We besteden te veel tijd aan wat dringend is, en te weinig tijd aan wat belangrijk is! v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 1

Transcriptie

1 We besteden te veel tijd aan wat dringend is, en te weinig tijd aan wat belangrijk is! v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 1

2 Het 1-pagina-strategie concept De routeplanner naar een beknopt, goed doordacht en becijferd strategieplan Een korte kennismaking Een strategieplan ontwikkelen zinvol? haalbaar? Het 1-pagina-strategieplan Beknopt! overzichtelijk! flexibel! Het 10-stappen strategie ontwikkelingstraject een rijpingsproces v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 2

3 Bron De 1-pagina-strategie voor kmo-ondernemers met groeiambitie Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter v

4 Wat is strategisch denken, plannen, werken? een duidelijke koers uitzetten vooruit kijken anticiperen keuzes maken focussen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 4

5 De essentie van strategisch denken Strategie = De juiste dingen doen Wat? Operationeel = De dingen juist doen Hoe? Er is niets zo absurd dan op de meest efficiënte manier doen wat niet gedaan moet worden! v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 5

6 Lange termijn denken is geen natuurlijke reflex voor ondernemers Ondernemen = doen = nu = gekend terrein = onmiddellijk resultaat comfortabel Plannen = denken = toekomst = onbekend terrein = onzeker resultaat onwennig v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 6

7 Strategieplanning in kmo s <10% Er wordt wel nagedacht over de toekomst, maar het blijft vaak oppervlakkig en vrijblijvend v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 7

8 Ik heb dat niet nodig! Ik weet niet hoe ik dat moet aanpakken! Meest gehoorde excuses Dat is iets voor grote bedrijven, niet voor KMO s! Het zit wel in mijn hoofd! Ik heb daar geen tijd voor! Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

9 het zit wel in mijn hoofd! zwak excuus, want ongestructureerd denken: gebeurt weinig of niet vaak n.a.v. acute problemen/kansen vaak uitsluitend op buikgevoel vrijblijvend (geen afronding geen actie geen resultaat) v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 9

10 Strategieplan uitschrijven biedt belangrijke voordelen! DUIDELIJKHEID dwingt om gedachten te ordenen en uit te klaren TRANSPARANTIE naar medewerkers motiveert / brengt op 1 lijn OPENHEID naar externe partners verduidelijkt/overtuigt v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 10

11 Strategieplan ontwikkelen = essentiële taak voor de bedrijfsleider! = enige taak die NIET gedelegeerd kan worden! v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 11

12 Wanneer een strategieplan ontwikkelen? Crisismomenten: Bedrijf in moeilijkheden Slechte vooruitzichten Je kan beter anticiperen Kantelmomenten: Vlotte bedrijfsopstart Doorgroeikansen grijpen Vennoten op één lijn houden Vlotte bedrijfsoverdracht v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 12

13 Strategieplan op maat van kmo s onze criteria ontwikkelingstraject dat een goed doordacht en becijferd strategieplan oplevert aangepast aan kmo behoeftes, mogelijkheden & beperkingen geschikt voor alle types bedrijven en ondernemers beperkt tot wat nodig en voldoende is gebruiksvriendelijke aanpak v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 13

14 De 1-pagina-strategie voor kmo-ondernemers met groeiambitie Een 1-pagina strategieplan Een 10-stappen ontwikkelingstraject (met 1-pagina werkdocumenten) ontwikkeld, getest en op punt gesteld in nauwe samenwerking met kmo-ondernemers Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter v

15 Het 1-pagina-strategie PLAN De onderliggende idee KISS Keep it Short and Simple! Als je een strategie niet op 1 pagina kunt samenvatten, heb je je gedachten nog niet goed genoeg uitgeklaard, en nog geen duidelijke strategiekeuzes gemaakt! STRATEGIE = KIEZEN EN FOCUSSEN v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 15

16 Strategisch bedrijfsplan OGSM methode (objectives, goals, strategies, measurements) v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 16

17 De praktische voordelen: Beknopt Becijferd Overzichtelijk Flexibel Keuzes Concreet Communiceren Snel Focus Impact Delegeren Bijsturen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 17

