Categoriale inkomensverdeling

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Categoriale inkomensverdeling"

Sebastiaan Dekker
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Categoriale inkomensverdeling - 1 van 5 Categoriale inkomensverdeling 1. Verdeling Het nationaal inkomen dat ontstaat wordt verdeeld over de productiefactoren arbeid, kapitaal en ondernemingsinitiatief. Hoe is het totaal inkomen verdeeld tussen de categorieën loon, intrest en winst (categoriale inkomensverdeling)? Bekijk volgende evolutie: Jaar Arbeid (%) Kapitaal (%) Ondernemen (%) Conclusies? De rubriek ondernemingsinkomen omvat het inkomen van handelaars, vrije beroepen, land- en tuinbouwers, e.d. Een deel van hun inkomen staat ook onder arbeid. Met inkomen uit kapitaal verstaan we ontvangen intresten, dividenden, huurgelden, e.d.. De inkomsten uit arbeid zijn voor belastingen. Als we enkel de verhouding tussen het inkomen uit arbeid en het inkomen uit kapitaal beschouwen, was deze verhouding in het begin van de 20e eeuw 6O/40, in /20 en nu is deze ongeveer 65/35. Betekent dit dat de welvaartspositie van de arbeiders in dezelfde mate verbeterd of verslechterd is? Dit is niet noodzakelijk zo. - Het aantal arbeiders kan toe- of afgenomen zijn (meer of minder werknemers vestigen zich als zelfstandigen). - Er is enkel een verbetering van de welvaartspositie van de arbeiders, als het loonpeil sterker steeg dan de intresten, winsten e.d.

2 2. Berekening van de factoren die een rol spelen bij de evolutie van het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen. Stel dat de hoeveelheid arbeid = A = 400 en het nominaal loonpeil = L = 300. Het arbeidsinkomen is dan gelijk aan = Stel dat de nationale productiehoeveelheid = Q = 800 en het prijspeil = P = 200. De waarde van alle geproduceerde goederen of het nationaal product en het nationaal inkomen zijn dan gelijk aan Categoriale inkomensverdeling - 2 van 5 Het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen bedraagt dan 75 %. Hoe kan je dit berekenen? A.L L A a = = Q.P P Q L/P a = Q/A L/P = het reëel loonpeil d.w.z.. de koopkracht van het nominaal loon Q/A = de arbeidsproductiviteit d.w.z.. de hoeveelheid arbeid die geleverd wordt per arbeidseenheid Besluit: Het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen wordt bepaald door het reëel loonpeil en de arbeidsproductiviteit. Het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen stijgt als het reëel loonpeil sterker stijgt dan de arbeidsproductiviteit. Oefening: Bereken a als L stijgt tot 320 en de rest gelijk blijft.

3 Categoriale inkomensverdeling - 3 van 5 3. Verklaring van de wijziging in de inkomensaandelen In voorgaande tabel zagen we dat in ons land tussen 1980 en 1990 het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen daalde met 7 %. Hoe komt dat? Een wijziging van het inkomensaandeel van de productiefactor arbeid in het nationaal inkomen kan het gevolg zijn van: 1 Kapitaalaccumulatie De laatste 20 jaar zijn de lonen sterker gestegen dan de intresten. Daarom zoeken de ondernemers naar arbeidsbesparende investeringen. Welk effect doet zich voor? Hierdoor is de productie kapitaalintensiever geworden. Men spreekt dan van kapitaalaccumulatie. Welke gevolgen heeft dit op het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen? Het aantal arbeidsuren = A 1 = 500 Het uurloon = L 1 = 300 Het aantal machine uren = K 1 = 400 (kapitaal) De machinekost per uur = R 1 = 200 (rente of intrest) De arbeidsvergoeding = De kapitaalvergoeding = Totaal van de inkomens = Hoeveel bedraagt het % deel van de arbeid in het nationaal inkomen? De lonen stijgen tot 330 BEF = L 2. De kapitaalvergoeding blijft gelijk. Gevolg: substitutie-effect. Verklaar. De verhouding L/R is gestegen met... %. Bereken. Hierdoor zal de verhouding A/K dalen. Deze daling kan zijn: a) Evenredig b) Meer dan evenredig (hoge substitutieelasticiteit) c) Minder dan evenredig (lage substitutieelasticiteit) A 2 = 472,5 en A 2 = 450 en A 2 = 490 en K 2 = 420 K 2 = 450 K 2 = 410 Bereken telkens a (zie volgende tabel). Bereken telkens met hoeveel % de verhouding A/K is gedaald.

4 Categoriale inkomensverdeling - 4 van 5 a) Evenredig b) Meer dan evenredig c) Minder dan evenredig A1 500 A2 472,5 A2 450 A2 490 L1 300 L2 330 L2 330 L2 330 K1 400 K2 420 K2 450 K2 410 R1 200 R2 200 R2 200 R2 200 A1.L1 A2.L2 A2.L2 A2.L2 K1.R1 K2.R2 K2.R2 K2.R2 totaal totaal totaal totaal a a a a Besluit: Als de verhouding L/R in dezelfde mate verandert als de verhouding A/K blijft het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen hetzelfde. Algemeen besluit: Door een wijziging van de kost van een productiefactor kan het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen stijgen, dalen of gelijk blijven. Oefening Herneem vorige oefening, maar stel dat R 2 daalt tot 190 en L 2 stijgt tot 330. De andere gegevens blijven hetzelfde. Hoe zal nu het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen evolueren in deze 3 gevallen? a) b) c) A1 500 A2 472,5 A2 450 A2 490 L1 300 L2 330 L2 330 L2 330 K1 400 K2 420 K2 450 K2 410 R1 200 R2 190 R2 190 R2 190 A1.L1 A2.L2 A2.L2 A2.L2 K1.R1 K2.R2 K2.R2 K2.R2 totaal totaal totaal totaal a a a a

5 Categoriale inkomensverdeling - 5 van 5 2 Autonome loonstijgingen Hoe komt het dat de lonen soms stijgen zonder dat de productiviteit stijgt? Als de lonen stijgen als gevolg van acties van de vakbonden of beslissingen van de overheid spreken we van autonome loonstijgingen. D.w.z.. loonstijgingen die geen gevolg zijn van wijzigingen van andere economische factoren. Hierdoor wijzigt de verhouding reëel loonpeil / arbeidsproductiviteit. Zie blz. 17. Hoe zal het arbeidsaandeel in het nationaal inkomen dan evolueren? 3 Technologische vooruitgang Hieronder verstaat men de invoering van verbeterde technieken in het productieproces waardoor per man-uur een grotere productie wordt bereikt. Nieuwe, betere technieken kunnen zowel arbeidsbesparend als kapitaalbesparend werken. In het eerste geval zal de inkomensverdeling veranderen in het voordeel van kapitaal. In het tweede geval wijzigt de inkomensverdeling in het voordeel van arbeid. Technologische vooruitgang doet de arbeidsproductiviteit stijgen, en laten de ondernemer toe hogere lonen te betalen. Verklaar.

Vergelijkbare documenten

Eindexamen economie havo I

Eindexamen economie havo I Opgave 1 Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. 1 Voorbeeld van een juiste berekening: 47,5 27,5 100% = 72,73% 27,5