Maatschappelijk Opbouwwerk en gespecialiseerd in participatie en doelgroepbetrokkenheid. - Intercultureel Netwerk Gent (ING) is erkend als lokaal Integratiecentrum in het kader van het decreet op etnisch-culturele minderheden en gespecialiseerd in het betrekken van etnischculturele minderheden. Zij bleken de aangewezen partners om de Gebiedsgerichte Werking te ondersteunen bij de actualisatie van de wijkprogramma s in functie van de prioriteiten van de moeberdoes. Deze partners werden verenigd in een stuurgroep die op regelmatige tijdstippen overlegden en het traject bijstuurden waar nodig. Deze door de gemeenteraad goedgekeurde convenant omhelsde twee luiken: - enerzijds werd er een inhaaltraject opgesteld vanuit de vaststelling dat etnisch-culturele minderheden en kansarmen soms moeilijker aansluiting vonden bij het inspraaktraject van de gebiedsgerichte werking en ze absoluut de stem van deze Gentenaars aan bod wilden laten komen in de wijkprogramma s; - anderzijds werd van de gelegenheid gebruik gemaakt om de kennis van de gebiedsgerichte werkers over etnisch-culturele minderheden en kansarmen en hoe hen te betrekken bij het beleid bij te schaven aan de hand van een vorming. Deze vorming bestaande uit vijf halve dagen - reikte de Gebiedsgerichte Werkers extra achtergrondinformatie en methodieken aan om de inspraakmomenten nog beter af te stemmen op de diversiteit van de Gentse bevolking en het taalgebruik in publicaties aan te passen. 9

10 Chronologie van de inhaaltrajecten Gebiedsgerichte Werking streeft naar een integrale beleidsaanpak van wijkrelevante thema s gericht op duurzame ontwikkeling en een werkbare actieve participatie van de bevolking via het ontwikkelen en uitvoeren van wijkprogramma s. In voorbije inspraakrondes van de Gebiedsgerichte Werking bleken sommige groepen minder vertegenwoordigd. Daarom werd in 2007 gestart met de uitwerking van vijf inhaaltrajecten voor moeilijk bereikbare doelgroepen. Door het doorlopen van deze inhaaltrajecten bevestigde het stadsbestuur haar ambitie om elke Gentenaar de kans te geven om in dialoog te treden met de bestuurders van de Stad. 1. Voorbereiding in 2006 Selectie van de moeberdoes Alle 25 wijken van Gent kennen hun eigen moeilijk bereikbare doelgroepen. De focus werd gelegd op etnisch-culturele minderheden en Gentenaars die leven in armoede omdat hun stem minst aan bod kwam. Deze groepen concentreren zich in hoofdzaak in de Gentse 19 de eeuwse gordel. Gestaafd met objectief cijfermateriaal werden die wijken waar ze meest vertegenwoordigd zijn weerhouden. Op basis van deze eerste selectie organiseerde de cel Gebiedsgerichte Werking in de negen weerhouden wijken gesprekken met professionelen uit de betrokken wijken met als doel te komen tot een antwoord op de volgende vragen: Welke moeberdoes zijn substantieel aanwezig in de wijk, werden in het verleden onvoldoende bereikt en kunnen niet bereikt worden via de bestaande werkingen? Ten slotte selecteerde de stuurgroep uit de conclusies van deze negen wijkgesprekken vier wijken en vijf doelgroepen: - Bloemekenswijk: allochtone vrouwen - Nieuw Gent: oudere allochtonen (40+) - Dampoort: Bulgaren - St-Amandsberg bewoners sociale woonwijk St-Bernadette bewoners t Westveld Samenstelling van begeleidingsteams Voor elke moeberdoes werd een kernteam samengesteld, bestaande uit gebiedsgerichte stadswerkers en één of meer medewerkers van Samenlevingsopbouw Gent (SOG) en/of Intercultureel Netwerk Gent (ING). Het kernteam bereidde het inhaaltraject