DEPARTEMENT LOGISTIEK UNIVERSITEIT STELLENBOSCH NAGRAADSE INLIGTINGSTUK: VERVOEREKONOMIE 2018

Transcriptie

1 DEPARTEMENT LOGISTIEK UNIVERSITEIT STELLENBOSCH NAGRAADSE INLIGTINGSTUK: VERVOEREKONOMIE 2018 Tel: Faks: E pos: mmt@sun.ac.za Webtuiste:

2 VERVOEREKONOMIE NAGRAADSE MODULES Anker programme: HonsBCom (Vervoerekonomie) Program module Kode Module Krediete Modulenaam HonsBCom (Vervoerekonomie) MCom (Vervoerekonomie) Program module Kode Module Krediete Modulenaam MCom (Vervoerekonomie) Doseer en Tesis MCom (Vervoerekonomie) Program module Kode Module Krediete Modulenaam MCom (Vervoerekonomie) Voltesis Module nommer MODULES VIR 2018 Module Kode Dosent Krediete Eerste Semester 4 Vervoer en Ekonomiese Ontwikkeling [VE] [Verplig] Prof SC Krygsman / Me JM van der Merwe 11 Inleiding tot Vooruitskatting [LB] [Verplig] Mnr H Freiboth Mededinging en Regulering [VE] Prof SC Krygsman Padvervoerbestuur [VE] Mnr RA Janse van Rensburg Skeepvaartekonomie [VE] Mnr R Kgwedi / Mnr G Dekkers Tweede semester 8 Lugvaartekonomie [VE] Mnr Corné de Waal / Mnr J van Rensburg 21 Stedelike Vervoerekonomie [VE] [Verplig] Me JM van der Merwe Vooruitskatting [ON] Prof JH Nel Gevorderde Ekonomiese en Finansiële Beplanning vir Vervoerprojekte [VE] 41 Internasionale Handel, Vervoerinfrastruktuur en Logistiek [VE] Prof SC Krygsman / Dr S Lamprecht Mnr J van Rensburg 42 Spoorekonomie [VE] Mnr M October 15 Voorvereistes: Module 11 is ʼn slaagvoorvereiste vir Module 25 Navorsingswerkstuk eerste en tweede semester: Vervoerekonomie HonsBCom VE MCom (Die 150 krediete VE MCom program vereis modules van 30 krediete)

3 MODULE EKONOMIESE INVESTERINGSBEPLANNING Met die owerheidsinvestering in die vervoerinfrastruktuur kom die owerhede telkens voor ʼn ingewikkelde ekonomiese probleem van vele fasette te staan. Eerstens is daar die skaarsheidsaspek: veelvoudige (en dikwels omvangryke) vervoerbehoeftes moet met beperkte middele bevredig word. Tweedens is daar ʼn keuseprobleem: daar moet gekies word tussen verskillende vervoervorme en modusse ten einde gemeenskapsnut te maksimeer. Derdens is maksimum behoefte bevrediging afhanklik van doeltreffende vervoerbedrywighede en ʼn toereikende vervoernetwerk. In hierdie module word die onderliggende ekonomiese teorie bespreek, en evalueringsmetodes behandel en toegepas ten einde voornemende vervoerekonome in staat te stel om bogenoemde probleem op wetenskaplike wyse te help verlig. A B Padekonomie Padgebruikerskoste Padvoorsieningskoste en finansiering Padkoste aanspreeklikheid Kosteverhalingsmetodes Padgebruikersvoordele, niepadgebruikersvoordele en eksterne koste Vermenigvuldigerontleding Ekonomiese evaluering van en investeringsbesluitneming oor owerheidsvervoerprojekte Voordeelkoste ontleding (teorie en toepassing) Verdiskonteerde kontantvloeitegnieke Afleiding van die sosiale verdiskonteringskoers Geleentheidskoste en skadubeprysing Projekkeuse Strategieë om óf ekonomiese doelmatigheid óf sosiale regverdigheid te bevorder Tydsberekening van projekimplementering 1. Die module word gedurende die eerste semester aangebied. 3. Die module is verplig vir die honneursprogram in Vervoerekonomie. 4. Vervoerekonomie 318 en 348 is slaagvoorvereistes vir hierdie module.

