Zwolle vs Tilburg. Voor vereniging 't Web, Netwerk rondom bewegen is het van groot belang om ook studenten te bereiken. De activiteitencommissie

Transcriptie

1

2

3

4 Zwolle vs Tilburg Voor vereniging 't Web, Netwerk rondom bewegen is het van groot belang om ook studenten te bereiken. De activiteitencommissie organiseert daarom jaarlijks één of meerdere 'Centerparcsweekenden'. Studenten worden hierbij uitgedaagd eens in een totaal andere omgeving te gaan kijken en deze te vergelijken met hun eigen omgeving. Hun belevenissen tekenen zij op in een artikel dat zij schrijven in een comfortabele bungalow, direct aansluitend aan hun bezoek. Binnen deze reeks volgt hieronder de vergelijking tussen de Calo uit Zwolle en Fontys Sporthogeschool uit Tilburg door studenten van de laatstgenoemde academie. Jasper van de Boel, Toon Janssen, Lyno Storm, Cobi Strous, Giel Swinkels en Roei van Wordragen Inleiding Als vierdejaars studenten van Fontys Sporthogeschool in Tilburg zijn we door de activiteitencommissie van 't Web, Netwerk rondom bewegen uitgenodigd in Zwolle. Onze opdracht om een kijkje te nemen op de Calo vanuit de activiteitencommissie was het in kaart brengen van verschillen en overeenkomsten tussen beide academies en het geven van een advies over wat deze beide academies van elkaar kunnen leren. G s vr Op een zeer gastvrije manier zijn wij op donderdagavond 19 november op het station in Zwolle ontvangen door twee docenten van de Calo. Samen met deze twee docenten zijn we naar een huis gereden waar we de nacht door mochten brengen. Op deze avond zijn we al meteen tot de conclusie gekomen dat er verschillen zijn tussen de Calo Zwolle en de Fontys Sporthogeschool Tilburg. Dit gevoel werd de dag daarna, tijdens het bezoek aan de Calo, bevestigd. Om half 8 's ochtends werden we ontvangen op de Calo in Zwolle. Hier hebben we een ontbijt gehaald in de kantine van de Calo, die door de studenten zelf gerund wordt gedurende de hele dag. Doordat de kantine geregeld wordt door de studenten zelf, heerst er een gemoedelijke en gezellige sfeer. De kantine is minder van de school en meer van de studenten. o p 'aktj I Na het ontbijt in de kantine werden we uitgenodigd om een kijkje te nemen in de volleybal/hockeyles voor eerstejaars studenten. Al vrijwel direct zagen we dat de start van de les chaotischer verliep dan wij in Tilburg gewend zijn. Dit doordat de leerlingen binnenkomen in verschillende kleuren T-shirts en de leerlingen gedurende de les de sieraden om hielden. De klassikale uitleg aan het begin van de les diende puur voor het opbouwen van de verschillende situaties. In deze uitleg ontbrak het aan techniek of tactiekaanwijzingen. De leerlingen zijn de hele les fanatiek bezig met de oefeningen. In deze les hebben we kennisgemaakt met het beoordelingssysteem dat gehanteerd wordt in Zwolle. Er wordt onderscheid gemaakt in niveau zorg Kenmerkend hieraan is dat er niet alleen beoordeeld wordt op eigen vaardigheid maar ook op het sturen en helpen van medestudenten. Na 50 minuten volleyballen gingen we samen met de docent en de leerlingen naar buiten naar het hockeyveld. In

5 Tilburg hebben wij geleerd dat je tijdens hockey niet mag spelen met de bolle kant van de hockeystick. Tijdens de les in Zwolle zagen we echter dat de leerlingen hier wel met beide (platte) kanten van de stick mogen spelen. Daarnaast werd er van de leerlingen verwacht dat ze zelf groepen maakte met de verschillende niveaus door elkaar en dat ze met deze groep de velden naar eigen inzicht aanpaste. De docent had tijdens deze les een observerende rol. De leerling is zelf verantwoordelijk voor zijn/haar leerproces en dient daarom zelf naar de docent toe te stappen met vragen of leerproblemen. De tweede les waar we werden uitgenodigd was een circus les, ook gegeven voor eerstejaars studenten. Tijdens deze les stonden drie aspecten Kenmerkend hieraan is dat er niet alleen beoordeeld wordt op eigen vaardigheid maar ook op het sturen en helpen van mede studenten centraal: presenteren, bewegen en beleven. De opdracht voor de studenten was om een circus opvoering te geven aan basisschool leerlingen. Hierbij is een circusact een ideaal middel om de drie aspecten tot uiting te laten komen. Ook in andere lessen bewegingsvaardigheden die wij gezien hebben kwam het thema circus naar voren. De laatste praktijk les die we bezocht hebben was een turnles voor eerstejaars studenten. De turnles werd volgebouwd met veel verschillende oefensituaties. De leerlingen mochten de eerste 50 minuten kiezen uit de volgende onderdelen; ringzwaaien, steunzwaaien, rekstok, tipsalto, ballopen. Hierbij viel ons op dat de leerlingen zelfstandig aan het werk gingen. Ook tijdens deze les werd er niet over techniek gesproken. De les was vooral bedoeld voor het ervaren van verschillende turnoefeningen. Als laatste hebben we nog een les counseling bijgewoond. Deze les was onderdeel van een schoolthema. Naast het programma per afstudeerrichting worden gemeenschappelijke schooithema's aangeboden, als een verdieping binnen een bepaald thema. De schoolthema's worden aangeboden in de leerjaren 2, 3 en 4. Hierbij zitten de leerlingen van de drie afstudeerrichtingen lichamelijke opvoeding, psychomotorische therapie en sport & management bij elkaar. Naast de keuze voor schoolthema's biedt de opleiding de mogelijkheid aan om je als student te profileren binnen een zelfgekozen gebied. Tijdens deze profilering hoeft de student niet per se gespecialiseerd te zijn op een bepaald gebied. Dit houdt in dat een niet-danser zich kan profileren binnen het vak bewegen op muziek. Na het bijwonen van deze profileringles bewegen op muziek zat ons programma voor deze dag erop.

6 Al met al hebben we een goede indruk gekregen van de opleiding in Zwolle. Naar Centerparcs... Na deze dag in Zwolle zijn we met z'n allen bij elkaar gaan zitten om onze ervaringen te bespreken. Hierbij zijn we tot de conclusie gekomen dat er in onze ogen verschillen zijn tussen de opleiding in Tilburg en de opleiding in Zwolle. Deze verschillen hebben niet alleen te maken met de inhoud van de opleidingen maar ook met onze kijk op de visie van de beide opleidingen. In eerste instantie is het ons opgevallen dat de eerste jaarstudenten in Zwolle op een andere wijze worden begeleid en opgeleid dan in Tilburg. Het verschil hierin is dat in Zwolle de studenten vanaf het begin af aan zelf verantwoordelijk gevonden worden voor hun leerproces. In Tilburg daarentegen krijgen de eerste jaarstudenten vanaf de eerste dag bepaalde normen aangeleerd over het dragen van kleding, sieraden, te laat komen enzovoorts. Vandaar ook onze chaotische indruk tijdens de eerste les die we gezien hebben in Zwolle. Een ander verschil wat ons opgevallen is gaat over de inhoud en de vorm van de les. Tijdens de bewegingsvaardigheid lessen in Tilburg zijn we gewend aan klassikale uitleg over methodiek en techniek. En daarnaast wordt er in Tilburg vaker de les stilgelegd voor rustmomenten en voor aandachtspunten te benoemen. De leerkracht die de les in Zwolle gaf, ging op een andere manier te werk. Er werd tijdens de les weinig tot niets verteld over de techniek en de methodiek van het vak. Wij vonden dat het hier ontbrak aan centrale aandachtpunten en een centrale uitleg. Beoordelen Daarnaast hebben we ook een verschil gezien in de vorm van beoordelen. In Zwolle wordt tijdens de les beoordeeld op 4 niveaus, namelijk niveau zorg, niveau Het doel van niveau één is hier dat de leerlingen mee kunnen met het spel of de oefening, niveau twee is voor die gene die het spelletje goed beheerst en dit bijvoorbeeld bij een vereniging beoefend. Om niveau drie te behalen zul je als goede volleyballer ook een ander beter moeten maken. Hiermee wordt bedoeld dat een leerling pas niveau drie kan halen als deze leerling kan omgaan met niveau verschillen. Hij kan zowel de betere als de mindere medestudenten beter laten volleyballen. In Tilburg wordt er beoordeeld met een systeem van onvoldoende - voldoende - goed. De criteria hierover gaan over zowel techniek als tactiek. Hierbij staat het omgaan met verschillen in niveaus van medeleerlingen niet centraal. In beide systemen zien wij enkele voordelen maar ook enkele nadelen. Het voordeel van aanduiding in niveau verschillen in Zwolle is dat een goede leerling pas echt niveau 3 kan halen als hij medeleerlingen beter maakt. Hierbij denkt de De student is zelf verantwoordelijk voor zijn/haar leerproces en dient daarom zelf naar de docent toe te stappen met vragen of leerproblemen. student niet alleen aan zijn eigen kunnen maar ook aan het niveau van een ander. Wij vinden dat er ook een nadeel zit aan het systeem van Zwolle. Het nadeel zit hem niet zozeer in de beoordeling in niveaus maar meer in het ontbreken van

