dhooggeëerd publiek Zwolle Evaluatie Zwolse Brede Scholen Tien jaar Zwolse Brede School in beeld thooggeëerd publiek

Transcriptie

1 dhooggeëerd publiek Zwolle Evaluatie Zwolse Brede Scholen Tien jaar Zwolse Brede School in beeld Tien jaar Zwolse Brede School in beeld 1

2 Inhoud Inleiding 4 1. Het gemeentelijke beleid Kenmerken van het Zwolse Brede Schoolbeleid 8 3. Stedelijke infrastructuur Inhoudelijke ontwikkelingen Public relations Zwolse Brede Scholen Conclusies 14 2 Evaluatie Zwolse Brede Scholen Tien jaar Zwolse Brede School in beeld 3

3 Inleiding 1. Gemeentelijk beleid De Brede Scholen hebben in de afgelopen tien jaar een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. In 2004 telde Nederland 500 Brede Scholen, waarvan drie in Zwolle, te weten Het Wonderwoud, De In dit hoofdstuk wordt in vogelvlucht de ontwikkeling van het beleid van de Brede School in de gemeente Zwolle geschetst. Vlieger en De Wendakker. In 2010 waren er circa 1600 Brede Scholen in Nederland en is in Zwolle het aantal Brede Scholen naar 20 uitgebreid. In de eerste kadernotitie Brede School (2001) formuleert de gemeente Zwolle het concept van de Brede School als een netwerkvoorziening van scholen en instellingen in een buurt of wijk of als een multifunctioneel gebouw waarin basisonderwijs en andere voorzieningen onder een dak zijn gevestigd. Het gemeentelijk beleid richt zich in eerste instantie op het bieden van ruimte aan initiatieven vanuit het basisonderwijs. De behoeftes van de scholen zijn leidend. Aan het aantal brede basisscholen wordt niet op voorhand een grens gesteld. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen basisscholen in aandachtsgebieden in basisscholen in de overige wijken. Kenmerkend voor het Zwolse Brede Schoolbeleid is de verplichte keuze van een kernpartner, die een andere werksoort vertegenwoordigt. Ook de samenwerking met een voorschoolse voorziening is een voorwaarde voor subsidieverlening evenals een gezamenlijk visiedocument. In de loop van de jaren is de subsidiesystematiek enkele malen aangepast. In de eerste jaren werd de subsidie gezien als een stimuleringssubsidie die na een viertal jaren overbodig is. De Brede School wordt dan geacht de samenwerking en infrastructuur tot stand te hebben gebracht die nodig is om als Brede School te functioneren. Dit blijkt in de praktijk niet het geval te zijn. De Brede School is een nieuw maatschappelijke fenomeen en staat continu onder invloed van maatschappelijke ontwikkelingen en van wensen en behoeften vanuit de doelgroep. Dit komt ook naar voren in deze terugblik, waarin de ontwikkeling van het beleid rond de Zwolse Brede School in de afgelopen tien jaar wordt beschreven. Rond 2000 ontstonden vanuit het werkveld de eerste initiatieven tot oprichting van een Brede School. Basisschool de Springplank in de wijk Diezerpoort neemt het initiatief om een nauwe samenwerking met Travers (kinderopvang en welzijn), de jeugdgezondheidszorg en andere dienstverlenende organisaties aan te gaan. Deze samenwerking komt tot uitdrukking in de verbouw van het bestaande schoolgebouw. In diezelfde tijd worden door verschillende schoolbesturen in Zwolle voorbereidingen getroffen voor de nieuwbouw van basisscholen in de wijk Stadshagen: de Wendakker en de Vlieger. De schoolbesturen doen een beroep op de gemeente. Zowel de afdeling Onderwijshuisvesting als de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling raken nauw betrokken bij het ontwikkelen van beleid voor Zwolse Brede Scholen. Dit beleid komt tot uitdrukking in een stimuleringssubsidie voor twee pilots in respectievelijk Diezerpoort en Stadshagen waarbij drie basisscholen zijn betrokken (de Springplank, de Vlieger en de Wendakker), de betrokkenheid van de afdeling onderwijshuisvesting bij de verbouw in Diezerpoort (basisschool de Springplank) en de nieuwbouw van twee basisscholen in twee multifunctionele gebouwen in Stadshagen en de ontwikkeling van het eerste beleidskader voor de Brede School Zwolle. In de kadernotitie Zwolse Brede School beschrijft de gemeente in 2001 haar missie en visie op de Brede Schoolontwikkeling in Zwolle. De Brede School wordt als volgt gedefinieerd: De Brede School is een integraal concept voor samenwerking tussen onderwijs- welzijn-, zorg-, cultuur- en sportinstellingen op het niveau van de wijk of buurt. Naar aanleiding van