voor. De taakafspraak met de SOG- of INGmedewerkers was als volgt: de SOG- of ING-medewerker modereerde de gesprekken en vertaalde waar nodig, de gebiedsgerichte werker nam verslag en bewaakte het gesprek inhoudelijk. Vorming van gebiedsgerichte werkers Een vorming van vijf halve dagen bereidde de gebiedsgerichte werkers beter voor op de omgang met etnisch-culturele minderheden. Zij spijkerden hun algemene kennis van de specifieke bevolkingsgroepen bij. Ze gingen na hoe ze de inspraakmomenten en publicaties beter op deze mensen konden afstemmen. Verloop 10

11 De bijeenkomsten gingen door in plaatsen met een lage drempel en centraal gelegen. Naargelang de doelgroep vonden ze s avonds plaats, overdag of in de vooravond. Jonge moederes konden hun kinderen kwijt in een kinderopvang, zodat ze sneller geneigd waren te komen. Iedereen werd ontvangen met een hapje en drankje. Het convenant schreef vijf moeberdoes-bijeenkomsten voor met minimum 15 bewoners. Het voornaamste doel was de deelnemers tijdens deze bijeenkomsten te motiveren en gemotiveerd te houden. En wel op de volgende wijze: - door zo interactief mogelijk te werken rond concrete items; - door professionele wijkfiguren uit te nodigen voor een rechtstreeks contact: de wijkagent, buurtwerkers, de mobiliteitsdienst e.a; - door de sessies snel op mekaar te laten volgen, met een interval van maximum twee weken; - door concrete vragen snel en concreet te beantwoorden, op de eerstvolgende sessie of zo snel mogelijk. Dit vergde snel overleg met de bevoegde stedelijke diensten; - door de bijeenkomsten toe te spitsen op de moeilijker realiseerbure punten of hete hangijzers; - door de sessies nauw te laten aansluiten bij wijkinitiatieven, zoals bijvoorbeeld een buurtfeest waar Turkse vrouwen receptie-hapjes aanbieden; Tijdens de eerste sessie werden de bewoners geïnformeerd over de eigenheid van de wijk. In de daaropvolgende sessies werd er gepeild naar en gediscussieerd over de gevoelige wijkthema s en pijnpunten. In de afsluitende sessie schreef elke groep een brief naar de burgemeester. Daarlin legden ze dringende werkpunten voor. Waar mogelijk werd getracht om na afloop van de bijeenkomsten antwoorden op nog openstaande vragen via huisbezoeken terug te koppelen en de ietwat willekeurig samengestelde groepen te doen aansluiten bij bestaande netwerken. 2. Realisatie van de vijf inhaaltrajecten in 2007 In 2007 werd gestart met de uitwerking van de vijf inhaaltrajecten. Afhankelijk van de draagkracht en specificiteit van de groepen werden verschillende methodieken gehanteerd. Deze varieerden van licht gestuurde groepsgesprekken tot een stellingendebat. Het kernteam bereidde per groep een inhaaltraject voor dat inhoudelijk varieerde maar volgens een gelijkaardig stramien verliep. Een overzicht van het afgelegde traject in de sociale woonwijk St. Bernadette, in de Bloemekenswijk, in Dampoort, in t Westveld en in Nieuw Gent vind je hier. 11

12 - Moeberdoes-traject St. Bernadette - Moeberdoes-traject Bloemekenswijk - Moeberdoes-traject Dampoort - Moeberdoes-traject t Westveld - Moeberdoes-traject Nieuw Gent 12

