De Wilgen. Grondpotensiaalverslag. Mei FRANCOIS ROUX M.Sc. Agric (Soil Science & Viticulture) Pr Sci Nat

Transcriptie

1 FRNCOIS ROUX M.Sc. gric (Soil Science & Viticulture) Pr Sci Nat De Wilgen Grondpotensiaalverslag Mei 213 P.O. Box 432, Robertson,

2 INHOUDSOPGW Bl. 1. Inleiding Gronde en grondpotensiaal Grondmonsters Grondvoorbereiding Gevolgtrekking... 7 Literatuur

3 1. Inleiding n Grondondersoek is op die 15 de pril 213 deur Francois Roux op die plaas De Wilgen (plaas 91/1, Robertson) te Robertson gedoen. Die doel van die grondondersoek is om die grondpotensiaal en geskiktheid van die grond te bepaal vir die vestiging van wyndruiwe. Hierdie grondverslag beskryf die grondfisiese eienskappe sowel as die bruikbaarheid/bewerkbaarheid van die onderskeie grondtipes. Tesame met die grondverslag word n grondkaart met profielgatnommers, grondkodes, grondgrense en grondpotensiaal verskaf. Hierdie kaart moet saam met die verslag bestudeer word. 2. Gronde en grondpotensiaal 65 profielgate op ongeveer 46ha is ondersoek en volgens die Taksonomiese Grondklassifikasie Sisteem vir Suid-frika geklassifiseer (MacVicar et al., 1991). Die volledige grondkodes vir die onderskeie profielgate word op die grondkaart aangedui. n Grondpotensiaalsyfer is aan elke profielgat toegeken en word bo die lyn aan die regterkant van die grondkode in hakies gevind. Grondgrense is volgens grondvorm en verskille (diepte, kleur, natheid, klipfraksie ens.) binne grondvorms ingetrek en die verskillende gronde is volgens potensiaal ingekleur. Die grondpotensiaalsyfer is n punt uit 1 en is aan die grond toegeken in sy natuurlike toestand en kan verhoog word met voorgeskryfde grondvoorbereidingsaksies. Die Suid-frikaanse Grondklassifikasie sisteem is gebaseer op verskillende grondhorison opeenvolgings en fisiese kenmerkende kombinasies. lke spesifieke grondhorison opeenvolging vorm n unieke grondvorm bv. die Kroonstad (Kd) grondvorm wat bestaan uit n -horison (bogrond) op n -horison op vergleyde klei. lke spesifieke grondvorm word verder gekarakteriseer ten opsigte van sy grondfisiese en visuele kenmerke. Die vier-syfer kode wat na die grondvormsimbool (bv. Kd1) in die grondkode aangedui word verwys na die grondfamilie waartoe hierdie grondvorm behoort en is beskrywend van hierdie spesifieke grondvorm se fisiese/visuele/chemiese kenmerke. Grondvorms wat aangetref is, is: Grondvorm Beskrywing ugrabies (g) Diagnostiese bogrond horison op 'n neokarbonaat horison (vry kalk teenwoordig) op ongespesifiseerde materiaal sonder tekens van natheid. Kroonstad (Kd) Diagnostiese bogrond horison op 'n -horison (geloogd) wat skerp oorgaan na 'n horison van vergleyde, onstabiele klei. Die bruikbaarheid van die grondvorm word bepaal deur die effektiewe diepte, mate van geloogdheid en natheid. Klapmuts (Km) Diagnostiese bogrond horison op 'n -horison 1 (geloogd) wat oorgaan na 'n horison van onstabiele klei wat n blokkige (pedo) struktuur het. Die gronde is normaalweg nie baie diep nie wat potensiaal van grond beperk. Namib (Nb) Diagnostiese bogrond horison op regiese (windafsetting) sand. Vilafontes (Vf) Diagnostiese bogrond horison op 'n -horison op n horison wat min of geen struktuurontwikkeling ondergaan het nie. 1 n -horison ontstaan wanneer water periodies bo-op n ondergrond beperking (onstabiele klei of vaste rots) versamel, lateraal helling-af dreineer en in die proses organiese materiaal, klei en ysterverbindings uitloog. Hoe meer gebleik en hoe minder geel hierdie horison in die klam toestand voorkom, hoe meer geloogd is die grond. angesien voorafgenoemde verbindings grotendeels die stabiliteit, waterhouvermoë (WHV) en voedingstatus van n grondlaag bepaal, volg dit dat n gebleikte -horison meer geneig sal wees om baie hard te word en/of te verdig en/of n lae waterhouvermoë en voedingstatus te hê. Die eerste syfer van die grondkode by grondvorms met n -horison bv. Km211 dui op n geel -horison terwyl n Km 111 op n grys/wit -horison sou aandui. 3