initiatieven vanuit het onderwijsveld besluit de gemeente tot een stimulerende rol in de Brede Schoolontwikkeling in Zwolle. De Brede Schoolontwikkeling wordt gezien als een ondersteuning van integraal jeugdbeleid. Er wordt daarbij gekozen voor ondersteuning van initiatieven vanuit alle basisscholen, zonder onderscheid te maken in de leerlingenpopulatie of de omgeving van de basisscholen. Subsidie In de kadernotitie stelt de gemeente zich nadrukkelijk op het standpunt dat de school cq het schoolbestuur de initiatiefnemer tot oprichting van een Brede School is. De gemeente neemt hierin geen actieve rol. Wel ondersteunt de gemeente de initiatieven vanuit de schoolbesturen in het primair onderwijs door de toekenning van een startsubsidie. Deze subsidie is bedoeld voor de financiering van de werkzaamheden die voortvloeien uit een belangrijke doelstelling van de Brede School: het leggen van contacten met externe partners en de coördinatie van (nieuwe) activiteiten. Aan de startsubsidie wordt een aantal voorwaarden gesteld: kiezen voor een profiel samenwerking met een kernpartner 1 samenwerken met een voorschoolse voorziening (doorgaande lijn) De subsidieregeling bestaat uit een subsidie die over een periode van zes jaar afloopt. De gemeente vindt dat het mogelijk moet zijn om de Zwolse Brede School na deze periode met eigen middelen in stand te houden. De startsubsidie wordt gebruikt voor de coördinatie door een locatiecoördinator en coördinatie door de directeur van de basisschool, aangevuld met evenzoveel uur vanuit het eigen budget van de school. Stuurgroep Brede School geeft advies In 2001 wordt een stuurgroep ingesteld die advies geeft aan het college van Burgemeester en Wethouders over de startsubsidies en later over te toekenning van het keurmerk. Bovendien dacht de Stuurgroep mee over het vormgeven van de Zwolse Brede Scholen. Deze stuurgroep is een afgeleide van de Stuurgroep GOA (Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid). Naast de schoolbesturen zijn hierin ook de kernpartners Travers, Icare, Landstede en kinderopvangorganisatie t Ukkie vertegenwoordigd. De wethouder onderwijs is voorzitter van de stuurgroep. 1 Een kernpartner is een organisatie (anders dan basisschool) die werkzaam is met en voor kinderen in de leeftijd van 0-4 en/of 4-12 jaar. 4 Evaluatie Zwolse Brede Scholen Tien jaar Zwolse Brede School in beeld 5

4 Start van pilots In 2001 gaan de eerste twee pilots van start, er is gekozen voor een sociale economisch zwakke wijk en een nieuwbouwwijk. In Diezerpoort gaat het om openbare basisschool de Springplank, die als Brede School onder de naam Het Wonderwoud verder gaat. De bestaande school wordt omgebouwd tot een multifunctioneel gebouw waarin onder andere een peuterspeelzaal, kinderopvang (0-12 jaar) en naschoolse activiteiten te vinden zijn. Als kernpartner werkt het Wonderwoud samen met Travers (tegenwoordig: Travers Welzijn en Doomijn kinderopvang). De nieuwbouwwijk Stadshagen krijgt twee Brede Scholen, basisschool De Wendakker (protestants-christelijk) en de Vlieger (rooms-katholiek). Beide scholen starten met nieuwbouw waarin kinderopvang en naschoolse voorzieningen zijn ondergebracht. De kernpartner voor De Wendakker is kinderopvangorganisatie t Ukkie (nu: Allio). De Vlieger gaat een samenwerking aan met Landstede. Keurmerk Zwolse Brede School Vanaf 2003 moet een Brede School voldoen aan een aantal kwaliteitscriteria om voor een startsubsidie in aanmerking te komen. De uitreiking van het Keurmerk Zwolse Brede School door de wethouder van onderwijs is vanaf dat moment het officiële startsein voor de Zwolse Brede School. Het hanteren van een keurmerk wordt daarmee onderdeel van het kwaliteitsbeleid rond de Brede Schoolontwikkeling. In is het beleid rondom het Keurmerk Zwolse Brede School aangescherpt. De gemeente wil daarmee zicht houden op de kwaliteitsontwikkeling van de Brede Scholen. Dit betekent dat er een tweejaarlijkse herkeuring plaatsvindt op grond waarvan het keurmerk al dan niet kan worden behouden. Deze herkeuring is opgenomen in het subsidiebeleid en gaat met ingang van 2010 in. Onderzoek Zwolse Brede Scholen In 2004 wordt een onderzoek uitgevoerd naar het organisatie- en ontwikkelingsproces en de stand van zaken van de Zwolse Brede Scholen Uit dit onderzoek komt naar voren dat de partners (gemeente, schoolbesturen en kernpartners) nog zoeken naar hun rol en verantwoordelijkheid bij de ontwikkeling van de Brede School. De verwachtingen over en weer zijn niet altijd duidelijk. Dit leidt tot de aanstelling van een ambtelijk beleidsadviseur Brede Scholen bij de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling. In 2005 wordt voor het eerst de procesontwikkeling van de Brede Scholen in beeld gebracht. