Peter Satijn. Drs. van der Horst, J.A.J. & van Kessel, B. (2009). Mechelen: Kluwer.
|
|
- Mark van Dam
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Drs. van der Horst, J.A.J. & van Kessel, B. (2009). Resultaat door verbinden. Samenwerking als voorwaarde voor passend onderwijs voor leerlingen met gedragsproblemen. Een handreiking voor voortrekkers, doorzetters en bruggenbouwers. Nr. 52 Praktijkserie basisschoolmanagement Mechelen: Kluwer. Peter Satijn Een van de belangrijkste thema s momenteel in het Nederlandse onderwijs is de introductie van de zorgplicht. De plicht om voor elke leerling, voor ieder kind het onderwijs zodanig in te richten dat het ondersteund en uitgedaagd wordt het beste uit zichzelf te laten zien. Onderwijs dat kinderen daartoe in staat stelt wordt Passend Onderwijs genoemd. Alle kinderen en zeker degene met moeilijkheden hebben daar recht op. De publicatie van van der Horst en van Kessel geeft handvatten voor een ethische onderwijspraktijk, waarin zorg en samenwerking centraal staan. Het boek opent met de vraag: Wat is er voor nodig om in uw school de samenwerking van de grond te krijgen die noodzakelijk is om passend onderwijs te realiseren voor leerlingen met gedragsproblemen? De auteurs beantwoorden deze vraag met behulp van diverse verhalen, ervaringen en ideeën van professionals en andere betrokkenen. Zij geven ook verschillende concepten. De concepten en ingangen typeren zij als een gereedschapskist. * personalia boeken 201
2 De schrijvers hebben díe gereedschappen geselecteerd die onderwijsprofessionals in hun ogen nodig hebben om in de school de samenwerking van de grond te krijgen om passend onderwijs te realiseren voor leerlingen met gedragsproblemen. Zij verwijzen daarbij naar de ervaringen met het project Gedragswerk ( Het boek bestaat uit korte hoofdstukken waarin nader toelichting wordt gegeven bij een van de gereedschappen uit de kist. Dit wordt afgewisseld met fragmenten waarin een professional uit de praktijk van het onderwijs aan het woord komt. Deze afwisseling maakt het boek zeer leesbaar en laat een voortdurende pendelbeweging zien tussen de meer theoretisch-methodische inzichten en wat de mensen in de praktijk daarmee kunnen en doen. Ik besteed eerst aandacht aan de professionals, die elk iets verwoorden van wat zij belangrijk vinden in de zorg en het onderwijs voor kinderen met gedragsproblemen. Vervolgens ga ik uitgebreider in op de methodische gereedschappen die de auteurs aanreiken. Professionals en betrokkenen aan het woord Achtereenvolgens komen we Ida (psychiatrisch verpleegkundige), Els (dierenarts), Jaap (zelfstandig adviseur), Carla (coördinator van het samenwerkingsverband), Irene (ouder), Jan (coördinator van het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs), Nico (zorgcoördinator voortgezet onderwijs) en Patricia (beleidsmedewerker van de gemeente) tegen. Els en Ida vinden een boerderij voor kinderen met gedragsproblemen een passende omgeving. Een boerderij biedt een gestructureerde manier van werken, zichtbaar effect van je werk en vooral de onvoorwaardelijke en eerlijke feedback die dieren kunnen geven (p. 13). Het uiteindelijke doel is dat het kind, met behulp van deze omgeving, tot zichzelf zou kunnen komen en zich weer tot leren uitgedaagd gaat voelen. Ida en Els benadrukken dat het succes in belangrijke mate afhangt van het gegeven of school en thuis ook mee bewegen. Zij zien kansen en mogelijkheden van het kind en proberen deze met hun initiatief en inzet aan te boren. Jaap en Carla nemen de lezer mee op hun weg in onderwijsland. Zij richten een zorgvangnet op en nemen steeds nieuwe initiatieven om het vangnet 202 JG29 / 2011 / SB2 / boeken
3 fijnmaziger te laten functioneren. Het vangnet verbindt onderwijs, justitie, jeugdzorg, overheid en gezondheidszorg tot één samenhangend geheel. Kinderen met gedragsproblemen hebben baat bij mensen die ondanks alle belemmeringen de noodzakelijke samenwerking organiseren waardoor de kinderen de hulp krijgen die ze nodig hebben. Jaap en Carla zien het omgaan met de bureaucratie als een uitdaging. Het verhaal van Irene geeft een goed zicht op het perspectief van een ouder van een jongen die lastige vragen stelt aan het onderwijs. Zij beschrijft haar eigen schooltijd en hoe haar moeder voor haar heeft gevochten. Irene heeft drie zoons en haar jongste heeft ook een moeder nodig die voor hem vecht. Irene vertelt wat het met een ouder doet die geen voet aan de grond krijgt bij een klachtencommissie en een reactie krijgt vol met rancune en zelfs persoonlijke aantijgingen (p. 42). Ondanks dat schrijft Irene dat het veel zinniger [is] om alle energie die boosheid kost te gebruiken voor iets constructiefs (p. 43). Zij ondersteunt andere ouders via haar website Jan constateert dat kinderen vastlopen in omstandigheden waar ze vaak nauwelijks