In je kracht. Spelhandleiding

Transcriptie

1 In je kracht Spelhandleiding

2 Inhoud Introductie 3 1. Kennismakingsspel 4 2. Inspiratiespel 7 3. Kwaliteitenspel 11 Colofon De aanpak EVA (Educatie voor Vrouwen met Ambitie) is een verdieping op het ondersteuningsprogramma Taal voor het Leven. Dit programma helpt gemeenten en organisaties die aan de slag willen met de aanpak van laaggeletterdheid. Het programma is een onderdeel van Tel mee met Taal: een driejarig kabinetsprogramma ( ) waarin zowel het voorkomen als het verminderen van laaggeletterdheid centraal staat rond de thema s gezin, gezondheid en werk. De ministeries van OCW, SZW en VWS werken hierin samen. Taal voor het Leven wordt aangeboden door Stichting Lezen & Schrijven en gefinancierd door de Rijksoverheid. Introductie De aanpak EVA organiseert - samen met partners - leertrajecten voor Nederlandssprekende vrouwen (vanaf taalniveau A2 of 1F) die naast het verbeteren van hun taal-, reken-, en computervaardigheden ook aan de slag willen met een baan, vrijwilligerswerk, een eigen onderneming of een opleiding en hier nog ondersteuning bij kunnen gebruiken. Er is hiervoor materiaal beschikbaar, waaronder dit kaartspel. Dit spel is ontworpen voor de EVA-doelgroep: laaggeletterde vrouwen die een volgende stap willen zetten, maar mannen kunnen het ook spelen. Daarom gaat het in deze speluitleg over deelnemers en niet over vrouwen. Meer informatie over EVA en de materialen is te vinden op de website. Zie: evaenik.nl In je kracht bestaat uit 40 kaarten. Je gebruikt de voor- en achterkant voor drie verschillende spellen: 1. Kennismakingsspel: gebruik hiervoor de kant met de afbeeldingen. 2. Inspiratiespel: gebruik hiervoor de 20 roze kaarten met inspirerende vragen. 3. Kwaliteitenspel: gebruik hiervoor de 20 blauwe kaarten met elk twee kwaliteiten. Op de volgende pagina s leggen we de drie spellen uit. 2 V

3 1. Kennismakingsspel Deelnemers kiezen in dit spel een kaart met een afbeelding om zichzelf voor te stellen. Dit is een manier om op een andere meer authentieke en persoonlijke manier kennis te maken met elkaar. Het kiezen van een afbeelding prikkelt het emotionele en associatieve deel van de hersenen. Dit kan leiden tot verrassende en authentieke antwoorden. Deze manier van kennismaken stimuleert persoonlijk contact tussen deelnemers onderling en met de begeleider. De focus op de afbeeldingen verlaagt de drempel om te durven praten. Het is makkelijker om iets over jezelf en je wensen te vertellen. De afbeeldingen sluiten aan bij de thema s van EVA. Deze thema s zijn: participatie (meedoen in de samenleving, bijvoorbeeld door vrijwilligerswerk, actief zijn in de buurt, een cursus) werk (draagt bij aan economische zelfstandigheid) ondernemen (draagt bij aan economische zelfstandigheid) opleiding geld en thuisadministratie (financiële zelfredzaamheid) gezondheid (nodig om focus op andere thema s mogelijk te maken) Doelen van het spel 1. Deelnemer leert zichzelf en de anderen beter kennen. 2. Het spel creeërt een positieve en veilige sfeer in de groep. 3. De begeleider verkent wat iemand belangrijk vindt, wil en kan. Speelduur Dit is afhankelijke van de grootte van de groep. Reken op ongeveer 3-4 minuten per deelnemer. Langer kan natuurlijk ook. Instructie Voor gebruik in een groep. Stap 1. Er zijn 40 kaarten. Leg vooraf alle kaarten met de afbeeldingen naar boven op een tafel, dit hoeft niet heel strak. Het is fijn als je om de tafel heen kunt lopen. Stap 2. Vraag de deelnemers om rond de tafel te komen staan en leg uit met welk doel jullie dit spel gaan spelen. Stap 3. Nodig hen uit om een kaart te kiezen. Hiervoor kunnen verschillende opdrachten gegeven worden. Kies de opdracht die het beste bij de groep past. Bijvoorbeeld: Kies een kaart die iets over jou zegt. Kies een kaart die bij jou past. Kies een kaart die laat zien wat jij leuk vindt om te doen. Kies een kaart die jij leuk vindt. Kies een kaart die laat zien wat jij in de toekomst wilt bereiken. Kies een kaart die laat zien waar jij van droomt. Kies een kaart die laat ziwen wat jouw wens is. Je kunt zelf ook een vraag bedenken die past bij de groep en het doel waaraan je met de groep werkt. Kies zelf ook een kaart. Stap 4. Vraag de deelnemers om de beurt de gekozen kaart aan de anderen te laten zien en te vertellen waarom ze die kaart gekozen hebben. Als deelnemers het spannend vinden om iets te vertellen, kun je zelf beginnen. Dit verlaagt de drempel voor de deelnemers. Door zelf te beginnen laat je direct zien hoe lang een antwoord ongeveer kan duren. Laat hierna iedereen aan de beurt komen. 4 5