7 algemene methodiek binnen de spellessen. Wij denken dat het aanleren van een bepaalde methodiek en techniek dat je rugzak gevuld wordt met kennis om de beter bewegende leerling op dit vlak uit te kunnen dagen. Dit is tevens het voordeel van Tilburg omdat hier wel algemene methodiek worden gegeven. Deze methodiek worden ook apart beoordeeld en staan dus los van de beoordelingen van eigen bewegingsvaardigheden van de studenten. Wat het voordeel is van Zwolle is meteen het nadeel van Tilburg. In Tilburg kan een student een goed halen, zonder een medestudent te helpen. Hierbij kan een goede volleyballer door veel moeilijke ballen te spelen een goed halen. Maar tegelijkertijd wordt hierdoor de mindere student het nog moeilijker gemaakt, waardoor het voor deze student moeilijk wordt om een voldoende te krijgen. aan goed bewegingsonderwijs. Juist door de verschillende visies kunnen we van elkaar leren en het bewegingsonderwijs naar een hoger plan tillen. Hierbij willen we wel benadrukken dat alles uit het artikel gebaseerd is op onze interpretatie van de dag in Zwolle. Het lijkt ons een uitdaging om ook vierdejaarsstudenten vanuit Zwolle een dagje mee te laten lopen op de Sporthogeschool in Tilburg. Zodat ook deze studenten hun bevindingen met ons kunnen delen en er een beeld geschept kan worden vanuit twee kanten. Als laatste willen we iedereen bedanken die deze uitwisseling mogelijk gemaakt heeft en ervoor gezorgd heeft dat wij een gezellige en leerzame dag gehad hebben. d e- n Het advies dat we graag aan Zwolle mee willen geven is de structurele aanpak die in Tilburg wordt gehanteerd. Wij denken dat een bepaalde structuur nooit verkeerd is en dat bepaalde veiligheidsaspecten gewaarborgd dienen te worden binnen de lessen. Aan Tilburg willen we graag het advies geven om de school ook meer van de student te maken dan van het bedrijf Fontys. Verder de manier van beoordelen zou de extra dimensie van Zwolle mooi aanvullen en het spel minder prestatief maken. Het nadeel zit hem niet zozeer in de beoordeling In niveaus maar meer in het ontbreken van algemene methodiek binnen de spellessen. o s Wij zijn tot de conclusie gekomen dat er zeker wel verschillen zijn tussen de opleiding in Tilburg en de opleiding in Zwolle. Maar ondanks de verschillen zijn we tot ook tot de conclusie gekomen dat er op beide academies hard gewerkt wordt

8

9 Jonge Werkers 2010 Vrijdagochtend 22 januari 2010, 9.30 uur, Hogeschool Windesheim te Zwolle. De eerste deelnemers druppelen binnen, de 5 e editie van de studie 2-daagse Jonge Werkers is begonnen, tenminste voor de deelnemers. De commissieleden zijn in augustus 2009 begonnen en dat is zichtbaar. Alles is klaar en geregeld, de deelnemers zijn van harte welkom. De Calo-kantine is mooi aangekleed en gezellig gevuld met ongeveer 60 PMT'ers die jong in het werkveld zijn. Met een dag map en een eerste kop koffie luisteren de deelnemers naar het openingspraatje van Luuk Sietsema, voorzitter van de FVB (Federatie Vaktherapeutische Beroepen), over hoe belangrijk het is om je vak te profileren. De boodschap is helder en de eerste toon is gezet van de studie 2-daagse. bekende gevoel van het Calo gebouw, mensen met dezelfde interesses, een taf van interessante workshops, uitwisselen van werkervaringen, het zijn van een echte circusartiest, touwtje springen als warming-up etc.! Aan het einde van deze leerzame studie 2-daagse is me duidelijk geworden hoe ik me kan profileren als PMT'er. Hierbij wil ik ook afsluiten met een zin van dhr. L. 5ietsma: 'Wie ruimte neemt wordt zichtbaar'. Workshops Vanaf begin december konden de deelnemers zich opgeven via de website van de Jonge Werkers ( Hierbij kon je ook je voorkeuren aangeven welke workshop je wilde volgen. Zowel op vrijdag als op zaterdag waren er twee rondes georganiseerd. diversiteit Er was een grote binnen de 15 workshops, allen haakten op hun manier aan bij het thema Profilering. Jeffrey Deckers, deelnemer Jonge Werkers 2010 Je kunt je afvragen waarom je naar de Jonge Werkers zou wil/en gaan... Maar ik ben blij dat ik erbij was! Ik als 'Jonge Werker' ben zoekende op mijn werkplek. Vorig jaar afgestudeerd en ik kon toen helaas niet bij de Jonge Werkers aanwezig zijn. Dit jaar wel! Het thema sprak me meteen aan. Profilering... tja daar zit ik nu middenin. Dus nieuwsgierig ging ik op weg van Magraten naar het verre Zwol/e! Dit was al een hoogtepunt op zich. De mooie reis naar Zwol/e. Bij aankomst nog steeds het Bijvoorbeeld de workshop: 'Beweegt er een ondernemer in jou?'. Naast een praktische kant om hoe jij je kan profileren om cliënten te werven, was er de mogelijkheid om te dromen over jouw eigen praktijk. Of de workshop 'Profileer... en profiteer!' waarbij je op het spoor werd gezet waarmee jij je het beste kan profileren. Kort gezegd was de kern van beide workshops: Laat je kwaliteiten zien en zet deze in om jezelf en je vak te profileren. Zo zijn er tal van ervaringen opgedaan binnen de workshops. Bijvoorbeeld bij Mindfulness in gesprekvoering, Rots en Water voor jongeren, ART, buitensport, revalidatie: tussen grenzen en mogelijkheden of binnen de motiverende gespreksvoering. En dan zijn nog niet alle workshops genoemd.

10 Jeannett Verhoeven, Workshop: 'Profileer.. en profiteer I' Bij deze een schrijfsel over mijn ervaringen op het 'Jonge Werkers' congres in januari van dit jaar. Ik kijk met veel plezier terug op de twee workshoprondes die ik daar op zaterdag heb verzorgd. Het enthousiasme van de deelnemers en de gezellige sfeer, maakte het vroege opstaan in het weekend ruimschoots goed' In de workshops hebben we gewerkt aan het onderzoeken en het onder woorden brengen van kwaliteiten van de aanwezige PMT-ers en de specjfóeke kenmerken van hun PMT-vak, die bruikbaar zijn In de behandeling van de cliënten waarmee de deelnemers werken. Kwaliteiten en kenmerken waarmee ze zich in hun werkcontext kunnen profileren, en waardoor ze tussen de andere professionals in het behandelteam een 'eigen plaats' kunnen innemen. Al tekenend, touwtje springend en pratend hielpen de deelnemers elkaar bij hun stukje werk. Zo kwamen er verhalen en kwaliteiten naar voren die soms persoonlijk waren (een van de aanwezige PMT-ers bedacht dat hij zijn handicap wilde gebruiken om zich te profileren in zijn team)... of soms voor PMT-ers zo vanzelfsprekend zijn, dat zij gemakkelijk vergeten worden om op het 'visitekaartje' te zetten (kwaliteit in het 'laagdrempelig zijn' ~m lichamelijke spanning maar ook allerlei ingewikkelde gevoelens te bespreken). Nu maar hopen dat deze mensen in hun werk ook daadwerkelijk profiteren van de workshop '? zorgt Jeannette samen met een collega een uitgebreidere versie van deze workshop, evenals de cursus 'doelgericht werken voor vaktherapeuten'. Ge ell gh Een ander belangrijk aspect bij de studie 2-daagse Jonge Werkers is gezelligheid. Voor veel deelnemers is het even terug naar de vertrouwde CALO omgeving, met veel bekende gezichten. En wat werkt er nu beter om de gezelligheid stimuleren? Precies, laagdrempelige activiteiten en een aansluitende mental set. Zoals het deelnemen aan de workshop circus. leder kreeg de tijd om zijn of haar kunstje te oefenen en daarna ook nog voor elkaar te presenteren, een sfeervolle boel en mooie kunstjes! Voor een ongedwongen sfeer die met gezelligheid samenhangt is samen sporten ook altijd een goeie. Een gedeelte van de mental set, stevig staan, profilering Stamppottenbuffet! te van de PMT zat in de maaltijd: Speeddaten was dit jaar een topper. Een sfeervolle hoek, aangekleed door tafels met kaarsen en veel rood. De deelnemers kregen 3 x 3 minuten om nieuwe contacten op te doen of oude herinneringen op te halen. De vrijdagavond werd afgesloten met een borrel, om gezamenlijk te verwerken wat je de eerste dag allemaal hebt opgedaan. De zaterdag is fris gestart met een workshop springtouwen. Jol jn Geerlmg, dee nemer studie 2.daagse Jong Werkers 2010 De Jonge Werkers dagen' Hoe zou het lopen, wie

11 zullen er zijn? Dat waren vragen die vooraf door mijn hoofd spookten. Zodra ik op vrijdagochtend de Calo-kantine binnen kwam lopen merkte ik al dat het een reünie was met een aantal van mijn oude jaargenoten. Het bleef niet bij een reünie. Door het gezamenlijke enthousiasme over het vak ervoer ik een sterk gevoel van verbondenheid met andere Jonge Werkers. De groepsactiviteiten en de workshops maakte het mogelijk om veel van hen ook daadwerkelijk te leren kennen. Het met elkaar bezig zijn met het vak, zowel binnen de workshops als op andere momenten vond ik super leuk. Het leverde me een sterker verlangen op om aan de slag te gaan als PMT'er, zodat ik mijn geliefde vak kan beoefenen. Tot volgend jaar, Jolijn Tevredenheid Met workshopervaringen rijker, nieuwe en oude contacten, gezelligheid en goeie stamppot kunnen wij Jonge Werkers ons nog beter profileren en stevig staan! Het is ons zelfs gelukt, met alle 60 Jonge Werkers bij elkaar, om 292,50 euro te verzamelen voor Haïti. 't Web heeft dit bedrag verdubbeld en daardoor hebben we 585 euro over kunnen maken! Het eten, onder andere de stamppot, behaalde een score van zeer tevreden! We verheugen ons op een 6e editie Jonge Werkers met een nieuwe commissie, tot volgend jaar! Roland Net, commissielid Jonge Werkers 2010 Een korte impressie van mijn ervaring van de studie 2-daagse Jonge Werkers. Naast het feit dat het organiseren van zo'n evenement veel werk is, heb ik gemerkt dat een goede organisatie ertoe bijdraagt dat de dagen zelf soepel kunnen verlopen. Ik vernam veel complimenten van workshopleiders en ook deelnemers en dat doet mij erg goed. Je organiseert het uiteindelijk voor anderen, maar ook voor jezelf. Door de goede structuur konden wij als organisatie ook workshops bijwonen, en onze eigen kennis verbreden. Dit mede door de inzet van enthousiaste vrijwilligers. Voor mij is het een groot leertraject geweest en als klap op de vuurpijl heb ik er van kunnen genieten en zelf er aan kunnen deelnemen. Als ik deze ervaring koppel aan het thema profileren kan ik op mijn werk met veel zelfvertrouwen vertellen over mijn rol in de organisatie, en met de opgedane kennis mijn team inspireren. Ik wil iedereen bedanken voor zijn/haar deelname en hopelijk tot volgend jaar. Met sportieve Roland Net groet, Uit de enquête is gebleken dat de deelnemers tevreden zijn over de studie 2-daagse Jonge Werkers Het laagste werd gescoord voor de website met een score van bovengemiddeld.