4 -horison -horison (geloogd) G-horison (sluit in verglyde leem op vergleyde klei) Figuur 1: Kroonstad - profiel 4 -horison -horison (geloogd) Pedokutaniese horison (blokkige klei) Figuur 2: Klapmuts profiel 5 Die ondersoekte area lê in 'n plat vlak en die gronde het ontwikkel uit alluviale (water) en wind afsettings van medium tot grof getekstuurde sande tot klei. Binne hierdie materiaal kom groot hoeveelhede klip voor met ordegroottes van 2-75mm deursnee (3-4%) en 75-25mm deursnee (3-4%). Medium tot growwe sande met 5-7% klip en 3-6cm dik oorlê blokkig gestruktuurde kleie in die geval van die Klapmuts grondvorm. In die geval van die Kroonstad grondvorm oorlê die sande van 7-1cm dik en met 5-7% klip weer vergleyde 2 leem wat weer swak gestruktuurde blokkige kleie oorlê. Die ondersoekte area is dus 2 Vergleyde leem, gewoonlik met 'n konsistensie nie fermer as ferm; dit is gewoonlik nie fermer as die die oorlioggende horison nie. s die struktuur prismaties of kolomnêr is, is dit gewoonlik swak ontwikkel; matig tot sterk ontwikkelde blokke word nie toegelaat nie. 4

5 baie homogeen t.o.v. fisiese eienskappe van die oorliggende klipsande. Die primêre faktor wat grondpotensiaal egter beïnvloed is die diepte van die onderliggende klei was as 'n grondbeperking vir wortelgroei gesien moet word. Swel en krimp aksies van die gestruktuurde kleie sal wortelgroei belemmer maar ook is die chemiese samestelling van die gronde nie gunstig vir wortelgroei nie. Hoë vlakke van kalsium, magnesium en natrium soute kom gewoonlik in die kleie voor en afsnydreins is noodsaaklik om aansameling van brak dreineringswater in laagliggende areas te voorkom. Die oorliggende klipsande is nie brak nie en sal heel waarskynlik 'n lae ph hê wat bekalking ten tye van grondvoorbereiding gaan benodig. Sandbulte gevorm deur windafsettings kom voor meer na suidekant van ontwikkeling. Baie van die bulte kan heel waarskynlik met termietneste "heuweltjies" geassosieer word wat die sandbulte meer stabiel maak teen winderosie. n Beskrywing van die potensiaalklasse word in Tabel 1 uiteengesit. Grondpotensiaal vir die ondersoekte area op De Wilgen word aan die hand van die volgende beoordeel: 1. Bogrond tekstuur en kleur 2. ffektiewe / benutbare diepte 3. Natheid 4. Klipfraksie Tabel 1: Beskrywing van potensiaalklasse vir De Wilgen soos op die grondkaart gebruik Kleurkode Geel Geel/ Oranje Potensiaal Medium Medium laag Grondvorm g, Kd, Nb Kd Oranje Laag Km Rooi Marginaal /Ongeskik Km Beskrywing Diep gronde met 'n effektiewe diepte van 8-1cm. Die klipsande wat ondergrond beperking oorlê bevat 3-4% klei, 7% klip en het 'n geel kleur wat op 'n laer graad van loging van voedingselemente aandui. Laerliggende areas en afloopvore moet gedreineer word om aansameling van water te voorkom. Diep gronde met 'n effektiewe diepte van 7-9cm. Die klipsande wat ondergrond beperking oorlê bevat 3-4% klei, 7% klip en het 'n grys kleur wat op 'n hoër graad van loging/uitwassing van voedingselemente as vorige klas aandui. Laerliggende areas moet gedreineer word om aansameling van water te voorkom. Medium diep gronde van 5-6cm diep met gestruktuurde klei as ondergrondbeperking. Die bogrond bevat 3-4% klei en 5-7% klip. Ligte tekens van natheid kom voor wat dreinering in laerliggende areas vereis. Baie vlak gronde met bewerkbare diepte van 3cm. Geen vestiging van permanente gewasse word hier aanbeveel nie tensy addisionele materiaal (sandbulte) oor die vlak gronde gegooi/gestoot word. Tabel 2: Opsomming van grondpotensiaal Grondpotensiaal Oppervlak % van totaal Medium % Medium laag % Laag % Marginaal.74 2% % 5