13 3. Evaluatie Een evaluatie van deze inhaaltrajecten kort na de beeïndiging van de sessies zou er helemaal anders uitgezien hebben dan een evaluatie bijna een jaar later. De uitkomst zou bevredigend geweest zijn, zonder meer. Het verzamelde materiaal was rijk en interessant. De deelnemers verlieten de sessies beter geïnformeerd en leerden zaken kennen in hun wijk waarvan ze het bestaan voordien niet wisten. Maar er waren ook enkele kanttekeningen te maken: hier en daar was de opkomst aan de lage kant, de huisbezoeken nadien bleken niet zo succesvol, de gehanteerde methodieken waren niet altijd op maat van de groep,. De grootste meerwaarde van deze sessies bleek eerder organisch gegroeid te zijn. De contacten die gelegd werden tijdens de sessies hadden op het eerste zicht eerder beperkte gevolgen: Turkse vrouwen overwonnen nu wél die drempel tot het buurtcentrum, de politie hield extra patrouilles aan parkjes die als sociaal onveilig ervaren werden, bewoners van het t Westveld kregen hun extra zitbankjes en snelheidsremmers, de nood aan een moskee in Nieuw-Gent werd genoteerd,. Maar wat bleek nadien: stap voor stap werd de haalbaarheid onderzocht om de verschillende moslimgemeenschappen uit Nieuw Gent te verenigen rond een gezamenlijke moskee, werd er een gracht in Nieuw-Gent opgekuist door de betrokken bewoners en organisaties, boden de Turkse vrouwen een gratis maaltijd aan in het kader van de ramadan voor de bewoners van de Bloemekenswijk, werd het Westveldpark heraangelegd in samenspraak met de bewoners, ontstond er een vaste bewonersgroep uit de bijeenkomsten in het t Westveld,. Er waren nog een aantal andere lessen te trekken uit het samenwerkingsverband, de sessies en het natraject: - Het is als een open deur intrappen maar nogmaals bevestigd geworden: het gebruik van een goede methodiek is onontbeerlijk. Maar al te vaak worden etnische-culturele minderheden en kansarmen onderschat en wordt de gehanteerde methodiek herleid tot een soort praatbarak met koffie en koekjes. Een degelijke deskundige begeleiding is uiteraard eveneens vereist. - Hoewel de selectie van de groepen gebeurde zowel op basis van objectief cijfermateriaal als van de kennis van professionelen uit de wijk, bleken er een paar verkeerde veronderstellingen gemaakt te zijn. Zo hadden de Bulgaren uit de Dampoort vooral vragen over hun verblijfsstatuut, tewerkstelling en medische hulp en waren ze bijgevolg niet bezig met de beleving van hun wijk. De keuze voor oudere allochtonen in Nieuw-Gent was dan weer een té willekeurige indeling waardoor het moeilijk was voldoende geïnteresseerden te vinden. - De keuze voor de betrokken organisaties (SOG en ING) bleek de juiste te zijn. Naast het aanreiken van enkele methodieken konden ze vooral ondersteuning bieden in het intercultureel bemiddelen en tolken. Het inhoudelijke zwaartepunt lag en hoort binnen de Stad te liggen. De Gebiedsgerichte Werking was hierbij als dienstoverschrijdende - stafdienst goedgeplaatst. Globaal kan gesteld worden dat de sessies een katalyserend effect hadden. Bewoners en professionelen kenden elkaar vaag, de signalen waren eerder al eens opgedoken en kwamen in grote mate overeen met de al verzamelde signalen uit het reeds doorlopen inspraaktraject maar door deze intensieve en interactieve sessies werden voorstellen sneller onderzocht, weerlegd of erkend en al dan niet uitgevoerd. Tegelijkertijd ontstonden er spontaan nieuwe samenwerkingsvormen: tussen bewoners onderling, tussen bewoners en professionelen en zelfs tussen professionelen onderling. Een overzichtelijke powerpoint presentatie met een afweging van de resultaten per traject vind je hier. 4. Integratie van moeberdoes in de reguliere wijkwerking 13