invloed op hebben. Het gevolg is dat deze kinderen thuis zitten, er is geen school die ze wil hebben. In Nederland zitten op elk gegeven moment minimaal achthonderd leerlingen thuis (Dijksma, 2008). Jan hanteert voor zijn werk als coördinator het uitgangspunt van pedagogisch optimisme: Elke leerling heeft ontwikkelingskracht, elke leerling heeft niet alleen belemmerende maar ook compenserende factoren (p. 51). Jan zoekt naar die compenserende factoren en verbindt daar directe praktische oplossingen aan. In het verhaal van Nico wordt aandacht besteed aan de sterk veranderde maatschappij. Nico betwijfelt of de kinderen gelukkiger zijn dan vroeger. Hij ziet tegenwoordig in z n werk als zorgcoördinator op een VMBO school méér kinderen die het niet meer zien zitten, die eenzaam, depressief zijn, of gedragsstoornissen hebben. Begrip voor de situatie waarin kinderen opgroeien doet hem de mouwen opstropen. De zin: Ik zou graag zien dat de nieuwe cohort van leraren weer trots wordt. Ons vak is prachtig en als je de juiste tools hebt kun je zo vreselijk veel bereiken. Maar het staat of boeken 203
4 valt er allemaal mee of je het hart op de juiste plaats hebt (p. 62), is ook mij uit het hart gegrepen. Tot slot het verhaal van Patricia. Zij schetst haar strategie die het vinden van passend onderwijs voor iedereen tot doel heeft. Stap één is het op orde brengen van de zorg op de scholen. Als de zorg op de scholen optimaal georganiseerd is ontstaat er minder snel handelingsverlegenheid. Stap twee is het oprichten van een zorgloket dat het dossier van de zorgleerlingen onderzoekt en doorverwijzing regelt. Een zorgloket met een grote plaatsingsbevoegdheid en een bindend advies. Ten slotte stap 3 waarin bepaald wordt waar een kind het beste af zou zijn, in het regulier of speciaal onderwijs. Enkele gereedschappen voor passend onderwijs Achtereenvolgens komen aan de orde de lessen van gedragswerk, ondernemende voortrekkers, voortdurende turbulentie, de peilers van samenwerking, werken aan het fundament, met wie heb ik te maken, commitment vanuit noodzaak, de ijsberg, macht en kracht, vertrouwen, vriend en vijand en regisseren. De kern van het project gedragswerk is het ontwikkelen van de regionale samenwerking rondom leerlingen met gedragsproblemen. In het ontwikkelen van die samenwerking spelen sparringpartners een belangrijke rol omdat zij in staat zijn met objectieve afstand te kijken naar de situatie in de regio, omdat zij ervoor zorgen dat het proces niet stagneert, omdat zij het kind centraal blijven stellen en omdat zij helpen bij het vinden van creatieve oplossingen. Met Ondernemende voortrekkers wordt gedoeld op maatschappelijke ondernemers die in staat zijn knelpunten in de maatschappij te herkennen en oplossingsrichtingen aan te dragen. Zij laten het er niet bij zitten dat veel leerlingen met gedragsproblemen verstoken blijven van onderwijs (thuiszitters) of niet het onderwijs krijgen dat aansluit bij hun behoeften (passend onderwijs). De voortrekkers blijken te beschikken over een aan- 204 JG29 / 2011 / SB2 / boeken
5 sprekende visie gecombineerd met kennis van het werkterrein. Zij maken verbindingen met mensen en instellingen die van belang zijn bij het realiseren van hun oplossingen. De schrijvers werken het begrip maatschappelijk ondernemen uit met de metafoor van de buurtwinkel, de winkelstraat en de winkeliersvereniging. De passage wordt afgerond met een helder en bruikbaar model over het organiseren van netwerken. Voortdurende turbulentie slaat op hetgeen de Nederlandse overheid veroorzaakt in het onderwijsveld door voortdurend nieuwe beleidsinitiatieven, overwegend topdown, over de professionals in onderwijs uit te storten. Het rapport van de commissie-dijsselbloem (2008) maakt duidelijk waar het voornamelijk aan schort. De overheid zou zich bezig moeten houden met het wat de onderwijsinhoud, de examens en het toezicht en zich niet moeten bemoeien met het hoe de inrichting van het onderwijs. Juist die hoe-vraag behoort aan de werkers in het onderwijsveld te worden gegund. Zij zijn daartoe immers aangesteld, opgeleid, competent en verantwoordelijk. In De pijlers van de samenwerking wordt antwoord gegeven op de vraag: Wat is er voor nodig om de samenwerking van de grond te krijgen en succesvol te laten zijn?. De auteurs noemen achtereenvolgens: een gezamenlijk gevoel van noodzakelijkheid, verschillende partijen, de factor macht en vervolgens nabijheid, het vertrouwen of de partners gezamenlijk de klus kunnen klaren en ten slotte de persoonskenmerken van de betrokkenen. Uit onderzoek wordt daar vervolgens nog aan toegevoegd: een heldere, expliciete gezamenlijke visie, overeenstemming over de te bereiken resultaten en het creëren van een realistisch verwachtingspatroon. In Werken aan het fundament pleiten de auteurs voor een systeemgerichte benadering. Het gaat om het realiseren van duurzame oplossingen, werkwijzen die niet alleen hier en nu effectief zijn, maar ook later hun waarde behouden en op andere plekken bruikbaar zijn. Effectieve onderwijszorg voor alle leerlingen en zeker voor de leerlingen met gedragsproblemen, vereist beweging in alle onderdelen van het systeem. Daarbij wordt gedoeld op de actoren, de structuren, de processen, de informatie, de strategie en de relaties tussen de verschillende onderdelen. De paragraaf Met wie heb boeken 205