4 Tips bij het werken met het Kennismakingsspel Vraag door als het antwoord van de deelnemer niet direct duidelijk is. Het stellen van open vragen, beginnend met Wat?, Wanneer? of Hoe?, nodigt deelnemers uit om meer te vertellen. Het biedt de ruimte om een eigen verhaal te doen en jij krijgt meer te horen over wat hen bezighoudt en wat belangrijk voor hen is. Deelnemers kunnen elkaar ook vragen stellen om elkaar beter te leren kennen. 2. Inspiratiespel EVA richt zich op vrouwen die de wens hebben om zichzelf te ontwikkelen en aan de slag te gaan met een baan, vrijwilligerswerk, een eigen onderneming of een opleiding, maar hier nog ondersteuning bij kunnen gebruiken. In dit proces is het belangrijk om in kaart te brengen wat iemand motiveert en inspireert. Hiervoor kan het inspiratiespel gebruikt worden. De afbeeldingen zijn zo gekozen dat ze aansluiten bij de centrale thema s van EVA. Dit betekent echter niet dat de deelnemers bij een eerste kennismaking direct antwoorden geven die aansluiten bij die thema s. Dit is niet erg en ook niet per se de bedoeling, maar hier kun je door een spelvariant in een later stadium wel op sturen. Variant 1 Voor gebruik bij een-op-een begeleiding. Het spel kan ook gebruikt worden bij individuele ondersteuning. De begeleider en de deelnemer kiezen dan omstebeurt een kaart. Variant 2 Gebruik om interesses in kaart te brengen. De kaarten worden later in een traject opnieuw gebruikt als andere EVA-thema s aan bod komen, bijvoorbeeld om interesses van de deelnemers in kaart te brengen. De opdracht Kies een kaart die laat zien wat jij leuk vindt om te doen kan gebruikt worden om op een speelse manier interesse voor een bepaald beroep, opleiding of activiteit in kaart te brengen. De antwoorden op de vragen geven de begeleider inzicht in de wensen en drijfveren van de deelnemers. Voor veel deelnemers is dit de eerste keer dat zij hier over nadenken. Inspiratie gaat over goede ideeën krijgen, gestimuleerd worden om na te denken over wat jou motiveert en enthousiasmeert. Verhalen en vragen van anderen kunnen inspirerend werken. Motivatie brengt mensen in beweging; als je weet waar je graag mee bezig bent en waar je energie uit haalt, stimuleert dat om stappen te zetten en meer dingen te doen die aansluiten bij jouw motivatie en ook bijdragen aan jouw ontwikkeling. Het inspiratiespel gaat over interesses en drijfveren: wat vind je leuk? Wat zou je graag willen doen? Waar krijg je energie van? Wat maakt jou blij? De vragen stimuleren de deelnemers om na te denken over wat hen inspireert. De antwoorden op de vragen geven de begeleider inzicht in de wensen en drijfveren van de deelnemers. Voor veel deelnemers is dit de eerste keer dat zij hier over nadenken. Doelen van het spel 1. Deelnemer en begeleider krijgen inzicht in wat de deelnemer inspireert en motiveert. 2. Deelnemer en begeleider krijgen een eerste inzicht in de vaak nog onduidelijke toekomst wensen van de deelnemer. Speelduur Dit is afhankelijk van de grootte van de groep. Reken op ongeveer 3-4 minuten per deelnemer. Met een groep van 12 deelnemers ben je ongeveer een uur bezig. Langer kan natuurlijk ook. 6 7