18 STAP 18 Het strategisch meerjarenplan (Jaar+1/+2/+3) v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 18 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

19 Het 10-stappen 1-pagina-strategie ontwikkelingstraject Een strategietraject is een rijpingsproces (nieuwe inzichten verwerven, gedachten ordenen en uitklaren, selectiecriteria vastleggen, strategiekeuzes maken) Doel is goed doordachte en becijferde strategiekeuzes maken (ervaring en intuïtie aanvullen met feiten en cijfers) Het nodige vertrouwen opdoen om doortastende beslissingen te nemen en gericht tot actie over te gaan. v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 19

20 v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 20

21 Principes beperkt tot wat nodig en voldoende is korte kritische analyse als fundament oriëntatie leidt tot concrete groeiprojecten elke stap = 1-pagina werkdocument v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 21

22 De analyse fase Stap 1 : huidige bedrijfsresultaten de cijfers Stap 2 : huidig productaanbod en klantengroepen Stap 3 : perceptie en verwachtingen klanten Stap 4 : overige kritische succes factoren v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 22

23 De oriëntatie fase Stap 5 : wat wil je absoluut veranderen Stap 6 : zinvolle toegevoegde waarde bepalen Stap 7 : bouwstenen - groeiprojecten doordenken, becijferen, vergelijken v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 23

24 De planning fase Stap 8 : Strategiekeuzes maken en plan uitschrijven Stap 9 : financiële impact nieuwe strategie berekenen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 24

25 De uitvoeringsfase korte termijn actieplannen Stap 10-a : het jaarplan Stap 10-b : het jaarbudget Stap 10-c : het projectactieplan v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 25

26 Korte pauze v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 27

27 Het 10-stappen traject Stap-per-Stap Even vooraf strategieplanning = vaardigheid iedereen kan het aanleren strategie = momentopname vertrek van beschikbare informatie aanvaard dat je niet alles weet en moet weten sleutel tot succes = ondernemer ambitie, leergierigheid, doorzettingsvermogen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 28

28 Het 10-stappen traject Stap-per-Stap Aanpak Waarom deze stap? Wat is de Hamvraag? Hoe pakken we de oefening aan? Welk platform gebruiken? Telkens 1-pagina werkdocument* invullen voorpagina: verzamelde feiten/cijfers samenvatten achterpagina: voorlopige strategische observaties en conclusies *online beschikbaar op Telkens eenvoudig praktijkvoorbeeld: Fietsen Mastentop Telkens gebruikte aannames noteren en lijst met mogelijke groeiprojecten aanvullen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 29

29 De analyse fase Stap 1 : huidige bedrijfsresultaten de cijfers Stap 2 : huidig productaanbod en klantengroepen Stap 3 : perceptie en verwachtingen klanten Stap 4 : overige kritische succes factoren v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 30

30 STAP 1 Een beknopte financiële analyse maken Hamvraag: Is een grondige financiële bijsturing in de toekomst noodzakelijk om het bedrijf gezond te maken of te houden? Of niet? Zo ja, hoeveel bijsturing is nodig en op welk niveau (omzet, marge, winst)? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 31

31 STAP 1 Een beknopte financiële analyse maken WAAROM? Cijfers = bedrijfsthermometer Cijfers = te veel boekhoudinstrument te weinig beleidsinstrument v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 32

32 STAP 1 Een beknopte financiële analyse maken HOE? Focus op bedrijfsresultatenrekening (toont impact van het gevoerd bedrijfsbeleid) Probleem = onoverzichtelijk! Oplossing: Vereenvoudigen! Beperken tot de grote lijnen clusteren/samenvoegen Met behulp van een Beknopte Winst & Verliesrekening (laatste 3 jaren samenvatten op 1 pagina) v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 33

33 Wegwijs in de cijfers v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 34 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

34 STAP 1 Een beknopte financiële analyse maken v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 35 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