4 MODULE LUGVAARTEKONOMIE Die lugvervoerbedryf is kompleks en dinamies, en onderhewig aan snelle verandering en innovasie. Na die koms van ekonomiese deregulering is dit noodsaaklik om deeglik kennis te neem van nuwe bedryfspraktyke en bestuurskonsepte. Die module sal ʼn student (1) in staat stel om ʼn loopbaan in die bestuursafdeling van ʼn redery te begin, en (2) bekend stel aan bestuurstrategieë wat ook in mededingende marksituasies buite die lugvaartbedryf aangewend kan word. 1. Ekonomie en strategie in lugvaart, met verwysing na die rol van lugvaart in die waardeketting. 2. Lugverkeer en die rol van vraag, marksegmentasie en vraagvooruitskatting. 3. Opbrengs in lugvaart die aspekte van beprysing, marksegmentasie en tariefstrukture wat opbrengs beïnvloed. 4. Uitset in lugvaart determinante van uitset en beperkings op benutting en kapasiteitbestuursopsies. 5. Eenheidskoste in lugvaart bepaling en bestuur van koste. 6. Bestuur van kapasiteit besluite oor ontwerp van netwerke, markte en roetes, as en speeksisteme, samewerkingsooreenkomste en die invloed van skedulering op lugvaartkoste. 7. Vlootbestuur aankoopsfunksie en finansiering van kapasiteit en taktiese benutting van vliegtuigkapasiteit. 8. Inkomstebestuur doelwit van inkomstebestuur, aksies en verskillende benaderings ter sprake. 9. Bedryfswerkverrigting verband tussen eenheidskostes, eenheidsinkomstes, opbrengs en laaifaktore. 1. Die module word gedurende die tweede semester aangebied. 3. Vervoerekonomie 318 en 348 is slaagvoorvereistes vir hierdie module.

5 MODULE MEDEDINGING EN REGULERING Ofskoon die Suid Afrikaanse ekonomie oorwegend op ʼn vryemark benadering gegrond is, en die meeste owerheidsvervoerondernemings in die land óf gekorporatiseer óf geprivatiseer is, bestaan daar ʼn behoefte aan die ekonomiese regulering van sekere aspekte wat op die aanbod van vervoer betrekking het. Die module streef daarna om studente vertroud te maak met die ekonomiese beginsels van vervoerregulering, vervoerbeprysing, mededinging, en owerheidsvervoerbeleid. Deeglike kennis van hierdie aspekte en die insig om vervoerbeleid en regulering oordeelkundig toe te pas, behoort daartoe by te dra dat die vervoerbedryf die volkshuishouding op die doeltreffendste wyse dien. 1. Ekonomiese beginsels van regulering en koördinasie 2. Markeienskappe en verskynsels: markvorme en markbetwisbaarheid, modale kostestrukture, horisontale en vertikale integrasie, en geleenthede vir die verkryging van skaal, langafstand, verskeidenheids en digtheidsbesparings 3. Markmislukkings, gebreke en probleme: openbare goedere, eksternaliteite, die sogenaamde natuurlike monopolie, gebrekkige/onvoldoende waarneming deur gebruikers, ondeelbaarhede, en roofsugtige prysvasstelling 4. Reguleringsmislukkings, gebreke en probleme, deregulering, korporatisering en privatisering, en selfregulering 5. Beheer oor toetrede tot die bedryf 6. Beginsels van prysregulering en gepaardgaande probleme met betrekking tot: bedryfsuitgawes, diensgehalte, kapitaal geïnvesteer, rendement op kapitaal, waardevermindering, en doeltreffendheidsmaatstawwe 7. Prysvasstelling onder toestande van regulering: grenskostebeprysing (kort en langtermyn), prysdiskriminasie, die behandeling van gemeenskaplike en gesamentlike koste, en die invloed van wisselende vraag en mededinging op prysvasstelling 8. Die plek en rol van die algemene karweier in ontwikkelende en geïndustrialiseerde ekonomieë, en die kwesbaarheid van die algemene karweier vir afbrekende mededinging en roomafskepping 9. Die determinante en doelstellings van owerheidsvervoerbeleid 1. Die module word gedurende die eerste semester aangebied. 3. Die module is verplig vir studente wat die honneursprogram in Vervoerekonomie volg. 4. Vervoerekonomie 318 en 348 of Ekonomie 318 en 348 is slaagvoorvereistes vir hierdie module.

