Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving"

Transcriptie

1 Emeritiforum KU Leuven donderdag 24 maart 2016 Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving Prof. Dr. A. Decoster Faculteit Economie & Bedrijfswetenchappen KU Leuven Met dank aan Toon vanheukelom en Tom Strengs voor gedachtenwisselingen en assistentie bij de empirie

2 wegwijzer uiteenzetting 1. Hoe nieuw is de aandacht voor (on)gelijkheid? 2. Wat zegt Piketty? 3. Wat weten we vergelijkbaar over België? jaar herverdeling in België in vogelvlucht 5. Sociale Verzekering Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 2/30

3 1. hoe nieuw is focus op ongelijkheid? i.t.t. perceptie: niet nieuw klassieken: verdeling N.I. over productiefactoren arbeid en kapitaal macro benadering bruto inkomen (en weinig/geen data) vanaf jaren 70 dubbele verschuiving (bvb. Pen): micro benadering (data beschikbaar) beschikbaar inkomen (na belastingen en transfers) Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 3/30

4 1. simultaan: methodologische doorbraken in: meting meten is ook normatief (bvb. centen/procenten) ongelijkheid armoede welvaart theorie: equity efficiency trade off (O.T. model) doel gelijkere inkomensverdeling corrigeren ongelijke verdeling initiële endowments hét endowment is: talent, productiviteit,... in sociaal filosofische onderbouw: responsibility sensitive egalitarianism Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 4/30

5 1. hoe nieuw is focus op ongelijkheid? bijdrage Piketty: terug naar verdeling over productiefactoren door gebruik micro data over bruto inkomens (fiscale data) over heel lange periodes vanuit optimale belastingtheorie & groeitheorie twee delen: beschrijvend verklarend (theorie) Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 5/30

6 2. Piketty vertrekpunt: Kuznets curve begin industrialisering: ongelijkheid pas in latere faze: ongelijkheid leidt tot: inverted U shape ongelijkheid pre industriëel industrialisatie post industriëel tijd Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 6/30

7 2. Piketty: income share top deciel in US Kuznets facts Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 7/30

8 2. Piketty: US income shares (top 5 10; 1 5; 1) Top 1% Top 5 1% Top 10 5% Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 8/30

9 3. en België? Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 9/30

10 3. en België? maar we horen toch cijfers over België? bvb. OECD: Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 10/30

11 3. Ongelijkheid in België Gini Source: OECD (2015) In it together. Why less inequality benefits all. Figure 1.3 p. 24 Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 11/30

12 3. Ongelijkheid in België verandering Gini 0.50 Toename van ongelijkheid Status quo Afname Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 12/30

13 3. en België? ongelijkheid in België is laag niet of heel weinig gestegen in tegenstelling tot andere landen maar: hierboven beschikbaar inkomen transitie van inkomens vorming: brutoloon, vermogensinkomen tot beschikbaar inkomen per persoon via (o.a.) herverdeling belastingen & sociale zekerheid Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 13/30

14 3. van primair inkomen naar welvaart Bijdragen S.Z. Directe belastingen uurloon x uren werk = Arbeidsinkomen belastbaar inkomen beschikbaar inkomen Inkomen uit vermogen Vervangingsinkomsten Andere transferten Indirecte belastingen bestedingen welvaart per persoon + sparen demografie Demografie Publieke goederen publieke goederen Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 14/30

15 3. verklaringen veranderingen ongelijkheid verandering in verdeling volgt dan ook uit: verandering in de primaire inkomens lonen al dan niet werken, en aantal uren gewerkt vermogensinkomen verandering in het belasting en uitkeringenbeleid verandering in demografie (bvb. gezinsverdunning) zijn afzonderlijke studies; afzonderlijke verklaringen (vaak) tegengestelde trends (mogelijk) Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 15/30

16 3. verklaringen veranderingen ongelijkheid verandering primair inkomen: globalisering race between education and technology... verandering belastingen en uitkeringen vanaf halfweg jaren 80: Reagonomics, Thatcher, deregulering,... demografie Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 16/30

17 3. en België? loonspanning P90/P Source: OECD (2015) Employment Outlook Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 17/30

18 3. en België? Jaarlijkse reële loongroei (%) BE Decielgrenzen Bron: FOD Economie, enquête naar de structuur en de verdeling van de lonen (SES); NBB; en U.S. Bureau of Labor Statistics Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 18/30

19 3. en België? Jaarlijkse reële loongroei (%) VS BE Decielgrenzen Bron: FOD Economie, enquête naar de structuur en de verdeling van de lonen (SES); NBB; en U.S. Bureau of Labor Statistics Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 19/30

20 3. en België? fiscale gegevens micro fiscale data (de aangiften) omwille van internationale vergelijkbaarheid afhankelijk van fiscale wetgeving: bvb. liberatoire belasting inkomen uit vermogen afhankelijk van administratieve procedures/beslissingen work in progress: backwards tot 1990 Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 20/30

21 3. en België? groei in de fiscale gegevens Gem. jaarlijkse reële groei (%) Top 1% Gem. reële groei Laagste 99% Gem. reële groei Deel van de groei naar top 1% Inkomensaandeel van top 1% US ,86% 2,71% 0,47% 55,0% 17,9% Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 22/30

22 3. en België? groei in de fiscale gegevens Gem. jaarlijkse reële groei (%) Top 1% Gem. reële groei Laagste 99% Gem. reële groei Deel van de groei naar top 1% Inkomensaandeel van top 1% US ,86% 2,71% 0,47% 55,0% 17,9% BE ,1% 0,7% 1,2% 5,4% 9,0% Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 23/30

23 4. hoe herverdelend is beleid in BE? Source: Verbist and Figari (2013) Reynolds Smolesnky index Π RS (reductie Gini coefficient) Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 25/30

24 4. beleid in BE: 20 jaar in vogelperspectief % change in disposable income 14.0% 12.0% 10.0% 8.0% 6.0% 4.0% 2.0% 0.0% 2.0% 4.0% Overall Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 26/30