12

13 Station Softbal: Pionnenloop Organisatie 8 leerlingen; 2 groepjes van 4 leerlingen waarbij de veldpartij bestaat uit 1 tosser en 3 velders en de slagpartij uit 1 slagpersoon en 3 wachters. Arrangement Thuisplaat om van te slaan en op te branden Honk waar je punten kunt maken Pitchplaat waarvan wordt getosst Kleine, korte knuppel Gele, grote, zachte softbal 3 pionnen als honken 4 linkerhand schoenen en 2 rechterhandschoenen Pionnetjes waar de bal tussen moet komen Speelveld 30 bij 15 Bewegingsopdracht De slagpersoon slaat de bal weg en rent naar een pion en terug naar het thuishonk voordat hijlzij uitgemaakt is, de veldpartij probeert de slagpersoon zo snel mogelijk uit te maken. Regels Er wordt aangegooid met toss. Na het de eerste pion en terug is 1 punt. Na de tweede pion en terug is 2 punten en na de derde pion en terug is 5 punten. Bij een vangbal is het een punt voor de veldpartij maar wordt er doorgespeeld. Je mag uitgetikt worden. Bij het thuishonk kun je door de brander uitgebrand worden{slagbal}. Wissel regels Wachter --+ Tosser --> Slagpersoon, wanneer iedereen twee keer heeft geslagen wisselen slag- @ \J Extra: Korf om in te branden Korf om de knuppel in te leggen. Wachtplek voor de leerlingen die nog niet aan slag zijn. Gele lintjes als gouden 0 0 Loopt het? tips De veldpartij staat te dicht bij. Aanwijzing: Wijs de veldpartij erop dat dit gevaarlijk is wanneer de bal hard geraakt wordt. Vertel dat een handschoen er naast het vangen ook voor de veiligheid is. Arrangement: Zet een pion in het veld waar de veldpartij achter moet gaan staan. De tosser staat voor de slag persoon. Aanwijzing: Leg uit dat de tosser nu geraakt kan worden. Leg de pitchplaat altijd iets achter de thuisplaat.

14 Er is onduidelijkheid of de pion wel is aangeraakt. Arrangement: De leerlingen moeten i.p.v. de pion aan te raken om de pion rennen. Lu e bijn'!? ips Het duurt lang voordat de leerlingen de bal raken. Aanwijzing: - Laat de leerlingen de begin houding van het slaan nog een keer zien. Arrangement: Ga terug naar het slaan met tosser. - Laat de leerlingen vanaf een statief slaan. De veldpartij Arrangement: is te sterk. Zet de pionnen dichterbij. - Leerlingen mogen wachten bij de pion en door de volgende slagpersoon worden binnengeslagen. Lukt het beter? eert't ps Laat de leerlingen mikkend slaan. Aanwijzing: Wijs de leerlingen erop dat je door op de juiste manier uit te stappen met het been dat richting het speelveld staat, je de bal een richting kunt geven {voorbeeld!} Leer de stootslag aan. Leerlingen halen het makkelijk naar de laatste pion. Arrangement: Zet de pionnen verder weg. Je mag het nog een keer proberen om naar een pion en terug te rennen. Zo kun je met 1x slaan meer dan 5 punten binnenhalen voor je partij. Zet midden in het veld een verdubbelaar. Na achtereenvolgens de pion-verdubbelaar-pion-thuishonk is het dubbele aantal punten. Er wordt gespeeld met uitjes. - Na 3 uitjes wisselen slag -en veldpartij. Er zijn gouden medailles te verdienen. Bij elke 10 punten voor je team mag de aanvoerder een gouden medaille pakken {geel lintje}.

15

16

17 Stop met trainen en doe mee met Zumba! De fitness hype van 2009 is Zumba. Zumba is een aanstekelijke dansvorm waarbij je veel en lang in beweging blijft. Plezier is het uitgangspunt en een secundair doel is dat je van Zumba ook nog eens afvalt. Tenminste dat promoten de aanbieders van Zumba. De fitnessbranche kenmerkt zich tot het steeds maar weer bedenken en promoten van nieuwe bewegingsvormen die als doel hebben mensen in beweging te brengen om sterker, leniger, slanker en gezonder te worden. Veel van deze nieuwe bewegingsvormen zijn bestaande activiteiten in een nieuw 'jasje'. Van iets ouds, iets nieuws maken met veel promotie zal de criticus zeggen. En wat dat betreft is de Zumba hype ook niet nieuw. Zumba is een dansactiviteit die 10 jaar geleden al is bedacht maar pas in de versnelling in Nederland is geraakt, door een ijzersterke campagne. Zo sterk zelfs dat Zumba in de fitnesswereld tot een ware rage is gegroeid. Praten we in 2010 ook nog over Zumba? Wie is de bedenker van Zumba? En is Zumba toepasbaar in de bewegingsonderwijs? Zumba is een dance-fitness workout. Voor de muziek worden Midden-Amerikaanse muziekstijlen gebruikt. Salsa, Merengue, Cumbia, Samba, Calypso, Reggaeton en Hiphop. De dansstapjes zijn eenvoudig, de muziek is ritmisch en ondersteunt het herhaaldelijk trainen van spiergroepen om en nabij de heup, buik en rug. Zumba is gewoon een merknaam en bestaat eigenlijk al sinds De 'creator' van Zumba is Alberto 'Beto' Perez. Het verhaal gaat dat Beto als fitnessinstructeur voor een aerobics Ies zijn cd's was vergeten. moest zijn les improviseren Hij met cd's die hij normaal in zijn auto draait. Beto, opgegroeid in Colombia met merengue en salsamuziek gaf de les en merkte dat zijn niet traditionele aerobicsmuziek een ritmiek had die aanstekelijk werkte

18 en dat de les gepaard ging met veel plezier en lachende gezichten. Beto zette dit door en de mensen kwamen massaal naar zijn lessen in de Midden-Amerikaanse muziek. In 1999 vertrok hij naar de Verenigde Staten waar hij met een paar ondernemers Zumba Fitness oprichtte, met als doel Zumba over de hele wereld te verspreiden. dend, maar wanneer de lesgever bekend is met verschillende dans- en samenwerkingsvormen dan heb je de formule voor heel véél dansplezier. Inmiddels weet de jeugd al wel wat Zumba Kidz is, laat je verleiden en ga op onderzoek uit bij een lokale aanbieder van Zumba Kidz! Zumba heeft in Nederland pas bekendheid gekregen door de promotie op TV. In eerste instantie werd Zumba alleen als DVD-workout aangeboden. Voor thuisgebruik. Herkenbaar hierin zijn de filmpjes van Teil Sell waar Zumba DVD's worden aangeboden, die volgens de gebruikers... amazing good... werken voor het hele lichaam. Fitnesscentra pikten het Teil Sell signaal ook op en stuurde instructeurs naar Zumba workshops voor het aanleren van basislessen Zumba. De fitnessbranche werd verantwoordelijk voor de tweede campagnegolf; Zumba kwam op nagenoeg ieder lesrooster. Nu in 2010 is de Zumba hype geen hype meer, maar heeft het wel een vaste plek op het lesrooster gekregen. De top is bereikt en Zumba zoekt een breder draagvlak bij meer consumenten. Hiervoor heeft men de Toning Sticks en het Zumba Kidz ontwikkeld. Kijk voor de Toning Sticks op Zumba Kidz is een dansbare variant op de volwassen lessen, voor kinderen. Wanneer de choreografie wordt vereenvoudigd worden de lessen geschikt voor de bovenbouw en middelbare schooljeugd. In Zumba Kidz zit veel ruimte voor eigen creativiteit en expressie. Natuurlijk is de muziek lei-

19

20

21

22

23

24

25 Wat?Hoe?Zo! Dit artikel gaat over energizers binnen de psychomotorische therapie. Psychomotorische therapie is voor alle vaktherapeuten een bekend begrip. Over het begrip 'energizers' kan helaas niet hetzelfde worden gezegd. Over energizers binnen de psychomotorische therapie is helemaal niets bekend. Wat zijn energizers precies en hoe verhouden deze zich tot de oefeningen die normaal gesproken binnen de PMT ingezet worden? Kunnen energizers toegepast worden binnen de psychomotorische therapie? Wat zou hier dan de functie en meerwaarde van kunnen zijn? In dit artikel wordt op deze vragen een antwoord gegeven. Inleiding Over energizers is veel uiteenlopende informatie te vinden. Energizers hebben veel verschillende toepassingsmogelijkheden in verschillende contexten, maar over de toepassing binnen de psychomotorische therapie is nog niets geschreven. De doelstellingen van energizers lopen ver uiteen. Een doelstelling kan bijvoorbeeld zijn, dat een middelbare schoolklas, na de pauze weer bij de les gekregen moet worden. Een ander voorbeeld is, dat een groep zakenlui getraind moet worden in adequate samenwerking. Er is voor een energizer dan ook geen eenduidige definitie te vinden. Sommige energizers lijken op oefeningen die psychomotorische therapeuten gebruiken. Uit eigen ervaring is naar voren gekomen, dat het aanbieden van energizers erg kan passen binnen de psychomotorische therapie, kijkend naar de manier waarop er gewerkt wordt. Toch is uit een kleine enquête, gehouden onder 15 psychomotorische therapeuten, gebleken dat ze maar weinig bekend zijn met de term energizers. Niemand hiervan past bewust energizers toe binnen zijn of haar therapie. In de literatuur is ook geen informatie te vinden over het toepassen van energizers binnen de psychomotorische therapie. Daarom wordt er in dit artikel geprobeerd een antwoord te geven op de volgende hoofdvraag: "Wat voor mogelijkheden heeft een psychomotorisch therapeut in het gebruik en inzetten van energizers in zijn/haar therapie en wat is de functie en eventuele meerwaarde hier van?" Om tot een antwoord te kunnen komen, is er gebruikt gemaakt van verschillende informatiebronnen. Deze bronnen zijn: een literatuur onderzoek, gesprekken met deskundige op het gebied van energizers en op het gebied van psychomotorische therapie, een kleine enquête onder psychomotorische therapeuten en persoonlijke ervaring. Er wordt antwoord gegeven op de hoofdvraag door stil te staan bij vier punten. De eerste drie hoofdpunten geven vooral meer verduidelijking over de onderwerpen, energizers en PMT oefeningen. Deze duidelijkheid moet geschept worden, om uiteindelijk toe te werken naar beantwoording van de hoofdvraag. In het laatste hoofdpunt wordt hier echt antwoord op geven. Om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden is het allereerst belangrijk dat het begrip energizers nader wordt toegelicht. Dan volgt er kort een deel over welke belangrijke aspecten er aan de oefeningen binnen de psychomotorische therapie zitten. Vervolgens kan er vergeleken worden wat de verschillen en overeenkomsten zijn tussen een energizer en een oefening binnen