6 MODULE PADVERVOERBESTUUR Die padvervoerbedryf is hoogs mededingend, en dit is belangrik dat die vervoeroperateur ʼn deeglike agtergrond van die bestuursaspekte daarvan het. In hierdie module word ʼn verskeidenheid onderwerpe behandel, relevant tot strategiese, taktiese en operasionele bestuur wat vir die suksesvolle funksionering van ʼn padvervoeronderneming noodsaaklik is. 1. Die rol van padvragvervoer in die logistieke ketting 2. Gedetailleerde voertuigkosteberekening en beheer 3. Finansiële aspekte van voertuigaanskaffing, bedryf en vervanging 4. Kliëntediens en die bemarking van die vervoerproduk 5. ʼn Ontleding van huidige padvervoerwetgewing 1. Die module word gedurende die eerste semester aangebied. 3. Logistieke Bestuur 244 en/of Vervoerekonomie 318 en 348 is ʼn slaagvoorversieste module. MODULE STEDELIKE VERVOEREKONOMIE Die Suid Afrikaanse ekonomie is grootliks afhanklik van die produksie van goedere en dienste, en handelsaktiwiteite in die metropolitaanse gebiede. Hierdie aktiwiteite kan nie doelmatig plaasvind sonder ʼn doeltreffende stedelike vervoerstelsel nie. In hierdie module word die ekonomiese aspekte van stedelike vervoer verduidelik en ontleed. Die kennis wat so opgebou is, is van belang vir stedelike beplanners, administrateurs, vervoerekonome, en persone met ʼn loopbaan in die toegepaste ekonomie. 1. Die verband tussen stedelike grondgebruik en vervoervoorsiening 2. Die stedelike vervoerprobleem en voorgestelde oplossings 3. Toepassing van die stedelike vervoerbeplanningsproses 4. Stedelike vervoerstelsels en tegnologie 5. Gemeenskaps tendense en die deel ekonomie 6. Beprysing en subsidies 7. Stedelike vervoerbeleid en wetgewing in Suid Afrika 1. Die module word gedurende die tweede semester aangebied. 3. Die module is verplig vir studente wat die honneursprogram in Vervoerekonomie volg. 4. Vervoerekonomie 318 en 348 is slaagvoorvereistes vir hierdie module.

7 MODULE SKEEPVAARTEKONOMIE Bykans 90 persent van die volume van internasionale handelsvervoer vind ter see plaas. Die globalisering van ekonomiese aktiwiteite het tot felle mededinging gelei, wat vragtariewe laat daal het, waarby die skeepvaartbedryf moet aanpas. Die module fokus op die vraag na skeepvaart, met spesifieke verwysing na Suid Afrikaanse invoere en uitvoere, asook die aanbod van skeepvaart en die veranderinge in die gedrag van skeepvaartmarkte. Kursus inhoud 1. Die hoof kenmerke van ʼn skip 2. Skeepsontwerp, konstruksie en bedryf 3. Skepe van die wêreld (vrag, handel en toekomstige tendense) 4. Maritieme kanale, binnelandse waterweë & seehawens 5. Lynkonferensies & huurskepe 6. Skeepsfinasiering, bestuur & regulering 1. Die module word gedurende die eerste semester aangebied. 3. Vervoerekonomie 318 en 348 is slaagvoorvereistes vir hierdie module.

