De dubbele rol van praktijkopleiders: ingrijpen tijdens de les van de student?!

Transcriptie

1 De dubbele rol van praktijkopleiders: ingrijpen tijdens de les van de student?! Masterclass 15 maart 2017 Marieke Jaspers Frans Prins, Paulien Meijer en Theo Wubbels

2 Dubbele rol praktijkopleiders leerkracht praktijkopleider Praktijkopleider Nou, ja, ik ben vooral meester van deze kinderen, en daar is alles aan ondergeschikt, alles. Want primair staat dat het goed gaat met deze groep en daarnaast ben ik begeleider. Positieve relatie tussen beide rollen Spanningen tussen beide rollen

3 Stel je voor Je eerstejaars student is de leerlingen van jouw klas aan het lesgeven. Alles gaat goed. Na een tijdje beginnen sommige leerlingen wat herrie te maken. Ze beginnen te klieren en niet iedereen is meer bezig met zijn werk. Praktijkopleider Ik denk als een les helemaal in de soep loopt bij een stagiair, dan kom je op een grens of je wel of niet zal ingrijpen.

4 Programma deel I Situationele kenmerken Persoonlijke waarden Ingrijpen Persoonlijke praktijkkennis

5 Programma deel II - Praktisch redeneren - Beïnvloeden van redeneerproces - Wat betekent dit nu voor

6 Deel I Situationele kenmerken Persoonlijke waarden Ingrijpen Persoonlijke praktijkkennis

7 Ingrijpen? Ingrijpen Opdracht Schrijf individueel 2 minuten lang allerlei vormen van ingrijpen op. Elke vorm van ingrijpen schrijf je op een nieuwe post-it.

8 Nadrukkelijkheid en richting Ingrijpen Nadrukkelijkheid Wanneer bijna niemand het ingrijpen in de gaten heeft, zou u dat als minder nadrukkelijk ingrijpen kunnen zien. Als de hele klas het ingrijpen in de gaten heeft, is dat nadrukkelijker ingrijpen. Non-verbaal ingrijpen, één woord zeggen of kort één persoon aanspreken is minder nadrukkelijk dan wanneer u verbaal ingrijpt, heel veel zegt of de hele klas voor langere tijd aanspreekt. Verder kan een praktijkopleider bijvoorbeeld met behulp van volume, lichaamstaal of emotie verschil aanbrengen in de nadrukkelijkheid van ingrijpen. Richting Het ingrijpen van een praktijkopleider kan gericht zijn op de student of op één of meerdere leerlingen. U kunt bijvoorbeeld handelen door naar de student te gebaren of iets tegen de student te zeggen of u kunt handelen door naar een leerling te kijken of meerdere leerlingen of de hele klas aan te spreken.

9 Overzicht Ingrijpen

10 Interveniëren Ingrijpen Effectieve interventie strategieën (Post, 2007) - Negeren - Ongemerkt ingrijpen - Kort onderbreken - Bijsturen - Lang onderbreken - Overnemen

11 Onbewust Ingrijpen Praktijkopleiders Ja nou het enige waar ik mezelf op betrap is dat ik soms toch ingrijp. Dat he, dat is gewoon een reflex. Dat is niet altijd met een bedoeling weet je wel, kijk soms is dat gewoon uit reflex, dat je toch zoiets hebt van uhh ssssst! En dan denk ik van ik moet helemaal niet nu wat zeggen, maar dat is gewoon. Kijk als je zoveel jaar voor de klas staat, dan betrap je jezelf er soms op dat het leerkracht zijn zo n onderdeel van jezelf is dat je gewoon automatisch ingrijpt. Dat je automatisch reageert. maar dat gebeurt ook zonder dat ik daar erg in heb. Omdat dat zo in mijn systeem zit. een soort van reflex. Het is niet dat ik denk ik moet ingrijpen want het loopt uit de hand. Dus ik doe dat eigenlijk, is dat meer een reflex, dus dan ben ik echt leerkracht. Ja dan komt toch even de leerkracht weer omhoog

12 Situationele kenmerken Persoonlijke waarden Ingrijpen Persoonlijke praktijkkennis

13 Situationele kenmerken Situationeel - Kenmerken van de les - Kenmerken van leerlingen - Kenmerken van studenten - Kenmerken van dat wat er mis gaat tijdens de les van de student Eerstejaars student Inhoudelijke fout Situatie 1 Situatie 3 Derdejaars student Moeilijkheden met klassenmanagement Situatie 2 Situatie 4

14 Invloed van situatie Situationeel Opdracht 1. Kies per tweetal een situatie 2. Lees voor jezelf de situatie en schrijf op wat jij zou doen op dat moment in die situatie. 3. Schrijf in jullie overzicht van ingrijpen ieder het nummer van de situatie op de plek van de manier waarop jij zou ingrijpen. 4. Bespreek in tweetallen welk kenmerk van de situatie maakt dat jij op die manier zou ingrijpen. 5. Extra: Zelfde voor nog een andere situatie

15 Situaties in overzicht Situationeel

16 Nadrukkelijkheid van Ingrijpen Resultaten uit onderzoek Situationeel Situationeel Ingrijpen Aantal PO s = 159 Gemiddelde = 2.35 Situaties

17 Nadrukkelijkheid van Ingrijpen Ernst van de fout Situationeel S M L S M L S M L S M L Situaties Hoe groter de fout, hoe nadrukkelijker PO s ingrijpen.