6 ik te maken geeft een concrete handleiding en methodiek waarmee je geschikte partners kunt identificeren. Het hoofdstuk Verbinden laat zien hoe je in een aantal stappen kunt werken aan de bekendheid en het imago van je organisatie. In Commitment vanuit noodzaak wordt het begrip adviserend verkopen geïntroduceerd. De auteurs betogen hier dat het van belang is de aandacht te verplaatsen van intern naar extern (leren van de omgeving). In de laatste hoofdstukken worden nog meer bruikbare concepten en gereedschappen aangestipt zoals de ijsberg (niveaus van samenwerking en communicatie), macht en kracht, de Rationele Effectiviteits Training (RET), het concept van de kernwaarden (Ofman, 1996) en de impact van werken in en regisseren van ketens. Tot slot In het boek vindt de lezer een barometer die zicht geeft op de mate waarin er op de werkplek of instelling van de lezer al een antwoord geformuleerd is op de vraag: Wat is er voor nodig om in uw school de samenwerking van de grond te krijgen die noodzakelijk is om passend onderwijs te realiseren voor leerlingen met gedragsproblemen?. Aan de hand van een achttal beweringen, die met een cijfer gewaardeerd kunnen worden, neemt de lezer zichzelf de maat. De conclusie wordt geformuleerd in een advies hoe om te gaan met deze publicatie, bijvoorbeeld: U hebt een gemiddelde score van 10? Gefeliciteerd! Geeft u dit boekje vooral door aan een collega die het wel nodig heeft!. Een paar kanttekeningen dienen nog vermeld te worden. Jammer dat de uitgever niet wat meer tijd heeft genomen om de spelling te controleren, jammer dat de auteurs geen literatuurlijst hebben toegevoegd en jammer dat er nauwelijks gewag gemaakt wordt van de samenwerking met en tussen leerlingen, het partnerschap met de ouders en de interne collegiale samenwerking. 206 JG29 / 2011 / SB2 / boeken
7 Referenties Blanchard, K., & Bowles, S. (1994). Maak een fan van uw klant. Amsterdam: Business Contact. Commissie-Dijsselbloem (2008). Tijd voor onderwijs. Rapport Parlementaire Onderzoekscommissie Onderwijsvernieuwingen. s Gravenhage: Sdu Uitgevers. Dijksma, S. (2008). Tweede voortgangsrapportage Passend Onderwijs. Den Haag: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Fullan, M. (2010). All Systems Go. USA: Corwin Press. Ofman, D. D. (1998). Bezieling en kwaliteit in organisaties. Utrecht: Servire Uitgevers BV. boeken 207
8
9 personalia baert dany Klinisch psycholoog-psychotherapeut en opleider; algemeen directeur van de Interactie-Academie. cottyn lieve Klinisch psycholoog-psychotherapeut en opleider; staflid van de Interactie- Academie. de sterck stein Kinderpsycholoog - Systeemtherapeut op het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Antwerpen. stein.desterck@vkantwerpen.be decraemer kris Klinisch psycholoog-psychotherapeut en opleider, staflid van de Interactie- Academie. kris.decraemer@iaac.eu dijkstra sietske Sietske Dijkstra is sinds 2007 lector huiselijk geweld en hulpverlening in de keten bij Avans hogeschool; ze leidt daarnaast sinds 1998 bureau Dijkstra. s.dijkstra@avans.nl marres philip Systeemtherapeut gezinstrainingsprogramma bij Stek Jeugdhulp te Gouda. p.marres@stekjeugdhulp.nl begin artikel personalia 217
10 peeters flor Flor Peeters is bachelor sociale verpleegkunde, systeemtheoretisch psychotherapeut, gepensioneerd cursusleider en staflid van de Interactie- Academie, freelance medewerker bij Thoelen Trainingen Maastricht. Hij speelt bij de muziekgroep Broomsticks. satijn peter Stafadviseur onderwijs bij Onderwijsstichting MOVARE te Kerkrade. van gossum patrick Bachelor in de toegepaste psychologie, bachelor in het sociaal werk (maatschappelijk assistent) en systeemtheoretisch psychotherapeut. Hij werkt bij CGGZ Andante, Team volwassenen Berchem en is gedetacheerd naar Inloophuis De Steenhouwer van CAW De Terp. vermeire sabine Psychotherapeut, orthopedagoog en opleider; staflid van de Interactie- Academie JG29 / 2011 / SB2 / personalia begin artikel
Einstein en de kunst van het zeilen. Een zoektocht naar de nieuwe rol van de leidinggevende
de Graaf, A., & Kunst, K. (2005, 143 pp; 2008 (7), 175 pp.). Einstein en de kunst van het zeilen. Een zoektocht naar de nieuwe rol van de leidinggevende Amsterdam: Uitgeverij SWP. Dany Baert He is a born
Nadere informatieDe celebritysupermarkt Berchem: EPO.