35 STAP 1 Een beknopte financiële analyse maken Observaties en strategische conclusies 1. Het bedrijf is verlieslatend met een continu negatieve trend over de laatste jaren dringend nood aan ingrijpende initiatieven om de trend te keren 2. Omzet stagneert en is te laag om rendabiliteit te verzekeren focus op omzetstijging, opbrengsten moeten drastisch stijgen 3. Brutomarge daalt snel; kostprijs grondstoffen / handelsgoederen stijgt sneller dan de omzet oorzaak erosie onderzoeken; aankooppolitiek, schaalvergroting 4. Bedrijfskosten incl. afschrijvingen groter dan de brutomarge onhoudbaar, of opbrengsten verhogen, of kosten beperken, of beide Conclusie -kleine kostenbesparingen, nieuw aankoopbeleid geven beperkte verbeteringen -drastische uitbouw van omzet vereist om het bedrijf rendabel te maken -nieuwe prioriteiten herzien, nieuwe financiële middelen aanboren Luc Hannes (datum) v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 36

36 De analyse fase Stap 1 : huidige bedrijfsresultaten de cijfers Stap 2 : huidig productaanbod en klantengroepen Stap 3 : perceptie en verwachtingen klanten Stap 4 : overige kritische succes factoren v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 37

37 STAP 12 Het productaanbod en klantenbestand doorlichten Hamvraag Kan huidige business aanpak in de toekomst worden verder gezet? Of moet ik op zoek naar andere producten/klanten/aanpak? welke producten/klanten zijn bepalend voor huidige winst? welke zijn verlieslatend? Moet ik producten/klanten stopzetten? welke producten/klanten bieden interessant groeiperspectief? en welke niet? welke huidige producten/klanten hebben toekomstpotentieel? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 38

38 STAP 12 Het productaanbod en klantenbestand doorlichten WAAROM? Hoekstenen van de bedrijfsstrategie Product/klant portfolio = huidige expertise en kapitaal v.h. bedrijf Welke rol kunnen ze nog spelen in de toekomst? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 39

39 STAP 12 Het productaanbod en klantenbestand doorlichten HOE? Vereenvoudigen producten/diensten en klanten/marktsegmenten clusteren Analyseren Elke cluster doordenken en becijferen omzet / winstbijdrage / marktpotentieel Conclusies trekken Welke rol kan huidige portfolio in de toekomst nog spelen? Met behulp van product/klant-matrix geeft zicht op korte termijn strategie mogelijkheden winstportfoliotabel geeft zicht op lange termijn strategie mogelijkheden v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 40

40 STAP 12 Relatief belang van producten en klanten v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 41 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

41 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter Winstportfoliotabel Fietsen Mastentop bvba Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

42 De analyse fase Stap 1 : huidige bedrijfsresultaten de cijfers Stap 2 : huidig productaanbod en klantengroepen Stap 3 : perceptie en verwachtingen klanten Stap 4 : overige kritische succes factoren v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 43

43 STAP 13 Verwachtingen en ervaringen van klanten onderzoeken Hamvraag Biedt mijn huidige product- en bedrijfspositionering reële groeikansen voor de toekomst? Of moet ik drastisch bijsturen en op zoek gaan naar een nieuw business model? Concreet Komt mijn product- en dienstenaanbod tegemoet aan de verwachtingen van de klanten in een competitieve en snel wijzigende marktomgeving? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 44

44 STAP 13 Verwachtingen en ervaringen van klanten onderzoeken WAAROM? Producten en diensten lijken steeds meer op mekaar. Waarom kiest de klant voor mij of voor een concurrent? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 45

45 STAP 13 Verwachtingen en ervaringen van klanten onderzoeken HOE? Naar klanten leren luisteren Persoonlijke face-to-face contacten 3 vragen: Welke criteria bepalen hun keuze van product/leverancier? Hoe beoordelen ze mijn bedrijf op deze keuzecriteria? Hoe beoordelen ze mijn belangrijkste concurrenten op deze criteria? Conclusies trekken en aanbod/positionering bijstellen indien nodig Met behulp van een klantenwaarde-matrix v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 46

46 STAP 13 Relatief belang van producten en klanten v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 47 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