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het evaluatiemodel dat in opdracht van het ministerie van OC&W door Oberon is ontwikkeld. Het achterliggende idee is dat daarmee benchmarking met ontwikkelingen in vergelijkbare steden in Nederland mogelijk wordt. 2 Aan deze eerste monitor in 2005 nemen vier Zwolse Brede Scholen en twee Zwolse Brede Scholen in oprichting mee. Om de twee jaar wordt er een nieuwe monitor opgesteld. Aan de monitor in 2007 werken acht Zwolse Brede Scholen mee, in 2009 nemen 20 Zwolse Brede Scholen deel. Actualiseren beleidskader De in 2005 uitgevoerde monitor is aanleiding voor het actualiseren van het beleidskader De ervaringen in het werkveld leren dat een Brede School niet kan functioneren zonder structurele capaciteit voor coördinatie. De (aflopende) startsubsidie voor een periode van zes jaar blijkt geen garantie voor continuïteit. De instandhouding van een Brede School vraagt om een voortdurende investering in contacten met de omgeving van de school. Daarnaast wordt onderkend dat niet elke basisschool in dezelfde omstandigheden verkeert. Scholen in een aandachtswijk hebben meer tijd nodig voor het onderhouden van contacten met de (meer complexe) omgeving van de school dan scholen in een niet aandachtsgebied. Het beleidskader Zwolse Brede School geeft onder meer de aanzet voor aanpassing van de subsidiesystematiek. De gemeente streeft er onveranderd- naar dat op termijn alle Zwolse basisscholen zich tot een Brede School ontwikkelen. In de nieuwe subsidiesystematiek wordt echter een fasering en differentiering aangebracht. De omvang van de subsidie wordt gerelateerd aan de ontwikkelingsfase van de Brede School. Na een periode van vier jaar volgt een structurele subsidie, gekoppeld aan het type wijk waarin de school is gevestigd. Daarmee worden signalen uit het werkveld erkend die er op wijzen dat een Brede School in een aandachtsgebied meer moet investeren om een goede infrastructuur van de voorzieningen tot stand te brengen en te onderhouden. Er wordt onderscheid gemaakt in drie categorieën scholen 3 : Categorie 1 sociaal economisch zeer zwakke wijk Categorie 2 sociaal economisch zwakke wijk Categorie 3 overige wijken De overige aanbevelingen zijn gericht op: het versterken van het aandeel van de door de gemeente gesubsidieerde stedelijke instellingen (cultuur en sport) aan de Brede Schoolontwikkeling; geformaliseerde afspraken tussen de betrokken besturen over het realiseren van een doorgaande lijn van voorschoolse naar schoolse voorzieningen; 2 De gemeenten zijn door OCW vrij gelaten om al dan niet gebruik te maken van dit evaluatiemodel. Veel gemeenten kozen eigen manieren van evalueren. Hierdoor blijft de meerwaarde van dit landelijk model beperkt tot het monitoren van de ontwikkelingen in Zwolle. 3 In 2009 waren er 3 Zwolse Brede Scholen in categorie 1, 7 scholen in categorie 2 en 10 scholen in categorie 3. Verdieping Het periodiek volgen van de processen op de werkvloer en op beleidsniveau draagt bij aan de beleidsontwikkeling. Op basis van de uitkomsten van de eerste monitor in 2005 en de groeiende belangstelling van basisscholen om een Brede School te worden, wordt besloten tot: het tweejaarlijks monitoren van de ontwikkelingen van de Zwolse Brede Scholen het tweejaarlijks organiseren van een bijeenkomst met als doel ontmoeting en verdieping voor het werkveld. De eerste bijeenkomst vindt plaats in 2008 in de vorm van een symposium ter gelegenheid van vijf jaar Zwolse Brede School Symposia vijf jaar Zwolse Brede School In april 2008 organiseert Brede School het Wonderwoud een landelijk symposium om het vijfjarig bestaan als Zwolse Brede School te vieren. 