26 de psychomotorische therapie. Dan volgt er een deel over de wijze waarop energizers toegepast kunnen worden. Hierin wordt gekeken naar de functies die energizers kunnen innemen binnen de psychomotorische therapie en hoe deze gebruikt en toegepast kunnen worden. Vervolgens wordt er gesproken over de meerwaarde hiervan. Tot slot volgt de conclusie, discussie en als laatste nog enkele aanbevelingen ten aanzien van de toepassing van energizers binnen de psychomotorische therapie. Hopelijk zorgt dit artikel er voor dat er meer bekendheid komt over energizers en hoe deze toe te passen zijn binnen de psychomotorische therapie. Voor het gemak zal er vanaf nu psychomotorische therapie, of psychomotorisch therapeut afgekort worden met PMT of PMT-er. Ook kan er waar er PMT oefening staat, PMT activiteit gelezen worden, om verwarring te voorkomen. Wat er bekend is over de functie, het gebruik en de inzetbaarheid van energizers Zoals al eerder is genoemd is de beschikbare informatie over energizers zeer gering en uiteenlopend. Uit de gevonden informatiebronnen komt naar voren dat de ideeën over energizers onderling nogal verschillen. De term energizers wordt vaak genoemd naast de termen warming-up, ijsbreker, leerspel of oppepper. Om meer duidelijkheid te verkrijgen over wat energizers nu precies zijn wordt er vooral gekeken naar de overeenkomsten in de informatie uit verschillende bronnen. Zo wordt er uiteindelijk tot een eenduidige definitie en omschrijving van een energizer gekomen. Om dit te kunnen doen, wordt er eerst stil gestaan bij de verschillende aspecten van een energizer. De vragen die hierbij gesteld worden zijn: Door wie en waar worden energizers aangeboden? Waarom worden energizers aangeboden en met welk doel? Hoe ziet dit er dan uit? Door wie en waar Vaak worden energizers gebruikt door coaches, trainers of docenten. Kijkend naar de plekken waar deze mensen actief zijn, kunnen e,nergizers dus aangeboden worden op scholen, cursussen, trainingen, conferenties, lezingen, bijeenkomsten enzovoort. Dit is samen te vatten in: plekken waar groepen mensen zijn die iets gaan leren of horen over een bepaald onderwerp of thema. Waarom, met welk doel Het woord energizer geeft de indruk dat je er altijd energie van moet krijgen, maar: dat is zeker niet altijd het doel van een energizer. Wel is een energizer altijd een "actieve" activiteit. Soms is dit actief in de zin van fysieke activiteit, actief kan ook betekenen maar dat er sprake is van mentale, emotionele of sociale activiteit. Een energizer heeft altijd een specifiek doel. De doelen kunnen echter erg uiteen lopen. Tielemans (2007) geeft in zijn boek "Energize 111, energizers en leerspelen voor jongeren en volwassenen" bijvoorbeeld aan, dat energizers helpen om op een actieve, prettige en ervaringsgerichte manier sociale vaardigheden te leren. Het gaat hier dus om het leren van sociale vaardigheden door middel van het opdoen van ervaringen. Deze ervaringen kunnen vervolgens besproken worden in de groep. Een energizer kan niet alleen ervaringen oproepen die te maken hebben met sociale vaardigheden maar ook met andere onderwerpen en thema's. In het boek van Karreman (2002) "Warming-ups en energizers, voor groepen, teams en grote bijeenkomsten" energizers kunnen dienen als introductie staat, dat bij een specifiek thema. Nog een ander doel wat in dit boek genoemd wordt is dat energizers mensen in contact brengt en openheid en samenwerking genereert. De functie is hier dus een soort ijsbreker. Uit eigen ervaring kan ik zeggen, dat in een praktische actieve activiteit, het vaak makkelijker is om contact te krijgen en te maken met anderen. Je moet immers samen dezelfde activiteit uitvoeren. Zowel het zelf doen van de activiteit, als het observeren van je groepsgenoten hierin, is hierbij aan de orde. Hierop aansluitend staat in het boek van Karreman (2002) dat energizers kunnen helpen bij het creëren van een sfeer van teamspirit, vertrouwen, creativiteit en onthullingen en dat energizers kunnen worden ingezet om processen in groepen te stimuleren. Wat naar voren komt in de boeken die genoemd zijn, is dat een belangrijk aspect van een energizer kan zijn, dat deze openingen creëert voor nader gesprek en reflectie. Na het doen van de energizer kan er doorgepraat activiteit. worden over deze Er kunnen ervaringen gedeeld en besproken worden die opgedaan zijn in de energi- zero Op die manier kan er dus geleerd worden door de ervaringen. In alle energizers wordt een bepaalde ervaring opgeroepen. De ene keer staat die ervaring op zichzelf, maar vaak wordt de ervaring uit de energizer dus gebruikt verder vervolg. voor een Dit is afhankelijk van met welk doel de energizer aangeboden wordt. Hier volgen overige, willekeurige aspecten die via de zoekmachine naar voren komen als het woord "energizer" ingetypt wordt: energie vrijkomen,

27 rust bewaren en hervinden, ankeren, positieve feedback geven/ontvangen, kortdurende spelletjes, kennismaken, groepssfeer beïnvloeden, ontspannen, afsluiten, groepen vormen, groep leren kennen, leerlingen integreren, spontane sfeer, groepsvormend, om een training aan te vullen of te verreiken. Zoals uit dit alles naar voren komt is er voor een energizer geen eenduidig doel of. functie te noemen. Deze lopen te ver uiteen. Belangrijk om te benoemen, is dat energizers geschikt zijn voor veel verschillende leeftijden. Vaak is men de mening toegedaan, dat energizers alleen geschikt zijn voor jongeren of kinderen. Dit is niet het geval. Energizers zijn ook geschikt voor volwassenen. Hoe ziet het er uit Er zijn een paar aspecten te noemen, die bij iedere energizer aanwezig zijn. Dit zijn de volgende. Een energizer is altijd van korte duur, namelijk maximaal 20 minuten. Een energizer wordt altijd in een groep aangeboden wordt. Daarnaast is er altijd sprake van een fysieke, mentale, emotionele of sociale activiteit. Dit artikel geeft een antwoord op de vraag, of energizers binnen de psychomotorische therapie te gebruiken en in te zetten zijn. Oefeningen binnen de PMT zijn altijd bewegings- of lichaamsgericht. Bij energizers is dit niet het geval. Als je kijkt naar de verschillende vormen van energizers zijn deze vaktherapie breed. Hiermee wordt bedoeld, dat de energizers zowel aspecten kunnen hebben van bewegen, drama, beeldend en muziek of geluid. Een energizer kan dus in al deze verschillende vormen aangeboden worden. In sommige literatuur (Karreman, 2002). wordt er specifiek van "fysieke energizers" gesproken. Dit zijn energizers waarin het bewegen, fysieke activiteit, voorop staat. Deze vorm van energizers "lijken" het meeste op de oefeningen die een PMT-er aanbiedt. Uiteind Iijke definitie en omschrijving Na gekeken te hebben naar de verschillende aspecten van de energizer, kan er uiteindelijk tot de volgende definitie voor een energizer gekomen worden: "Een energizer is een doelgerichte, korte, actieve vorm die gericht is op de ervaring en die aangeboden kan worden in een groep op plekken waar iets geleerd of gehoord gaat worden over een bepaald onderwerp of thema". Deze definitie vraagt om verduidelijking, omdat deze nog niet volledig specifiek is (bepaalde PMT oefeningen zouden hier bijvoorbeeld kunnen vallen). Dat de definitie ook onder niet heel specifiek te maken is, klopt ook wel. Een energizer is dus breed inzetbaar en kan meerdere functies en doelstellingen omvatten en kan het in verschillende vormen aangeboden worden. Als er gekeken wordt naar het woord doelgericht in deze definitie, wordt daarmee bedoeld dat een energizer altijd met een bepaald doel wordt aangeboden. Wat dat doel is, kan dus erg variëren. De oefening moet kort zijn. Met kort wordt bedoeld maximaal twintig minuten. Met actief wordt bedoeld dat het niet statisch is, maar juist gericht op "iets" doen. Zoals al eerder beschreven, kan dit zowel fysiek, mentaal, emotioneel en actief betekenen. Het woord "vorm" wordt gebruikt, omdat activiteit of oefening vaak al bepaalde ideeën oproept. neutraal. Met "vorm" Het woord vorm is meer kan dus nog alle kanten op gegaan worden en dat is een belangrijk kenmerk van een energizer. Dan wordt het gericht zijn op de ervaring genoemd. Het doen van een energizer roept altijd een bepaalde ervaring op. Zoals al eerder genoemd, is het niet per se zo dat deze ervaring altijd bewust nabesproken moet worden. Dit is afhankelijk van het doel. Een energizer wordt altijd aangeboden in een groep. Dit zijn dus twee of meer personen. De grootte van de groep is afhankelijk van de groep en van de energizer. Sommige energizers kunnen met maximaal met vijf mensen worden gedaan terwijl andere energizers met meer dan honderd mensen gedaan kunnen worden. Indien nodig, kan een grote groep in kleinere groepjes opgedeeld worden. Het laatste gedeelte van de definitie zegt wat over de plek waar energizers aangeboden worden. Dit is een belangrijk gegeven. Zonder dit gegeven, zou bijna elke activiteit, op een willekeurige plek aangeboden, een energizer kunnen zijn. Dit is niet het geval. Het aanbieden van een energizer (of meerdere energizers) gebeurt altijd in een setting met meerdere mensen, waar iets geleerd of gehoord gaat worden over een bepaald onderwerp. Wat er bekend is over de functie, het gebruik en de inzetbaarheid an P <1Toefeningen Om hier antwoord op te kunnen geven, is het van belang om naar de omschrijving en definitie, van wat PMT is, te kijken. Van de Klis (1999) gaf de volgende omschrijving: PMT is het arrangeren en manipuleren van bewegingssituaties in een therapeutische context van hulpverlening bij psychische problematiek". De