25 4. beleid in BE: 20 jaar in vogelperspectief 14 Price uprating (growth = +50.1%) Wage uprating (growth = +70.5%) All All Social assistance Family benefits Indirect Taxes Social insurance contributions Unemployment benefits Pensions Personal income tax Disposable income Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 27/30

26 5. sociale verzekering 70% % van bruto inkomen 60% 50% 40% 30% 20% 10% Roerende voorheffing Onroerende voorheffing Inkomensbelasting Zelfstandigen SSC Werkgevers SSC Werknemers SSC Accijnzen 0% Deciel van geëquivaliseerd bruto inkomen BTW Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 28/30

27 5. sociale verzekering ander licht op hoge lasten op arbeid zijn deels verzekeringspremies enkel herverdeling ex post, niet ex ante gevolgen: gelinked met arbeid al grondslag én proportioneel andere effecten (o.a. op gedrag) échte vraag: hoe best SverZ financieren? enige echte andere grondslag: kapitaalinkomen Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 29/30

28 samenvatting uiteenzetting 1. aandacht (on)gelijkheid niet nieuw 2. Piketty 1. terug naar verdeling productiefactoren 2. toename ongelijkheid; vooral bovenaan 3. België 1. gelijke verdelingbeschikbaar inkomen 2. inkomen vóór herverdeling:...? 3. sterke herverdeling 4. deel van herverdeling: Sociale Verzekering Emeritiforum KU Leuven 24 maart 2016 Decoster : Vragen rond gelijkheid en ongelijkheid in de samenleving 30/30

Belastingen: rechtvaardig en/of efficiënt?

Belastingen: rechtvaardig en/of efficiënt? Christen Forum Gent 1 februari 2016 Belastingen: rechtvaardig en/of efficiënt? A. Decoster (CES KU Leuven) Deze slides zijn vrij beschikbaar voor persoonlijk gebruik. Ze mogen echter niet publiek gebruikt

Nadere informatie

Tax Shift: waarom (niet)?

Tax Shift: waarom (niet)? Alumni Lovaniensis 21 mei 2015 Tax Shift: waarom (niet)? A. Decoster (CES KU Leuven) Met dank aan Bart Capéau, Willem Sas, Kevin Spiritus en Toon Vanheukelom voor gedachtenwisselingen Inhoud 1. twee non-starters

Nadere informatie

De impact van supersterbedrijven op de inkomensverdeling

De impact van supersterbedrijven op de inkomensverdeling VIVES BRIEFING 2018/05 De impact van supersterbedrijven op de inkomensverdeling Relatief verlies, absolute winst voor werknemers Yannick Bormans KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen,

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 24 515 Preventie en bestrijding van stille armoede en sociale uitsluiting Nr. 482 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan

Nadere informatie

Hervorming personenbelasting: wat weten we (nog niet)?

Hervorming personenbelasting: wat weten we (nog niet)? Hoorzitting Kamer & Senaat - Fiscale Hervorming Brussel 21 oktober 2013 Hervorming personenbelasting: wat weten we (nog niet)? A. Decoster (CES KU Leuven) Met dank aan Kris De Swerdt en Kevin Spiritus

Nadere informatie

2513AA22XA. Inleiding. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. Inleiding. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Er zijn meer werkende armen dan we denken. Prof. dr. B. Merlevede, UGent

Er zijn meer werkende armen dan we denken. Prof. dr. B. Merlevede, UGent Er zijn meer werkende armen dan we denken Prof. dr. B. Merlevede, UGent Prijzen van brandstoffen in Frankrijk: + 0,13/l. 01/2018 => + 140 per jaar/15 000 km http://www.fiches-auto.fr/articles-auto/prix-des-carburants/s-1762-evolution-du-prix-du-gazole.php

Nadere informatie

De toekomst van de welvaartsstaat

De toekomst van de welvaartsstaat De toekomst van de welvaartsstaat Bea Cantillon Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck,, Universiteit Antwerpen Leuven, 17 november 2008 0 Het sociaal pact van 1944 het compromis tussen arbeid en kapitaal

Nadere informatie

1. Wat? 2. Waarom? 3. Hoe?

1. Wat? 2. Waarom? 3. Hoe? FLEMOSI Instrumenten voor ex ante evaluatie van sociaal economische beleidsmaatreglen in Vlaanderen Slotconferentie IWT project (SBO project 90044) 16 september 2013 wordt gefinancierd door Het FLEMOSI-project

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 19 en 20: Inkomensverdeling en conjuntuur

Samenvatting Economie Hoofdstuk 19 en 20: Inkomensverdeling en conjuntuur Samenvatting Economie Hoofdstuk 19 en 20: Inkomensverdeling en conjuntuur Samenvatting door een scholier 1286 woorden 9 januari 2013 6,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent 19.1 Personele inkomensverdeling

Nadere informatie

Een nieuw beleidsinstrument voor de Vlaamse overheid: regionale opcentiemen op de personenbelasting

Een nieuw beleidsinstrument voor de Vlaamse overheid: regionale opcentiemen op de personenbelasting Brussel 6 december 2012 Een nieuw beleidsinstrument voor de Vlaamse overheid: regionale opcentiemen op de personenbelasting A. Decoster, K. De Swerdt, W. Sas (CES KULeuven) Inhoud 1. Fantasi 2. Is onze

Nadere informatie

0. Wat is Macro-economie? 1. Totale Productie ( Aggregate Output ) 2. Werkloosheid 3. Prijsstijging (Inflatie) 4. Wegwijzer = Structuur cursus

0. Wat is Macro-economie? 1. Totale Productie ( Aggregate Output ) 2. Werkloosheid 3. Prijsstijging (Inflatie) 4. Wegwijzer = Structuur cursus Economie De basis 0. Wat is Macro-economie? 1. Totale Productie ( Aggregate Output ) 2. Werkloosheid 3. Prijsstijging (Inflatie) 4. Wegwijzer = Structuur cursus Slide #2 2.0 Wat is macro-economie Slide