14 Door het doorlopen van dit inhaaltraject bevestigde het stadsbestuur door middel van de gebiedsgerichte werking nogmaals haar ambitie om elke Gentenaar de kans te geven om in dialoog te treden met de bestuurders van de Stad. In de periode werden er in alle 25 wijken opnieuw wijkdebatten georganiseerd waarop de bewoners een stand van zaken van de wijkprogramma s en de kans kregen om dit wijkprogramma aan te vullen met nieuwe elementen. Met de kennis en vaardigheden verworven naar aanleiding van het doorlopen inhaaltraject betrokken de gebiedsgerichte werkers ook de voorheen moeilijker bereikbare groepen van bij de start van de bevragingsronde. Dit bleef een arbeidsintensieve bezigheid en continu aandachtspunt. 5. Nieuwe convenant met Ambrosia s Tafel voor de periode In de periode werden er in alle 25 wijken opnieuw wijkdebatten georganiseerd. In twee van deze 25 wijken trad de Gebiedsgerichte Werking op, in samenwerking met Ambrosia s Tafel, met de bedoeling extra inspanningen te leveren om ook de stem van de moeilijk te bereiken Gentenaar te vertolken op deze wijkdebatten en wijkprogramma s. In het eerste convenant (afgesloten met Samenlevingsopbouw Gent en Intercultureel Netwerk Gent) lag de focus op het blootleggen van de noden van de wijken. Met dit nieuwe convenant wou de Gebiedsgerichte Werking de noden verder verfijnen en er tegelijkertijd mee aan de slag gaan. Het convenant werd afgesloten met Ambrosia s Tafel. Deze Gentse VZW wil bijdragen tot emancipatie en sociale cohesie door trajecten op te zetten met de meest uiteenlopende doelgroepen (etnisch-culturele minderheden, kinderen en jongeren, Belgische kansarmen en/of personen met een handicap).in de wijken Nieuw Gent en Bloemekenswijk zetten zij een langdurig en intensief project op met doelgroepen die anders niet of moeilijk bereikt worden. De werking van Ambrosia s Tafel richt zich niet op één bepaalde doelgroep, in tegenstelling tot het vorige (inhaal)traject. Verschillende Gentse wijken zouden gebaat zijn bij dergelijke inspanningen maar de keuze viel op Nieuw-Gent op basis van de expertise die Ambrosia s Tafel er reeds opbouwde. De Bloemekenswijk werd weerhouden gezien het beperkte aantal partners in deze wijk waardoor het moeilijk is om de verschillende aanwezige doelgroepen te betrekken. De wijkbewoners die deelnamen, kozen zelf een medium waarin ze zichzelf graag en goed uitdrukken, zoals video, fotografie, poëzie, en gaven zo hun visie op het leven in de wijk weer. De eindprojecten werden aan de buurt getoond op het wijkdebat van de Gebiedsgerichte Werking. Daarnaast werden andere wijkactiviteiten aangegrepen om het materiaal aan de wijk te tonen (vb. schoolfeesten, buurtfeesten, ). Het materiaal verscheen eveneens op de Wijk-TV. Via kan iedereen de wijkmedia bekijken. 14

15 Case moeberdoes-traject Nieuw Gent UZ Hieronder wordt de case van de wijk Nieuw Gent UZ besproken. De wijk bestaat uit 3 woonbuurten: Nieuw Gent en Steenakker (2 hoofdzakelijk sociale woonwijken) en de Ottergemse Dries. Daarnaast bevat de wijk ook het universitair ziekenhuis en een bedrijventerrein. De woonbuurten in de wijk zijn dicht bevolkt en de bevolking is er vrij heterogeen. In de buurten Nieuw Gent en Steenakker wonen er in vergelijking met Gent in zijn geheel veel mensen die behoren tot een etnisch-culturele minderheid. In totaal zijn er 68 verschillende nationaliteiten vertegenwoordigd. Werkloosheid en armoede vormen, naast een gebrek aan netheid en een hoog onveiligheidsgevoel, een belangrijk probleem in de buurten Nieuw Gent en Steenakker. De moeilijk bereikbare groepen bevinden zich vooral in de buurten Nieuw Gent en Steenakker. Daar werden de bijzondere inspanningen naar die groepen geconcentreerd. Hieronder wordt weergegeven op welke manier dit gebeurde. 