28 termen arrangeren en manipuleren worden gebruikt om aan te geven dat het gaat om opzettelijke activiteiten met een professioneel karakter. Vooral aan de term manipuleren wordt veel belang gehecht, omdat het professioneel hanteren van bewegingsarrangementen (in de zin van selecteren, wijzigen, aanpassen, toespitsen etc.) tot de kerkkwaliteiten van een PMT-er behoort. De term bewegingssituaties is van belang, omdat juist daarin de afgrenzing naar andere vaktherapieën naar voren komt. Belangrijk om te noemen is dat situaties waar de lichaamservaring centraal staat er ook wezenlijk bij hoort. De therapeutische context komt naar voren dat het expliciet om hulpverlening gaat. In ieder geval houdt dit in dat voor wat betreft de planmatigheid sturing van het hulpverlenend handelen plaatsvindt op basis van aan hulpverleningstheorieën ontleende referentiekaders, therapeutische oriëntaties, therapeutische strategieën en therapeutische interventies. (p. 221) Sietsma (2002) heeft de volgende twee definities genoemd: Psychomotorische therapie is het behandelen van mensen met psychische en/of psychosociale problemen. Het doel is het beïnvloeden van het bewegingsgedrag en/of de lichaamservaringen van de deelnemers met psychische en/of psychosociale problemen met het oog op het tot stand brengen van gedragsveranderingen ten einde integratiemogelijkheden in sociale verbanden te bevorderen. (p. 2) Psychomotorische therapie is het behandelen van mensen met psychische problemen door middel van interventies gericht op lichaamservaring en/ of het handelen in bewegingssituaties. Het doel van psychomotorische therapie is gedragsveranderingen tot stand te brengen of tenminste daaraan een bijdrage te leveren en daarmee psychosociale of psychiatrische problematiek weg te nemen of te veranderen. (p. 2) Uit het bovenstaande komen veel aspeçten naar voren die van essentieel belang zijn voor de PMT en de hierbij horende oefeningen. Om te zorgen dat de bovenstaande informatie meer werkbaar wordt, wordt dit kort samengevat in een vijftal opsommingen. PMT oefeningen moeten in ieder geval voldoen aan de volgende aspecten: Er is sprake van het arrangeren en manipuleren van lichaamsgerichte- of bewegingsgerichte situaties Er vindt beïnvloeding plaats van bewegingsgedrag en/of lichaamservaringen (hierbij zijn attitude, mental set, rationale, interventies, betekenisverlening en transfers van belang) Dit gebeurt in een therapeutische context Er wordt hulpverlening geboden aan personen met psychische of psychosociale problematiek Het uiteindelijke doel is om gedragsveranderingen te bewerkstelligen om het weer terug keren naar een bepaalde context in sociale verbanden te bevorderen Nu zowel de energizers als de PMT oefeningen meer verduidelijkt zijn, kunnen deze vergeleken worden. Hierbij worden de bovengenoemde aspecten als leidraad aangehouden. De verschillen en overeenkomsten tussen een energizer en oefeningen die een PMT-er inzet in zijn/haar therapie Zoals beschreven is, hebben sommige energizers het karakter van oefeningen die een vaktherapeut aan kan bieden. Kijkend naar de eerder gegeven definitie van een energizer, komen sommige oefeningen die een vaktherapeut aanbiedt ook overeen met deze definitie. Toch worden de oefeningen die toegepast worden in de verschillende vaktherapieën geen energizers genoemd. Dan rijst nu natuurlijk de vraag, wat een energizer dan anders maakt als dit vergeleken wordt met de oefeningen die een vaktherapeut aanbiedt. Voor dit artikel is het vooral van belang dat duidelijk wordt, wat een energizer anders maakt dan de oefeningen die een PMT-er aanbied. Om hier antwoord op te kunnen geven, moet gekeken worden naar de verschillen en overeenkomsten tussen een energizer en een PMT oefening. Dit is essentieel voor het beantwoorden van de hoofdvraag. De verschillen en overeenkomsten worden besproken aan de hand van de hiervoor beschreven aspecten die van essentieel belang zijn voor de PMT en de hierbij horende oefeningen. "Er is sprake van het arrangeren en manipuleren van lichaamsgerichte- of bewegingsgerichte situaties Bij een energizer is er zeker sprake van het arrangeren en manipuleren van een situatie. Zoals al beschreven, is dit bij energizers alleen niet altijd in lichaamsgerichte- of bewegingsgerichte situatie, maar is dit "vaktherapie breed". Zowel energizers als PMT oefeningen zijn niet primair verbaal van aard, maar hebben de directe ervaring

29 als uitgangspunt. Er wordt een activiteit, of een oefening ingezet om een bepaalde ervaring op te roepen. Bij een PMT oefening kan ook gesproken worden van een oefening, omdat er soms ook geoefend wordt met nieuw gedrag tijdens de therapie (Dit wordt later nader toegelicht). Bij energizers is dit niet het geval. Er kan wel geleerd worden door de ervaring die verschillende ener~ gizer activiteiten oproepen, maar van daadwerkelijk nieuw gedrag oefenen is geen sprake. Er vindt bemvloeding plaats van bewegingsgedrag e%~~flichaamservaringen Zoals al eerder is genoemd, kunnen de arrangementen van energizers en PMT oefeningen overeen komen. De situatie wordt op een zodanige wijze gearrangeerd dat iemand een specifieke ervaring op kan doen. Het gaat bij de PMT altijd om ervaringen binnen het bewegen en lichamelijkheid, bij energizers kunnen de ervaringen breder liggen. Nog een belangrijk verschil hierin is dat bij de PMT de betekenisverlening van de ervaring van essentieel belang is. Bij het aanbieden van een energizer is dit een bijkomend iets en geen noodzaak. Volgens de WTV studentenhandleiding, houdt betekenis verlening in, dat er verbanden gelegd worden tussen bewustzijnsinhouden, processen en gedrag van de persoon. Hierdoor worden er inzichten gegeven in het eigen functioneren, relaties met anderen en gebeurtenissen uit het heden/verleden, waardoor er veranderingen kunnen plaatsvinden. Een nabespreking is hierbij ook van belang. In de nabespreking van de oefening wordt in de PMT vaak betekenis verleend, maar dit kan ook voor of tijdens de oefening. Voor transfers maken geldt eigenlijk hetzelfde. Met het maken van transfers wordt bedoeld dat je probeert de levenscontext op te roepen. Dus door de situaties waarin problemen wordt ondervonden of moeite op te roepen door praktische activiteiten of oefeningen. Bij een PMT-er gebeurt dit in de zaal, bij een energizer hangt dit af van de plek waar deze aangeboden wordt. Voor de PMT is dit van essentieel belang en bij het toepassen van energizers kan dit, maar hoeft dit niet. Dit is afhankelijk van het doel van de energizer. Als het doel bijvoorbeeld is, de concentratie van de groep verbeteren, is een transfer maken niet van essentieel belang. Maar als er iets geleerd wordt over sociale vaardigheden, is het maken van een transfer wel heel erg helpend. Bij zowel energizers als PMT oefeningen kunnen er verbale of non-verbale interventies gedaan worden. Deze interventies zijn er bij beiden opgericht om bepaalde ervaringen op te roepen, afhankelijk van het doel. Een passende attitude aannemen bij het doel wat je wil bereiken is ook bij beiden van belang. Aan het aanbieden van een PMT oefening gaat altijd een mental set vooraf. Dit houdt in dat de neus van de cliënt vast in de goede richting komt te staan. Een mental set kan gegeven worden in woorden, in context of in je attitude. Een verschil met een energizer is dat een energizer kan dienen als mental set. De energizer is dan in zo'n dergelijke ~orm gegoten, dat deze ervoor zorgt dat er een soort introductie gegeven wordt over het thema of het doel waar bij stil gestaan gaat worden. De rationale van een PMT oefening moet altijd duidelijk zijn, deze volgt op de mental set. Met rationale wordt bedoeld, een reden of grondslag voor een opinie, attitude, beslissing of handeling. Bij een energizer is het niet altijd belangrijk dat de personen die de energizers aangeboden krijgen bekend zijn met de rationale van de vorm die ze gaan doen. Vaak wordt wel verteld wat het doel is van de energizer, maar er wordt niet diep ingegaan op de rede of grondslag hiervan. Dit gebeurt in een the ape t c e conte. t Met dit aspect van een PMT oefening is geen overeenkomst te vinden aangezien er in de literatuur en uit het werkveld weinig tot niets bekend is over het toepassen van energizers in een therapeutische context. De enige kennis die er is over de toepassing van energizers binnen een therapeutische context, is die uit eigen ervaring. Deze wordt verderop in het artikel besproken. Het verschil tussen energizers en PMT oefeningen, zit hem, kijkend naar dit aspect, in de plek waar dit plaats vindt. De plekken waar PMTwordt gegeven zijn heel divers en uiteenlopend (denk aan revalidatiecentra, ziekenhuizen, GGZ instellingen, justitiële instellingen, verzorgingstehuizen, verstandelijk gehandicapten zorg, speciale scholen enzovoort). Belangrijk is dat het op deze plekken gaat om therapie. De plekken waar energizers aangeboden worden zijn al eerder beschreven. Op deze plekken gaat het niet om therapie, maar om training. Dit houdt voor de energizers niet in, dat elke energizer het doel heeft iets te trainen, dit kan wel.

