ARBEIDSREG ABR214. T:

Transcriptie

1 ARBEIDSREG ABR214 Lesings Die Wet op Beroepsgesondheid en veiligheid 85 van 1993 Hoofstuk 7 (par ) in Du Plessis & Fouche Praktiese Gids tot die Arbeidsreg LexisNexis Butterworths: Durban.

2 LESINGS (LEERUITKOMSTE) Identifiseer die verbeterings in die nuwe Wet t.o.v. die vorige Wet. Bespreek die toepassing van die Wet op Beroepsgesondheid en Veiligheid. Bespreek die funksies van die Adviesraad vir Beroepsgesondheid en Veiligheid. Bespreek die verpligtinge van werkgewers i.t.v. bogenoemde Wet. Bespreek die verpligtinge van werknemers i.t.v. die Wet. Bespreek die aanstelling van Gesondheids- en Veiligheidsverteenwoordigers. Bespreek die funksies van Gesondheids- en Veiligheidsverteenwoordigers. Bespreek die instelling van ʼn GVK. Bespreek die funksies van ʼn GVK. Bespreek die algemene funksies van die Inspekteur. Bespreek die spesiale bevoegdhede van die Inspekteur. Bespreek die funksies m.b.t. ondersoeke na voorvalle in die werksplek van die Inspekteur.

3 LESINGS 14 & 15 (INLEIDING) Werknemers geniet ʼn gemeenregtelike reg op ʼn veilige werksomgewing. Gesondheids- en veiligheidswetgewing bevestig en vul hierdie basiese reg in SA aan. Bogenoemde wetgewing het voortgespruit uit die gevaarlike toestande wat in myne ondervind is, en dateer dus terug na die draai van die eeu. Die lang titel van die WOBV lees as volg: Om voorsiening te maak vir gesondheid en veiligheid van persone by die werk en vir die gesondheid en veiligheid van persone i.v.m. die gebruik van bedryfstoerusting en masjinerie; die beskerming van ander persone as persone by die werk teen bedreigings vir gesondheid en veiligheid wat ontstaan uit of verband hou met aktiwiteite van persone by die werk; en om ʼn adviesraad vir beroepsgesondheid en veiligheid in te stel. Sommige verbeterings t.o.v. vorige wetgewing wat in die huidige Wet aangespreek is, is: o Werkgewer moet eers met werknemers konsulteer alvorens gesondheids- en veiligheidsverteenwoordigers aangewys word. o Die gemeenregtelike verpligting van redelike sorg is in die Wet gekodifiseer. o Daar is nou slegs een Wet wat deur die Departement van Arbeid toegepas moet word. o Die Staat is ook nou aan die strafbepalings van die Wet onderworpe. o Die Wet bevorder die deelname van gesondheids- en veiligheidsverteenwoordigers in gesondheids- en veiligheidsaangeleenthede. o Die verpligting van die werkgewer om werknemers in te lig aangaande gevaarlike toestande by die werksplek, is uitgebrei. o Werkgewers moet geskrewe gesondheids en veiligheidsbeleide opstel indien deur die Hoofinspekteur versoek. o Die beskerming van die publiek teen gesondheids- en veiligheidsgevare het toegeneem.

4 LESINGS 14 & 15 (TOEPASSING VAN WET) Hierdie Wet geniet ʼn baie wye toepassing: dit geld vir werknemers in private en openbare sektore, die landbousektor, huiswerkers in private huishoudings asook vir alle persone wat blootgestel is aan bedreigings hoewel dit nie in konteks van die diensverhouding hoef plaas te vind nie. Verder is die Minister gemagtig om enige persoon of kategorie persone as werknemers vir doeleindes van hierdie Wet te verklaar. Die volgende is egter uitgesluit van die toepassing van hierdie Wet: o Myne, ʼn mynterrein of bedryf soos bepaal in die Wet op Minerale 50 van 1991 (wat gedeeltelik gewysig is deur die Wet op Veiligheid in Myne, 29 van 1996 en die Mineraalwysigingswet 103 van 1993). o Skepe soos gedefinieer in die Handelskeepsvaartwet 57 van o Die Minister kan sekere uitsluitings van die Wet toestaan. o Arbeidsmakelaars word nie as werkgewers in terme van hierdie Wet beskou nie.