200 Deelnemers vanuit heel Nederland geven zich op voor de verschillende workshops die gegeven worden door professionals werkzaam binnen Brede School het Wonderwoud. Datzelfde jaar, op 1 oktober, organiseerde de gemeente Zwolle een lokaal symposium. De ruim 100 bezoekers laten elkaar aan de hand van een achttal workshops zien welke ontwikkelingen zij in de afgelopen periode doormaakten. Potentiële Brede Scholen konden op deze wijze kennis nemen van ervaringen van bestaande Brede Scholen. Ter gelegenheid hiervan is een voorlichtingsfilm gemaakt over de Zwolse Brede School. Subsidieverordening 2009 In 2009 is de subsidieverordening Stimulering Zwolse Brede School vastgesteld. In de subsidieverordening is een aangepaste subsidiesystematiek vastgelegd. Uitgangspunt is een stimuleringssubsidie voor de eerste vier jaar, een structurele subsidie vanaf het vijfde jaar en differentiatie op basis van de sociaal economische kracht van de wijk waarin de school ligt. Er wordt een keurmerkcommissie ingesteld die een adviserende rol heeft bij het verlenen van de subsidie en het Keurmerk Zwolse Brede School. 6 Evaluatie Zwolse Brede Scholen Tien jaar Zwolse Brede School in beeld 7

5 2. Kenmerken van het Zwolse Brede Schoolbeleid De Zwolse Brede School wordt gezien als een instrument voor het integraal jeugdbeleid. In de kadernotitie (2001) wordt de Brede School gedefinieerd als een integraal concept voor samenwerking tussen onderwijs-, welzijn-, zorg-, cultuur- en sportinstellingen op het niveau van de wijk of de buurt. Als doelstellingen worden genoemd: (onderwijs)achterstanden wegwerken en voorkomen kansen bieden aan de brede ontwikkeling van kinderende sociale cohesie in wijk of buurt bevorderen de functie van de buurt en de wijk versterken goede (naschoolse) kinderopvang bieden de plek van de school in de wijk of buurt verbeteren en/of de school aantrekkelijker maken jeugdproblematiek en zorg integraal aanpakken huisvesting verbeteren en/of multifunctioneel bouwen Subsidievoorwaarden Om in aanmerking te komen voor een stimuleringssubsidie stelt de gemeente een aantal voorwaarden: zo moet er sprake zijn van een samenwerking met een kernpartner. Dit kan een partner naar keuze zijn: Travers (welzijn), t Ukkie (kinderopvang), Landstede(ROC). De kernpartner levert in de praktijk vaak de locatiecoördinator. Daarnaast is er een structurele samenwerking tussen basisschool en een voorschoolse voorziening zoals peuterspeelzaalwerk en/of kinderopvang en moet er worden gewerkt aan tenminste vijf van de zeven doelstellingen. Betrokkenheid stedelijke instellingen In Kadernotitie Zwolse Brede School blijven de definitie en doelstellingen gehandhaafd. Nieuw is de nadruk op de structurele betrokkenheid van door de gemeente gesubsidieerde instellingen op het gebied van sport en cultuur bij de Brede Schoolontwikkeling. Deze ontwikkeling wordt ondersteund door landelijk beleid. Op het gebied van sport biedt de BOS-regeling ( ) 4 nieuwe mogelijkheden voor uitbreiding van sportmogelijkheden binnen en na schooltijd. SportService Zwolle heeft hieraan een belangrijke bijdrage geleverd. Vanaf 2009 doet Zwolle mee met een nieuwe stimuleringsregeling, de Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur. De 4 De Bos regeling staat voor Buurt, Onderwijs en Sport impuls. De regeling is door het Ministerie van VWS opgezet om gemeenten te helpen om met sport en bewegen achterstanden bij jeugdigen in bepaalde wijken te bestrijden. samenwerking van scholen met culturele instellingen zoals de Bibliotheek Zwolle, de Muzerie en SportService Zwolle wordt hierdoor verder geïntensiveerd. Kernpartners Het samenwerken met een kernpartner is voorwaarde om voor subsidie in aanmerking te komen. Dit heeft geleid tot een structurele samenwerking tussen de scholen en de kernpartners: Travers Welzijn met Het Wonderwoud, IJsselhof, De Schalm, De Gerenhof, De Bron, De Wingerd, Het Carillon, De Toonladder, De Octopus, Het Stroomdal, Het Veldboeket, De Geert Grote school, De Schatkamer, Het Festival, De Florens Radewijnsschool Allio ( voorheen t Ukkie) met De Wieden, De Wendakker/ Kopakker Landstede met De Vlieger, De Phoenix en De Wilgenburg. De kernpartner is meestal ook de leverancier van de locatiecoördinator, met uitzondering van de Jenapleinschool waar de directeur ook de functie van locatiecoördinator vervult. Profielen Zwolse Brede Scholen Eén van de voorwaarden om als school in aanmerking te komen voor een startsubsidie is de keuze van een profiel. Op deze manier worden scholen gestimuleerd zich van andere scholen te onderscheiden. De keuze van een profiel is mede afhankelijk