Nadere informatie

Overheidsontvangsten en -uitgaven: analyse en aanbevelingen

Overheidsontvangsten en -uitgaven: analyse en aanbevelingen Overheidsontvangsten en -uitgaven: analyse en aanbevelingen Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Ruben Schoonackers Bruno Eugène INTERN Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën Structuur van

Nadere informatie

Over oude en nieuwe paradigma's: herverdelen, investeren, innoveren

Over oude en nieuwe paradigma's: herverdelen, investeren, innoveren Over oude en nieuwe paradigma's: herverdelen, investeren, innoveren Bea Cantillon Het Europees Sociaal Investeringspakket door een Vlaamse bril, 4 november 2013, VLEVA, Brussel Hoe realistisch zijn de

Nadere informatie

UIT personele inkomensverdeling

UIT personele inkomensverdeling De personele inkomensverdeling. Bij de personele inkomensverdeling kijken we naar de verschillen tussen rijk en arm, in een land. Omdat we niet alle inkomens in een land individueel kunnen vergelijken,

Nadere informatie

Datum: 16 november 2015 Betreft: Structurele effecten 4e nota van wijziging Belastingplan 2016

Datum: 16 november 2015 Betreft: Structurele effecten 4e nota van wijziging Belastingplan 2016 CPB Notitie Aan: Ministerie van Financiën Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)3383 380 I www.cpb.nl Contactpersoon Henk-Wim de Boer Datum: 16 november 2015 Betreft:

Nadere informatie

Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid?

Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid? vbo-analyse Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid? September 2014 I Raf Van Bulck 39,2% II Aandeel van de netto toegevoegde waarde gegenereerd door bedrijven dat naar

Nadere informatie

Piketty en de sociale vlaktaks: economieles Bonaventuracollege Piketty en de sociale vlaktaks

Piketty en de sociale vlaktaks: economieles Bonaventuracollege Piketty en de sociale vlaktaks Piketty en de sociale vlaktaks: economieles Bonaventuracollege Raymond Gradus Geboren te Veldhoven in 1962 68-74: Mgr. Bekkerschool 74-80: Anton van Duinkerkencollege 80-86: Econometrie gestudeerd aan

Nadere informatie

UIT theorie ASAD

UIT theorie ASAD Uitleg theorie AS-AD model. Het AS-AD model is een theoretisch model over de werking van de economie. Het model is een samenvoeging van de theorie van Keynes met de oude klassieke modellen. In verschijningsvorm

Nadere informatie

7.7. Samenvatting door een scholier 2041 woorden 26 juni keer beoordeeld

7.7. Samenvatting door een scholier 2041 woorden 26 juni keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 2041 woorden 26 juni 2012 7.7 6 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 Brutoloon Het brutoloon is het loon dat de werknemer ontvangt van zijn werkgever. Van dit loon worden

Nadere informatie

Netto toegevoegde waarde: loon + huur + rente + winst Bruto toegevoegde waarde: waarde van verkopen waarde van productiebenodigdheden

Netto toegevoegde waarde: loon + huur + rente + winst Bruto toegevoegde waarde: waarde van verkopen waarde van productiebenodigdheden Paragraaf 1 Nationaal inkomen en welvaart Economie samenvatting H8 Om de welvaart in een land te meten gebruik je het bbp (bruto binnenlands product). Dat is de omvang van de totale productie in het hele

Nadere informatie

Relatieve schaartste (met productie factoren bereikt(prijs)) Vrij goed (zonder de mens bereikt (gratis))

Relatieve schaartste (met productie factoren bereikt(prijs)) Vrij goed (zonder de mens bereikt (gratis)) Samenvatting door een scholier 421 woorden 11 maart 2002 6 51 keer beoordeeld Vak Economie Economie Lesbrief Welvaart Hoofstuk 1 Goederen Diensten Materieel Immaterieel Stoffelijk

Nadere informatie

Het loonaandeel, een index van sociale rechtvaardigheid? Het loonaandeel, de inkomensverdeling en het draagvlak voor de sociale zekerheid.

Het loonaandeel, een index van sociale rechtvaardigheid? Het loonaandeel, de inkomensverdeling en het draagvlak voor de sociale zekerheid. Het loonaandeel, een index van sociale rechtvaardigheid? Het loonaandeel, de inkomensverdeling en het draagvlak voor de sociale zekerheid. Inleiding Karel Van den Bosch Centrum voor Sociaal Beleid Herman

Nadere informatie

Categoriale inkomensverdeling

Categoriale inkomensverdeling Categoriale inkomensverdeling - 1 van 5 Categoriale inkomensverdeling 1. Verdeling Het nationaal inkomen dat ontstaat wordt verdeeld over de productiefactoren arbeid, kapitaal en ondernemingsinitiatief.

Nadere informatie

Het primaire inkomen is de beloning voor het ter beschikking stellen van productiefactoren.

Het primaire inkomen is de beloning voor het ter beschikking stellen van productiefactoren. Samenvatting door R. 1396 woorden 17 februari 2014 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent 19.1 personele inkomensverdeling Het besteedbaar uitkomen per huishouding. De besteedbarde inkomens

Nadere informatie

Samenvatting door een scholier 1202 woorden 10 januari keer beoordeeld. Hoofdstuk 4.3 t/m & 4.4 begrippen;

Samenvatting door een scholier 1202 woorden 10 januari keer beoordeeld. Hoofdstuk 4.3 t/m & 4.4 begrippen; Samenvatting door een scholier 1202 woorden 10 januari 2002 6 104 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 4.3 t/m 5 4.3 & 4.4 begrippen; arbeidsinkomen voor werknemers is dit het loon en voor zelfstandigen

Nadere informatie

Persconferentie 29/09/2009. Fiscaliteit

Persconferentie 29/09/2009. Fiscaliteit Persconferentie 29/09/2009 Fiscaliteit 1 Belastingen betalen: een zaak van rechtvaardigheid Onontbeerlijke voorwaarde voor de goede werking van elke samenleving Bijeenbrengen van middelen voor de werking