5 LESINGS 14 & 15 (ADVIESRAAD VIR BEROEPSGESONDHEID EN -VEILIGHEID) Die Adviesraad bestaan uit 20 lede met die Hoofinspekteur as voorsitter. Belange van werkgewers en werknemers word ook op die raad verteenwoordig. Die hooffunksies van die raad sluit in: o Adviseer Minister t.a.v. beleidsoorwegings t.o.v. die toepassing van die Wet. o Adviseer Minister rakende alle sake wat verband hou met beroepsgesondheid en - veiligheid. o Doen navorsing/ondersoeke. o Adviseer die Departement van Arbeid t.a.v. standaarde, spesifikasies en riglyne om werkgewers en werknemers meer behulpsaam te wees. o Adviseer die Departement t.a.v. bevordering van opleiding en opvoeding. o Adviseer die Departement t.a.v. versameling en verspreiding van inligting. o Stel tegniese komitees in. o Adviseer die Departement t.a.v. enige saak in die uitvoering van funksies.

6 LESINGS 14 & 15 (VERPLIGTINGE VAN WERKGEWERS) Verpligtinge van werkgewers i.t.v. hierdie Wet, sluit die volgende in: Om ʼn veilige werksomgewing, bedryfstoerusting en masjinerie te verskaf en in stand te hou. Om veilige werkstelsels, bedryfstoerusting en masjinerie te voorsien. Om redelike stappe te neem ten einde bedreigings/potensiële bedreigings uit te skakel of te verminder. Om redelike voorsiening te maak vir die gesondheid en veiligheid m.b.t. produksie, prosessering, gebruik, hantering, opberging of vervoer van artikels/substansies. Om vas te stel watter bedreigings vir werknemers bestaan en die nodige voorkomende maatreëls in te stel. Om die nodige inligting, opleiding en toesig te voorsien. Om te verseker dat werk verrig word of masjinerie gebruik word onder die toesig van ʼn opgeleide persoon. Om besigheid so te bedryf dat persone, ander as werknemers, nie aan risiko s blootgestel word nie. Om te verseker dat werknemers voortdurend op hoogte gehou word van bedreigings by die werk. Om Gesondheid- en Veiligheidsverteenwoordigers aan te stel en in te lig van enige inspeksies of ondersoeke wat gehou gaan word, ooreenkomstig inspekteur se inligting. Om Gesondheid- en Veiligheidsverteenwoordigers in te lig van voorvalle wat in die werksplek plaasgevind het. Om bedreigings te identifiseer m.b.t. gelyste werk, en om moontlike blootstelling van werknemers te vermy of te beperk. Om aan ʼn inspekteur verslag te doen van enige voorval by die werksplek waarin ʼn persoon gesterf het, bewussyn verloor het, ledemaat verloor het, siek geword het, gevaarlike substansie gestort is of masjinerie buite beheer geraak het. Vervaardigers wat goedere of substansies aan werkgewers verskaf, is verplig om: Te verseker dat goedere wat oordeelkundig gebruik word, veilig en sonder gesondheidsrisiko s is. Te verseker dat persone wat goedere oprig of installeer seker maak dat daardie goedere veilig en sonder risiko is.

7 LESINGS 14 & 15 (VERPLIGTINGE VAN WERKNEMERS) ʼn Werknemer moet: Redelike sorg dra vir eie veiligheid en gesondheid, en ook die van ander persone. Saamwerk met die werkgewer of enige ander persoon om veiligheidsmaatreëls na te kom. Gesondheids- en Veiligheidsmaatreëls en prosedures gehoorsaam. Onveilige of ongesonde toestand of enige voorval aanmeld by die werkgewer of Gesondheidsverteenwoordiger. Nie opsetlik of op roekelose wyse enige voorwerp wat vir gesondheid of veiligheid voorsien is, beskadig of misbruik nie.