5 Instructie Voor gebruik in een groep. Stap 1. Dit spel wordt gespeeld met de roze kaarten. Er zijn twintig kaarten. Lees de vragen vooraf zelf goed door, zodat je weet welke vragen er kunnen komen en bedenk wat de vragen kunnen oproepen. Stap 2. Doe alle roze kaarten in een mandje of bakje zodat de deelnemers straks blind een kaart kunnen trekken. Stap 3. Leg kort uit dat jullie aan de slag gaan met de vraag Wat inspireert mij? Leg kort uit wat inspiratie betekent: goede ideeën krijgen en nadenken over wat jij leuk vindt om te doen. Enthousiast worden om meer dingen te doen die jij leuk vindt of om nieuwe dingen te doen en je te ontwikkelen. Stap 4. Laat het mandje of bakje rond gaan en vraag de deelnemers om blind allemaal één kaart te pakken. Let op Je kunt ook de kaarten open op tafel leggen met de tekst naar boven om de deelnemers zelf een kaart te laten kiezen die zij willen beantwoorden. Let op dat alle deelnemers de vragen begrijpen en licht toe waar nodig. Je kunt hierbij de woordenlijst aan het eind van deze uitleg gebruiken. Wanneer het leesniveau te laag is, lees je als begeleider de vragen voor en vraag je de deelnemers om een vraag te kiezen die zij straks willen beantwoorden en je laat hen deze beantwoorden. Stap 5. Vraag de deelnemers om de beurt de vraag op hun kaart te lezen. Help hierbij als dat nodig is en leg woorden uit die niet begrepen worden. Gebruik hiervoor de woordenlijst aan het eind van de uitleg. Vraag hen daarna de vraag te beantwoorden. Stap 6. Afhankelijk van de grootte van de groep kun je een tweede ronde met vragen doen. Stap 7. Als alle deelnemers één of twee keer aan de beurt zijn geweest, vraag ze dan wat zij van deze opdracht geleerd hebben. Hebben ze nieuwe ideeën en inspiratie opgedaan? Zijn zij enthousiast geworden? Tips bij het werken met het Inspiratiespel Hou het luchtig. Het spel is bedoeld als een eerste oriëntatie. Vraag door als het antwoord van de deelnemer niet direct duidelijk is. Het stellen van open vragen, beginnend met Wat?, Wanneer? of Hoe?, nodigt deelnemers uit om meer te vertellen. Het biedt hen de ruimte om een eigen verhaal te doen en jij krijgt meer te horen over wat hen bezighoudt en wat belangrijk voor hen is. Deelnemers kunnen elkaar ook vragen stellen om elkaar te inspireren. Aan het eind van deze instructie volgt een korte woordenlijst om de woorden op de inspiratiekaarten toe te lichten. Variant 1 Voor gebruik bij een-op-een begeleiding. Het spel kan ook individueel gespeeld worden, waarbij je als begeleider één deelnemer ondersteunt. Dan kan de deelnemer meerdere vragen uit het bakje pakken en beantwoorden. Je kunt zelf ook enkele vragen pakken en beantwoorden om de deelnemer te inspireren. 8 9