30 makkelijke te definiëren. Kijkend naar de PMT en de plekken waar energizers toegepast worden, kan je zeggen dat een PMT-er dieper in gaat op de oorzaak van de klachten en dieper in gaat op het gevoel. Energizers, in de vorm van bijvoorbeeld het leren van sociale vaardigheden of het beter met conflicten leren omgaan, hebben als doel preventie van die thema's. Energizers kunnen je hierin meer inzicht geven of je hier nieuwe ervaringen in op laten doen. Een energizer gaat bijvoorbeeld niet in, op hoe het komt dat je moeite hebt met sociale vaardigheden of een energizer laat je niet oefenen met het adequaat aangaan van een conflict. Dit kan tijdens de PMT wel gebeuren. In het woordenboek wordt ook aangegeven, dat het bij therapie gaat om het "genezen". In de contexten waar energizers worden aangeboden, gaat dat net een stap te ver. In de PMT wordt het rijtje verkennen/herkennen/erkennen gebruikt (dit zijn fasen waarin een cliënt zich kan bevinden). Als je kijkt naar deze fasen, kan je zeggen dat het bij het gebruik van energizers gaat om het verkennen en herkennen. Het erkennen wordt daarbij buiten beschouwing gelaten. Een docent van de CALO verwoordde dit heel mooi: "Bij energizers gaat het er om de boom niet helemaal uit de grond trekken met alle wortels, maar alleen eraan te schudden." Er wordt hulpverlening geboden aan personen me sychische 0 ps cho ocla problematiek Net werd al beschreven dat er weinig tot niets bekend is over het toepassen van energizers in een therapeutische context. Bij het aanbieden of toepassen van een energizers, gaat het dan ook niet om het hulpverlening bieden aan mensen met psychische of psychosociale problematiek. Het startpunt van energizers, vergeleken met PMT oefeningen, is dus anders. Energizers hebben een meer algemeen startpunt vergeleken met PMT oefeningen. Zoals ook in de definitie van een energizer staat, wordt er gekeken naar de hele groep en naar het hiervoor geldende onderwerp of thema. Niet naar een hulpvraag zoals in de PMT gebeurt. Overeenkomsten die te noemen zijn als je kijkt naar de doelgroep van mensen die energizers of PMT aangeboden kunnen krijgen is dat beiden geschikt zijn voor alle leeftijdscategorieën: kinderen, adolescenten, volwassenen en ouderen. Een verschil in dan weer dat PMT oefeningen zowel individueel als in een groep aangeboden kunnen worden en energizers worden alleen aangeboden aan groepen. Het uiteindelijke gedragsveranderingen doel is om te bewerkstelligen om het weer terug keren naar een bepaalde context in sociale verbanden te bevorderen Ook dit aspect van een PMT oefening gaat niet op voor een energizer. In de PMT is er sprake van drie begeleidingsstrategieën: oefenen, ervaren en ontdekken. Zoals al beschreven zijn energizers gericht op de ervaring en het leren door die ervaring. Van de begeleidingsstrategieën oefenen en ontdekken is dus geen sprake. Het oefenen houdt in dat er gewerkt wordt aan het vergroten van het waarnemingsvermogen, het belevingsvermogen en het gedragsrepertoire. Bij het ervaren wordt er geleerd te experimenteren met gedragsalternatieven en effecten van deze alternatieven op het gedrag, in relatie tot de omgeving. Bij de laatste behandelingsstrategie ontdekken, staan onverwerkte, verdrongen herinneringen, emoties en intra-psychische conflicten centraal die verwijzen naar een trauma. De toepassingsmogelijkheden energizers binnen de PMT van Nu de verschillen en overeenkomsten tussen energizers en PMT oefeningen zijn verduidelijkt, kan er meer gezegd worden over hoe energizers eventueel toegepast kunnen worden binnen de PMT. Er moet gekeken worden naar welke specifieke functie energizers in kunnen nemen. De algemene functies van energizers zijn al in het begin van het artikel besproken. Maar zoals al aangegeven, is er weinig tot niets bekend over hoe dit geïntegreerd kan worden binnen de PMT. Als de functie duidelijk is die een energizer kan innemen binnen de PMT,wordt ook duidelijk hoe deze gebruikt en ingezet kan worden en wat de meerwaarde ervan kan zijn. Om hier meer inzicht in te geven wordt er nog kort gesproken over mijn persoonlijke ervaringen met het toepassen van energizers. Mijn persoonhj~ e ervaring In mijn eindstage bij een psychiatrische instelling -voor volwassenen, op de afdeling angst- en stemmingsstoornissen heb ik voor het eerst bewust energizers aangeboden binnen de PMT. Ik kwam hierbij, door ervaringen die ik met energizers heb gehad tijdens mijn opleiding psychomotorische therapie en bewegingsagogie aan de CALO in Zwolle. Bij een onze supervisie/ mentorles met een bepaalde docent kregen we wel eens een energizer aangeboden. Dit vond ik en mij medestudenten altijd erg leuk. Ik was zelf

31 vooral geïnteresseerd in de creatieve vormen die gebruikt werden. Toen ik bij instelling van mijn eindstage kwam, was ik erg benieuwd of ik wat kon doen met die energizers. Ik wist toentertijd nog niet precies wat een energizers was en wat deze kon doen. Ik kende alleen de vormen die ik zelf ervaren had. Bij deze vormen heb ik zelf een doel bedacht, zo-. dat ik deze kon aanbieden aan mijn cliëntengroepen. De vormen die ik gebruikte hadden over het algemeen als doel de groep bij binnenkomst wat op te pep pen zodat ze de rest van de therapie wat actiever en meer alert zouden zijn. Dit werkte heel goed aangezien veel cliënten erg passief en ingetogen zijn vanwege hun stoornis en de drempel tot in actie komen, voor veel hoog erg hoog is. Door een energizer te doen werd die drempel wat lager. Een energizer was meestal een grappig en actief spelletje die we met elkaar deden. Ik heb ook gemerkt dat het woord "energizer" veel cliënten al interessanter en leuker in de oren klinkt dan activiteit of oefening. Voor veel cliënten hangt er aan de woorden activiteit of oefening binnen de PMT een lading. De term "energizer" heeft dus op zich al meegeholpen om de drempel om mee te doen wat lager te maken. Toen ik zag dat dit aansloeg heb ik gekeken naar nog een andere mogelijkheid voor het inzetten van een energizer. Ik kwam toen op het inzetten van een energizer als mental set. Als de c1ienten binnen kwamen en ik wilde uitleggen wat we gingen doen en met welk thema we aan de slag zouden gaan, deed ik dit niet verbaal, maar door een energizer. Als bijvoorbeeld het thema samenwerken was die dag, dan koos ik voor een korte actieve activiteit waarin het thema samenwerken aangesproken zou worden. Vervolgens kon ik dan de rationale geven waarom met dit thema aan de slag te gaan en de rest van de PMT geven. Ook dit werkte erg goed. Niet alleen ik was hier enthousiast over, maar ook de cliënten en mijn stagebegeleidster. De functie en dus de mogelijkheden bij het gebruik en inzetten van energizers binnen de PMT In mijn persoonlijke ervaring zijn al twee mogelijkheden genoemd om een energizer toe te passen binnen de PMT: Oppepper Het kan zijn dat de groep heel futloos binnen komt of dat na een lange nabespreking de groep wat ingezakt is. Er kan dan een energizer gedaan worden om de groep weer wat energie te geven of ze er weer wat meer bij te krijgen. Mental set Zoals al verteld is, worden bij de PMT de oefeningen ingeleid door een mental set. Dit zorgt ervoor dat de groep vast in de richting gestuurd wordt waar er mee bezig gegaan wordt. Dit kan een bepaald thema of onderwerp zijn. Vaak wordt zoiets verbaal ingeleid, maar het kan heel leuk en interessant zijn om dit te doen met een energizer. De groep kan dan zelf gelijk ervaren waar het over gaat en dit kan weer gebruikt worden in de komende oefeningen. Naast deze twee mogelijkheden, denk ik aan de andere do~len die een energizer kan hebben. Zoals al eerder genoemd is, kunnen deze doelen erg uiteenlopen en heel divers zijn. De energizers met de hierbij horende doelen die volgens mijn mening nog meer goed toepasbaar zijn binnen de PMT worden nu besproken. Dit zijn de volgende: IJsbreker/ken nisma king Als je als groep misschien nog niet zo aan elkaar gewend bent of de groep is voor het eerst bij elkaar kan hier een energizer voor gedaan worden. Het is belangrijk dat de groep vertrouwd wordt met elkaar en zich veilig gaat voelen om een effectieve werksfeer te creëren. Een speelse manier van elkaar en de groep leren is vaak leuker en makkelijker dan dit alleen verbaal doen. Ook kan dit helpen om de namen te leren kennen. Opwarmertje voor de spieren In de PMT kan het voorkomen dat er soms actief bewogen gaat worden of dat je wil dat de spieren even wakker geschud worden. De eeuwige rek en strek oefeningen kunnen een keer ingeruild worden door een energizer waarin actief bewogen wordt. Afscheid In de PMT kan sprake zijn van afscheid, misschien van een cliënt, de hele groep, een collega of misschien van jezelf. Het is goed om hier als groep bij te staan. Het is zinvol en leerzaam om te evalueren en op een goede manier afscheid te nemen. Er kan feedback gegeven worden aan elkaar, over ervaringen en leermomenten. Eventueel kan je een energizer ook gebruiken als tussentijdse evaluatie. Er zijn energizer die helpen dit te doen op een originele manier. Groepen verdelen Er zijn veel PMT oefening waarin de groep misschien gesplits moet worden in kleinere groepjes. Je kunt dit doen door af te tellen of de cliënten dit zelf laten doen, maar je kan hier ook een energizer voor gebruiken. Er zijn veel energizers te vinden in boeken of op