8 MODULE GEVORDERDE EKONOMIESE EN FINANSIËLE BEPLANNING VIR VERVOERPROJEKTE Hierdie module analiseer vervoerinfrastruktuur as deel van ekonomiese ontwikkeling. Verskillende evalueringstegnieke word aangewend. Die aard van vervoerinfrastruktuur, soos tipe eienaarskap, befondsing en bemarkingsstrukture word ondersoek. n Omvattende ekonomiese en finansiële evaluering van vervoerprojekte, in terme van infrastruktuur, risiko s, kapitaalbefondsing, aanvraag en leemtes in die mark word benodig. 1. Inleiding: Die belangrikheid van vervoerinfrastruktuur 2. Basiese beginsels 3. Kommersiële en sosiale benaderings tot beleggings a. Finansiële benadering (kontantvloer analise) b. Koste voordeel benadering 4. Vergelyking tussen die verskillende benaderings 5. Bepaling van die koste van vervoerbeleggingsprojekte 6. Bepaling van die voordele van vervoerbeleggingsprojekte: berekeningsknelpunte 7. Risiko en onsekerheid in vervoerevalueringsprojekte 8. Finansiering van vervoerbeleggingsprojekte (befondsingsbronne) 9. Verbetering van vervoer en billikheid 10. Omgewings en veiligheidsake 11. Bepaling van die effek op nasionale inkomste 12. Institusionele en beleidsoorwegings 13. Private openbare vennootskappe 1 Die module word gedurende die tweede semester aangebied. 3. Die module is slegs aan residensiële studente beskikbaar. 4. Vervoerekonomie 318 en 348 is slaagvereistes vir die module.

9 MODULE INTERNASIONALE HANDEL, VERVOERINFRASTRUKTUUR EN LOGISTIEK Die groei van die Suid Afrikaanse ekonomie is afhanklik van die huidige en toekomstige handel van hulpbronne met naburige en internasionale lande. Dit behels die invoer en uitvoer van verskeie kommoditeite, insluitend menslike kapitaal gebaseer op teoretiese beginsels in verskeie politieke klimate wat koste effektief is. Hierdie module fokus op verskeie onderwerpe insluitend die uitvoer en invoer mark, die optimale vervoerinfrastruktuur wat gebruik moet word vir hierdie handels aktiwiteite, asook die korrekte logistieke prosesse wat gevolg moet word. 1. Inleiding tot internasionale handel en handel teorieë 2. Handel in die globale ekonomie 3. Ekonomiese kenmerke van handel 4. Internasionale Maritieme Vervoer 5. Internasionale Lug Vervoer 6. Internasionale Landelike en Multimodale Vervoer 7. Internasionale Logistieke funksies en tussengangers 8. Algemene verkope en betaling 9. Dokumentasie en versekering 1. Die module word tydens die tweede semester aangebied. 3. Die module is verpligtend vir alle NGDip studente. 4. Logistieke Bestuur 214 en 244 of Vervoerekonomie 214 en 244 is verpligte vereistes vir die module.

10 MODULE SPOOREKONOMIE Dikwels onderskat rolspelers die belangrikheid van effektiewe en doelmatige Spoorvervoer om mense en goedere binne in n land en oor die land se grense te vervoer. Deur hierdie funksie te verrig, dra Spoorvervoer by tot n land se ekonomiese groei en ontwikkeling, veral wanneer dit kom by massa vragvervoer en die vervoer van groot hoeveelhede mense. Die kursus fokus op die analisering van die verwantskap tussen Spoorvervoer en ekonomiese groei en ontwikkeling, asook die faktore wat daardie verhouding beïnvloed, vanuit n makro ekonomiese perspektief. Verder word die aspekte van wetgewing en regulering, sowel as die mededingingstrukture wat in Spoorvervoer kan voorkom, breedvoerig behandel. Die impak van Spoorvervoer op grondgebruik en stedelike ontwikkeling, sowel as eienaarskap strukture en beste praktyk bedryfsmodelle en die toepassings in n Suid Afrikaanse konteks, word bestudeer. 1. Spoorekonomie en regulering 2. Spoorvervoer markstrukture en mededinging 3. Faktore wat die vraag na Spoorvervoer beïnvloed en vraag vooruitskatting 4. Faktore wat die aanbod van Spoorvervoer beïnvloed die koste, ekonomieë van skaal, omvang en benutting 5. Bestuurstrukture en kommersialisering van Spoorvervoer 6. Die Suid Afrikaanse spoorindustrie, regulering, mededinging en eienaarskap 7. Beste praktyk eienaarskap strukture en bedryfsmodelle 8. Publieke private ooreenkomste in die spoorindustrie 9. Die verhouding tussen Spoorvervoer en grondgebruik 1. Die module word gedurende die tweede semester aangebied. 3. Vervoerekonomie 318, 348 is ʼn slaagvoorvereiste vir hierdie module.