47 De analyse fase Stap 1 : huidige bedrijfsresultaten de cijfers Stap 2 : huidig productaanbod en klantengroepen Stap 3 : perceptie en verwachtingen klanten Stap 4 : overige kritische succes factoren v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 48

48 STAP 14 Alles nog eens rustig op een rij zetten Hamvraag Zijn er, naast de selectiecriteria die ik uit voorgaande stappen heb gedistilleerd, nog andere kritische succesfactoren die bepalend zijn voor de toekomstige strategie en het toekomstig succes van mijn bedrijf? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 49

49 STAP 14 Alles nog eens rustig op een rij zetten WAAROM? Zoektocht naar mogelijke nieuwe invalshoeken voor een toekomstige doorbraakstrategie. Zo mogelijk externe kansen benutten met unieke interne sterkten. v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 50

50 STAP 14 Alles nog eens rustig op een rij zetten HOE? Analyseer Sterkten en Zwakten (intern = het bedrijf) Kansen en Bedreigingen (extern = de marktomgeving) vul aan met toekomstgerichte aspecten! Met behulp van SWOT tabel v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 51

51 STAP 14 De SWOT-analyse v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 52 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

52 De oriëntatie fase Stap 5 : wat wil je absoluut veranderen Stap 6 : zinvolle toegevoegde waarde bepalen Stap 7 : bouwstenen - groeiprojecten doordenken, becijferen, vergelijken v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 53

53 STAP 15 Strategische intenties oplijsten Hamvraag Wat wil ik, met wat ik nu weet, in de toekomst met prioriteit grondig veranderen op vlak van bedrijfsstrategie en beleidsaanpak? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 54

54 STAP 15 Strategische intenties oplijsten WAAROM? Strategie = rijpingsproces Stap na stap worden de contouren van de toekomststrategie duidelijker Tijd om een tussentijdse stand van zaken op te maken! v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 55

55 STAP 15 Strategische intenties oplijsten HOE? Twee eenvoudige vragen beantwoorden op basis van wat je in voorafgaande vier stappen hebt geleerd - Wat wil ik absoluut VERANDEREN in mijn bedrijfsbeleid? - Wat wil ik absoluut BEHOUDEN in mijn bedrijfsbeleid? Beperk tot enkele strategisch ingrijpende punten! v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 56

56 STAP 15 Strategische intenties oplijsten v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter Vic Wouters, Guy Vercauteren, 57 Erik De Schutter

57 De oriëntatie fase Stap 5 : wat wil je absoluut veranderen Stap 6 : zinvolle toegevoegde waarde bepalen Stap 7 : bouwstenen - groeiprojecten doordenken, becijferen, vergelijken v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 58

58 STAP 16 Zinvolle toegevoegde waarde bepalen Hamvraag Hoe kan ik in de toekomst mijn aanbod en aanpak beter afstemmen op de klantenbehoeften en mijn concurrenten overtreffen? Welke aanpassingen in mijn product- en bedrijfspositionering bieden de beste doorgroeikansen in de toekomst? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 59

59 Zinvolle toegevoegde waarde bepalen a.h.v. waardeklaverblad vraagstelling van Guido Thys Wat willen de klanten, dat anderen niet of te weinig doen, en dat ik wil en kan doen? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 60

60 STAP 16 De waardeklaverblad-oefening v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

61 De oriëntatie fase Stap 5 : wat wil je absoluut veranderen Stap 6 : zinvolle toegevoegde waarde bepalen Stap 7 : bouwstenen - groeiprojecten doordenken, becijferen, vergelijken v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 62

62 STAP 17 Groeiprojecten doordenken, becijferen, vergelijken Hamvraag Welke groeiprojecten bieden de beste kans om de drijvende kracht en ruggegraat te worden van mijn toekomstig strategieplan? Bezitten ze het nodige omzet- en winstpotentieel en slaagkans om mijn groeiambities waar te maken? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 63