Van den Bulck, H., & Tambuyzer, S. (2008). (263 pp.) De celebritysupermarkt Berchem: EPO. Lieve Cottyn Dit boek trok me aan omdat het geschreven is vanuit een sociologische, communicatiewetenschappelijke
Nadere informatieKiezen voor kinderen. Een nieuwe blik op het samenspel in pleegzorg
Choy, J., & Schulze, E. (2009, 271 pp.). Kiezen voor kinderen. Een nieuwe blik op het samenspel in pleegzorg Amsterdam: Nisto/Spirit. Liana Bollen Dit boek is het resultaat van de samenwerking tussen Spirit,
Nadere informatieOpvoeding als spiegel van de beschaving. Een moderne antropologie van de opvoeding
Koops, W., Levering, B., & de Winter,M. (Red.) (2008). (270 pp.) Opvoeding als spiegel van de beschaving. Een moderne antropologie van de opvoeding Amsterdam: Uitgeverij SWP. Lieve Cottyn Net zoals hun
Nadere informatieLicht en schaduw. Vijftien vrouwen over leven en overleven
Ghorashi, H., & Brinkgreve, Chr. (Red.) (2010). Licht en schaduw. Vijftien vrouwen over leven en overleven Amsterdam: VU Uitgeverij, 352 pp. Dany Baert Autobiografische verhalen vormen sociologisch materiaal
Nadere informatieVoor passend onderwijs is passend gedrag nodig 1
Voor passend onderwijs is passend gedrag nodig 1 Samen werken voor déze kinderen De schattingen variëren, maar niemand twijfelt er aan dat er jaarlijks heel wat leerlingen thuis zitten en niet het passende
Nadere informatieCouscous en kniekousen
Delfos, M. (2009). Couscous en kniekousen Amsterdam: Nino, SWP. Lieve Cottyn Dit therapeutisch kinderboek is een voorleesverhaal veel tekeningen en weinig tekst bedoeld als steun voor kinderen (van 4 tot
Nadere informatieBegin er maar aan. Ontdek en ontwikkel je kracht als leidinggevende
Goeminne, A. (2011). Begin er maar aan. Ontdek en ontwikkel je kracht als leidinggevende Leuven: Conota (176 pp.) Birgit Albrechts Begin er maar aan, een uitnodigende titel voor een boek, geschreven vanuit
Nadere informatieDe trein van Boos naar Middel: een nieuw transportmiddel in oplossingsgerichte gesprekken
van den Berg, F., & Bouweriks, E. (2012) De trein van Boos naar Middel: een nieuw transportmiddel in oplossingsgerichte gesprekken Amsterdam: Uitgeverij SWP (143 pp.) Sylvie Carette Frank van den Berg
Nadere informatieCentrum voor Jeugd en Gezin. Bouwstenen voor de groei
Centrum voor Jeugd en Gezin Bouwstenen voor de groei Moduleaanbod Stade Advies Centrum voor Jeugd en Gezin; Bouwstenen voor de groei Hoe organiseert u het CJG? Plan en Ontwikkelmodulen: Module Verkenning
Nadere informatieWerkt Gedragswerk? Evaluatie project Gedragswerk Juni 2009
Werkt Gedragswerk? Evaluatie project Gedragswerk Juni 29 Evaluatieonderzoek Gedragswerk, juni 29 1 Inleiding Met het Ministerie van OCW is afgesproken dat in het schooljaar 28 29 een evaluatie zou worden
Nadere informatieVoorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen
3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis
Nadere informatieSBO op tijd in positie
SBO op tijd in positie Onze maatschappelijke functie versterken met het oog op resultaat voor leerlingen 1 Gedragswerk Ontwikkelt en versterkt de lokale en regionale samenwerking rondom kinderen waarvoor
Nadere informatie2-DAAGSE CURSUS. Anti-pestcoördinator
2-DAAGSE CURSUS Anti-pestcoördinator Naar een zo pestvrij mogelijke school! Deze cursus is iets voor uw school als u: Pesten op uw school beter wilt signaleren, voorkomen en oplossen Leerlingen alle kansen
Nadere informatieJong verlies. Rouwende kinderen serieus nemen
Fiddelaers-Jaspers, R. (2005). Jong verlies. Rouwende kinderen serieus nemen Kampen: Ten Have, 329 pp. Mieke De Preter Dit boek is bedoeld voor iedereen die in de privé-sfeer of beroepsmatig omgaat met
Nadere informatieWat doet NIM Maatschappelijk Werk?
Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis
Nadere informatieMEE Zuid-Limburg Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor verwijzers
MEE Zuid-Limburg Ondersteuning bij leven met een beperking Voor verwijzers Voor verwijzers Werkt u als professional in het onderwijs, de kinderopvang, bij Bureau Jeugdzorg, gemeente of justitie? Of bent
Nadere informatieTherapie of toneel? Gluren 35
Therapie of toneel? Gluren Philip Marres & Stein De Sterck Achter de coulissen kijkt een gezicht vanuit de spiegel haar aan. Professioneel keurt haar evenbeeld de lijnen van haar lippen, ogen en wimpers.
Nadere informatieWeergave van digitaal assessment project Go or no go
Weergave van digitaal assessment project Go or no go log uit beelen, chantal - PABO Terug naar overzicht Persoonlijke gegevens en omstandigheden Studentennummer Roepnaam Tussenvoegsel Achternaam Adres
Nadere informatieHandreiking. Meldcode. Passenderwijs
Handreiking Meldcode Passenderwijs Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling in werking getreden. De wet bepaalt dat organisaties en zelfstandige beroepsbeoefenaren
Nadere informatiePostmaster opleiding systeemtherapeut
Postmaster opleiding systeemtherapeut mensenkennis In de context met cliënten, gezinnen en kinderen was dit leerzaam en direct bruikbaar in mijn werk. evaluatie deelnemer Postmaster opleiding systeemtherapeut
Nadere informatie2-DAAGSE CURSUS. Anti-pestcoördinator
2-DAAGSE CURSUS Anti-pestcoördinator Naar een zo pestvrij mogelijke school! Deze cursus is iets voor uw school als u: Pesten op uw school beter wilt signaleren, voorkomen en oplossen Leerlingen alle kansen
Nadere informatie2-DAAGSE CURSUS. Anti-pestcoördinator
2-DAAGSE CURSUS Anti-pestcoördinator Naar een zo pestvrij mogelijke school! Deze cursus is iets voor uw school als u: Pesten op uw school beter wilt signaleren, voorkomen en oplossen Leerlingen alle kansen
Nadere informatieDatum 16 februari 2010 Betreft Reactie op het advies van de Onderwijsraad "De school en leerlingen met gedragsproblemen"
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.minocw.nl
Nadere informatieORGANISATIEDISSONANTIE
ORGANISATIEDISSONANTIE Hebben wij dat? Marianne Kok 2015 Marianne Kok Titel Organisatiedissonantie Ondertitel Hebben wij dat? ISBN 978-90-823911-0-7 Druk Eerste druk, 2015 NUR 801 management algemeen Trefwoorden:
Nadere informatiemarit.vanluijn@vanuitautismebekeken.nl
Symposium Autisme in verbinding met zorg en onderwijs 2 maart 2016 marit.vanluijn@vanuitautismebekeken.nl Omdat een andere blik je leven verrijkt! Missie waar streven we naar? Een inclusieve samenleving,
Nadere informatieDe Piramide van Pavlov, de interactiedriehoek en de rubrics
De Piramide van Pavlov, de interactiedriehoek en de rubrics Hoe kunnen we gedragsproblemen in het onderwijs substantieel verminderen? Een integrale benadering voor op de werkvloer leidt tot minder ervaren
Nadere informatieOndernemend werken in welzijnsorganisaties
Training & Advies Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Betere resultaten met nieuwe competenties Ondernemend werken in welzijnsorganisaties De welzijnssector is sterk in beweging, dat weet u als
Nadere informatieIntervisie Wat is het? Wanneer kun je het gebruiken?