van de leerlingpopulatie van de school. In de praktijk blijkt echter een school steeds vaker voor een combinatie van profielen te kiezen, bijvoorbeeld sport, cultuur en zorg. Keurmerk Zwolse Brede School Zwolle onderscheidt zich van andere gemeenten door de invoering van het Keurmerk Zwolse Brede School. Om in aanmerking te komen voor een subsidie moeten de scholen voldoen aan een aantal voorwaarden. In de notitie Herziening Keurmerk Zwolse Brede school (2008) wordt de procedure om in aanmerking te komen voor het keurmerk aangescherpt. Het keurmerk wordt uitgereikt voor de periode van twee jaar. Om in aanmerking te komen voor verlenging van het keurmerk moet de school tweejaarlijks laten zien dat zij nog steeds aan de voorwaarden voldoet. Er is een procedure vastgesteld om voor het behoud van het keurmerk in aanmerking te komen. Dit aangescherpte beleid wordt in 2010 uitgevoerd. Financiering Vanaf de start van de Brede Schoolontwikkeling is onderkend dat dit voor een school extra werkzaamheden met zich meebrengt. Het financieringssysteem van het onderwijs voorziet hierin niet. Om de Brede Schoolontwikkeling een reële kans van slagen te geven, is bij de start van de eerste pilot in 2001 besloten tot een startsubsidie, aflopend over een periode van zes jaar en aangevuld met eigen middelen. De subsidie stelt geld ter beschikking voor een aantal uren coördinatie door een locatiecoördinator en de directeur, die door de school met eigen middelen aangevuld dienen te worden. Inmiddels is de subsidiesystematiek tweemaal bijgesteld. Dit gebeurde op basis van de constatering dat scholen in sociaal economisch zwakke wijken meer tijd en energie moeten steken in het onderhouden van contacten met ouders, de wijk en instellingen. Daarnaast vraagt het onderhouden van een netwerk een constante investering van de Brede School en vragen criteria doorlopend aandacht in verband met uitbreiding en aanpassing aan nieuwe ontwikkelingen etc. De in 2008 ingevoerde subsidiesystematiek gaat uit van een gedifferentieerd budget op basis van sociaal economische kracht van de wijk en van drie te onderscheiden fasen in de brede schoolontwikkeling, te weten; de planfase ( jaar 1), de startfase (jaar 2,3,4) en de structurele fase (vanaf jaar 5). Alle 42 basisscholen in Zwolle komen in principe in aanmerking voor een subsidie. Overzicht financiering Zwolse Brede Scholen periode aantal Brede Scholen budget e.v Overige subsidies Naast het ter beschikking stellen van lokale middelen voor coördinatie is de gemeente actief in het benutten van extra financieringsbronnen ten behoeve van activiteiten in de Brede Scholen. Dit heeft geleid tot de aanvraag en toekenning van: Dagarrangementen ( ) De regeling Dagarrangementen is ingezet bij de ondersteuning van de initiatieven van de Brede Scholen in Zwolle Zuid, Diezerpoort, Holtenbroek en de AA-landen. In deze wijken zijn vijf Zwolse Brede Scholen betrokken. De dagarrangementen bieden een aanbod van voor-, tussen,- en naschoolse opvang, aansluitend bij de schooltijden BOS-regeling ( ) De BOS-regeling stelde de Brede Scholen in staat gebruik te maken van een deel van de extra capaciteit voor sportactiviteiten. De Bos-regeling is uitgevoerd door SportService Zwolle. Impulsregeling Brede scholen, Sport en Cultuur (vanaf 2009) De Impulsregeling biedt 11,4 fte s (groei tot 2012 naar 16.8 fte s) voor structurele combinatiefuncties op het gebied 8 Evaluatie Zwolse Brede Scholen Tien jaar Zwolse Brede School in beeld 9

6 3. Stedelijke infrastructuur van sport en cultuur. De betrokken organisaties (de Bibliotheek Zwolle, de Muzerie en SportService Zwolle) zijn verantwoordelijk voor een aanbod dat is afgestemd op de vraag vanuit de wijken en de Brede Scholen. Dit betekent een aanzienlijke uitbreiding van het activiteitenaanbod tijdens en na schooltijd en daarmee een versterking van de Brede Scholen. Samenhang Vanaf 2001 is er een nauwe samenwerking en afstemming tussen de beleidsterreinen onderwijshuisvesting en de Brede School. Deze komt tot uitdrukking in de realisatie van zowel nieuwbouw- als verbouwprojecten. In alle nieuwbouwprojecten van basisscholen is ruimte voor een voorschoolse voorziening en ruimte voor naschoolse opvang opgenomen. De gemeente biedt de mogelijkheid van voorfinanciering voor deze ruimten. De gebouwen zijn eigendom van de gemeente. Het