1. Eerste wijkplatform en verslag van consultatie: verzamelen van signalen van inwoners en wijkactoren ( ) Ter voorbereiding van de opmaak van een wijkprogramma werden volgende stappen genomen: - er werd een omgevingsanalyse en startnota gemaakt - er werden allerhande activiteiten georganiseerd die tot doel hadden om signalen van inwoners en andere actoren van de wijk te verzamelen In de loop van 2005 werden de inwoners en andere wijkactoren van Nieuw Gent en Steenakker op verschillende momenten en op diverse wijzen bevraagd. Inwoners konden schriftelijk hun mening geven én werden tijdens verschillende buurtactiviteiten mondeling bevraagd. Die mondelinge bevraging was in de wijk Nieuw Gent UZ zeer belangrijk (geen schrijvend publiek ). In Nieuw Gent Steenakker werd de bevolking tijdens de eerste helft van 2005 geconsulteerd via: - opmaak van een startnota waarin de wijk in haar verschillende aspecten en functies werd beschreven, net zoals projecten die op stapel stonden of reeds in uitvoering waren. Hieraan was een vragenlijst gekoppeld waarop iedereen kon aangeven welke sterktes en zwaktes de wijk kenmerkten en welke knelpunten moesten worden aangepakt; - een tentoonstelling tijdens het buurtfeest op juni 2005: Een kijk op Nieuw Gent Steenakker. De startnota s waren hier tevens beschikbaar en er werden bezoekers bevraagd; - bevraging van bewoners op andere buurtactiviteiten (bloemenfeest in de buurt Steenakker, Wijkresto, samenkomst van allochtone moeders in de Speel-o-theek, een etentje in de Zuidpoort); - de wijk werd besproken op het welzijnsoverleg; - verspreiding van een vragenlijst over de wijk bij de uitnodiging van het buurtfeest; - bevraging van diverse sleutelfiguren (professioneel en vrijwillig) en intermediare organisaties; - de raden kregen een nota toegestuurd. De wijk werd besproken door de Lokale Seniorenraad Gent Zuid en de Woonraad; - de Pandaschool en Sint-Paulus zijn betrokken: enkele klassen maakten een groot schilderij over hun wijk; - een aantal handelaars en hun klanten zijn mondeling bevraagd. Op basis van de ontvangen signalen en opmerkingen werd voor elke wijk een verslag van consultatie gemaakt. Dit verslag geeft per thema de opmerkingen en suggesties van de inwoners en andere actoren weer (zie algemeen traject). 15

16 Van de moeilijk bereikbare groepen werd volgende input gekregen: - In Nieuw Gent Steenakker werden 35 kinderen bevraagd tijdens evenementen. Ook leerlingen van de Pandaschool gaven hun kijk op de wijk. Dat leidde tot 19 reacties (10% van het totaal aantal reacties en ongeveer 22% van het totaal aantal bevraagde personen). Enkele daarvan zijn groepsreacties. - Jongeren (11) werden bevraagd tijdens buurtfeesten. Daarnaast kwam er een reactie van leerlingen van Sint-Paulus, en waren er gesprekken met sleutelfiguren. Samen leverde dat 12 reacties op (6% van het totaal aantal reacties en 4% van het totaal aantal bevraagde personen). - Etnisch-culturele minderheden vormen een grote groep in Nieuw Gent en Steenakker (18,8% van de bevolking). Daarom werd er bijzondere aandacht aan besteed. Uit allochtone hoek kwamen 25 reacties binnen (13% van het totaal aantal reacties), waarvan sommige groepsreacties en reacties van sleutelfiguren. Zo werden in totaal 56 personen van ECM bevraagd (19% van het totale aantal bevraagde personen). - Er is ook vrij veel armoede in Nieuw Gent Steenakker. Er werd daarom aandacht besteed aan het bereiken van deze groep (ondermeer via het Wijkresto en de Zuidpoort). Er werden 25 reacties verzameld (13% van het totale aantal reacties). Het is echter moeilijk om uit te maken of iemand al dan niet arm is, dus deze telling is zeer relatief. De reacties van moeilijk bereikbare groepen ( vierde wereld, kinderen en jongeren, allochtonen) werden expliciet weergegeven in het verslag van consultatie (niet in de synthese). 