Nadere informatie

WERKPRIKKELS EN HERVERDELING ONDER MICHEL I : AANVULLING EN CORRECTIES BIJ LEUVENS ECONOMISCH STANDPUNT 172

WERKPRIKKELS EN HERVERDELING ONDER MICHEL I : AANVULLING EN CORRECTIES BIJ LEUVENS ECONOMISCH STANDPUNT 172 WERKPRIKKELS EN HERVERDELING ONDER MICHEL I : AANVULLING EN CORRECTIES BIJ LEUVENS ECONOMISCH STANDPUNT 172 ANDRÉ DECOSTER TOON VANHEUKELOM deze versie: 19/12/2018 De release van het Leuvens Economisch

Nadere informatie

De evolutie van de sociale situatie en de sociale bescherming in België Samenvatting en kernboodschappen

De evolutie van de sociale situatie en de sociale bescherming in België Samenvatting en kernboodschappen De evolutie van de sociale situatie en de sociale bescherming in België 2017 Samenvatting en kernboodschappen Juli 2017 ANNEX 5 : NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING EN KERNBOODSCHAPPEN VAN DE ANALYSE VAN DE

Nadere informatie

SOCIALE BESCHERMING IN HET TIJDPERK VAN

SOCIALE BESCHERMING IN HET TIJDPERK VAN VAKGROEP ECONOMIE SOCIALE BESCHERMING IN HET TIJDPERK VAN DIGITALISERING Forum De Sociale Zekerheid van de Toekomst - Bart Cockx - Brussel, 28 februari 2019 Sociale bescherming in het tijdperk van digitalisering

Nadere informatie

GROEIENDE ONGELIJKHEDEN? EN ZO JA, WAAROM PRECIES? Bea Cantillon

GROEIENDE ONGELIJKHEDEN? EN ZO JA, WAAROM PRECIES? Bea Cantillon GROEIENDE ONGELIJKHEDEN? EN ZO JA, WAAROM PRECIES? Bea Cantillon 2 Globale stabiliteit van de inkomensongelijkheid Evolutie (%) 1994-2000 2004-2007 2007-2010 Gini van beschikbaar equivalent inkomen Gini

Nadere informatie

ALGEMENE ECONOMIE /04

ALGEMENE ECONOMIE /04 HBO Algemene economie Raymond Reinhardt 3R Business Development raymond.reinhardt@3r-bdc.com 3R 1 M 3 benaderingen van het begrip inkomen : F economisch: - nominaal inkomen (in geld uitgedrukt) - reëel

Nadere informatie

Bijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald

Bijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald Bron: O. van Vliet (2017) Bijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald, Sociaal Bestek, nr. 6, pp. 58-59. Bijstandsuitkeringen in veel OESO-landen gedaald Olaf van Vliet Universiteit Leiden Voor veel

Nadere informatie

ACTUALIA FISCALE ECONOMIE

ACTUALIA FISCALE ECONOMIE Erasmus Open Dag Bachelor 2016 ACTUALIA FISCALE ECONOMIE PROF. DR. PETER KAVELAARS 05 maart 2016 ACTUALIA FISCALE ECONOMIE Actualia fiscale economie Pagina 2 OPBRENGSTEN 2016 DIRECTE BELASTINGEN 69,9 -

Nadere informatie

Werk voor lagergeschoolde mensen: lessen en vragen uit een vergelijkende analyse voor België en Nederland

Werk voor lagergeschoolde mensen: lessen en vragen uit een vergelijkende analyse voor België en Nederland Werk voor lagergeschoolde mensen: lessen en vragen uit een vergelijkende analyse voor België en Nederland VLOR 7 juni 2017 Ive Marx Waar we voor staan Tewerkstellingsgraad bij kortgeschoolden en mensen

Nadere informatie

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Armoede en ongelijkheid in de wereld Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Wat gaan we bestuderen? Wanneer en hoe zijn armoede en ongelijkheid op de agenda van

Nadere informatie

Samenvatting Economie Toetsweek 2

Samenvatting Economie Toetsweek 2 Samenvatting Economie Toetsweek 2 Samenvatting door E. 1301 woorden 3 december 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Economie VERKOOPWAARDE 2000 INKOOPWAARDE: (INTERMEDIAIR VERBRUIK) GRONDSTOFFEN 1100 DIENSTEN

Nadere informatie

Vermogensaanwas- of vermogenswinstbenadering voor vermogen in de inkomstenbelasting?

Vermogensaanwas- of vermogenswinstbenadering voor vermogen in de inkomstenbelasting? Vermogensaanwas- of vermogenswinstbenadering voor vermogen in de inkomstenbelasting? Prof. dr. Arie Rijkers, 25 januari 2018 Vereniging voor Belastingwetenschap 2018 MIJN FOCUS: Wet IB 1964 A geniet salaris

Nadere informatie

Globalisering, technologische verandering en de polarisatie van de arbeidsmarkt

Globalisering, technologische verandering en de polarisatie van de arbeidsmarkt VIVES BRIEFING 207/04 Globalisering, technologische verandering en de polarisatie van de arbeidsmarkt Koen Breemersch KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, VIVES Met dank aan Cathy Lecocq

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 6

Samenvatting Economie Hoofdstuk 6 Samenvatting Economie Hoofdstuk 6 Samenvatting door een scholier 2139 woorden 16 oktober 2005 7,4 25 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Paragraaf 1 Micro-economie: als we de productie door 1

Nadere informatie

Scholing voor oudere werknemers: literatuuroverzicht en kosten-baten analyse

Scholing voor oudere werknemers: literatuuroverzicht en kosten-baten analyse Scholing voor oudere werknemers: literatuuroverzicht en kosten-baten analyse Wim Groot & Henriette Maassen van den Brink In samenwerking met Annelies Notenboom, Karin Douma en Tom Everhardt, APE Den Haag

