Kennis voor gedragsbewust beleid. Natasha Stroeker, Panteia

Transcriptie

1 Kennis voor gedragsbewust beleid Natasha Stroeker, Panteia 23 juni 2016

2 Nieuwe wereld Oude wereld 2 juli 2014

3 Verschillen Oude wereld Rationele keuzemodel Maximalisatie eigen opbrengsten Gebruiken alle informatie Verdisconteren onzekerheden Korte en lange termijn Stabiele voorkeuren Nieuwe wereld Irrationeel, onbewust en emotioneel Gedragseconomie, economische / sociale psychologie Neuroscience Evolutionaire psychologie 2 juli 2014

4 Gedragsbewust beleid NL overheid 2009 BIT UK, aandacht NL overheid WRR (2009) De menselijke beslisser WRR (2010) Hoe mensen keuzes maken Januari 2010: MINDSPACE publicatie 2013 Interdepartementale Kenniskamer Gedragswetenschappen 2014: symposia voor beleidsmakers bij Panteia Dec 2014 Kabinetsreactie op: Rli (2014) Doen en laten: Effectiever milieubeleid door mensenkennis RMO (2014) De verleiding weerstaan: grenzen aan beïnvloeding van gedrag door de overheid WRR (2014) Met kennis van gedrag beleid maken Vijf adviezen w.o. interdepartementaal netwerk 2 juli 2014

5 Veel belangstelling voor relevante literatuur

6 Het Gedragsbewust Beleid Model

7 Het Gedragsbewust Beleid Model Model (geanimeerd, klik op f5)

8 Het Gedragsbewust Beleid Model 1. Huidige situatie analyseren 2. Mogelijkheden voor beïnvloeding ontwikkelen

9 Mogelijkheden voor beïnvloeding Sociale omgeving - Boodschapper - Normen - Commitment - Identiteit Individu: - Incentive - Salience - Priming - Affect - Default Fysieke omgeving - Zichtbaarheid - Plezier - Gemak - Sfeer

10 Algemene voorbeelden Default (individu) Priming (individu) Boodschapper (sociale omgeving) Plezier (fysieke omgeving)

11 Wat verklaart het verschil in percentage donoren per land? Opt-in Opt-out

12 Welk verkeersbord zorgt voor minder files? 1 2

13 Boodschapper Gebruik sympathieke mensen/rolmodellen bij het overbrengen van boodschappen. 2 juli 2014

14 Plezier 2 juli 2014

15 Voorbeeld: werkgevers Onderzoek voor Instituut Gak Werkgevers nudgen om collega s met karakter aan te nemen Uitgangspunt: traditionele beleidsinstrumenten werken niet of zijn niet toereikend voor deze groep Daarom: zoeken naar instrumenten om het gedrag op een andere wijze te beïnvloeden Aanpak: Literatuurstudie Expertinterviews (15) Groepsinterviews werkgevers Analyse en praktijksetting (reacties pijlen met de praktijk)

16 Voorbeeld: barrières en belemmeringen Aanname van werknemer groot deel rationeel Daarnaast spelen er ook andere zaken mee die voor een barrière zorgen beeldvorming Voldoet men wel aan eisen van het werk Gevaarlijk / onvoorspelbaar Te stressvol werk Houding / reactie collega s Andere belemmeringen: Werving van deze doelgroep via UWV gemeenten gaat lastig (imago) Administratieve rompslomp (ontzorgen, makkelijk maken)

17 Voorbeeld: oplossing Oplossing: persoonlijke ontmoeting (onbekend maakt onbekend bekend maakt bemind?) Tot stand brengen via: Uitzendbureaus Individuele Plaatsing en Steun (IPS) door GGZaanbieders Ook rol vervullen bij andere knelpunten: Gemakkelijk maken van administratieve rompslomp Achtervang voor werkgever zijn

18 Nudges uitzendbureaus en IPS-ers Boodschapper: uitzendbureau / IPS-ers als autoriteit / deskundige op dit vlak Affect: door de persoonlijke verhalen door uitzendbureaus / IPS-ers krijgen werkgevers affectie voor deze doelgroep Commitment: als een werkgever zich commit aan deze doelgroep loopt het hele proces makkelijker Gemak: rol van uitzendbureau en IPS-ers bij introductie collega met karakter en ontzorgen daarna Identiteit: ontlenen van status aan het in dienst nemen van deze doelgroep

19 Voorbeeld: zelfstigmatisering Doelgroepen komen lastig aan een baan: speciale begeleiding is nodig Lagere productiviteit, dit bevestigt de vooroordelen van werkgevers Doelgroep ziet zichzelf als een geval apart en toont minder inzet

20 Voorbeeld: zelfstigmatisering Doelgroepen komen lastig aan een baan: Hulp bij het vinden van een baan zonder expliciet oormerk Normale productiviteit toont aan dat vooroordeel van werkgever onterecht was. Staat wellicht open voor meer mensen uit de doelgroep Werkzoekende is een reguliere medewerker en moet zichzelf bewijzen

21 Het Gedragsbewust Beleid Model

22 Meer weten? Werkgevers nudgen om collega s met karakter aan te nemen Succesvolle plaatsing met behulp van gedragswetenschappen (februari 2016) Rapport te vinden op de sites van: - Panteia - Instituut Gak

23 Discussiepunten Hoe wordt gedragsbewust beleid vast onderdeel van de beleidscyclus? Hoe sijpelt dit onderdeel door in de haarvaten van een organisatie (hetzij het rijk, een departement, een gemeente, een bedrijf?) Hoe zorg je voor draagvlak? Hoe selecteer je succesvolle projecten? Hoe nudge je (beleids)medewerkers?

24 Henri Faun Natasha Stroeker