2. Organisatie van het tweede wijkplatform (eerste wijkdebat, ) Het wijkdebat zelf Tussen maart 2005 en juni 2006 werd in de 25 wijken een tweede wijkplatform georganiseerd. Dit bestond uit een gesprek tussen inwoners en andere actoren van de wijk enerzijds, en het college van burgemeester en schepenen anderzijds. Dit gesprek werd door Gebiedsgerichte Werking (GGW) voorbereid. Op basis van de belangrijkste aandachtspunten van de inwoners werden vragen voor politici opgemaakt. Dit gebeurde in nauw overleg met de diverse kabinetten. Tijdens het gesprek met de wijk beantwoordde het college die vragen. De vragen werden per thema geclusterd, en op het einde van elk thema kregen de aanwezigen de kans om enkele vragen te stellen. Die debatten werden geleid door een externe moderator (in Nieuw Gent een journaliste). Na het gesprek was er telkens een receptie om de inwoners de kans te geven op een informele, directe manier met de politici en de medewerkers van GGW in contact te komen. Van elk wijkplatform werd een verslag gemaakt. Op een dergelijk tweede wijkplatform werd ook telkens een tentoonstelling opgesteld. Die gaf de resultaten van de bevraging weer, naast algemene informatie over de wijk (een beeld van de wijk ) en een overzicht van de lopende projecten. Bewoners kregen een informatiemapje met volgende inhoud: - bevraging van bewoners op andere buurtactiviteiten (bloemenfeest in de buurt Steenakker, Wijkresto, samenkomst van allochtone moeders in de Speel-o-theek, een etentje in de Zuidpoort). - programma van de avond - luchtfoto van Nieuw Gent - UZ waarop relevante plaatsen staan aangeduid - kaart met deelbuurten (statistische sectoren) van Nieuw Gent UZ - synthese van de signalenbundel Samen werken aan Nieuw Gent - UZ: signalen van de bevolking 16

17 - tekst met de vragen die aan de schepenen en burgemeester gesteld werden - bevragingsformulier In Nieuw Gent UZ werd ook gewerkt met affiches, omdat dit beter werkt bij een niet schrijvend publiek. Het voortraject In de meeste wijken gebeurde ook een zogenaamd voortraject. Daarbij ging GGW bij verschillende actoren van de wijk individueel of in groep na of de krachtlijnen die uit het verslag van consultatie naar voor kwamen inderdaad correct waren. Het voortraject voor Nieuw Gent UZ bestond uit: - input van meisjeswerking (brainstorm zonder GGW) - bespreking op het welzijnsoverleg aparte vergaderingen met jongeren (in jeugdhuis), met allochtone mannen, allochtone vrouwen, andere bewoners (werving o.m. via tussenpersonen en partnerorganisaties die flyer verspreidden tijdens hun activiteiten) 3. Opmaak van het wijkprogramma (2006) Na het tweede wijkplatform maakte GGW voor elk van de 25 wijken van Gent een wijkprogramma op. Deze werden telkens door de relevante diensten nagelezen en besproken door het stadsbestuur. Van elke wijkprogramma werd een folder en een uitgebreide versie gemaakt. In december 2006 werden de folders in alle Gentse brievenbussen gebust. Inwoners die dit wensten konden de uitgebreide versie opvragen. Elk wijkprogramma biedt