Vog in die Atmosfeer en Neerslae

Transcriptie

1 Geografie Vraestel 10 Graad 10 Tyd: 2 Ure Totaal: 125 Vog in die Atmosfeer en Neerslae Vraag 1: Terme Voltooi die volgende blokkiesraaisel deur die terme in die korrekte spasies in te vul: 1

2 Dwars: 1 Die maksimum waterdamp wat lug by n bepaalde temperatuur kan bevat. 9 Die hoogte waarop kondensasie begin en wolke vorm. 10 Die kant van n berg wat na die see front. 11 Die temperatuur waarby lug versadig is met waterdamp. 12 Reën wat vorm wanneer n berg veroorsaak dat die lug opstyg en afkoel. 13 Verandering van waterdamp van n gas in n vloeistof. 14 Klein stof en sout deeltjies waarop waterdamp kondenseer. Af: 2 Die verandering van ys na waterdamp. 3 Die kant van n berg weg van die see af. 4 Vog wat vanuit die atmosfeer op die oppervlak van die aarde val. 5 Reën wat vorm wanneer warm lug opstyg, uitsit en afkoel. 6 Die verandering van n vloeistof na waterdamp. 7 Die kant van n berg wat nie reën ontvang nie. 8 n Ander naam vir hidroliese siklus. 9 Verandering van waterdamp in ys. (15) Vraag 2: Verskillende Toestande van Water Sê of die volgende stellings waar of vals is en gee die korrekte term indien die antwoord vals is: 2.1 Sublimasie en verdamping is presies dieselfde konsep. 2.2 Die tempo van verdamping is laer as die temperatuur in die atmosfeer hoog is. 2.3 Kondensasie vind plaas wanneer n gas in n vloeistof verander. 2.4 Kristallisasie gebeur wanneer n vloeistof na n vaste stof verander. 2.5 Die lug sal afkoel tydens verdamping en warmer word tydens kondensasie. 2.6 Sneeu en hael is n voorbeeld van n vaste stof. 2.7 Mis en reën is voorbeelde van neerslag. 2.8 Waterdamp is n voorbeeld van n vloeistof. 2.9 Kondensasie kerne word benodig sodat kristallisasie kan geskied Verdamping kan slegs geskied as daar genoeg waterdamp in die lug teenwoordig is. (20) 2

3 Vraag 3: Humiditeit, Doupunt en Kondensasie Vlakke Gebruik die inligting in die onderstaande tabel en beantwoord die vrae volledig: Stasie Temperatuur Waterdamp kapasiteit ( C) (g/m 3 ) A 0 4 B 10 9 C D Gestel die temperatuur is 30 C en die lug bevat 17g/m 3 waterdamp. Het die lug doupunt bereik? Gee redes vir jou antwoord. (3) 3.2 Gestel stasie C en D koel gelyke dele af, watter een van die stasies sal die meeste neerslag ontvang? Verskaf redes vir jou antwoord. (4) 3.3 Bereken die relatiewe humiditeit by stasie B. (4) 3.4 Is die lug versadig? Gee n rede vir jou antwoord. (3) 3.5 Bereken die relatiewe humiditeit by stasie D. (4) 3.6 Die temperatuur by stasie D bly dieselfde maar a.g.v. grootskaalse verdamping is daar nou 17g/m 3 waterdamp teenwoordig in die lug. Bereken die relatiewe humiditeit. (4) 3.7 Die temperatuur val tot 20 C. Bereken die nuwe relatiewe humiditeit. (4) 3.8 Wat sal die gevolg wees van die relatiewe humiditeit by vraag 3.7? (2) 3.9 Stasie A het n waterdamp inhoud van 4 g/m 3. Bereken die doupunt temperatuur. (2) (30) Vraag 4: Wolke 4.1 Vul die ontbrekende woorde in die volgende paragraaf in: Die hoogte en vertikale omvang van wolke word deur die a) van die atmosfeer en die vertikale b) bepaal. Alle wolke is wit van kleur, maar vertoon soms grys of swart as c) is en die son op die d) deel van die wolk skyn. Die gevolg is dat die basis van die wolk in die e) is. Die hoofrede waarom lug afkoel, is omdat f) gebruik word om die wolk te laat uitsit terwyl dit opstyg. Lug koel weer af teen n tempo van 1 C vir elke g) wat dit styg. Dit word die h) tempo genoem. As n wolk op die middelhoogte bo die oppervlak van die aarde voorkom, word die voorvoegsel i) aan die wolk gegee. Wanneer die wolk op n hoë hoogte vorm, word die voorvoegsel j) aan die wolk se naam gegee. (10) 3