Nadere informatie

ONS ENGAGEMENT VOOR UW TOEKOMST ONTCIJFERD

ONS ENGAGEMENT VOOR UW TOEKOMST ONTCIJFERD ONS ENGAGEMENT VOOR UW TOEKOMST ONTCIJFERD UW TOEKOMST ONTCIJFERD we creëren sociale welvaart met vier bouwstenen 1 meer jobs 2 stijgende koopkracht 3 sociale zekerheid voor iedereen 4 een toekomst voor

Nadere informatie

Meso-economie De totale productie van een bedrijfskolom kun je vinden door de toegevoegde waarde van afzonderlijke

Meso-economie De totale productie van een bedrijfskolom kun je vinden door de toegevoegde waarde van afzonderlijke Samenvatting door een scholier 1938 woorden 28 januari 2006 6,4 14 keer beoordeeld Vak Economie Lesbrief 1 Welvaart Hoofdstuk 1 vakantie en werken Mensen voorzien in hun behoefte door goederen en diensten

Nadere informatie

2. Simulatie van de impact van een "centen i.p.v. procenten"-systeem

2. Simulatie van de impact van een centen i.p.v. procenten-systeem Bijlage/Annexe 15 DEPARTEMENT STUDIËN Impact van een indexering in centen i.p.v. procenten 1. Inleiding Op regelmatige tijdstippen wordt vanuit verschillende bronnen gesuggereerd om het huidige indexeringssysteem

Nadere informatie

Financiële werkprikkels en herverdeling onder Michel I

Financiële werkprikkels en herverdeling onder Michel I Financiële werkprikkels en herverdeling onder Michel I André Decoster Toon Vanheukelom Gerlinde Verbist December 2018 D/2018/6104/03 Inhoud 1 Data en methode... 3 2 Koopkrachtplaatjes voor arm en rijk...

Nadere informatie

Type belastingen in het systeem van nationale rekeningen Curaçao, 2013

Type belastingen in het systeem van nationale rekeningen Curaçao, 2013 Type belastingen in het systeem van nationale rekeningen Curaçao, 2013 Lorette Ford Inleiding Belastingen worden gezien als de belangrijkste inkomstenbron voor de overheid, mede ter financiering van de

Nadere informatie

2.2 Kinderjaren. De bedragen en percentages uit dit hoofdstuk hoef je niet uit je hoofd te leren. Indien nodig krijg je deze op een proefwerk erbij.

2.2 Kinderjaren. De bedragen en percentages uit dit hoofdstuk hoef je niet uit je hoofd te leren. Indien nodig krijg je deze op een proefwerk erbij. 2.2 Kinderjaren Het krijgen van kinderen heeft voor ouders economische gevolgen: 1. Ouders krijgen minder tijd voor andere zaken en gaan bv. minder werken; 2. Kinderen kosten geld. De overheid komt ouders

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 Inkomensongelijkheid 4.1. a/b/c.

Hoofdstuk 4 Inkomensongelijkheid 4.1. a/b/c. Hoofdstuk 4 Inkomensongelijkheid 4.1. a/b/c. 4.2. a/b. (1) (2) (3) (4) (5) (6) bruto inkomen bruto inkomen cumulatief in % in % % van het totaal ( 1.000) van het totaal inkomensgroep van het totale inkomen

Nadere informatie

Economische effecten van een verlaging van de administratieve lasten

Economische effecten van een verlaging van de administratieve lasten CPB Notitie Datum : 7 april 2004 Aan : Projectdirectie Administratieve Lasten Economische effecten van een verlaging van de administratieve lasten 1 Inleiding Het kabinet heeft in het regeerakkoord het

Nadere informatie

KU LEUVEN ONDERZOEKSEENHEID CENTRUM VOOR ECONOMISCHE STUDIËN LEUVENSE ECONOMISCHE STANDPUNTEN 2013/138

KU LEUVEN ONDERZOEKSEENHEID CENTRUM VOOR ECONOMISCHE STUDIËN LEUVENSE ECONOMISCHE STANDPUNTEN 2013/138 KU LEUVEN ONDERZOEKSEENHEID CENTRUM VOOR ECONOMISCHE STUDIËN LEUVENSE ECONOMISCHE STANDPUNTEN 2013/138 ZIN EN ONZIN VAN EEN VERLAGING VAN DE PATRONALE LASTEN Paul De Grauwe Departement Economie, KU Leuven

Nadere informatie

Het kadaster en de unieke taks

Het kadaster en de unieke taks Lode Vereeck, Leentje Ann Sourbron, Wim Marneffe Universiteit Hasselt, Faculteit BEW één unieke belasting geheven op één belastinggrondslag heilige graal: John Locke (1632 1704), David Ricardo (1772 1823),

Nadere informatie

6,6. Samenvatting door een scholier 768 woorden 3 maart keer beoordeeld. Economie in context. Hoofdstuk Bruto- en nettoloon

6,6. Samenvatting door een scholier 768 woorden 3 maart keer beoordeeld. Economie in context. Hoofdstuk Bruto- en nettoloon Samenvatting door een scholier 768 woorden 3 maart 2015 6,6 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie in context Hoofdstuk 1 1.1 Bruto- en nettoloon Loonstrook/Salarisspecificatie -> krijg je elke

Nadere informatie

Vermogen in Nederland gelijker verdeeld sinds eind negentiende eeuw

Vermogen in Nederland gelijker verdeeld sinds eind negentiende eeuw Vermogen in Nederland gelijker verdeeld sinds eind negentiende eeuw Koen Caminada, Universiteit Leiden Kees Goudswaard, Universiteit Leiden Marike Knoef, Universiteit Leiden De verdeling van vermogen in

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

CPB Achtergronddocument

CPB Achtergronddocument CPB Achtergronddocument Tekortreductie in internationaal perspectief Erik Floor 3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Tekortreducerende maatregelen 5 3 Tekortreducering 7 3.1 Overheidsuitgaven 8 3.2 Overheidsinkomsten