6 3. Grondmonsters Die gronde is ingedeel volgens grondvorm en potensiaal en ameliorantblokke is op die ameliorantblokkaart ingetrek. Die neem van grondmonsters kan as volg geskied: 1. In die lys is groepe gate (meliorantblokke = B) wat saam gemonster moet word asook die spesifikasie tot watter diepte dit gemonster moet word. D.w.s. daar moet n gesamentlike monster getrek word van al die profielgate in daardie ameliorantblok vir elke gespesifiseerde diepte. Bv. Blok B1 in die onderstaande lys dui aan dat profielgate 2, 25, 28, 52 en 51 saam gemonster moet word. Trek n gesamentlike monster van al die profielgate vir die -3cm diepte, n gesamentlike monster vir die 3-8cm diepte. 2. Versamel die gespesifiseerde dieptes se gronde eers in n emmer om n gesamentlike monster te maak vir elke diepte, meng dit goed en plaas dit in n goed gemerkte sakkie wat die diepte van die monster aandui asook die monsternommer. 3. Die totale monster kan enigiets in die orde van kg grond wees afhangende van die hoeveelheid klip. Hoe meer klip in die monster, hoe meer grond word benodig. 4. Kap 3cm van die wand skoon om te voorkom dat aangesamelde soute saam gemonster word. 5. Monster van onder na bo om grondvermenging van die onderskeie horisonte te vermy. 6. Stuur die monsters na BMLB in Somerset-Wes ( ) vir n roetine en spoorelement ontleding. Tabel 3: Grondmonsterlys vir De Wilgen Blokke Profielgate Diepte Horison B1 B2 2, 25, 28, 52, 51 23, 3, 29, 49, 55 B3 5, 22, 31, 21, 6 B4 B5 2, 18, 16, 35, 32 15, 14, 38, 41, Grondvorm Kd1 Kd2 Km Kd Km Monsternommer KUK Klip% Grondvoorbereiding Maak seker die grond is nie te droog vir bewerking nie. Die ideale tyd vir bewerking is heel waarskynlik na die winter in September. Om te bepaal of die grond die regte grondwaterstatus is vir grondvoorbereiding moet dit moontlik wees om n worsie met die grond in die hand te kan maak waarna dit met n ligte druk van die vinger in baie stukkies sal breek. Hierdie gronde sal n sifaksie hê tydens die ripaksie waar sand tussen die klip insif en klip bly agter op grondoppervlak. Om dit te verminder moet die grondwaterstatus hoog wees sodat sand kan kleef aan die klip en nie maklik insif nie. 6