32 het internet. Als je zoekt op de bovenstaande termen, komen er genoeg voorbeelden en ideeën naar voren. Als PMT-er kan het altijd interessant en leuk zijn om hier naar te kijken om nieuwe ideeën op te doen. Met wat aanpassing is een bepaalde energizer soms zelfs wel te gebruiken als PMT oefening. Wat is de meerwaarde en inzetten van energizers van het gebruik Zoals al duidelijk wordt, heeft het gebruik en inzetten van energizers zeker een meerwaarde. Het kan de drempel voor cliënten verlagen om mee te doen of ervaringen te delen, het helpt om het verbale te verruilen voor het non-verbale, het stimuleert de creativiteit van de PMT-er, mensen ervaren het vaak als leuk en grappig, het roept weer nieuwe ervaringen op die eventueel gebruikt kunnen worden binnen de PMT en het is gewoon een keer wat anders dan de gangbare gebruikte oefeningen en methoden. Dit komt mede door wat de term "energizer" oproept. De term op zich heeft ook een zekere meerwaarde, zoals al genoemd in mijn persoonlijke ervaring. Conclusie Het artikel bestaat uit vier hoofdpunten. Deze hoofdpunten worden nu kort besproken. Uit het eerste hoofdpunt met de hieruit volgende conclusie is naar voren gekomen dat er uiteindelijk de volgende definitie voor energizers te geven is: "Een energizer is een doelgerichte, korte, actieve vorm die gericht is op de ervaring en die aangeboden kan worden in een groep op plekken waar iets geleerd of gehoord gaat worden over een bepaald onderwerp of thema". Uit het tweede hoofdpunt kwam naar voren dat er vijf aspecten te noemen zijn die essentieel zijn voor de PMT en de hierbij horende oefeningen. Dit zijn de volgende: Er is sprake van het arrangeren en manipuleren van lichaamsgerichte- of bewegingsgerichte situaties Er vindt beïnvloeding plaats van bewegingsgedrag en/of lichaamservaringen (hierbij zijn attitude, betekenisverlening mental set, rationale, interventies, en transfers van belang) Dit gebeurt in een therapeutische context Er wordt hulpverlening geboden aan personen met psychische of psychosociale problematiek Het uiteindelijke doel is om gedragsveranderingen te bewerkstelligen om het weer terug keren naar een bepaalde context in sociale verbanden te bevorderen In het derde hoofdpunt werd er gekeken naar de verschillen en overeenkomsten tussen energizers en PMT oefeningen. Dit is gedaan door de energizers te vergelijken met de vijf genoemde aspecten van een PMT oefening. Per aspect zijn er verschillende verschillen en/of overeenkomsten te noemen. De belangrijkste overeenkomst is dat energizers, net als PMT oefeningen, niet primair verbaal van aard zijn, maar de directe ervaring als uitgangspunt hebben. Het belangrijkste verschil is, dat energizers in vergelijking met PMT oefeningen alleen met de behandelstrategie "ervaren" samengaat en niet met de overige twee behandelstrategieën "oefenen en ontdekken". Kort gezegd zijn energizers wat meer oppervlakkig dan PMT oefeningen. Deze gaan vaak meer de diepte in. In het laatste hoofdpunt werd er ingegaan op de toepassingsmogelijkheden van energizers binnen de PMT. Zoals vermeld, werd in dit hoofdpunt een antwoord gegeven op de hoofdvraag. Dit antwoord is uiteindelijk voortgekomen uit persoonlijke ervaring en interpretatie van de vorige hoofdpunten. In mijn persoonlijke ervaring werd al gesproken van twee toepassingsmogelijkheden. Energizers met als functie "mental set" of "oppepper". Verder zijn er nog vier andere toepassingsmogelijkheden genoemd. Een energizers met als functie ijsbreker/kennismaking, opwarmer voor de spieren, afscheid nemen, groepen verdelen. Het toepassen van energizers binnen de PMT heeft zeker meerwaarde. Het kan de drempel voor cliënten verlagen om mee te doen of ervaringen te delen, het helpt om het verbale te verruilen voor het non-verbale, het stimuleert de creativiteit van de PMT-er, mensen ervaren het vaak als leuk en grappig, het roept weer nieuwe ervaringen op die eventueel gebruikt kunnen worden binnen de PMT en het is gewoon een keer wat anders dan de gangbare gebruikte oefeningen en methoden. In het artikel wordt uitgelegd dat de op zich zelf staande term "energizer", hier al een bijdrage aan levert. Discussie Zoals al aangegeven was er weinig literatuur te vinden over energizers. Daarom heeft het omschrijven van energizers een groot deel van het artikel ingenomen. De uiteindelijk gegeven definitie is nog niet volledig specifiek en heeft daarom nog wat toelichting nodig gehad. Volgens mij is het ook niet mogelijk om een volledig speci-

33 fieke definitie van energizers te geven, omdat dit de diversiteit van energizers te kort zou doen. Lastig was, dat door het gebrek aan specifieke informatie en de grote diversiteit hiervan, veel informatie geïnterpreteerd moest worden. Het was voor mij anders onmogelijk om de informatie toepasbaar te maken voor dit artikel. PMT. Hopelijk is er door dit artikel meer duidelijkheid gegeven over de mogelijkheden die een PMT-er heeft om energizers toe te passen binnen zijn of haar therapie. Hopelijk is er ook naar voren gekomen, dat energizers zeker een meerwaarde kunnen hebben en dat deze verschillende functies kunnen innemen binnen de PMT. Aanbevelingen Als het gaat om de uiteindelijke toepassing van energizers binnen de PMT, is het goed om aan te geven, dat er niet meer gegeven kan worden dan persoonlijke ideeën en interpretaties hierover. In dit artikel is er allerlei informatie gegeven over energizers en PMT oefeningen, het is nu aan elke PMT-er om zelf te kijken wat deze hier uit haalt. Persoonlijk zou ik bijvoorbeeld eerder kiezen voor een energizer in de vorm van iets bewegings- of lichaamsgericht omdat dit het dichtst bij de PMT staat. Wel ben ik van mening dat we als PMT-ers zo creatief en flexibel kunnen zijn dat andere vormen soms ook erg goed toepasbaar zijn. Maar ook dit moet iedereen voor zichzelf bepalen. Ik ben de mening toegedaan, dat het goed is om energizers en PMT oefeningen goed gescheiden te houden. Dit om de effectiviteit ervan te waarborgen. Ik denk als voor de cliënten niet goed duidelijk is waar een energizer of een PMT oefening voor kan dienen, dit ervoor zorgt dat er minder effectief gewerkt kan worden. Dat het doel duidelijk is van zowel de energizer als de PMT oefening, is dus heel belangrijk. Daarom zou ik, ook bij een energizer, altijd het doel vermelden. Er kan bij de start van een nieuwe cliënt of een nieuwe groep bij de PMT, aan de cliënten uitgelegd worden wat de werkwijze is en wat de verschillen zijn tussen het aangeboden krijgen van een energizers of een PMT oefening. Zoals eerder beschreven is kan de functie van een energizers ook zijn dat de groep wat leert door ervaringen, preventie van een bepaald thema of inzicht verkrijgen in het denken, voelen en handelen bij een bepaald thema. Deze "soort" energizers lijken erg op bestaande PMT oefeningen in de begeleidingsstrategie ervaren en de fasen herkennen en verkennen. Om er voor te zorgen dat energizers en PMT oefeningen wel echt gescheiden blijven, is het naar mijns inziens, van belang de energizers in de context van PMT niet anders te gebruiken dat de genoemde mogelijkheden. Om tot dit artikel te komen heeft de auteur veel literatuur gebruikt. De literatuurlijst is voor geïnteresseerden op te vragen bij de redactie. Slotwoord Er is informatie gegeven over een onderwerp dat nog weinig tot geen bekendheid heeft binnen de

34

35 Het belang van psychomot.orische diagnostiek bij jonge kinderen Op een Medisch Kleuterdagverblijf (MKD) worden kinderen aangemeld vanaf de leeftijd van ongeveer twee jaar. Omdat er problemen zijn ontstaan in het contact maken, in de taalontwikkeling, in de motoriek of op emotioneel gebied. Ook komt het voor dat kinderen op iets hogere leeftijd worden aangemeld, omdat het kind op school niet mee kan komen of gedragsproblemen vertoont. Met een hulpvraag komen ouders vaak eerst bij een consultatiebureau, de huisarts of de kinderarts. Op het moment dat er op verschillende ontwikkelingsgebieden vragen zijn en behandeling nodig of gewenst lijkt, worden kinderen óók aangemeld bij of doorverwezen naar een MKD. Daar wordt gekeken naar de mogelijke oorzaken van het problematische gedrag. Ontstaansgeschiedenis Vaak blijkt dat de problemen al veel eerder zijn ontstaan. Ouders hebben soms al verschillende instanties afgelopen, maar zijn daar, naar hun zeggen, niet naar tevredenheid geholpen. Als wij de problematiek van ontwikkelingsstoornissen interdisciplinair benaderen, is dat ook niet vreemd. Elke instantie doet vanuit de eigen deskundigheid onderzoek, waardoor het totaalbeeld vaak niet zichtbaar wordt. Hoewel ook de psychomotorische therapie (PMT) een deeldiscipline is, kan met deze methode - bij de juiste diagnose - eerder en beter zo'n totaalbeeld van het kind gevormd worden. Beweging en gedrag en beweging Deze vorm van therapie is een van de behandelmogelijkheden die het MKD aanbiedt. Daarbij gaan wij uit van een nauwkeurige observatie van de manier waarop kinderen zich bewegend gedragen. En, wat dit bewegingspatroon zegt over de innerlijke ontwikkeling van het kind en de eventuele stoornissen daarin. Door te spelen en te bewegen leert het kind niet alleen zichzelf kennen, maar ook zijn omgeving. Het is het samenspel tussen deze twee factoren, dat bij kinderen wel eens uit balans raakt. De oorzaken hiervan kunnen liggen in de omgeving waarin het kind opgroeit of in het kind zelf, maar meestal is het een combinatie van beide. Omdat de verschillende gedragscomponenten bij jonge kinderen altijd met elkaar verweven zijn. De behandeling moet dus altijd gericht zijn op het kind als een totaliteit. Een verstoring binnen één bepaald gedragsaspect heeft nu eenmaal gevolgen voor andere gedragsaspecten. Zo leert de ervaring ook dat de behandeling van één gedragsaspect zijn invloed uitoefent op alle andere gedragsaspecten. Zeer zorgvuldige diagnose Bij de behandeling van problematisch gedrag van jonge kinderen is zorgvuldige diagnostiek, zoals gezegd, van groot belang voor de bepaling van de juiste therapievorm. De ouders geven in de regel als eerste aan, wanneer er volgens hen sprake lijkt te zijn van emotionele - of gedragsprobiemen bij het kind. Voor de hulpverlening is het dus essentieel, dat zowel het kind als de ouders worden gezien en gehoord. Vragen die daarbij gesteld plegen te worden zijn: wat ervaren de ouders als een probleem bij het kind? wat ziet de therapeut als een probleem? vinden de ouders het gedrag van het kind terecht problematisch?