8 LESINGS 14 & 15 (GESONDHEIDS- EN VEILIGHEIDSVERTEENWOORDIGERS I) ʼn Werkgewer wat meer as 20 werknemers in die werksplek het moet (na konsultasie met werknemers) skriftelik ʼn gesondheids- en veiligheidsverteenwoordiger aanwys. In winkels en kantore moet een G&VVT vir elke 100 werknemers aangewys word en een G&VVT vir elke 50 werknemers in ander werksplekke. ʼn Werkgewer wat minder as 20 werknemers in diens het, kan deur die Inspekteur versoek word om ʼn G&VVT aan te wys. Die aanwysing van G&VVT moet geskied binne 4 maande na die inwerkingtreding van hierdie Wet of binne 4 maande nadat ʼn werkgewer met werk begin het of binne 4 maande nadat die getal van werknemers 20 oorskry het. Alvorens ʼn aanstelling gedoen word, moet ʼn werkgewer te goeder trou oorleg pleeg met werknemers of verteenwoordigers van werknemers, aangaande reëlings en prosedures vir die benoeming of verkiesing, ampstermyn en daaropvolgende aanwysing van G&VVT. Indien ooreenkoms nie bereik kan word nie moet dit vir arbitrasie verwys word, en indien daar nie na 14 dae op ʼn arbiter ooreengekom kan word nie, moet die President van die Nywerheidshof sodanige arbiter aanwys. (Nywerheidshof bestaan egter nie meer nie: twee uitgangspunte sien handboek). G&VVT ontvang opleiding tydens werksure. Die werkgewer moet ook die nodige fasiliteite verskaf ten einde uitvoering van pligte moontlik te maak. ʼn G&VVT kan nie siviele aanspreeklikheid opdoen om die blote rede dat hy versuim het om iets te doen wat hy ingevolge Wet moet/kan doen nie.

9 LESINGS 14 & 15 (GESONDHEIDS- EN VEILIGHEIDSVERTEENWOORDIGERS II) Funksies van G&VVT: Hersiening van doeltreffendheid van maatreëls. Identifisering van potensiële bedreigings. Ondersoek na oorsake van voorvalle by die werksplek, in samewerking met die werkgewer. Ondersoek van klagtes van enige werknemer. Rig van vertoë m.b.t. ondersoeke tot werkgewer, komitee of Inspekteur en maak van aanbevelings aangaande bogenoemde hersiening. Ondersoek van enige artikel, substansie, werkplek of veiligheids- toerusting. Deelname aan besprekings met Inspekteur en vergesel van Inspekteurs op besoeke. Bywoning van vergaderings van komitees. Bywoning van inspeksie na voorval plaasgevind het. Bywoning van enige ondersoek/formele ondersoek en inspeksie van dokumente.

10 LESINGS 14 & 15 (GESONDHEIDS- EN VEILIGHEIDSKOMITEES I) Enige werkgewer wat 2/meer Gesondheids- en Veiligheidsverteenwoordigers (G&VVT) aangewys het, moet een/meer Gesondheids- en Veiligheidskomitees (GVK) instel. Na die instelling van sodanige komitees, is die werkgewer verplig om met die GVK oorleg te pleeg aangaande die instellings-, ontwikkelings-, bevorderings-, instandhoudings- en hersieningsmaatreëls om die gesondheid en veiligheid van alle werknemers te verseker. Indien slegs een komitee ingestel is, moet al die G&VVT lede wees van daardie komitee. Indien meer as een komitee ingestel is, moet elke G&VVT ʼn lid wees van ten minste een van daardie komitees. Lede van die komitees moet skriftelik aangewys word deur die werkgewer, maar die komitee mag enige persoon as ʼn adviserende lid aanwys. GVK moet ten minste een keer in 3 maande vergader, alhoewel ʼn inspekteur die komitee kan gelas om op ʼn ander tyd oor te vergader. (Indien meer as 10% van die werknemers skriftelik versoek dat ʼn vergadering gehou word, kan die inspekteur so ʼn vergadering gelas.

11 LESINGS 14 & 15 (GESONDHEIDS- EN VEILIGHEIDSKOMITEES II) Die funksies van die GVK is as volg: Kan enige aanbevelings aan die werkgewer/inspekteur maak rakende gesondheid en veiligheid. Moet elke voorval waarin ʼn persoon beseer, siek geword of dood is, bespreek, en kan dan skriftelik aan die inspekteur verslag doen. Moet rekord hou van alle aanbevelings wat aan die werkgewer gemaak is en alle verslae wat aan die inspekteur gedoen is.

