GROEIENDE ONGELIJKHEDEN? EN ZO JA, WAAROM PRECIES? Bea Cantillon

Transcriptie

1 GROEIENDE ONGELIJKHEDEN? EN ZO JA, WAAROM PRECIES? Bea Cantillon

2 2 Globale stabiliteit van de inkomensongelijkheid Evolutie (%) Gini van beschikbaar equivalent inkomen Gini van beschikbaar equivalent inkomen [18-64] Gini van brutoloon voltijds werkenden n.b n.b. 1-2 Noot: Ppn= percentagepunt verandering ***, ** en *: significant met een betrouwbaarheid van respectievelijk 95%, 90% en 85%. Bron: Cantillon, B., Van Mechelen, N., Frans, D. en Schuerman, N. (2014)

3 3. En van de relatieve armoede Evolutie (ppn) Post-transfer armoederisico [20-59] Niveau ,0*** -0,1 1,4 13% Noot: Ppn= percentagepunt verandering, WI, de werkintensiteit geeft de verhouding van het aantal gewerkte maanden gedurende het referentiejaar tot het aantal maanden dat theoretisch gewerkt had kunnen werken opgezinsniveau weer, ***, ** en *: significant met een betrouwbaarheid van respectievelijk 95%, 90% en 85%. Bron: Cantillon, B., Van Mechelen, N., Frans, D. en Schuerman, N. (2014)

4 Waar is de U-curve?

5 Piketty : te eenzijdige focus op toplonen en vermogens? Succes van ons sociaal model? Of verbergen de globale cijfers onderliggende inegalitaire krachten?

6 De vraag omdraaien : waarom is de armoede niet gedaald?

7 De glorierijke jaren We leven langer We werden rijker We gaan langer naar school We werken met z n allen meer We geven meer uit aan sociale zorg Mannen en vrouwen werden gelijker We hebben ons bevrijd van foute grote verhalen en van harde labeur

8

9 Waarom is de armoede niet gedaald? Scheve verdeling van jobs over huishoudens Lage lonen onder druk Sociale vangnetten onder druk

10 scheve verdeling van jobs over gezinnen Evolutie van individuele werkzaamheidsgraden (20- tot 59-jarigen, exclusief fulltime studenten tussen 20 en 24 jaar) en van het aandeel werkarme en werkrijke(re) huishoudens in België, hh wi = 0 0 < hh wi < 1 hh wi = 1 ind er Noot: ind er is de tewerkstellingsgraad; hh wi = 0 is het aandeel werkarme gezinnen (werkintensiteit = 0); hh wi = 1 is het aandeel werkrijke gezinnen (werkintensiteit = 1); 0 < hh wi < 1 is het aandeel werkrijkere gezinnen met een werkintensiteit tussen 0 en 1 Bron: EU Labour Force Survey, berekeningen Vincent Corluy (CSB).

11 11 lage lonen onder druk Evolutie Niveau Armoedelijn koppel + kinderen (2 & 7j.) 7,7% 1,8% -1,3% Bruto minimumloon (GGMMI, 21 j., met werkerv.) 1,1% -0,4% -0,1% Bron: Cantillon, B., Van Mechelen, N., Frans, D. en Schuerman, N. (2014)

12 12 Zo ook de werkloosheidsuitkeringen Verandering In % armoedelijn alleenstaande, 2 kinderen Leefloon Gezinshoofd +20,4 74 Werklh Gezinshoofd +6,1 89 Invaliditeit Gezinshoofd +19,6 Minimumloon +2,5 105 Loonmassa in vte*** +20,6 Noot: *1970 voor werkloosheid en invaliditeit; 1975 voor andere indicatoren. **Werkloosheid voor samenwonenden: tot de periode; vanaf de periode; eerste kolom heeft betrekking op ***Voor de tijdreeksbreuk als gevolg van wijziging in de berekening van het arbeidsvolume in voltijdsequivalenten vanaf het tweede kwartaal 1999 werd gecorrigeerd door gemiddelde jaarlijkse groei van de voorgaande 3 jaren toe te passen. Bron: Cantillon, B., Van Mechelen, N., Frans, D. en Schuerman, N. (2014).

13 Waardoor divergerende armoedetrends naar. werkintensiteit 13 Evolutie (ppn) Post-transfer armoederisico [20-59] Niveau 2010 (Totale bevolking op actieve leeftijd) -3,0*** -0,1 1,4 13% (Werkarme bevolking WI<0.5) -0,8*** 4,7** 6,8*** 49% (Werkrijke bevolking WI>=0.5) -1,4 0,2-0,2 5% Noot: Ppn= percentagepunt verandering, WI, de werkintensiteit geeft de verhouding van het aantal gewerkte maanden gedurende het referentiejaar tot het aantal maanden dat theoretisch gewerkt had kunnen werken opgezinsniveau weer, ***, ** en *: significant met een betrouwbaarheid van respectievelijk 95%, 90% en 85%. Bron: Cantillon, B., Van Mechelen, N., Frans, D. en Schuerman, N. (2014)

14 90 en sluimerende dualisering Source: Labour Force Survey, processed by Vincent Corluy (CSB)

15 met een sterke sociale lading Risico op werkarmoede naar onderwijsniveau in België, laag geschoold midden geschoold hoog geschoold Bron: EU Labour Force Survey, berekeningen Vincent Corluy (CSB).

16 40 Risico op werkarmoede naar nationaliteit, België België EU25 niet-eu25

17 De mechanismen Globalisering en migratie Technologische vooruitgang Emancipatie van de vrouw ( en homogamie )

18 Q4 2005Q1 2005Q2 2005Q3 2005Q4 2006Q1 2006Q2 2006Q3 2006Q4 2007Q1 2007Q2 2007Q3 2007Q4 2008Q1 2008Q2 2008Q3 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 2010Q1 2010Q2 2010Q3 2010Q4 2011Q1 2011Q2 2011Q3 2012Q1 2012Q2 2012Q3 2012Q4 2013Q1 2013Q2 2013Q3 Totale tewerkstelling per beroepsgroep in België, Abstracte jobs Routineuze jobs Niet-routineuze handenarbeid Bron: Goos, M. (Center for Economic Studies KULeuven).

19 Polarisatie tussen de hardwerkende Vlaming en werkarmen Druk op lage lonen en slechte risico s Nieuwe uitgaven voor goede risico s ( Mattheuseffecten )

20 Het trilemma werk fatsoenlijke minima bij gelijkblijvende uitgaven

21 Waar is de U-curve? De globale cijfers verbergen sterke onderliggende inegalitaire krachten Ons sociaal model heeft weerstand geboden ( Running harder to standstill ) Maar om vooruitgang te boeken moet de welvaartsstaat in een hogere versnelling worden gebracht

22 Nieuwe paradigma s - Sociale investering - Sociale innovatie - Nieuwe vormen van sociale herverdeling

23 herverdelen, investeren en innoveren - Spending shift, subsidiëren van laagproductieve arbeid, meer progressiviteit in inkomsten en uitgaven, taks shift - De herverdelingsopdracht is erg veeleisend : sociale minima tot aan de Europese armoedenorm brengen kost zo n 5% van het BBP!