7 Die volgende is die opeenvolging van nodige grondvoorbereidingstappe: 1. Maak alle profielgate toe. 2. Ontbos onversteurde areas indien dit beplant gaan word 3. Merk die verskillende ameliorantblokke uit. Gebruik kalklyne of penne om die ameliorantblokke uit te merk. Kaart vir ameliorantblokgrense sal verskaf word indien grondanalises ontvang word. 4. Saai die verlangde hoeveelhede ameliorante uit met n gekalibreerde kalk- en kunsmisstrooier. 5. Kruisrip al die blokke tot op 1cm diepte met n aanvoorwydte van 7cm. Die kruisrip-aksie moet 3-45 op mekaar wees met die laaste aksie in die rigting met die meeste val vir dreinering of in die geval kan dit selfs met die plantrigting wees. 6. Onthou daar word 3% grondlig verkry tydens die voorbereidingsaksie, gevolglik moet die shank m lank wees. 7. Moenie die gronde te droog bewerk nie. Doen dit eerder na reën (25-3mm) sodat die grond klam is. 8. Indien die kontrakteur nie die aanvoorwydte kan uitvoer nie moet die 2de ripaksie met 2 tone uitgevoer word om by n aanvoorwydte van 6cm uit te kom. 9. Voorsien die kruiptrekker van 'n sleepyster om die grondoppervlakte gelyk te laat. 1. Verwyder alle groot klippe. 11. Installeer dreinering 12. Na die laaste rip-aksie moet die rye uitgemerk word. Geen wielverkeer moet na die laaste bewerking oor die rye toegelaat word nie. Beperk wielverkeer tot die middel van die werksrye. 13. Saai dekgewasse om waai van sand te beperk.voorkom. 5. Gevolgtrekking Hierdie gronde se grondpotensiaal word bepaal aan die positiewe kant deurdat dit meestal 8cm en dieper is (65% van oppervlak) voor ondergrondbeperking aangetref word. Klapmutsgronde wat slegs 4-6cm diep is word die vlak effektiewe diepte as nadeel beskou en grondpotensiaal verlaag. Gevolglik hoe dieper grond hoe hoër is grondpotensiaal. Verdere faktore wat die hele ondersoekte area se grondpotensiaal verlaag is die lae klei-inhoud en groot klipfraksie wat voorkom. Dit verlaag die gronde se waterhouvermoë dramaties. Die hoë klipfraksie en lae klei-inhoud met gevolglike lae waterhouvermoë is egter nie problematies en onbeheerbaar nie. Goeie besproeiingsbestuur en bemestingsprogramme sal verseker dat permanente gewasse met spesifieke verwysing na wyndruiwe uitstekend sal presteer t.o.v. groei en produksie. Die Klapmuts gronde is vlakker met 'n laer potensiaal en gewasprestasie sal laer wees. Die grootste groepering van Klapmutsgronde word na die noorde van ondersoekte area aangetref soos op grondkaart aangedui. Ontwikkelingsbeperkings word dus op noordelike grens aanbeveel indien die hele area nie ontwikkel wil/kan word nie. Francois Roux Pr Sci Nat Literatuur MCVICR, C.N., LMBRCHTS, J.J.N., BNNI,.T.P., BRUC, R.W., D VILLIRS, J.M., DOHS, T.., LLIS, F., LOFF, J.F., FY, M.V., GRY, D.C., VON HRMS, H.J., HRTMN, M.O., HNSLY, M., IDM, S.W.J., LKR, M.C., LOXTON, R.F., MRRYWTHR, F.R., MYR, J.H., MICHL, D., PTRSON, D.G., SCHLOMS, B.H.., SCHOMN, J.L., SCHÖNU,.P.G., SCOTNY, D.M., SNYMN, K., TURNR, D.P., VN NIKRK, B.J., VN ROOYN, T.H., VRSTR,. & YGR, T., n Tweede (hersiene) uitgawe van Grondklassifikasie n Binomiese Sisteem vir Suid-frika. Departement van Landbou-Onwikkeling, Republiek van Suid-frika. 7