6 Woordenlijst vraag woord toelichting 3, 4, 17 favoriet waar je het meest van houdt voorbeeld: mijn favoriete kleur is paars. 6 wens iets wat je heel graag wilt 7 energie krijgen voorbeeld: mijn grootste wens is betaald werk in de catering. kracht krijgen, je fit voelen voorbeeld: ik krijg energie van sporten. 8 bewonderen opkijken naar iemand omdat die persoon iets heel goed kan of heel goed heeft gedaan voorbeeld: ik bewonder haar heel erg omdat ze goed kan zingen. 14 eiland een stuk land met water eromheen voorbeeld: Texel is een eiland. 14 onbewoond dat er geen mensen wonen voorbeeld: het eiland is onbewoond. 3. Kwaliteitenspel EVA richt zich op deelnemers die de wens hebben om zichzelf te ontwikkelen en aan de slag te gaan met een baan, vrijwilligerswerk, een onderneming, of een opleiding, maar hier nog ondersteuning bij kunnen gebruiken. In dit proces is het belangrijk om in kaart te brengen welke kwaliteiten de deelnemers in huis hebben. Hiervoor kan Mijn kwaliteitenspel gebruikt worden. Een kwaliteit is een persoonlijke eigenschap. Een kwaliteit zegt iets over wie iemand is. Over zijn karakter. Een kernkwaliteit is iemands meest kenmerkende kwaliteit: een specifiek opvallende kwaliteit die iemand uniek maakt. Vaak zijn dit eigenschappen die zo natuurlijk en vanzelfsprekend zijn voor de persoon, dat iemand zich niet realiseert dat dit een belangrijke en vaak nuttige kwaliteit is. Als anderen aan diegene denken, dan valt die kwaliteit juist op. Het leren kennen en benoemen van je eigen unieke kwaliteiten draagt bij aan zelfinzicht en zelfvertrouwen en geeft kracht. Vertrouwen hebben in jezelf en wat jij als mens te bieden hebt, is een belangrijke voorwaarde om jezelf te ontwikkelen en stappen te durven zetten. Hoe beter je weet wie je bent, hoe groter de kans is dat je doelbewust handelt en keuzes maakt die bij je passen en waar je bevrediging uit haalt. Vind je het als begeleider lastig om met iemand in gesprek te gaan over kwaliteiten? Dit spel biedt een laagdrempelige manier om dit op een heldere en gelijkwaardige manier te doen. Een open, nieuwsgierige en onderzoekende houding, goed luisteren en doorvragen, zorgen daarnaast voor een sfeer waarin mensen makkelijker over zichzelf nadenken en hierover willen praten

7 Doelen van het spel 1. Deelnemer maakt kennis met het begrip kwaliteiten. 2. Deelnemer brengt eigen kwaliteiten in kaart. 3. Deelnemer en begeleider voeren een gesprek over kwaliteiten. 4. Deelnemer vergroot het zelfvertrouwen. Speelduur Ongeveer 20 minuten voor gebruik bij één-op-één begeleiding. De speelduur kan door de begeleider worden bepaald. Afhankelijk van hoeveel tijd je besteedt aan het gesprek over de kwaliteiten van de deelnemer kun je de speelduur korter of langer maken. Instructie Voor gebruik bij een-op-een begeleiding. Stap 1. Dit spel wordt gespeeld met de blauwe kaarten. Er zijn twintig blauwe kaarten. Op elke kaart staan twee kwaliteiten met een uitleg. Er is geen verband tussen de twee kwaliteiten op de kaart. Lees zelf de kwaliteiten goed door voordat je het spel begint. Stap 2. Leg de deelnemer uit wat kwaliteiten zijn. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de volgende tekst: Een kwaliteit zegt iets over wie jij bent. Over je karakter. Het is een persoonlijke eigenschap en altijd een positieve eigenschap, iets goeds. Voorbeelden van kwaliteiten zijn: betrouwbaar, vriendelijk, sociaal. Stap 3. Leg uit dat de deelnemer de eigen kwaliteiten gaat onderzoeken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de volgende instructie: Het is belangrijk om te weten wat jouw kwaliteiten zijn. Als je weet wat jouw kwaliteiten zijn kun je beter kiezen wat er bij jou past om te doen. Als je weet wie je bent en wat je goed kunt krijg je meer kracht en vertrouwen in jezelf. Daarom gaan we in deze oefening kijken welke kwaliteiten jij hebt. Het gaat in dit gesprek om wat jij vindt. We doen dit met hulp van kaarten. Op alle kaarten staan twee kwaliteiten geschreven. Onder de kwaliteit staat een uitleg hierover. Let op Door duidelijk te benoemen wat het doel is van de opdracht, creëer je een veilige sfeer waarin makkelijker over kwaliteiten gepraat kan worden. Stap 4. Leg alle kaarten met de kwaliteiten naar boven op tafel. Het is handig als je om de tafel heen kunt lopen. Per kaart staan er twee kwaliteiten op die van verschillende kanten leesbaar zijn. Stap 5. Laat de deelnemer de kwaliteiten rustig voor zichzelf lezen. Als een deelnemer een woord niet begrijpt kan hij dat aan jou vragen. Stap 6. Vraag de deelnemer om alle kaarten te pakken waarop minstens één kwaliteit staat die hij of zij heeft. Deze kaarten mogen op een stapeltje gelegd worden. Stap 7. Vraag de deelnemer vervolgens om uit het stapeltje met kaarten een Top 5 te maken. Wat zijn de vijf sterkste kwaliteiten? > 12 13