Nadere informatie

Belastingen en inkomensongelijkheid: België in een internationaal perspectief

Belastingen en inkomensongelijkheid: België in een internationaal perspectief Belastingen en inkomensongelijkheid: België in een internationaal perspectief Verbist, G. (2003). De fiscus als herverdeler. Personenbelasting en inkomensongelijkheid in België en andere OESO-landen. Antwerpen:

Nadere informatie

20.1 Wat is economische groei?!

20.1 Wat is economische groei?! 20.1 Wat is economische groei? Om te beoordelen of er geproduceerd is, moet het BBP worden gecorrigeerd voor de inflatie. BBP is de totale product door binnenlandse sectoren. We vinden dan de toename van

Nadere informatie

Henk Jager. voor de Emeritigroep. maart 2015

Henk Jager. voor de Emeritigroep. maart 2015 Henk Jager voor de Emeritigroep maart 2015 David Ricardo, Principles of political economy and taxation (1817) Karl Marx, Capital (1867) Simon Kuznets, Economic growth and income inequality, America Economic

Nadere informatie

MASTERTHESIS. Belastingdruk

MASTERTHESIS. Belastingdruk MASTERTHESIS Belastingdruk Een onderzoek naar de verdeling van de druk van directe en indirecte belastingen en zijn invloed op inkomensverdeling en economische groei Naam: Niels van Haperen Administratienummer:

Nadere informatie

Het nivelleringsfeestje houdt aan

Het nivelleringsfeestje houdt aan Het nivelleringsfeestje houdt aan Kees Goudswaard 1 Inleiding Inkomensongelijkheid is al enige jaren een belangrijk maatschappelijk en wetenschappelijk thema. Dat komt onder meer door gezaghebbende studies

Nadere informatie

UITWERKING TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2002-I VAK: ECONOMIE 1 EXAMEN: 2002-I

UITWERKING TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2002-I VAK: ECONOMIE 1 EXAMEN: 2002-I TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EAMEN 2002-I VAK: ECONOMIE 1 NIVEAU: HAVO EAMEN: 2002-I De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die

Nadere informatie

9,6. Samenvatting door N woorden 15 oktober keer beoordeeld. Hoofdstuk 1. Begrippen

9,6. Samenvatting door N woorden 15 oktober keer beoordeeld. Hoofdstuk 1. Begrippen Samenvatting door N. 1514 woorden 15 oktober 2016 9,6 4 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 Begrippen bindende afspraak Een afspraak waar je (juridisch) niet van af kunt/niet onderuit kunt. budget

Nadere informatie

DYNAMIEK OP DE NEDERLANDSE

DYNAMIEK OP DE NEDERLANDSE DYNAMIEK OP DE NEDERLANDSE ARBEIDSMARKT TRENDS, OORZAKEN EN GEVOLGEN Stefan P.T. Groot Vrije Universiteit INHOUD PRESENTATIE De Nederlandse arbeidsmarkt Trends in globalisering Trends in loonongelijkheid

Nadere informatie

Eindexamen maatschappijleer vwo 2003-II

Eindexamen maatschappijleer vwo 2003-II Opgave 1 Armoede en werk 1 Het proefschrift bespreekt de effecten van het door twee achtereenvolgende kabinetten-kok gevoerde werkgelegenheidsbeleid. / De titel van het proefschrift heeft betrekking op

Nadere informatie

4 Toon met twee verschillende berekeningen aan dat het ontbrekende gemiddelde inkomen (a) in de tabel gelijk moet zijn aan 70 000 euro.

4 Toon met twee verschillende berekeningen aan dat het ontbrekende gemiddelde inkomen (a) in de tabel gelijk moet zijn aan 70 000 euro. Grote opgave personele inkomensverdeling Blz. 1 van 4 personele inkomensverdeling Inkomensverschillen tussen personen kunnen te maken hebben met de verschillende soorten inkomen. 1 Noem drie soorten primair

Nadere informatie

Dé arbeidsmarkt bestaat niet. Het bestaat uit een groot aantal deelmarkten die min of meer met elkaar in verbinding staan.

Dé arbeidsmarkt bestaat niet. Het bestaat uit een groot aantal deelmarkten die min of meer met elkaar in verbinding staan. Samenvatting door Marit 1960 woorden 24 januari 2016 7,2 16 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO economie H.4 1 klaar met de opleiding Als je klaar bent met je opleiding ga je op zoek naar een werkkring.

Nadere informatie

Uitleg theorie AS-AD model. MEV Wat betekent AS-AD. Aggregated demand: de macro-economische vraag.

Uitleg theorie AS-AD model. MEV Wat betekent AS-AD. Aggregated demand: de macro-economische vraag. Uitleg theorie AS-AD model. Het AS-AD model is een theoretisch model over de werking van de economie. Het model is daarmee een macro-economisch model. Het model maakt sterk gebruik van het marktmodel uit

Nadere informatie

Een pensioenhervorming in het teken van defined ambition? Frank Vandenbroucke Jaarevent Alumni & Friends, Actuariaat Leuven 28 september 2015

Een pensioenhervorming in het teken van defined ambition? Frank Vandenbroucke Jaarevent Alumni & Friends, Actuariaat Leuven 28 september 2015 Een pensioenhervorming in het teken van defined ambition? Frank Vandenbroucke Jaarevent Alumni & Friends, Actuariaat Leuven 28 september 2015 Documentatie European Commission, The 2015 Ageing Report, European

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

CPB-reactie op OESOstudie over de relatie tussen inkomensongelijkheid. economische groei

CPB-reactie op OESOstudie over de relatie tussen inkomensongelijkheid. economische groei CPB Notitie 22 december 2014 CPB-reactie op OESOstudie over de relatie tussen inkomensongelijkheid en economische groei Uitgevoerd op verzoek van de vaste commissie Financiën van de Tweede Kamer CPB Notitie

Nadere informatie

Financiële werkprikkels en herverdeling onder Michel I

Financiële werkprikkels en herverdeling onder Michel I Financiële werkprikkels en herverdeling onder Michel I André Decoster Toon Vanheukelom Gerlinde Verbist Februari 2019 D/2019/6104/03 Inhoud 1 Data en methode... 3 2 Koopkrachtplaatjes voor arm en rijk...