schoolbestuur treedt op als hoofdhuurder. In een tripartite convenant tussen de school, de partner(s) en de gemeente worden afspraken gemaakt over het gebruik van het gebouw. Het onderstaande overzicht geeft een beeld van de verbouw en nieuwbouw in de afgelopen jaren. Verbouw realisatie Nieuwbouw realisatie Het Wonderwoud 2001 De Vlieger 2003 (Springplank) De Wendakker 2003 De Wieden 2005 De Phoenix 2007 Het Festival 2010 / 2011 De Octopus 2008 IJsselhof 2009 In de overige scholen hebben geen of relatief kleine aanpassingen plaats gevonden. Het integraal concept van de Brede School heeft in de afgelopen jaren geleid tot verbinding en samenhang met beleidsterreinen als sport, cultuur, welzijn en kinderopvang. Dit komt onder meer tot uitdrukking in de gecombineerde inzet van subsidieregelingen (zoals de dagarrangementen, de BOSregeling en de Impuls Brede Scholen). Groei Zwolse Brede Scholen Het aantal Zwolse Brede Scholen is in de afgelopen jaren sterk gegroeid en in 2009 opgelopen tot 20. Zwolse Brede School Diezerpoort 1 Het Wonderwoud 2001 Stadshagen 2 De Vlieger De Wendakker Het Festival 2009 Zwolle-Zuid 5 IJsselhof 2005 Holtenbroek 6 Het Carillon De Toonladder De Schalm 2009 Zwolle-Zuid 9 De Phoenix De Octopus 2007 Aa-landen 11 De Wieden Het Stroomdal De Wilgenburg 2009 Assendorp/Pierik 14 Jenapleinschool Het Veldboeket Het Atelier 2009 Geren 17 De Gerenhof De Bron De Wingerd 2009 Wipstrik 20 De Geert Groteschool 2009 Toekenning Keurmerk Zwolse Brede School De stedelijke infrastructuur rondom de Zwolse Brede School heeft zich in de afgelopen periode als volgt ontwikkeld: Stuurgroep Brede School Deelnemers: Gemeente Zwolle (wethouder onderwijs,voorzitter), schoolbestuur openbaar onderwijs, protestant-christelijk onderwijs (Vivente) en rooms-katholiek onderwijs (SKOIJV), Travers, Icare, t Ukkie en Landstede. De stuurgroep heeft tot taak het College van B&W te adviseren over de toekenning van subsidie en het keurmerk Zwolse Brede School Lokale Educatieve Agenda/BLOZ heden Met de invoering van de wet GOA 5 in 2006 ontstond de verplichting tot een jaarlijks overleg tussen gemeente en de schoolbesturen. Naar aanleiding daarvan is het BLOZ 6 ingesteld: het periodiek overleg tussen gemeente en schoolbesturen. De Stuurgroep Brede School is opgeheven. Sindsdien is de Brede Schoolontwikkeling geen onderwerp van structureel overleg tussen gemeente, schoolbesturen en de maatschappelijk partners. Overleg Locatiecoördinatoren heden Vanaf 2005 vindt er vijf maal per jaar een overleg plaats met de locatiecoördinatoren onder voorzitterschap van de beleidsadviseur Brede Scholen. Het doel van het overleg is om ontwikkelingen op lokaal niveau en uitvoeringsniveau op elkaar af te stemmen. Overleg directeuren Zwolse Brede scholen heden Tot 2009 was er incidenteel overleg tussen gemeente en de directeuren van de Zwolse Brede Scholen. Nu het aantal Zwolse Brede Scholen toeneemt, ontstaat de behoefte aan een structureel overleg. Dit heeft in 2009 geleid tot het besluit tweemaal per jaar onder voorzitterschap van de beleidsadviseur Brede Scholen overleg te voeren. Stuurgroep Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur heden Ter ondersteuning van de implementatie van de impulsregeling is een Stuurgroep impulsregeling (2009) ingesteld. Deelnemers: Gemeente Zwolle (wethouder onderwijs, projectleider), schoolbesturen primair onderwijs,sportservice Zwolle, de Muzerie en de Bibliotheek Zwolle. 5 Wet Gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid 6 BLOZ: Besturen Lokaal Onderwijs Zwolle 10 Evaluatie Zwolse Brede Scholen Tien jaar Zwolse Brede School in beeld 11

7 4. Inhoudelijke ontwikkelingen 5. Public Relations Zwolse Brede Scholen Samenwerking stedelijke instellingen De ontwikkeling van de Brede Scholen heeft geleid tot een sterke uitbreiding van het activiteitenaanbod voor kinderen in de basisschoolleeftijd. Ook de contacten tussen basisscholen en de stedelijke organisaties op het gebied van welzijn, zorg, cultuur, sport en kinderopvang zijn sterk uitgebreid en geïntensiveerd in de afgelopen tien jaar. SportService Zwolle, de Bibliotheek Zwolle en de Muzerie zijn vaste partners geworden van de Zwolse Brede Scholen. Doorgaande lijn De fysieke bereikbaarheid van voorschoolse voorzieningen binnen de schoolgebouwen en/of in de directie omgeving heeft het contact tussen