Intervisie Wat is het? Intervisie is een manier om met collega's of vakgenoten te leren van vragen en problemen uit de dagelijkse werkpraktijk. Tijdens de bijeenkomst brengen deelnemers vraagstukken in,
Nadere informatieOuderschap in Ontwikkeling
Ouderschap in Ontwikkeling Ouderschap in Ontwikkeling. De kracht van alledaags ouderschap. Carolien Gravesteijn Ouderschap in Ontwikkeling. De kracht van alledaags ouderschap. Carolien Gravesteijn Ouderschap
Nadere informatieICT alignment en ICT governance: theorie en praktijk
ICT alignment en ICT governance: theorie en praktijk lezing voor de MBO raad, dd. 21/1/2010. Dr.mr.ir. Th.J.G Thiadens, Lector ICT governance Fontys Hogeschool, Docent aan de UvA, Erasmus, UvT, RuG, OU
Nadere informatieSamenvatting eindrapport fase twee project Gedragswerk (schooljaar 2006 2007)
Samenvatting eindrapport fase twee project Gedragswerk (schooljaar 2006 2007) 1. Voorwoord Deze samenvattende rapportage van fase twee van Gedragswerk beschrijft achtereenvolgens werkwijze en uitgangspunten,
Nadere informatieINTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS. duurzame plaatsing van werknemers met autisme
INTRODUCTIE TOOLBOX voor GEBRUIKERS duurzame plaatsing van werknemers met autisme 1 Welkom bij toolbox AUTIPROOF WERKT Autiproof Werkt is een gereedschapskist met instrumenten die gebruikt kan worden bij
Nadere informatie3.6 Diversiteit is meer dan verschil in cultuur 91 3.7 Antwoorden uit de gezondheidswetenschappen
Inhoud Inleiding 7 1 Diversiteit in jouw leven 13 1.1 Identiteit 13 1.2 Sociale identiteit 15 1.3 Sociale deelidentiteiten 17 1.4 Multiculturele persoonlijkheden 20 1.5 Aspecten van persoonlijkheden 24
Nadere informatieAan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus EA..DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Themadirectie Jeugd, Onderwijs en Zorg IPC 2450 Rijnstraat 50 Den Haag
Nadere informatieCOMPETENTIE 1: INTERPERSOONLIJK COMPETENT
DE SBL competenties COMPETENTIE 1: INTERPERSOONLIJK COMPETENT De leraar primair onderwijs moet ervoor zorgen dat er in zijn groep een prettig leef- en werkklimaat heerst. Dat is de verantwoordelijkheid
Nadere informatieWelkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen. Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel
Welkom bij Sociaal Succesvol Ondernemen Week 2: je bedrijf op orde Les 2: een goed businessmodel Pen en papier? Wat is een businessmodel? Jouw businessmodel is de manier waarop jij in business bent Twee
Nadere informatieAcht keer kwartiermaken. Een verkennend onderzoek naar de methodische aspecten van kwartiermaken
Scholtens, G. (2007) Acht keer kwartiermaken. Een verkennend onderzoek naar de methodische aspecten van kwartiermaken Amsterdam: SWP. Katrien Rombouts In 2001 verscheen het doctoraat van Doortje Kal Kwartiermaken
Nadere informatiePBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat
Opleidingen PBS PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat Probleemgedrag in het onderwijs, het komt bijna overal voor. Veel personeelsleden op scholen voelen zich hierdoor machteloos. Ook kan
Nadere informatieHulp bij ADHD. Scholingsaanbod
Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij
Nadere informatieSamen vormgeven aan de toekomst
Policy Design Studio Samen vormgeven aan de toekomst Sinds het voorjaar van 2015 brengen wij de Policy Design Studio in praktijk. Een kansgerichte manier om de toekomst tegemoet te treden. Wij raken steeds
Nadere informatieHandleiding Vrijwilligers Humanitas E-Maatjes systeem
Handleiding Vrijwilligers Humanitas E-Maatjes systeem Deze handleiding is bedoeld voor vrijwilligers van het project E-Maatjes om te kunnen chatten en e-mailen met de gekoppelde deelnemer in een veilige
Nadere informatie1. Peter Petersen. De effectieve groepsleid(st)er. 1.1.Opvoeding is het leren zelf
De effectieve groepsleid(st)er 1. Peter Petersen Voorwaarden om veel en breed te leren: uitgaan van positieve vermogens van kind; rijke en veelzijdige leerwereld creëren die vol zit met de meest verschillende
Nadere informatieMEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor verwijzers
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor verwijzers Voor verwijzers Werkt u als professional in het onderwijs, de kinderopvang, bij Bureau Jeugdzorg, gemeente of justitie? Of bent u arts, bijvoorbeeld
Nadere informatieProfiel & Selectieprocedure. Directeur-bestuurder Stellingwerf College
Profiel & Selectieprocedure Directeur-bestuurder Stellingwerf College juni 2016 Onze school Het Stellingwerf College, een openbare school voor vmbo, mavo, havo, vwo en verrijkt en versneld vwo in Oosterwolde
Nadere informatieEen vragenlijst voor de Empowerende Omgeving
Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Introductie Met de REQUEST methode wordt getracht de participatie van het individu in hun eigen mobiliteit te vergroten. Hiervoor moet het individu voldoende
Nadere informatieOngewenst gedrag? Meld dit! Informatiefolder over onze: Contactpersoon Vertrouwenspersoon Aandachtsfunctionaris
Ongewenst gedrag? Meld dit! Informatiefolder over onze: Contactpersoon Vertrouwenspersoon Aandachtsfunctionaris Op school, in de zorg of in de hulpverlening: overal kunnen helaas ongewenste omgangsvormen
Nadere informatieRemotie. Een stap terug is een stap vooruit. Marleen de Fraeye. Verheyen, T., & Vermeir, B. (2011).