12 LESINGS 14 & 15 (INSPEKTEURS I) Word deur Minister aangestel. Sertifikaat dien as bewys van aanstelling. Inspekteurs beskik oor verskeie funksies en verpligtinge wat ingedeel word onder algemene funksies (om te verseker dat die bepalings van die Wet nagekom word), spesiale bevoegdhede (m.b.t. gesondheid en veiligheid) en funksies m.b.t. ondersoeke na voorvalle/ongelukke by die werk.

13 LESINGS 14 & 15 (INSPEKTEURS II) Algemene funksies Mag sonder kennisgewing, enige perseel betree. Mag enige persoon op die perseel ondervra. Mag vereis dat boeke, rekords of ander dokumente voorgelê word. Mag bg boeke, rekords, of dokumente ondersoek en afskrifte daarvan maak. Mag ʼn verduideliking vereis vir enige aantekening in bg boeke, rekords en dokumente. Mag beslag lê op enige bg boeke, rekords en dokumente wat as bewysstukke kan dien tydens ʼn verhoor, Mag enige artikel, substansie, bedryfstoerusting of masjinerie op die perseel inspekteer. Mag enige artikel, substansie, bedryfstoerusting of masjinerie vir doeleindes van ondersoek/ontleding verwyder. Mag enige werkgewer, werknemer of gebruiker gelas om voor hom te verskyn en vrae te beantwoord. Mag deur ʼn tolk of ʼn lid van die SAPD vergesel word tydens die uitvoering van sy pligte.

14 LESINGS 14 & 15 (INSPEKTEURS III) Spesiale bevoegdhede Mag skriftelik enige werkgewer verbied, om enige handeling wat die gesondheid en veiligheid van enige persoon bedreig, te inisieer of dit voort te sit. Mag skriftelik enige gebruiker van bedryfstoerusting/masjinerie verbied, om die gebruik van bg wat die gesondheid en veiligheid van enige persoon bedreig, te inisieer of daarmee voort te gaan. Mag in bg twee gevalle, die deel van die werkplek waarop ʼn verbod van toepassing is, versper of afsluit. Mag skriftelik enige werkgewer verbied om te vereis/toe te laat dat enige werknemer/kategorie werknemers vir langer as ʼn spesifieke tyd aan enige artikel/substansie blootgestel word. Enige van die bogenoemde verbiedinge mag ter enige tyd deur ʼn inspekteur opgehef word, indien reëlings tot tevredenheid van die inspekteur getref is wat die bedreigings sou uitskakel. Mag skriftelike voorskrifte aan ʼn werkgewer stel om stappe te neem wat in die belang van gesondheid en veiligheid is.

15 LESINGS 14 & 15 (INSPEKTEURS IV) Funksies m.b.t. ondersoeke na voorvalle in die werksplek Mag enige voorval wat ʼn besering, siekte of dood veroorsaak het, ondersoek. Mag ʼn formele ondersoek na sodanige voorval hou. Mag enige persoon dagvaar om voor inspekteur te verskyn en getuienis te gee. Mag enige persoon aanwys om die getuienis te lei en die getuie te ondervra. Enige belanghebbende mag persoonlik of deur regsverteenwoordiging, enige getuie by ʼn ondersoek ondervra. Na ʼn voltooiing van die ondersoek moet verslag aan die DOV oorhandig word, en ʼn kopie van daardie verslag moet ook aan die Hoof Inspekteur oorhandig word.

16 LESINGS 14 & 15 (DIVERSE) Die Hoofinspekteur mag enige werkgewer(s) aansê om ʼn skriftelike beleid rakende die beskerming van die gesondheid en veiligheid van werknemers op te stel, wat insluit, ʼn beskrywing van sy organisasie en die reëlings vir die uitvoer en hersiening van genoemde beleid. Hierdie beleid moet dan by die werksplek vertoon word sodat die werknemers toegang daartoe kan hê. Enige persoon wat ontevrede is met ʼn besluit van ʼn inspekteur, kan binne 60 dae skriftelik daarteen appelleer na die Hoofinspekteur. Daar kan dan weer binne 60 dae skriftelik teen die Hoofinspekteur se besluit geappelleer word na die Arbeidshof.

17 LESINGS 14 & 15 (GESONDHEID EN VEILIGHEID IN MYNE) Word in aparte wetgewing gereguleer, Wet op Gesondheid en Veiligheid in Myne 29 van 1996.

18