Nadere informatie

1) Wat krijgt een werknemer, een ambtenaar, huisarts, boekenschrijvers, makelaars en soldaten?

1) Wat krijgt een werknemer, een ambtenaar, huisarts, boekenschrijvers, makelaars en soldaten? Samenvatting door een scholier 1896 woorden 6 februari 2007 5,7 20 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Economie samenvatting : 1) Wat krijgt een werknemer, een ambtenaar, huisarts, boekenschrijvers,

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 23 en 24

Samenvatting Economie Hoofdstuk 23 en 24 Samenvatting Economie Hoofdstuk 23 en 24 Samenvatting door een scholier 1361 woorden 23 mei 2003 8,3 16 keer beoordeeld Vak Methode Economie Percent Samenvatting Economie Hoofdstuk 23: Productiefactoren

Nadere informatie

Samenvatting Economie Nationale Rekeningen

Samenvatting Economie Nationale Rekeningen Samenvatting Economie Nationale Rekeningen Samenvatting door een scholier 1747 woorden 18 november 2004 4,8 57 keer beoordeeld Vak Methode Economie Kern van de economie 1.1 Macro-economie Kenmerk macro-economie

Nadere informatie

Veranderingen in de inkomensverdeling van Nederlandse ouderen tussen 1989 en 2020: een analyse op basis van microsimulatie

Veranderingen in de inkomensverdeling van Nederlandse ouderen tussen 1989 en 2020: een analyse op basis van microsimulatie Veranderingen in de inkomensverdeling van Nederlandse ouderen tussen 1989 en 2020: een analyse op basis van microsimulatie Marike Knoef, Universiteit van Tilburg, Netspar en CentERdata Rob Alessie, Rijksuniversiteit

Nadere informatie

De evolutie van de woonsituatie in Vlaanderen in de periode

De evolutie van de woonsituatie in Vlaanderen in de periode De evolutie van de woonsituatie in Vlaanderen in de periode 24-29 Resultaten EU-SILC enquête Kristof Heylen HIVA, KULeuven www.steunpuntwonen.be Woonsituatie: evolutie 1976-25 Bronnen: SEP, PSBH, SEE en

Nadere informatie

Beleggingen. Risico s en opportuniteiten. voor een wereld in beweging

Beleggingen. Risico s en opportuniteiten. voor een wereld in beweging Beleggingen Risico s en opportuniteiten voor een wereld in beweging luxegoederen Petercam kapitaalbescherming open architectuur profiel water inflatie thema s Amerika responsible growth energie Edmond

Nadere informatie

Het rendement van taaltrajecten: casus gemeente Amsterdam. Augustus 2015

Het rendement van taaltrajecten: casus gemeente Amsterdam. Augustus 2015 Het rendement van taaltrajecten: casus gemeente Amsterdam Augustus 2015 Inleiding De Nederlandse samenleving kent nog steeds een aanzienlijk aantal laaggeletterde mensen. Taaltrajecten blijken nodig te

Nadere informatie

Schalen bedrijfsvoorheffing vanaf 1 januari 2015

Schalen bedrijfsvoorheffing vanaf 1 januari 2015 Onderstaande schalen gelden voor de maandlonen. Belastbaar : Schaal 1 : Schaal 2 : Schaal 3 : Schalen bedrijfsvoorheffing vanaf 1 januari 2015 Brutoloon - persoonlijke R.S.Z.-bijdragen. Indien het belastbare

Nadere informatie

Hoe jobs creëren op de goedkoopste en meest efficiënte manier?

Hoe jobs creëren op de goedkoopste en meest efficiënte manier? Hoe jobs creëren op de goedkoopste en meest efficiënte manier? Al jaren proberen opeenvolgende regeringen de werkgelegenheid in ons land op te krikken om zo de vergrijzing betaalbaar te houden. Tegen 22

Nadere informatie

Version 1 (model 78-A) A. Symbolenlijst

Version 1 (model 78-A) A. Symbolenlijst Dutch moel 77/3 (The GRECON-Moel of the Netherlans (two versions)) Source: W. Voorhoeve, B. Bos, R. H. Ketellapper, M. A. Kooyman, Rijksuniversiteit Groningen, SE-42/7803, 1978 Version 1 (moel 78-A) A.

Nadere informatie

Goede tijden, slechte tijden. Soms zit het mee, soms zit het tegen

Goede tijden, slechte tijden. Soms zit het mee, soms zit het tegen Slides en video s op www.jooplengkeek.nl Goede tijden, slechte tijden Soms zit het mee, soms zit het tegen 1 De toegevoegde waarde De toegevoegde waarde is de verkoopprijs van een product min de ingekochte

Nadere informatie

Symposium Kindcentra 2020

Symposium Kindcentra 2020 Symposium Kindcentra 22 s-gravenhage, 9 Oktober 215 Willem Adema, D.Phil Senior Economist, OECD Social Policy Division Cognitieve ontwikkeling van kinderen Ondersteunen van arbeidsparticipatie van ouders

Nadere informatie

Een halve eeuw arbeidsmarkt. 14 december 2018 Paul de Beer, Wieteke Conen

Een halve eeuw arbeidsmarkt. 14 december 2018 Paul de Beer, Wieteke Conen Een halve eeuw arbeidsmarkt 14 december 2018 Paul de Beer, Wieteke Conen Een veranderende arbeidsmarkt sluiten instituties nog wel aan? 2 Mogelijke hervorming: basisinkomen Gegarandeerd onvoorwaardelijk

Nadere informatie

Proefexamen Inleiding tot de Algemene Economie. Prof. Dr. Jan Bouckaert december 2015

Proefexamen Inleiding tot de Algemene Economie. Prof. Dr. Jan Bouckaert december 2015 Proefexamen Inleiding tot de Algemene Economie Prof. Dr. Jan Bouckaert 11-14 december 2015 1. Wat wordt niet meegerekend in het netto nationaal inkomen (nni) van België? A. Lonen van Belgische grensarbeiders

Nadere informatie

Wat vertellen fiscale gegevens over het aandeel van de topinkomens in België tussen 1990 en 2013?