Verheyen, T., & Vermeir, B. (2011). Remotie Een stap terug is een stap vooruit Mechelen: Uitgeverij Wolters Kluwer Belgium ISBN: 978-90-4652-830-3 Marleen de Fraeye Dit is een boek met een wel erg merkwaardige
Nadere informatieMeerwaarde voor onderwijs. De Pijlers en de Plus van FLOT
Meerwaarde voor onderwijs De Pijlers en de Plus van FLOT De vijf Pijlers: Cruciale factoren voor goed leraarschap Wat maakt een leraar tot een goede leraar? Het antwoord op deze vraag is niet objectief
Nadere informatieWerken met. ESAR werkt! Werken met ESAR werkt! betere en snellere hulp
Werken met esar@almere.nl Werken met ESAR werkt! ESAR werkt! betere en snellere hulp Almeerse professionals over hun ervaringen met het Elektronisch Signaleringssysteem Alle Risicojeugd Telefoon 14 036
Nadere informatiePraktijk voor KinderEefke & Jeugd Psychologie van Rensch Opvoeden is niet altijd makkelijk! ÒIk sta je graag bij om twijfels over de opvoeding of ontwikkeling van je kind weg te nemen. Jullie kind staat
Nadere informatiePostmaster opleiding veiligheid in gezinnen met risico s
me nse nkennis Postmaster opleiding veiligheid in gezinnen met risico s Veiligheid in gezinnen staat of valt met goede samenwerking in de keten, daarom hebben wij samenwerking tot de kern van deze opleiding
Nadere informatieEvidence-based koffie en Best Practice chocomel 1
Evidence-based koffie en Best Practice chocomel 1 Philip Marres & Stein De Sterck De gure wind van bezuinigingen waait door een bekende, maar nietbestaande GGZ instelling. Alles wat niet evidence-based
Nadere informatieDE MELDCODE IN UW PRAKTIJK
DE MELDCODE IN UW PRAKTIJK Een onmisbare handleiding voor eerstelijnspraktijken die de Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling gaan implementeren. 4 INTRODUCTIE DE MELDCODE IN UW PRAKTIJK 6 8 12
Nadere informatieTrainingsaanbod. Studiecentrum Bureau Jeugdzorg Utrecht Voor beroepskrachten die met ouders en kinderen werken
Trainingsaanbod Studiecentrum Bureau Jeugdzorg Utrecht Voor beroepskrachten die met ouders en kinderen werken 1 Trainingsaanbod Als beroepskracht hoort en ziet u veel en bent u vaak de eerste die mogelijke
Nadere informatieStap 3 Leeractiviteiten begeleiden
Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Bij het begeleiden van leeractiviteiten kun je twee aspecten aan het gedrag van leerkrachten onderscheiden, namelijk het pedagogisch handelen en het didactisch handelen.
Nadere informatieCOMPETENTIEPROFIEL ONDERSTEUNER PASSEND ONDERWIJS. Resultaatgebieden 1. Ondersteuning en advisering aan IB en leraren
COMPETENTIEPROFIEL ONDERSTEUNER PASSEND ONDERWIJS De ondersteuner passend onderwijs is werkzaam in een team van professionals dat wordt aangestuurd door een ondersteuningsmanager. De ondersteuner passend
Nadere informatieOpleiding Chief Happiness Officer
WWW.HEART4HAPPINESS.NL ti Opleiding Chief Happiness Officer Geluk als bijzondere positie op werk! Dirk Jan Verheijen & Sheila Neijman 2015-2016 Geluk is een 'levenskunst' I N F O @ H E A R T 4 H A P P
Nadere informatiewww.masterplandyscalculie.nl
In gesprek met... www.masterplandyscalculie.nl Gesprekken Deze waaier is voor zorgcoördinatoren, rekencoördinatoren en rekenspecialisten die gesprekken voeren met en over een leerling met ernstige rekenwiskunde-problemen.