63 STAP 17 Groeiprojecten doordenken, becijferen, vergelijken WAAROM? Strategie = keuzes maken en focussen Concrete groeiprojecten zijn de bouwstenen van een strategieplan en het startpunt voor strategie-uitvoering Zij creëren inzicht, vertrouwen en goesting om er aan te beginnen. v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 64

64 STAP 17 Groeiprojecten doordenken, becijferen, vergelijken HOE? Kandidaat groeiprojecten identificeren en vervolgens concretiseren becijferen vergelijken om finale projectkeuzes te kunnen maken Met behulp van een Ansoff-matrix v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 65

65 STAP 17 Groeiprojecten identificeren v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 66 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

66 De planning fase Stap 8 : strategiekeuzes maken en plan uitschrijven Stap 9 : financiële impact nieuwe strategie berekenen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 67

67 STAP 18 Strategiekeuzes maken en plan uitschrijven Hamvraag Wat zijn mijn uiteindelijke keuzes m.b.t. toekomstige doelstellingen, strategieën en concrete groeiprojecten die mijn visie voor het bedrijf moeten waarmaken? v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 68

68 Focus op de essentie beperk tot grote strategische lijnen geen operationele aspecten Focus op enkele strategieën die t verschil maken doorbraak/trendbreuk - organisatie-uitbouw en financiering niet vergeten Focus energie en middelen op beperkt aantal concrete groeiprojecten Voorzie duidelijke meetpunten per strategie/project deadlines, omzetcijfers, v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 69

69 STAP 18 Het strategisch meerjarenplan (Jaar+1/+2/+3) v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 70 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

70 De planning fase Stap 8 : strategiekeuzes maken en plan uitschrijven Stap 9 : financiële impact nieuwe strategie berekenen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 71

71 STAP 19 Financiële impact van strategie berekenen Hamvraag Beantwoorden de geprojecteerde financiële resultaten van mijn strategiekeuzes aan mijn verwachtingen? Zo ja, vertaal ze naar kortetermijn actieplannen Zo neen, stuur plan bij tot gewenste financiële impact wordt gevonden v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 72

72 STAP 19 Financiële impact van strategie berekenen WAAROM? Winst = levensbloed onderneming. Meerjarenbegroting: geeft 1 e indruk financieel rendement gekozen strategie biedt mijlpalen/meetpunten voor strategie-uitvoering leren budgeteren met beperkt risico v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 73

73 STAP 19 Financiële impact van strategie berekenen HOE? Beknopte Winst & Verlies rekening (begroting volgende 3 jaren) 1. Bereken basistrend 3-traps benadering (geen veranderingen in marktomgeving en bedrijfsbeleid) 2. Corrigeer cijfers voor belangrijke veranderingen in de markt (zonder aanpassingen aan het bedrijfsbeleid) 3. Corrigeer de cijfers vervolgens voor veranderingen in het bedrijfsbeleid (m.a.w. veranderingen in marktomgeving én bedrijfsbeleid) v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 74

74 STAP 19 Financiële impact strategie berekenen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 75 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

75 De uitvoeringsfase korte termijn actieplannen Stap 10-a : het jaarplan Stap 10-b : het jaarbudget Stap 10-c : het projectactieplan v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 76

76 STAP 10 Korte termijn uitvoeringsplannen opstellen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 77 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

77 STAP 10 Korte termijn uitvoeringsplannen opstellen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 78 Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter

78 STAP 10 Korte termijn uitvoeringsplannen opstellen v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter Vic Wouters, Guy Vercauteren, 79 Erik De Schutter

79 Strategieplan ontwikkelen een kantelmoment in de ontwikkeling van de ondernemer operationeel niveau overstijgen huidig beleid in vraag stellen intuïtie aanvullen met feiten/cijfers naar klanten luisteren extern klankbord gebruiken opties vergelijken en strategiekeuzes maken beknopt en duidelijk communiceren v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 80

80 De 1-pagina-strategie voor kmo-ondernemers met groeiambitie Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter v

81 Voor meer informatie Gratis digitale werkdocumenten Gratis maandelijkse Nieuwsbrief v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 82

82 v Vic Wouters, Guy Vercauteren, Erik De Schutter 83