D E P A R T M E N T of AGRIC ULTURE Provincial Government of the Western Cape

Transcriptie

1 D E P A R T M E N T of AGRIC ULTURE Provincial Government of the Western Cape Hulpbronbenutting Corvdw@elsenburg.com Privaatsak X1, Elsenburg, 7607 Tel: (021) Verwysing: Witelsrivier, Rawsonville Navrae: C v d Walt Jan Smit Grondgebruiksbestuur Elsenburg Grondpotensiaal evaluering van die persele op die plaas, Witelsrivier, distrik Rawsonville Mnr. Rudolph Roscher van die Departement van Lanbou: Wes-Kaap (Landcare), het die afdeling Hulpbronbenutting versoek om `n evaluasie van drie persele op die plaas Witelsrivier naby Rawsonville, te doen. Die doel van die evaluasie is om die gronde se fisiese eienskappe te beskryf ten einde die potensiaal vir landbougebruik te bepaal. n Punt uit 10 word gegee en hoe laer die punt hoe laer die potensiaal. Drie word gewoonlik beskou as nie geskik vir landbou en vier as marginal. n Grondverslag en -kaart is voorvereistes vir goeie beplanning omdat dit inligting bevat van die verskillende grondtipes en grondpotensiaal waarvolgens aanplantings en ontwikkelings gedoen kan word. Dit is ook n goeie aanduider van watter degradasie prosesse verwag kan word en gevolglik kan daarvolgens beplan word. 1

2 Grondvorms en beskrywings Grondvorm: Kroonstad Opeenvolging van horisonte (Grondlae): `n Ortiese A-horison op `n grys E-horison onderlê deur `n G-horison Hierdie dupleks grondvorm kom meestal in gebiede voor waar water neig om te versamel. Dit bevat `n baie meer uitgewaste sanderige bogrond (E) met baie hoë persentasies van klei akkumulasie in die ondergrond (G). Gronde wat G- horisonte in die ondergrond bevat is dikwels vir groot gedeeltes van die jaar totaal oorversadig met water. Hier sal die hoe klei-inhoud van die ondergrond (ongeveer 40-50%) die afwaartse dreinering van water beperk en `n watertafel sal dus vir groot periodes van die jaar teenwoordig wees (styg op plekke tot 30-60cm vanaf die grondoppervlakte). Die grys, sanderige E-horison is ook verder `n aanduiding van laterale beweging van water binne die grond in die natseisoen. Die water sal dus opbou bo die beperkende klei en dan lateraal teen die hellings van die plaas begin vloei. Die vloeiende water skep `n sanderige E-horison hoër op in die profiel wat kenmerkend geloog is van meeste van sy nutriente. Hierdie faktore van 1)hoë klei-inhoude in die ondergrond wat wortelindringing sal beperk, 2)probleme met natheid vir groot gedeeltes van die jaar en 3)`n sanderige bogrond arm aan nutriente getuig dat die grond `n lae potensiaal vir produksie van meeste gewasse sal hê. Gronde met G-horisonte word dikwels beskou as integrale dele van `n vleisisteem ( Wetland ). Hierdie area (profiele 1, 5 + 6) moet liefs nie versteur word nie. (Sien aangehegte kaarte). Kaarte is nie 100% skaalgetrou. 2

3 Grondvorm: Glenrosa / Cartref Opeenvolging van horisonte: Glenrosa: Cartref: `n Ortiese A-horison op `n Litokutaniese B-horison `n Ortiese A-horison op `n grys E-horison onderlê deur `n Litokutaniese B-horison Die klipperige grondvorms word dikwels in jonger gedeeltes van die landskap aangetref (tipies in bergagtige gebiede) en word dikwels geasosieer met mekaar of as integrale oorgangsvorme gevind. Hier bestaan die Litokutaniese horison uit aktief verwerende sandsteen rotse. Die grond bevat `n klipfraksie van 70-90% wat as baie hoog beskou word. Hierdie tipe gronde is dikwels goed gedreineerd aangesien water asook plantwortels tot diep binne die sandsteen krake en rotse kan dring. Kleipersentasies is ook baie laer (5-10%). Die enigste verskil van die twee bogenoemde grondvorms is dat die Cartref-vorm `n E-horison tussen die onder en bogrond horisonte bevat en die rotsagtige Litokutaniese horison dikwels laer in die grondprofiel aangetref word. Hier dui die E-horison weereens op laterale vloei van water teen die bergagtige hellings tydens sommige tye van die jaar. Die gronde is oor die algemeen goed gedreineer en natheid behoort dus nie hier so groot risiko soos by die Kroonstad grondvorm te wees nie. Aangesien die grond so baie klip bevat is daar min aktiewe grond teenwoordig wat dikwels `n swakkerige groeikrag in die bogrondse gedeeltes van lanbougewasse meebring. Hierdie tipe gronde word ook dikwels maklik oorbemes. 3

4 Grondvorm: Fernwood Opeenvolging van horisonte: `n Ortiese A-horison op `n grys E-horison Hierdie uitgewaste sanderige grondvorm is ook tipies afkomstig van die Tafelberg-sandsteen groep. Die gebleikte Ortiese A-horison asook uitgewaste E horison dui hier ook op laterale vloei van water in die ondergrond teen die hellings van die plaas af. Bemestingstowwe, kleigedeeltes en ander plant nutriente sal saam met hierdie water uit die grond loog. Die gebleikte/gryserige kleure in die bo- en ondergrond dui op matige natheid van hierdie gronde in die reënseisoen. Versuiping behoort hier egter glad nie `n probleem te wees nie as gevolg van die redelike helling waarteen die plaas geleë is en die hoë deurlaatbaarheid van die sandgrond (slegs 5-10% klei). By hierdie dieper gronde is daar van geen fisiese beperkings tot wortelgroei in die ondergrond ter sprake nie. Die potensiaal van die gronde word as varieërend tussen middelmatig tot laag geskat nagelang van die sandgraad en klei-inhoud van die spesifieke profiel. Oor die algemeen sal hierdie gronde `n swakker vergatiewe groei in meeste gewasse induseer. 4