Wat vertellen fiscale gegevens over het aandeel van de topinkomens in België tussen 1990 en 2013? Wat vertellen fiscale gegevens over het aandeel van de topinkomens in België tussen 1990 en 2013? een samenvatting van de Discussion Paper 17.18 Using Fiscal Data to Estimate the Evolution of Top Income

Nadere informatie

ECONOMISCHE VERKENNINGEN METROPOOLREGIO AMSTERDAM Input voor een nieuwe MRA Agenda. Henri L.F. de Groot, Vrije Universiteit Amsterdam

ECONOMISCHE VERKENNINGEN METROPOOLREGIO AMSTERDAM Input voor een nieuwe MRA Agenda. Henri L.F. de Groot, Vrije Universiteit Amsterdam ECONOMISCHE VERKENNINGEN METROPOOLREGIO AMSTERDAM 2018 Input voor een nieuwe MRA Agenda Henri L.F. de Groot, Vrije Universiteit Amsterdam Achtergrond Streven om EVMRA te benutten als basis voor evidence

Nadere informatie

Eindexamen economie vwo I

Eindexamen economie vwo I Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Uit het antwoord moet

Nadere informatie

Herverdeling door pensioenregelingen: gestegen levensverwachting. Jan Bonenkamp (CPB)

Herverdeling door pensioenregelingen: gestegen levensverwachting. Jan Bonenkamp (CPB) Herverdeling door pensioenregelingen: de invloed van de gestegen levensverwachting en het Lenteakkoord Jan Bonenkamp (CPB) Wilma Nusselder (Erasmus MC) Johan Mackenbach (Erasmus MC) Frederik Peters (Erasmus

Nadere informatie

Tweede graad Derde graad Algemene economie Derde graad Bedrijfswetenschappen Thema 1: De kern van ondernemen

Tweede graad Derde graad Algemene economie Derde graad Bedrijfswetenschappen Thema 1: De kern van ondernemen Tweede graad Derde graad Algemene economie Derde graad Bedrijfswetenschappen Thema 1: De kern van ondernemen Welke activiteiten vinden in een onderneming plaats? - de productiefactoren natuur, arbeid en

Nadere informatie

De inkomensverdeling van ouderen internationaal vergeleken

De inkomensverdeling van ouderen internationaal vergeleken Bron: K. Caminada & K. Goudswaard (2017), De inkomensverdeling van ouderen internationaal vergeleken, Geron Tijdschrift over ouder worden & maatschappij jaargang 19, nummer 3: 10-13. De inkomensverdeling

Nadere informatie

1 De economische kringloop

1 De economische kringloop 1 De economische kringloop Wat is Marco-economonie? Studie van het verband tussen Gezinnen Bedrijven Overheid Buitenland Welke soorten economische vraagstukken hebben we? Productie Werkloosheid Inflatie

Nadere informatie

Rapport. Verdeling lonen van werknemersbanen op Caribisch Nederland. Frank van der Linden. Fra nk va n de r w

Rapport. Verdeling lonen van werknemersbanen op Caribisch Nederland. Frank van der Linden. Fra nk va n de r w Rapport Verdeling lonen van werknemersbanen op Caribisch Nederland Fra nk va n de r w Frank van der Linden CBS Den Haag Henri Faasdreef 312 2492 JP Den Haag Postbus 24500 2490 HA Den Haag +31 70 337 38

Nadere informatie

Hervorming fiscaliteit. Aandachtspunten.

Hervorming fiscaliteit. Aandachtspunten. Hervorming fiscaliteit. Aandachtspunten. Prof. Dr. Michel Maus 11-2-2014 Herhaling titel van presentatie 1 Grondslag van het fiscaal systeem - Doel belastingen: financiering van de openbare uitgaven -

Nadere informatie

Verschil tussen arm en rijk is verkleind

Verschil tussen arm en rijk is verkleind Onderzoek Nederlandse topinkomens in de twintigste eeuw Verschil tussen arm en rijk is verkleind Emiel Afman is student aan Université de Paris 1 Panthéon Sorbonne en was ten tijde van het onderzoek als

Nadere informatie

Welfare vs Workfare: op weg naar maatschappelijke tweedeling?

Welfare vs Workfare: op weg naar maatschappelijke tweedeling? Welfare vs Workfare: op weg naar maatschappelijke tweedeling? Mara Yerkes Institute for Social Science Research The University of Queensland m.yerkes@uq.edu.au Een essentiële functie van de verzorgingsstaat

Nadere informatie

Een taks shift naar financieel vermogen, is een shift weg van de middenklasse

Een taks shift naar financieel vermogen, is een shift weg van de middenklasse Economie gepubliceerd dinsdag16 december 2014 Een taks shift naar financieel vermogen, is een shift weg van de middenklasse Dirk Verwerft - Inti Ghysels - Jan Cornillie Alexander De Croo wil geen vermogenswinstbijdrage

Nadere informatie

Jongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens

Jongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens Jongeren en Gezondheid 14 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 14 bestaat uit 9.566 leerlingen van het vijfde leerjaar lager onderwijs tot het zevende

Nadere informatie

Sense of urgency; Hervormingen; Impact.

Sense of urgency; Hervormingen; Impact. Sense of urgency; Hervormingen; Impact. Sense of urgency Korte termijn: financiële tekorten (2011) algemene ouderdomsvoorziening: ca. 100 mln/ jr schommelfonds uitgeput in 2013; ziektekostenverzekering:

Nadere informatie