18 Nadrukkelijkheid van Ingrijpen Type fout Inhoudelijke fout Moeilijkheden met klassenmanagement Situationeel Situaties PO s grijpen nadrukkelijker in bij een inhoudelijke fout dan bij moeilijkheden met klassenmanagement.

19 Nadrukkelijkheid van Ingrijpen Type student Situationeel Situaties Geen verschil in ingrijpen bij een eerstejaars of een derdejaars student.

20 Nadrukkelijkheid van Ingrijpen Conclusie Situationeel Situaties

21 Situationele kenmerken Persoonlijke waarden Ingrijpen Persoonlijke praktijkkennis

22 Persoonlijke waarden Waarden Opdracht 1. Bespreek in tweetallen: - Wat vond jij belangrijk in die situatie? - Welk doel wilde je bereiken? 2. Schrijf deze waarden op onder elke situatie. 3. Analyseer met elkaar: - Noem jij vooral waarden als leerkracht of als praktijkopleider? - Wat betekent dit voor je handelen? 4. Extra: Geef met nummertjes de volgorde aan van hoe belangrijk je elke waarde vindt.

23 Percentage Leerkracht-waarden en PO-waarden Waarden Waarden als leerkracht Waarden als praktijkopleider Ik vind het belangrijk dat 1. LL zich prettig voelen in de klas. 5. de student zich prettig voelt in de klas. 2. LL zich ontwikkelen. 6. de student zich ontwikkelt. 3. er orde is in de klas. 7. het gezag van de student niet wordt ondermijnd. 4. LL de juiste kennis vergaren. 8. de student zelf veel lesgeeft

24 Situationele kenmerken Persoonlijke waarden Ingrijpen Persoonlijke praktijkkennis

25 Persoonlijke praktijkkennis Kennis (niet) ingrijpen effect op de student op de leerlingen Als ik WEL ingrijp positief is dat prettig voor de student is dat goed voor de rust in de groep kunnen de leerlingen goed verder werken Als ik WEL ingrijp negatief wordt het gezag van de student ondermijnd wordt het leerproces van de student verstoord wordt het leerproces van de leerlingen verstoord Als ik NIET ingrijp positief leert een student daar veel van ervaart de student wat er hij/zij op dat moment beter kan doen Als ik NIET ingrijp negatief kan de student de voorbereide les niet goed geven is dat voor de leerlingen niet prettig

26 Critical friend Kennis Opdracht 1. In tweetallen: Schets een situatie die jij als (praktijk)opleider zelf gezien of ervaren hebt en die je lastig vond. 2. Geef aan wat je uiteindelijk gedaan hebt, en waarom. De ander is de Critical Friend, en vraagt door om te achterhalen welke praktijkkennis jij gebruikt(e) om je waarden en handelen te onderbouwen: - Wat is het (positief/negatief) effect van jouw handelen op de student? - Wat is het (positief/negatief) effect van jouw handelen op leerling(en)? - Waarom denk je dat? - Werkt het wel echt zo? - Kan je een voorbeeld geven? - Is dat wat je denkt hoe iets werkt wel waar? Hoe weet je dat zeker? - Welke theorie/literatuur onderbouwt dat? - Als je het tegenovergestelde probeert, wat is daar het effect van?

27 Deel II Situationele kenmerken - type fout - ernst van de fout Persoonlijke waarden - waarden als leerkracht - waarden als praktijkopleider Ingrijpen - nadrukkelijkheid - richting Persoonlijke praktijkkennis - effect van ingrijpen op de student - effect van ingrijpen op de leerlingen

28 Beïnvloeden van redeneerproces Andere waarden en/of kennis --> andere begeleidingsstrategie? Nu je de informatie uit dit filmpje gehoord hebt: Zou je meer gericht op de student of meer gericht op de leerlingen ingrijpen? Waarom? Zou je eerder of later ingrijpen? Waarom? Zou je nadrukkelijker of minder nadrukkelijk ingrijpen? Waarom?

29 Beïnvloeden van redeneerproces Discussie 1. Wat is het doel dat jij als praktijkopleider wilt bereiken? In hoeverre komt dit overeen met jouw waarden? 2. Wat vind jij het belangrijkste: praktijkopleider zijn, of leerkracht zijn? 3. Als je alleen praktijkopleider was, en niet leerkracht van de kinderen in de klas, wat zou je dan anders doen? Wat zou je makkelijker vinden? Wat juist moeilijker? 4. Wat denk je, sluiten de interventies die je nu tijdens de les van de student pleegt voornamelijk aan bij het opleiden van de student op de lange termijn (goede collega) of op de korte termijn (goed hulpje in deze klas). En wat zou je willen? 5. Als je je student meer bewust zou willen begeleiden tijdens zijn of haar lesgeven, wat zou je dan anders doen? Meer of minder interveniëren? Eerder of later? Meer op de student gericht of meer op leerlingen gericht? 6. Wat denk jij? Leert een student meer van (zoveel mogelijk) ervaring op doen, of van bewust en gericht werken aan bepaalde leerdoelen? Wat betekent dat voor de manier waarop jij begeleidt?

30 Beïnvloeden van redeneerproces Ingrijpen? BEWUST begeleiden!

31 Wat betekent dit voor. studenten - Wat vraag je van studenten? - In het algemeen - In de voorbereiding van de les praktijkopleiders - Wat betekent het voor je begeleiding? - In de voorbespreking met de student? - Tijdens de les van de student? - In de nabespreking met de student? schoolopleiders - Welk gesprek wil je voeren met de praktijkopleiders? - Wat is of kan jouw rol zijn bij het opleiden van praktijkopleiders? instituutsopleiders en opleiding jou?!

32 Afsluiting