Nadere informatieSWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding
SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,
Nadere informatieConcrete aanpak van (dreigend) thuiszitten:
Concrete aanpak van (dreigend) thuiszitten: dit is wat wij doen > Bundeling van krachten Activiteiten Passend onderwijs zonder thuiszitters een illusie? Wij denken van niet. Of eigenlijk weten we dat wel
Nadere informatieHandreiking. Randvoorwaarden voor de veiligheid van jeugdigen in de toegang tot jeugdhulp
Handreiking Randvoorwaarden voor de veiligheid van jeugdigen in de toegang tot jeugdhulp Woord vooraf Voor u ligt de handreiking randvoorwaarden voor de veiligheid van jeugdigen in de toegang tot jeugdhulp,
Nadere informatieBrochure. Kindcentrum
Brochure Kindcentrum Positive Action Positive Action is een programma waarmee kinderen ondersteund en uitgedaagd worden in het ontwikkelen van hun unieke talenten. Het gaat daarbij niet alleen over goede
Nadere informatieBox 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken
Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken
Nadere informatieOpleiding Hulp bij complexe verwerkingsprocessen en trauma Kris Decraemer
Opleiding Hulp bij complexe verwerkingsprocessen en trauma Kris Decraemer Voor wie Voor hulpverleners en therapeuten die betrokken zijn bij de opvang en begeleiding van mensen met indringende en traumatische
Nadere informatieDEFINITIES COMPETENTIES
DEFINITIES COMPETENTIES A. MENSEN LEIDINGGEVEN A1 Sturen Geeft op een duidelijke manier richting aan een team, neemt de leiding op zich, zet mensen en middelen zodanig in dat doelen met succes worden bereikt.
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieHoogbegaafdheid en onderpresteren
Hoogbegaafdheid en onderpresteren Onderwijs Praktijk Texel Hoogbegaafdheid en onderpresteren Veel kinderen weten niet dat leren leuk kan zijn en weten niet wat ze nodig hebben om zich minder ellendig te
Nadere informatiecrisishulpverlening bedrijfsmaatschappelijk werk verzuim aanpak re-integratie teambalans het nieuwe leidinggeven trainingen
crisishulpverlening bedrijfsmaatschappelijk werk verzuim aanpak re-integratie teambalans het nieuwe leidinggeven trainingen Zinthese Plus is een bureau gespecialiseerd in het gedrag van mensen in hun werkomgeving.
Nadere informatieSAMENSPRAAK 2012. Perspectieven in het omgaan met verontrusting en maatschappelijke noodzaak
Integrale Jeugdhulp Regio Vlaams-Brabant en Brussel SAMENSPRAAK Perspectieven in het omgaan met verontrusting en maatschappelijke noodzaak -Herhaling startdagen 2011 op algemene vraag van de voorzieningen-
Nadere informatieCoachende gespreksvoering
Over de auteurs Drs. Wouter Backx (1947) studeerde Theoretische en Klinische Psychologie in Leiden. Hij liep een jaar stage bij Albert Ellis,de grondlegger van de RET in New York. Hij is gezondheidszorgpsycholoog
Nadere informatiePrimair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444
Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het
Nadere informatieEvaluatierapport. Workshop. Bewust en positief omgaan met ADHD. Universiteit van Tilburg Forensische psychologie. 23 april 2010
Evaluatierapport Workshop Bewust en positief omgaan met ADHD Universiteit van Tilburg Forensische psychologie 23 april 2010 Drs. Arno de Poorter (workshopleider) Drs. Anne van Hees (schrijver evaluatierapport)
Nadere informatie1 Inleiding. 1.1 Het probleem
1 Inleiding De mensen in dit boek (red: Uit elkaar van Cornald Maas) vertellen openhartig en eerlijk over de gevolgen van de scheiding van hun ouders voor hun eigen levens. Ze zijn vast van plan om het
Nadere informatieAanbod trainingen & workshops. Maart 2011
Aanbod trainingen & workshops Maart 2011 In deze brochure: Onze aanpak p. 3 Aanbod trainingen en workshops p. 4 De trainers p. 6 Publicaties p. 7 Contact Hendrikx & Van der Heijden Postbus 1400 5602 BK
Nadere informatieDatum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019)
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500
Nadere informatieeflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen
eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool eflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen Redactie: Marieke Haitsma en Corrie van Dam Eindredactie: afdeling communicatie
Nadere informatieMeldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
Inhoudsopgave Inleiding.... 2 1. Stappenplan vermoedens van kindermishandeling.... 2 2. Meldcode van De Uilenburcht: Vermoedens van Kindermishandeling... 3 2.1. Protocol Meldcode op De Uilenburcht... 3
Nadere informatieEmoties, wat is het signaal?
Emoties, wat is het signaal? Over interpretatie en actieplan dr Frits Winter Functie van Emoties Katalysator, motor achter gedrag Geen emoties, geen betrokkenheid, geen relaties Te veel emoties, te veel
Nadere informatie19. Reflectie op de zeven leerfuncties
19. Reflectie op de zeven leerfuncties Wat is het? Wil een organisatie kennisproductief zijn, dan heeft zij een leerplan nodig: een corporate curriculum dat de organisatie helpt kennis te genereren, te
Nadere informatieLééf je dag. Prikkelende workshops om samen te leren
Lééf je dag Prikkelende workshops om samen te leren Vier je dag, vier het moment Wilt u een personeelsbijeenkomst organiseren waarbij u ontspanning combineert met leren? Kies dan voor de workshops van
Nadere informatieVRAGENLIJST JOnG. Mail het formulier met jouw antwoorden naar Dionne Neven (Regioadviseur MKB Limburg): Neven@mkblimburg.nl
VRAGENLIJST JOnG JOnG is een initiatief van en voor jonge ondernemers. Tot de doelgroep behoren Ondernemers in de eerste 5 jaar van hun ondernemerschap. JOnG stelt zich tot doel de individuele ondernemers
Nadere informatieTransformatie leer je niet in een cursus
NIEUW VAKMANSCHAP Transformatie leer je niet in een cursus Door: Rieke Veurink Fotografie: Kees Winkelman Aansluiten bij de vraag uit de samenleving, regie voeren, werken in steeds veranderende omstandigheden:
Nadere informatieFinancials met Meerwaarde
Financials met Meerwaarde Bien Sûr Recruitment 2016 Bien Sûr Recruitment FINANCIELE KERNFUNCTIES Proactief financieel management en een alert risicomanagement is een dwingende noodzaak voor elke organisatie.
