Vakdidactische kennis als perspectief op samenwerking tussen gammavakken

Transcriptie

1 Vakdidactische kennis als perspectief op samenwerking tussen gammavakken Hanneke Tuithof: Universiteit Utrecht en Fontys Lerarenopleiding Tilburg. Tuur de Beer, Jefta Bego, Tim Simonse, Eefje Smit en Annemieke Verharen: Fontys Lerarenopleiding Tilburg.

2 Opzet workshop Inleiding Pedagogical Content Knowledge (PCK) Onderzoek naar PCK bij geschiedenis Onderzoek naar PCK bij levensbeschouwing Onderzoek naar PCK bij aardrijkskunde Aan de slag Afsluiting

3 Pedagogical Content Knowledge Lectoraat didactiek van de gammavakken FLOT.

4

5 PCK- elementen

6

7 Ontwikkeling van PCK

8 Onderzoek naar PCK bij geschiedenis Aanleiding voor onderzoek naar historisch redeneren Opzet onderzoek naar historisch redeneren Voorlopige resultaten en conclusies Vervolgstappen

9 Aanleiding voor onderzoek naar historisch redeneren Waarom? Curriculumwijzigingen in VO en bij FLOT (2013 master, 2015 bachelor): meer aandacht voor historisch redeneren. Hoe? Bij FLOT meer aandacht voor het leren van leerlingen ten aanzien van historisch redeneren én de daarbij in te zetten didactische strategieën door docenten.

10

11 Opzet onderzoek naar historisch redeneren In hoeverre is de aandacht voor historisch redeneren in het curriculum nu zichtbaar in de lespraktijk van onze studenten? Hoe heeft PCK van studenten hier effect op? In hoeverre zijn bepaalde onderdelen van PCK meer doorslaggevend dan andere? Kunnen onze studenten eigenlijk wel historisch redeneren inpassen in hun lespraktijk? Zo ja, hoe doen ze dat dan?

12 Opzet onderzoek naar historisch redenerenmethode Stap 1: vragenlijst vooraf (afgeleide CoRe-vragenlijst onderzoek H. Tuithof 2017) Stap 2: lesobservatie aan de hand van zelf ontwikkeld observatieschema Stap 3: nabespreking les en vragenlijst

13 Voorlopige resultaten en conclusies (1) Vanuit doelen en overtuigingen geven studenten aan dat er aandacht moet zijn voor historisch redeneren. Studenten geven ook aan dat de leerling meer zelf aan het werk moet bij historisch redeneren. Dit heeft ook de voorkeur, gezien de kennis van het leren van de leerlingen. Echter, studenten doen dit naar eigen zeggen te weinig en dit is ook zichtbaar in de observaties. De gebruikte vragenlijst en de nabespreking hiervan lijken bruikbaar om informatie te verkrijgen over PCK. Lastig is wel dat de ontwikkeling van PCK bij studenten zich nog in een pril stadium bevindt.

14 Voorlopige resultaten en conclusies (2) Is de PCK van onze studenten al voldoende ontwikkeld? Zijn onze studenten voldoende competent, waardoor zij de ruimte ervaren en kunnen creëren om aan de slag te gaan met historisch redeneren?

15 Vervolgstappen 2018 Observeren van ervaren docenten Met als doel: Best practices verzamelen die bruikbaar zijn bij FLOT. Inzichtelijk maken hoe PCK zich ontwikkeld heeft bij deze ervaren docenten en wat hiervoor nodig is. Indien mogelijk een transfer maken naar (curriculum) FLOT. Aanscherpen onderzoeksinstrumenten, zodat deze bruikbaar zijn binnen FLOT voor lerarenopleiders én studenten.

16 Onderzoek naar PCK bij levensbeschouwing

17 Godsdienst/ levensbeschouwing Learning in religion (catechese) Learning about religion (inclusieve godsdienstpedagogiek) Learning from religion (inclusieve levensbeschouwing)

18 Levensbeschouwing Religie? Religare: verbinden (dat waar je je mee verbonden weet/ voelt) Religere: aandachtig zijn (dat wat je met speciale zorg omringt) Functionele definitie van religie levensbeschouwing

19 Zin- dimensie (h)erkennen: omgaan met contingentie

20 Zin- dimensie (h)erkennen: omgaan met contingentie Mythe: zinvol verhaal Rite: zinvol handelen Symbool: zinvol ding

21 Levensbeschouwing in samenwerking Levensbeschouwelijk sensibiliseren Gouden momenten: er is meer werkelijkheid dan we denken Levensbeschouwelijk hermeneutiseren Filosofie van zin: concepten

22 Concepten van zin Transcendentie- Immanentie Sacraal- Profaan Autonomie- Heteronomie Tijdigheid- Eeuwigheid Angst- Hoop

23

24 Onderzoek naar PCK bij aardrijkskunde Onderwerp natuurrampen Welke vakdidactische keuzes maken aardrijkskundedocenten bij dit onderwerp? Maken fysisch en sociaal geografen andere keuzes?

25 Aan de slag- individueel Neem een college of opdracht in gedachten waar je ontzettend trots op bent. Schrijf hierover kort op: Wat je leerintenties/ doelen waren; Welke docentactiviteiten, leerling-activiteiten en werkvormen je gebruikt hebt; Op welke manier je je doelen geëvalueerd hebt.

26 Aan de slag- uitwisselen In tweetallen: 1. Bevraag elkaar op de gemaakte vakdidactische keuzes (zie werkblad). Vraag telkens door: waarom heb je die keuze gemaakt? 2. Plaats je antwoorden in het PCK-model. Welke PCKelementen waren in dit voorbeeld voor jou leidend?

27 Aan de slag- nabespreken In tweetallen: 1. Bevraag elkaar op de gemaakte vakdidactische keuzes (zie werkblad). Vraag telkens door: waarom heb je die keuze gemaakt? 2. Plaats je antwoorden in het PCK-model. Welke PCKelementen waren in dit voorbeeld voor jou leidend?

28 Vragen?

29 Afsluiting: seminar en openbare les Mogelijkheden voor samenwerking tussen (gamma)vakken: Wat werkt als je samenwerkt? 10 april FLOT Tilburg Hanneke Tuithof