4 4.2 Identifiseer elk van die volgende wolke deur die naam en eienskappe van die wolke in die tabel in te vul: (9) Wolk Eienskappe en naam a b c (19) Vraag 5: Klassifikasie van Wolke Pas die naam van die wolke in kolom A by die korrekte beskrywing in kolom B: Kolom A Kolom B 5.14 Cirrus A Grys wolk rolle met blou lug tussenin. 5.2 Cirrocumulus B 5.3 Cirrostratus C 5.4 Altocumulus D Melkerige, egalige wolke wat uit yskristalle bestaan en reën of sneeu kan volg. Gestreepte wolke wat uit yskristalle bestaan en koue weer aandui. Groot, vertikale hoë wolke wat gepaard gaan met weerlig en hael. 5.5 Altostratus E Kondensasie naby die aarde se oppervlak. 5.6 Stratus F 5.7 Cumulus G Digte, eenvormige grys laagwolke wat gepaard gaan met motreën. Hobbel vormige massa wit wolke en dui gewoonlik mooi weer aan. 5.8 Stratocumulus H Geriffelde wolke wat uit yskristalle bestaan. 4

5 5.9 Nimbostratus I Eenvormige grys plaat wolke en dui gewoonlik slegte weer aan Cumulonimbus J Dik, swart laag wolke wat gepaard gaan met storms en swaar reën Mis en newel K Klein wit blomkool vormige wolke met gelyke basis. Vraag 6: Verskillende Vorms van Neerslag 6.1 Toon die ooreenkomste en verskille tussen die neerslae wat aangedui word: a) Hael en ryp b) Sneeu en ryp c) Mis en dou d) Reën en dou (15) 6.2 Bestudeer elk van die volgende diagramme en beantwoord die vrae: (11) Diagram A Diagram B a) Watter tipe reënval word deur diagram A voorgestel? (1) b) Verduidelik wat by A en B gebeur in diagram A. (2) c) Wat word die gedeelte van die berg by C genoem in diagram A? (1) d) Wat word die gedeelte by E in diagram A genoem. Gee n rede vir jou antwoord. (2) e) Watter tipe reënval word deur Diagram B voorgestel? (1) f) Verduidelik wat gebeur by A en B in diagram B. (2) g) Teken n diagram om te wys hoe frontale reën gevorm word. (6) (30) Totaal: 125 5

6 Memorandum Geografie Vraestel 10 Graad 10 Vraag 1: Terme Vraag 2: Verskillende Toestande van Water 2.1 Vals Verdamping is die verandering van n vloeistof in n gas en sublimasie is die verandering van n vaste stof in n gas. 2.2 Vals Die tempo van verdamping vermeerder as die temperatuur hoog is. 2.3 Waar 2.4 Vals Kristallisasie vind plaas wanneer n gas na n vaste stof verander. 2.5 Waar 2.6 Waar 2.7 War 2.8 Vals Waterdamp is n gas. 2.9 Vals Kondensasie kerne word benodig sodat kondensasie kan geskied Vals Kondensasie kan slegs geskied as daar genoeg waterdamp teenwoordig is. 6