kinderdagverblijf/peuterspeelzaal en de onderbouw basisschool vergemakkelijkt. De gegevens uit de tweejaarlijkse monitor (2005, 2007 en 2009) laten echter zien dat hier nog een verbeterslag te maken valt. Niet alle momenten van overdracht (van voorschoolse voorziening naar de basisschool, van school naar buiten- of naschoolse opvang) worden naar de mening van de participanten voldoende benut. Activiteitenaanbod In de eerste periode van de Brede Schoolontwikkeling ( ) lag het accent op de uitbreiding van het aanbod van activiteiten na schooltijd. In de loop der jaren is door de uitbreiding van een gestructureerd aanbod voor naschoolse opvang (wettelijke verplichting) door professionele organisaties als Travers, Allio (voorheen t Ukkie) en Landstede zowel de omvang als kwaliteit en continuïteit van het naschoolse activiteitenaanbod verbeterd. Het aantal partners is sterk uitgebreid. De scholen zijn autonoom in het kiezen van partners. Deze kunnen zowel uit het circuit van de profit-organisaties en kleine zelfstandigen komen als uit de non-profit organisaties. Afstemming binnen- en buitenschoolse activiteiten In de eerste periode ( ) was er nog weinig tot geen verbinding en afstemming tussen de (binnen)schoolse en buiten- of naschoolse programma s op school. In de tweede periode ( ) komt hierin een kentering, onder meer door de invoering van de dagarrangementen, combinatiefuncties, de uitbreiding van mogelijkheden voor professionele naschoolse opvang en de stimuleringsregelingen van de rijksoverheid. Zorgstructuur Op scholen in aandachtswijken blijkt de zorgstructuur meer aandacht te krijgen. Het Wonderwoud is een voorbeeld van intensieve samenwerking tussen de jeugdgezondheidszorg, voorschoolse voorzieningen en basisschool. Om deze reden wordt hier ook een Centrum voor Jeugd en Gezin gevestigd. Er wordt een lijn gelegd met MEE IJsseloevers en het speciaal basisonderwijs om voor kinderen met een beperking een passend (naschools) programma aan te bieden. Cultuur en sport De Brede Scholen hebben in het naschoolse activiteitenaanbod in de afgelopen periode in toenemende mate aandacht voor sport- en culturele activiteiten. De stimuleringsmaatregelen van het Ministerie van OC&W op het gebied van sport (BOS-regeling) en cultuur hebben een positief effect gehad. Ook de Impuls Brede School, Sport en Cultuur draagt hieraan bij. De impulsregeling van de rijksoverheid stimuleert de inzet van sport en cultuur op de Brede Scholen waardoor er in Zwolle 10 fte s (tot 2012) beschikbaar komen voor combinatiefuncties op het gebied van sport en cultuur. Met name de keuze van Zwolle om de vraag van de Brede Scholen leidend te laten zijn bij de invulling betekent een versterking van de Brede Scholen. Speciaal basisonderwijs In 2009 neemt De Schalm (school voor speciaal basisonderwijs) het initiatief om een Brede School te worden. De school staat aan de rand van Holtenbroek. Een deel van de leerlingen komt uit deze wijk. De school start met het ontwikkelen van een programma dat op de behoeften van de leerlingen toegesneden is. Daarvoor is de school een samenwerking met de Stichting Kinderopvang BREED aangegaan. Deze stichting legt zich toe op naschoolse opvang voor kinderen die speciale aandacht nodig hebben. Zwolle.nl De publiciteit rond de Zwolse Brede Scholen wordt vanuit de gemeente verzorgd door de website Brede School die gekoppeld is aan de site van de gemeente Zwolle. Via deze site kan door gelinkt worden naar de website voor kinderactiviteiten in Zwolle. Stadskids.nl In 2008 nam Travers het initiatief tot de website Stadskids.nl is een speciale website voor alle activiteiten voor kinderen van 0 tot 12 jaar die door of met medewerking van de Zwolse Brede Scholen worden georganiseerd. De website is in ontwikkeling en wordt voortdurend verbeterd. Uitkomsten monitor Uit de monitor van 2007 komt naar voren dat de bekendheid van de Brede School in de buurt niet zo groot is. Ook de monitor van 2009 laat zien dat de aandacht voor de public relations van de Brede Scholen uitgaat naar de eigen leerlingen en minder naar de omgeving. 12 Evaluatie Zwolse Brede Scholen Tien jaar Zwolse Brede School in beeld 13