Nadere informatieBeroepsgeheim in de hulpverlening
Instituut voor Sociaal Recht K.U. Leuven Beroepsgeheim in de hulpverlening Handelen tussen recht en praktijk donderdag 24 november 2005 De Factorij Huart Hamoirlaan 136 1030 Brussel Voormiddag De theorie
Nadere informatieDENK KRACHT UTRECHT. DenkUnit 18 oktober 2012
DenkUnit 18 oktober 2012 Programma Denkunit 18 oktober Inloop 19.30 19.40 Introductie & Programma 19.40 20.30 Alcohol & Drugs - studenten en young professionals Case-opdracht Introductie door Iris Koningstein
Nadere informatieAnnette Koops: Een dialoog in de klas
Annette Koops: Een dialoog in de klas Als ondersteuning bij het houden van een dialoog vindt u hier een compilatie aan van Spreken is zilver, luisteren is goud : een handleiding voor het houden van een
Nadere informatieInspiration, Business & Innovation. Each of us can change your world
Inspiration, Business & Innovation Each of us can change your world Optimism Welkom, leuk dat je de tijd neemt om dit even te lezen. Wij zijn Gotogrow en succesvol in commerciële dienstverlening. Wat wij
Nadere informatieNFI Academy. Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut
NFI Academy Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut NFI Academy Sleutel tot de expertise van het Nederlands Forensisch Instituut Met ruim 500 professionals en expertise in meer
Nadere informatieSpecialisatie Geweld en delinquentie Hulp aan plegers van normoverschrijdend en strafbaar gedrag Kris Decraemer
Specialisatie Geweld en delinquentie Hulp aan plegers van normoverschrijdend en strafbaar gedrag Kris Decraemer Voor wie Hulpverleners en therapeuten die in een gedwongen of vrijwillig kader werken met
Nadere informatie1 Aanbevolen artikel
Aanbevolen artikel: 25 november 2013 1 Aanbevolen artikel Ik kan het, ik kan het zélf, ik hoor erbij Over de basisingrediënten voor het (psychologisch) welzijn Een klassieke motivatietheorie toegelicht
Nadere informatieStichting Expertisecenter Onderwijs Zorg Bonaire is op zoek naar een ervaren. Ambulant onderwijskundig begeleider (1 fte)
VACATURE Stichting Expertisecenter Onderwijs Zorg Bonaire is op zoek naar een ervaren Ambulant onderwijskundig begeleider (1 fte) Stichting Expertisecenter Onderwijs Zorg Bonaire (EOZ) biedt zorg en begeleiding
Nadere informatieVeilig opgroeien. De oplossingsgerichte aanpak Signs of Safety in jeugdzorg en kinderbescherming. Lieve Cottyn. Turnell, A., & Edwards, S.
Turnell, A., & Edwards, S. (2009) Veilig opgroeien De oplossingsgerichte aanpak Signs of Safety in jeugdzorg en kinderbescherming Houten: Bohn Stafleu van Loghum (242 pp.) Lieve Cottyn De enige weg die
Nadere informatieMEE. Voor ouders. Ondersteuning bij leven met een beperking. Passend onderwijs
MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor ouders Passend onderwijs Passend onderwijs Voor ouders Hoe kan ik invloed uitoefenen op de ontwikkeling van mijn kind? Welke ondersteuning heeft mijn
Nadere informatiezoekt: Onderwijsadviseurs die het verschil willen maken
zoekt: Onderwijsadviseurs die het verschil willen maken Wil je samen met ons hard werken aan de groei en ontwikkeling van leraren, pedagogisch medewerkers, leidinggevenden en daarmee die van kinderen,
Nadere informatieHoogbegaafdheid in de praktijk
Hoogbegaafdheid in de praktijk De ervaringen en meningen van ruim 2600 leraren basis en voortgezet onderwijs Paulien Bakker Talent Nico van Kessel ITS Nijmegen Robert Sikkes Het Onderwijsblad Februari
Nadere informatieCompetenties Schoolleider. Voor ieder kind het beste bereiken met passie, plezier en professionaliteit
Competenties Schoolleider Voor ieder kind het beste bereiken met passie, plezier en professionaliteit SOPOH Competenties schoolleiding 1 Inleiding: Voor het benoemen van de competenties voor de functionerings-/
Nadere informatieeven VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder!
even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! Als we over cliënten praten, bedoelen we kinderen, jongeren en hun ouders. Als we over ouders praten, bedoelen we ook eenoudergezinnen, verzorgers, voogden en/of
Nadere informatieHet Management Skills Assessment Instrument (MSAI)
Het Management Skills Assessment Instrument (MSAI) Het zelfbeoordelingsformulier Het doel van deze evaluatie is om u te helpen bij het bepalen van de belangrijkste aandachtsvelden van uw leidinggevende
Nadere informatieInhoud Inleiding Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding Een nieuwe start bouwt voort op het voorgaande Relaties aangaan Omgaan met gevoelens
Inhoud Inleiding 9 1 Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding 11 1.1 Het beroep Social Work 11 1.2 Beelden over leren mentale modellen 15 1.3 Competentiegericht leren 16 1.4 Een open leerhouding 17 1.5 Leren
Nadere informatie