7 Vraag 3: Humiditeit, Doupunt en Kondensasie Vlakke 3.1 Nee, die lug het nie doupunt bereik nie. Die temperatuur moet tot 20 C daal of daar moet meer verdamping plaasvind sodat die lug 30 g/m 3 bevat. 3.2 Stasie D sal meer waterdamp bevat a.g.v. hoër temperature en dus n groter neerslag hê. 3.3 Relatiewe humiditeit = wwwwwwwww kkkkkkkkkk 100 = = 55.5% 3.4 Nee, die lug is nie versadig nie aangesien die temperatuur moet daal. 3.5 Relatiewe humiditeit = 3.6 Relatiewe humiditeit = 3.7 Relatiewe humiditeit = 3.8 Kondensasie sal plaasvind. wwwwwwwww kkkkkkkkkk 100 = = 20 % wwwwwwwww kkkkkkkkkk 100 = = 56.6 % wwwwwwwww kkkkkkkkkk 100 = = 100 % 3.9 Relatiewe humiditeit = 100 wwwwrdddd kkkkkkkkkk Relatiewe humiditeit = = 100% D.w.s. die lug het doupunt bereik en die temperatuur is 0 C. Vraag 4: Wolke Die hoogte en vertikale omvang van wolke word deur die temperatuur van die atmosfeer en die vertikale lugstrome bepaal. Alle wolke is wit van kleur, maar vertoon soms grys of swart as hulle dig gepak is en die son op die boonste deel van die wolk skyn. Die gevolg is dat die basis van die wolk in die skaduwee is. Die hoofrede waarom lug afkoel, is omdat hitte energie gebruik word om die wolk te laat uitsit terwyl dit opstyg. Lug koel weer af teen n tempo van 1 C vir elke 100 m wat dit styg. Dit word die droë adiabatiese verval tempo genoem. As n wolk op die middelhoogte bo die oppervlak van die aarde voorkom, word die voorvoegsel alto aan die wolk gegee. Wanneer die wolk op n hoë hoogte vorm, word die voorvoegsel cirro aan die wolk se naam gegee. 7

8 4.2 a Stratus wolke: Wolke het n gelaagde voorkom en is gestratifiseer. Kom gewoonlik voor op plekke waar dit sneeu en kouer klimate het. b c Cumulus wolke: Dit is diggepakte wolke en lyk soos bolle watte. Algemeen tydens donderstorms. Cirrus wolke: Baie hoë vlieswolke met n yl, gestreepte voorkoms. Gewoonlik sigbaar voordat n koue front arriveer. Vraag 5: Klassifikasie van Wolke 5.1 C 5.2 H 5.3 B 5.4 G 5.5 I 5.6 F 5.7 K 5.8 A 5.9 J 5.10 D 5.11 E Vraag 6: Verskillende Vorms van Neerslag 6.1 a) Hael en ryp Hael vorm van n neerslag en ryp vorm a.g.v. kondensasie. Hael is water wat gevries het en ryp is waterdamp wat direk in ys verander het. Hael val direk uit die wolk af na die aarde en ryp kom op die oppervlak van die aarde voor. Albei is water in n soliede toestand. b) Sneeu en ryp Sneeu en ryp stem ooreen omdat albei gevorm word onder vriespunt wanneer waterdamp direk in ys verander. Sneeu val egter uit die wolk en vorm n neerslag op die oppervlak van die aarde terwyl ryp op die oppervlak van die aarde gevorm word a.g.v. kondensasie. 8

9 c) Mis en dou Albei vorm wanneer die doupunt bo 0 C is. Mis is n vorm van neerslag omdat dit grond toe val vanaf n lae hoogte. Dou is n vorm van kondensasie en kom direk op die oppervlak van die aarde voor. d) Reën en dou 6.2 a) Reliëf reën. Reën is n neerslag en val uit n wolk aarde toe. Dou is ook n neerslag maar kom op die aarde se oppervlak voor a.g.v. kondensasie. Albei is egter vloeistofvorme en beide vorm wanneer die doupunt bo 0 C is. b) A Warm vogtige lug word opwaarts geforseer en sit uit. B Die lug koel af en vorm wolke. c) Die windhelling. d) Dit word n reën skaduwee genoem en kom vooraan die lyhelling van die berg wat nie reën ontvang nie. e) Konveksie reënval. f) A Die aardoppervlak word verhit deur die son en die warm lug styg op. B Die warm lug kondenseer en vorm wolke. g) 9