8 6. Conclusies Als algemene conclusie kan worden gesteld dat de ontwikkeling van Brede Scholen in Zwolle volop gaande is. De belangstelling voor omvorming tot Brede School groeit nog steeds Dit betekent een steeds sterkere samenhang tussen voorschoolse en schoolse voorzieningen. En een toenemende samenwerking en afstemming tussen basisscholen en stedelijke instellingen als SportService Zwolle, de Muzerie en de Bibliotheek Zwolle. Op het gebied van de jeugdgezondheidszorg nemen Icare en de GGD JGZ een belangrijke plaats in, vooral in de aandachtswijken en in het Centrum voor Jeugd en Gezin. De deelname van de Schalm, school voor speciaal basisonderwijs, en de samenwerking binnen het Wonderwoud draagt bij aan het realiseren van een integraal jeugdbeleid. Binnen- en buitenschoolse afstemming Door onder meer de BOS-regeling en de Impuls Brede School, Sport en Cultuur is er meer samenwerking ontstaan tussen sport- en cultuurinstellingen en de basisscholen. In de toekomst moet er volop aandacht worden besteed aan de inhoudelijke en organisatorische afstemming van de verschillende programma s. Public relations Stadskids.nl is een goed initiatief vanuit het werkveld om bekendheid te geven aan alle activiteiten voor kinderen in Zwolle. De bekendheid van de Zwolse Brede Scholen en de programma s voor de kinderen in de buurt en op lokaal niveau kunnen echter vanuit verschillende kanalen nog sterk worden verbeterd. Lokale infrastructuur Bestuurlijk De bestuurlijke infrastructuur rondom de Zwolse Brede Scholen is na opheffing van de stuurgroep Brede School niet optimaal. Een structuur voor bestuurlijke afstemming tussen basisonderwijs, welzijn, kinderopvang, cultuur en sport ontbreekt momenteel. Werkveld lokale overheid Het structureel overleg tussen lokale overheid en werkveld, zowel met de coördinatoren als met de directeuren van de Zwolse Brede Scholen maakt het mogelijk het lokaal beleid tijdig bij te stellen op basis van de signalen vanuit het werkveld. Subsidiesystematiek De subsidiesystematiek is enkele malen aangepast naar aanleiding van signalen uit het werkveld. Inmiddels wordt onderkend dat een brede school een nieuw type voorziening is waarvoor de reguliere subsidiesystematiek niet meer toereikend is. Er is behoefte aan een structurele en substantiële subsidie voor coördinatie en afstemming. Daarbij wordt vanuit het onderwijsveld aangegeven dat bij de toekenning van subsidie niet alleen criteria als het type wijk moet worden betrokken. Ook de grootte van de school en het aantal dislocaties moet worden betrokken bij het bepalen van de omvang van de subsidie. Tot nog toe worden er op lokaal niveau oplossingen gezocht. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat er in de toekomst ook op landelijk niveau aanpassingen komen waarbij het realiseren van een pedagogische voorziening voor 0 tot 12 jaar voor een groot deel samenvalt met het Brede Schoolconcept. Lokaal integraal beleid Uit de toename van het aantal Brede Scholen blijkt dat er een groot maatschappelijk draagvlak is. Dit heeft consequenties voor het lokaal beleid op het gebied van onderwijshuisvesting, cultuur, voorschoolse voorzieningen, sport en jeugd. Voor de komende periode ligt er de uitdaging om van de Zwolse Brede School (meer dan voorheen) meer te maken dan een multifunctioneel gebouw waarin verschillende voorzieningen voor kinderen zijn gehuisvest. Dit vraagt om een intensivering van samenwerking en afstemming tussen de verschillende beleidsterreinen. Een Brede School vraagt om visie en kennis van integraal beleid. Het vraagt ook om nieuwe vormen van bestuurlijke en inhoudelijke samenwerking in het werkveld van onderwijs, welzijn, cultuur en sport. Monitor De tweejaarlijkse monitor brengt de inhoudelijke ontwikkelingen op de Zwolse Brede Scholen in beeld. Door het groeiend aantal scholen wordt het steeds beter mogelijk om deze ontwikkelingen op lokaal niveau in beeld te brengen en op basis van consensus tussen de verschillende partners te verdiepen en versterken. Uit de monitor 2009 blijkt dat de afstemming en samenwerking tussen de voorschoolse voorzieningen en de basisscholen nog niet optimaal is. Hierin zal op lokaal niveau opnieuw aandacht moeten worden besteed. 14 Evaluatie Zwolse Brede Scholen Tien jaar Zwolse Brede School in beeld 15

9 Colofon Dit is een uitgave van: Gemeente Zwolle Postbus GA ZWOLLE Vormgeving: Repro, gemeente Zwolle Fotografie: Repro, gemeente Zwolle Expertisecentrum, gemeente Zwolle Oplage: 100 exemplaren Juni Evaluatie Zwolse Brede Scholen