een overzicht van plannen en werkpunten voor de betrokken wijk en geeft de inwoners een kijk op wat de Stad (en andere actoren zoals De Lijn, het Vlaamse Gewest ) kon doen in elke wijk, wat niet mogelijk was of wat de Stad wou realiseren in de toekomst. Vanuit die programma s werkte de Stad samen met de inwoners verder aan mogelijke concrete antwoorden op de vragen die in de wijken leven. De wijkprogramma s werden opgemaakt in 2006, terwijl op 1 januari 2007 een nieuw bestuur en een nieuwe burgemeester aan zou treden. Alle gegevens die de Gebiedsgerichte Werking verzamelde, werden aan het nieuwe bestuur voorgelegd en zijn mee verwerkt in het nieuwe bestuursakkoord. Die eerste wijkprogramma s bleven een belangrijke leidraad voor het bestuur. Daarnaast werd voor alle wijkprogramma s een kinderversie opgemaakt die in januari 2007 in verschillende lagere scholen van Gent werden aangeboden. Voor de opmaak van de kinderwijkprogramma s werd nauw samengewerkt met de jeugddienst. 4. Opvolging van de realisatie van het wijkprogramma (2006 e.v.) Elk wijkprogramma werd vertaald in enkele prioritaire werkpunten. Gebiedsgerichte Werking maakte voor elk van deze werkpunten een fiche op, waarbij dieper werd ingegaan op de doelstellingen, de betrokken actoren, de nodige stappen van prioritaire acties in een wijk. De bedoeling van deze fiches was om gericht te werken aan enkele prioritaire acties, en die beter te kunnen opvolgen. De fiches werden geregeld aangevuld. Ook voor Nieuw Gent UZ werden dergelijke fiches opgemaakt. Voorbeeld: - overzichtsfiche (versie 2009) - fiche moeberdoes 17

18 5. Inhaaltraject moeberdoes ( ) Voor meerdere wijken had de cel Gebiedsgerichte Werking (GGW) de indruk dat de moeilijk bereikbare groepen onvoldoende aan bod waren gekomen tijdens het proces van GGW dat tot de opmaak van de wijkprogramma s had geleid. Daarom werd een inhaaltraject opgezet i.s.m. de partners van de betrokken wijken. Voorbereidend gesprek met partners in Nieuw Gent: Het doel van dit gesprek was om na te gaan: - waar en hoe samenwerking met GGW mogelijk was, en - welke knelpunten bestonden bij het betrekken van moeilijk bereikbare doelgroepen bij GGW. Hier vind je een overzicht van de uitgenodigde organisaties en het verslag. Gesprekken met de doelgroep De volgende stap was de organisatie van 5 gesprekken met een moeilijk bereikbare groep, die samen met de partners was weerhouden tijdens het voorbereidende gesprek. In Nieuw Gent werden die gesprekken met de doelgroep voorbereid i.s.m Intercultureel Netwerk Gent (ING, een partner die vooral met allochtonen werkt), en Samenlevingsopbouw Gent (SOG, een partner die vooral met Belgische kansarmen werkt). Er was een voorbereidende vergadering in januari, en in februari. De organisatie van de vergaderingen gebeurde door ING (werving, uitnodiging, logistiek). De bedoeling was om tijdens die 5 vergaderingen de belangrijkste signalen van de doelgroep te verzamelen, en die neer te schrijven in een brief die zij persoonlijk aan de burgemeester overhandigden. Die 5 vergaderingen werden op relatief korte tijd georganiseerd (anderhalve maand) om snel te kunnen reageren op de aangehaalde opmerkingen en hierdoor de meerwaarde voor de doelgroep zo groot mogelijk te maken. Hier vind je het verslag van de vergadering van 17 april 2007, van 23 april 2007, van 8 mei 2007, van 15 mei 2007 en tot slot van 22 mei De signalen die doorheen deze vergaderingen naar voor kwamen vroegen vaak een specifieke opvolging, op bepaalde