8 Stimuleer de deelnemer om te bedenken welke kwaliteiten hem of haar echt uniek maken. De gekozen vijf kaarten komen voor diegene op tafel te liggen. Stap 8. Vraag de deelnemer om de Top 5 toe te lichten. Gebruik hiervoor open vragen, zoals: Wat bedoel jij met (vul hier de betreffende kwaliteit in)? Wat betekenen deze kwaliteiten voor jou? Welk(e) voorbeelden kun je geven waaruit blijkt dat jij deze kwaliteit hebt? Let op Dit kan lastig zijn voor sommige mensen. Hier hebben zij mogelijk meer tijd en begeleiding voor nodig. Schrik niet als er weinig antwoord komt, maar vraag goed door of besteed er meer dan één bijeenkomst aan. Wat?, Wanneer? of Hoe?, nodigt deelnemers uit om meer te vertellen. Het biedt hen de ruimte om een eigen verhaal te doen en jij krijgt meer te horen over wat hen bezighoudt en wat belangrijk voor hen is. Door het stellen van open vragen toon je respect voor de inbreng van de deelnemer en voorkom je dat je zelf gaat invullen wat iemand bedoelt. Voor veel deelnemers zal het de eerste keer zijn dat zij op deze manier bij zichzelf stilstaan. Moedig aan waar nodig en geef complimenten om te bevestigen dat zij het goed doen. Variant 1 Voor gebruik in een klein groepje. Het spel kan ook in een klein groepje (2 tot 4 personen) gebruikt worden. Dan vraag je de deelnemers in Stap 6 om de kwaliteiten die zij hebben op te schrijven (in plaats van de kaarten te pakken). Verder speel je het spel op dezelfde wijze. De speelduur is dan langer, waarschijnlijk minstens een uur. In Stap 8 maak je een rondje waarbij de deelnemers om de beurt hun Top 5 toelichten. Deelnemers kunnen dan ook op elkaar reageren. Stap 9. Vraag de deelnemer om de Top 5 op te schrijven. Help de Variant 2 deelnemer zo nodig om dit op te schrijven en te bewaren bij Voor gebruik in een grotere groep. de overige materialen die diegene gebruikt voor de cursus. De Bij vijf of meer mensen is het lastig om ervoor te zorgen dat Top 5 kan later nog een keer bekeken worden. Je kunt het dan alle deelnemers alle kaarten goed kunnen lezen en om iedereen gebruiken om de deelnemer te herinneren aan de kwaliteiten, uitgebreid aan het woord te laten. Er is vanuit EVA een werkblad hiermee te complimenteren en te motiveren om daar verder mee beschikbaar waarop deelnemers hun kwaliteiten in kaart kunnen aan de slag te gaan. brengen. Het werkblad heet: Kwaliteiten. Op dit werkblad staat een lijst met alle kwaliteiten die ook in dit spel voorkomen. Tips bij het werken met het Kwaliteitenspel Deelnemers kunnen deze daar lezen en aankruisen. Vervolgens Speel het spel zelf een keer voordat je het met deelnemers kiezen zij hun Top 5. In een grotere groep kun je dit werkblad speelt. Dan heb je zelf ervaren hoe het is om het spel te doen. gebruiken. Dit werkblad is onderdeel van een set van werkbladen Je kunt ook zelf meedoen tijdens het spel om de drempel voor voor EVA met een bijbehorende instructie voor de begeleider. de deelnemer te verlagen. Je kunt deze verschillende werkbladen goed naast dit spel gebruiken. Vraag door als het antwoord van de deelnemer niet direct duidelijk is. Het stellen van open vragen, beginnend met 14 15

9