36 hoort dit gedrag al dan niet bij een bepaalde ontwikkelingsfase? zijn de omgevingsfactoren bepalend van invloed op het gedrag van het kind? zijn er factoren in het kind zelf die nader onderzocht moeten worden? wat kan er aan de geconstateerde stoornissen of afwijkingen worden gedaan? Beeld als taal als beeld De problemen waar het hier om gaat, kunnen van velerlei aard zijn, zoals overmatig huilen bij baby's, angstige reacties op de buitenwereld, eetproblemen, ontwikkelingsachterstanden of agressief gedrag. Jonge kinderen zijn nog niet of nauwelijks in staat te verwoorden wat er in hen omgaat of wat ze moeilijk vinden. Dit betekent dat de therapeut uit het gedrag en de bewegingen van het kind moet zien te achterhalen wat er is misgegaan. Tactiele informatiesystemen Jonge kinderen maken in eerste instantie contact met de buitenwereld via het tactiele informatiesysteem. Het tactiele systeem - aanraken, betasten - is het eerste zintuig, dat bij een baby al geheel ontwikkeld is. De overige zintuigen moeten in de loop van de tijd verder ontwikkeld worden. Die zintuiglijke systemen zijn direct gekoppeld aan het motorische systeem. Daarmee kunnen kinderen de wereld gaan ontdekken en - als het goed gaat - door positieve ervaringen een positief zelfbeeld gaan opbouwen. Dat gebeurt doordat de baby zelf gaat aanraken. Beide handjes vinden elkaar, de baby gaat voorwerpen ontdekken en betast ze. Door dit tasten leert het kind spelenderwijs zijn omgeving verkennen en kennen. In eerste instantie ervaart de baby zich als deel van de moeder. Contact via de huid geeft de baby het grensgevoel. Het kleine kind leert onbewust voelen waar het zelf ophoudt en waar de buitenwereld begint. Het leert zo gaandeweg onderscheid te maken tussen de binnen- en de buitenwereld, tussen het ik en het niet-ik, het vertrouwde en het vreemde. Het kind, dat op deze wijze voldoende 'begrensd' is, kan zich gaandeweg tussen anderen begeven en zich staande houden tussen anderen. Ouders als binnen- en buitenwereld De pasgeboren baby is geheel overgeleverd aan de zorg van de ouders. Het is volledig afhankelijk van hen, zowel fysiek - eten, drinken, verschoond worden, baden, vasthouden en aanraken - als emotioneel. Het kind doet zijn eerste ervaringen op bij de ouders. Het vindt er, als alles goed gaat, troost. Het leert er contact te maken, op anderen te vertrouwen en onvoorwaardelijke liefde en genegenheid te ontvangen. In het contact met de ouders wordt de basis gelegd voor de hechting. De manier, waarop de baby door de ouders wordt vastgehouden, gedragen en aangeraakt, legt de basis voor een veilige hechting en tevens voor de sensomotorische ontwikkeling. Het kind voelt zich bevestigd, als zijn ouders hem met aandacht en respect aanraken of strelen. Het contact maken via de huid geeft de baby een gevoel van bevestiging, een gevoel van 'er mo-

37 gen zijn'. Het visuele contact, de reactie op de blik van de vader en de moeder, is al wel aanwezig, maar nog onontwikkeld. Bij oogcontact kan de jonge baby wel de moeder herkennen, maar bepaalde visuele uitdrukkingen nog niet interpreteren. Maar al gauw worden visuele indrukken herkenbaar en leert de baby zijn ouders en zijn vertrouwde omgeving kennen. Door te kijken haalt de baby als het ware de wereld naar zich toe. Hij is nog niet goed in staat zintuiglijke informatie te selecteren. Zijn wereld is nog ongeordend. Een omgeving, die rust en vertrouwdheid uitstraalt, is daarom een voorwaarde voor zijn gevoel van welbevinden. Min e Minke wordt aangemeld bij het MKD als zij bijna drie jaar oud is. Zij is de jongste dochter van een alleenstaande moeder. De vader van Minke is na de geboorte van Minke uit haar leven verdwenen. Moeder weet niet waar hij nu is. Zij heeft geen contact meer met hem. Minke heeft nog een ouder broertje en zusje. Beide kinderen zijn uit huis geplaatst vanwege de verslaving van de moeder. Deze was niet in staat om voor de kinderen te zorgen. Beide oudere kinderen groeien nu op in een pleeggezin. Moeder heeft een omgangsregeling en kan de kinderen één keer in de veertien dagen bezoeken. De voogd van de kinderen en de pleegmoeder zijn aanwezig als moeder haar oudste twee kinderen bezoekt. Deze kinderen ontwikkelen zich goed en de moeder heeft geaccepteerd dat de kinderen niet meer bij haar wonen. Ze hoopt wel, dat de bezoekregeling wordt verruimd, omdat ze het contact met de kinderen mist. o ge e zoe De huisarts van Minke maakt zich nu zorgen over haar ontwikkeling. Ze praat nauwelijks, terwijl het wel lijkt alsof ze begrijpt wat je tegen haar zegt. Tegen haar moeder praat zij wel, maar zeer sporadisch. Op het MKD worden er verschillende onderzoeken gedaan, onder meer van logopedische, psychologische en medische aard. Uit het logopedisch onderzoek blijkt, dat haar taalbegrip en haar passieve woordenschat leeftijdsadequaat zijn. Uit het psychologisch onderzoek blijkt, dat Minke een gemiddeld IQ heeft. Ook wordt zij door de kinderarts onderzocht, waarbij vooral gekeken wordt of ze geen gehoorproblemen heeft, wat niet het geval blijkt. oma 0 sche th ple Minke wordt aangemeld voor psychomotorische therapie. Haar bewegingsbeeld is passief en ingehouden. Er is sprake van een zekere bewegingangst. Zij durft weinig te ondernemen en staat te vaak aan de kant toe te kijken. Bij aanvang van de therapie lijkt Minke het moeilijk te vinden om te kiezen met welk speelgoed zij wil spelen. De therapeut helpt haar hierbij door materiaal aan te wijzen. Minke knikt, wanneer de therapeut een grote bal aanwijst, en zij gaat met de grote bal door de zaal rollen. Als de therapeut de bal wil terugrollen, gaat Minke plotseling kruipend door de zaal. Hierbij maakt zij miauwende geluiden. Zij kijkt niet meer naar de bal, maar komt in de richting van de therapeut gekropen. Al 'miauwend' lijkt zij contact te willen zoeken met de therapeut. Deze vraagt: 'Zal ik de kat even aaien?' Minke knikt.

38 Contact maken Op deze manier zoekt Minke contact met de therapeut en de therapeut met haar. Aangezien zij bijna niet spreekt, is het van belang alle non-verbale signalen goed te blijven observeren. Minke maakt hierbij zelf gebruik van het tactiele informatiesysteem door de therapeut aan te raken. Na een aantal weken lijkt zij zich al wat meer op haar gemak te voelen in de zaal. Zij stapt nu zelf op het materiaal af. Op een zekere dag besluit zij, dat zij met de grote blokken wil spelen. Wanneer alle blokken in de gymzaal liggen, stapelt Minke de blokken op tegen de muur. Zij maakt er een heel bouwwerk van, waar zij zelf op kan klimmen. Dit doet zij dan ook. Zij blijft er even bovenop zitten en klimt dan weer naar beneden. Dit doet zij enkele weken achtereen. Steeds maakt zij het bouwwerk weer iets anders, maar wel steeds tegen de muur geplaatst. Het lezen van het gedrag De therapeut vraagt zich uiteraard af waarom zij dit steeds zo doet. De meeste kinderen die met blokken spelen maken immers een bouwwerk in de regel in het midden van de zaal, meestal een huis of een hut. Minke doet het duidelijk anders. De therapeut zoekt contact met de ouderbegeleider van het MKD en legt haar de situatie voor. De ouderbegeleider besluit om een bezoek te brengen aan de moeder om haar dit te vertellen. Mogelijk kan de moeder hier iets over zeggen of herkent zij iets uit deze manier van spelen. De volgende dag komt de ouderbegeleider meteen verslag doen van haar huisbezoek. Uit het gesprek met moeder bleek, dat Minke af en toe door haar moeder bovenop een kast wordt gezet. De moeder heeft verteld, dat Minke tegenwoordig overal aankomt, alles uit de kast wil onderzoeken en ermee wil spelen. Moeder vindt dit heel lastig en weet niet goed hoe ze hier mee om moet gaan. Vroeger zette ze Minke in de box, als ze dit deed. Nu de box niet meer in de kamer staat, heeft moeder bedacht om haar kind dan maar bovenop een kast te zetten. Minke liet dus tijdens de PMT zien aan de therapeut, 'wat haar beweegt'. Uiteindelijk wordt Minke u'it huis geplaatst en komt terecht in het pleeggezin, waar ook haar broertje en zusje verblijven. Daar begint zij eindelijk te praten.. praat. Mag zij niet praten over wat haar overkomt of kan zij er nog niets over zeggen? Ziehier 2009: omdat wij leven in een tijdperk, waarin alles in taal moet kunnen worden gevangen, zijn wij geneigd om het probleem van Minke te benoemen als een spraakprobleem. Wie de taal van kind verstaat - het spel, het gebaar, het liedje, het beeld, de tekening, de zandbak -leert dat het zwijgen van Minke in dit geval heel iets anders is dan het zwijgen. Het zwijgen is in combinatie met het spelen van de kat het vertellen van het verhaal. Minke zegt: ik wil geaaid worden, ik wil gekoesterd worden, ik wil niet bang hoeven te zijn, ik ben iemand, ik besta, ik ben de moeite waard om mee om te gaan. Psychomotorische diagnostiek kan van meer dan groot belang zijn voor het kind. Een foute diagnose had Minke in de handen gebracht van een logopedist(e). Alleen een goede en zeer deskundige logopedist(el zou haar hebben doorgestuurd. Daarom tot slot een pleidooi diagnosestelling om elke vorm van de tijd te geven om uit te vinden wat er werkelijk aan de hand is. Opdat wij elke kind de behandeling kunnen geven die noodzakelijk is om het kind binnen de eigen grenzen zo optimaal mogelijk te kunnen laten groeien. Opdat wij elke kind de behandeling kunnen geven die noodzakelijk is om het kind binnen de eigen grenzen zo optimaal mogelijk te kunnen laten groeien. Conclusie Ondanks dat Minke niet of nauwelijks praat, heeft Minke geen spraakprobleem. Zonder te praten, vertelt Minke aan ons haar verhaal. Minke vraagt ons er achter te komen, waarom zij niet