vragen kon niet onmiddellijk worden ingegaan. Daarom werd snel overlegd met de bevoegde stedelijke diensten. Hier vind je de brief aan de burgemeester en het verslag van de ontmoeting. Nazorg Tijdens het najaar van 2007 (enkele maanden na de gesprekken) zijn GGW en ING nog eens langs gegaan bij de deelnemers van de gesprekken in Nieuw Gent. Daarbij werd hen een laatste stand van zaken (opvolgingspunten) gegeven en hen gevraagd het traject (kort) te evalueren. De stand van zaken werd schriftelijk overhandigd en mondeling toegelicht, en bevatte een korte tekst met foto s, en contactpersonen (o.m. van stadswacht, politie, GGW). GGW gaf ook het wijkprogramma en de folder mee. ING nam deze huisbezoeken op zich. GGW ging naar enkele mee (in Nieuw Gent: 2 halve dagen). Indien een deelnemer niet thuis was, werd nog een tweede keer langs gegaan. Als de persoon in kwestie de derde keer nog niet thuis was, werd de stand van zaken en het wijkprogramma in de brievenbus gestopt. Acties: 18

19 Uit de signalen van de doelgroep zijn twee acties gegroeid: - uitkuisen gracht op 31/5/08: afspraken tussen verschillende partners (januari en april ), flyer en kort verslag. - mogelijke komst moskee: na de gesprekken vroeg een vzw uit Nieuw Gent steun voor de opening van een moskee. Dit punt werd opgenomen door de Integratiedienst van de Stad Gent. Na verloop van tijd leidde dit tot de inrichting en ingebruikname van een gebedsruimte voor verschillende islamitische geloofsgemeenschappen. 6. Evaluatie - betrekken van intermediaire organisaties bij eerste wijkdebat was niet evident, in bepaalde gevallen door gebrek aan tijd en in andere gevallen door gebrek aan middelen. Partners kunnen vaak moeilijk vragen van derden op korte termijn inpassen in hun reguliere werking -> voldoende tijd voorzien om mogelijke samenwerking af te spreken; - specifiek Nieuw Gent UZ: er waren weinig allochtonen aanwezig op voorbereidende vergadering maar wel vrij veel allochtonen op wijkdebat zelf. Allicht hebben voorbereidende gesprekken deels bijgedragen aan aanwezigheid allochtonen op wijkdebat; allicht heeft ook (deel) catering door allochtone meisjesgroep hier toe bijgedragen; - werving moeberdoes zeer arbeidsintensief hulp van partners is noodzakelijk; - signalen van moeberdoes na gesprekken waren gelijkaardig aan de signalen die voordien waren verzameld (in verslag van consultatie); - bij verzamelen signalen: werken met gesprekken (individueel of in groep) en beeldmateriaal; bij schriftelijke bevraging komt weinig respons; - vergaderingen met allochtonen: belangrijk om weinig tijd te laten tussen twee vergaderingen; snelle opvolging van vragen (zodat telkens op vragen van de vorige vergadering een antwoord kon worden gegeven); weinig belangstelling voor vergadering opmaak brief burgemeester misschien omwille van herhaling van wat vroeger werd gezegd?; - vergadering met burgemeester belangrijk als signaal ( wij zijn belangrijk ); - vergaderingenreeks: opvolging vragen/signalen is veel werk (zeker omdat antwoord op korte termijn moet kunnen worden gegeven); - oppassen bij keuze doelgroep: doelgroep in Nieuw Gent was te beperkt (allochtone 45+), nagaan of doelgroep wel in voldoende grote mate aanwezig is in de buurt; - bij vergaderingenreeks: GGW moet inhoudelijke inbreng leveren, partner kan logistieke steun (voorzien van drankje, kinderopvang indien nodig), steun bij werving, steun bij uitwerken methodiek brengen; - voorbereiding GGW-ING/SOG voor vergaderingenreeks is belangrijk; 19