5 Grondvorm: Constantia Opeenvolging van horisonte: `n Ortiese A-horison op `n grys E-horison onderlë deur `n geel-bruin apedale B- horison Hierdie is van die beter profiele wat op die plaas aangetref word. Alhoewel die grys E-horison `n aanduiding is van effense uitwassing deur water in die reënseisoen sal dit weer geredelik dreineer. Die geel kleure van die apedale B- horison dui verder ook op `n redelike goeie dreinering. Die horison het `n kleiinhoud van 15%. Dit sal `n hoër voedingswaarde vir die plant inhou aangesien dit nie so geloog is soos die E-horisonte nie. Verder is daar ook van geen ondergrond beperkings ten opsigte van wortelgroei of water-indringing ter sprake nie. Hierdie dieper grond bevat ook `n klipfraksie van slegs 10% en aktiewe grond blyk dus baie hoër te wees as by die meer kliperige soorte. Die grond bied dus middelmatige kondisies vir plantegroei aan in terme van dreinering en vegatiewe groei. 5

6 Grondvorm: Clovelly Opeenvolging van horisonte: `n Ortiese A op`n geel-bruin apedale B horison. Hierdie grond word as net so goed of selfs beter beskou as by die Constantia grondvorm. Dit is egter steeds belangrik om te onthou dat hierdie gronde slegs `n matige potensiaal het in terme van gewasproduksie, maar van die beter gronde op die plaas is. Weereens word die gematigde toestande in terme van struktuur, dreinering en mineraal-inhoud van die geel-bruin apedale B horison waargeneem. Die enigste verskil tussen die twee laasgenoemde grondvorme is dat die Clovelly grondvorm nie `n uitgewaste, nutriënt-arme E-horison besit nie. Dus is die negatiewe aspekte van laterale vloeiende water en die verwydering van nutriente nie hier van toepassing nie. Geen ondergrondbeperkings word verder af in die ondergrond aangetref nie. 6

7 Grondvorm: Lamotte Opeenvolging van horisonte `n Ortiese A onderlê deur `n grys E op `n Podzol B horison. Die tipe gronde vorm tipies in sanderige berghange van die Wes-Kaap onder suurproduserende plante soos fynbos. Die E-horison wat in hierdie geval teenwoordig is verskil van die voriges in die feit dat dit gevorm word deur die verwydering van organiese materiaal, yster en aluminium uit die bogrond deur middel van chelate (dikwels deur plante afgeskei). Deur die verwydering van die yster (Geel/Rooi/Bruin grondkleure) en organiese materiaal (swart-kleure) vorm daar `n sanderige, grys E-horison wat dikwels laag in ph is. Die organiese materiaal wat afwaarts beweeg het presipiteer uit en vorm `n swart, ondergrondse Podzol horison wat ryk is plantvoedingstowwe en `n gunstige struktuur bevat (15-25% klei). In hierdie ondergrondse horison sal die plantwortels dus van baie nutriente voorsien word. Geen fisiese beperkings vir wortelgroei word hier in die ondergrond aangetref nie. Hierdie tipe gronde vorm tipies in natter areas en dus kan natheid sekere tye van die jaar `n moontlike probleem wees. Die potensiaal van die verskillende profiele sal dus wissel nagelang van die relatiewe dreineringseienskappe en risiko s van natheid wat kan voorkom. 7

8 Gevolgtrekking en Aanbeveling Oor die algemeen blyk dit dat die klipperige gronde van gedeelte A oor `n laer potensiaal beskik in terme van gewasproduksie relatief tot die ander gedeeltes. Die verwagte produksiepotensiaal van gedeelte A word as marginaal beskou en sal hoër insette vereis as gedeeltes B en C. Uit `n visuele oogpunt gesien behoort gedeelte B meer geskik te wees vir die oprigting van hoenderhokke. Daar is egter `n vleilandgedeelte (profiele 1, 5 + 6) wat as sensitief beskou en liefs vermy moet word. Blok C behoort nie as `n opsie oorweeg te word nie aangsien dit gronde met `n redelike hoë potensiaal beslaan en reeds beplant is met wingerd. Hierdie afdeling beveel aan dat gedeelte A met marginale landboupotensiaal vir die oprigting van hoenderhokke oorweeg kan word. Uit `n grondkundige oogpunt behoort dit die laagste impak te hê op degradasie, produktiwiteit en gevolglik ekonomie. Daar moet goed voorsiening gemaak word vir enige afloop vanaf die hoenderhokke om enige besoedeling van grond of grondwater te voorkom. In die aansoek word vermeld van `n area D (sien figuur 3.2- Backround Information document. Basic environmental impact assessment process: Proposed Witels Chicken Farm (Portion of farm 775/R), Worcester). Hierdie area is in `n learliggende gebied wat ook as sensitief beskou moet word (vleigebied/vloedvlakte). Daar word versoek dat daar aandag gegee word aan die moontlikheid van besoedeling/degradasie van die gebied, indien die voorgestelde hoenderhokke op gedeeltes A of C opgerig gaan word. Cor van der Walt Robert Wilsdorf 8

9 9

10 10

11 11