Verslagen praktijkbaden bij de OCMW s in het kader van de evaluatie van de sociale openbaredienstverplichtingen

Transcriptie

1 Verslagen praktijkbaden bij de OCMW s in het kader van de evaluatie van de sociale openbaredienstverplichtingen Verslag praktijkbad OCMW Antwerpen 15/2/ Invulling VM: Gesprek met Karina Lenaerts (afdelingshoofd) en Erwin Van de Mosselaer (bestuurscoördinator) NM: bijwonen LAC-zitting 2. Verslag - de concrete praktijk van de Energiecel De Energiecel werd eind 2005 opgericht omdat bleek dat veel mensen die op de LAC uitgenodigd werden, gewoon niet kwamen of van niets wisten. Betere begeleiding was nodig. De mosterd werd in Gent gehaald, maar Antwerpen nam van bij het begin ook de problemen op de commerciële markt mee want gedropte klanten hebben al schulden en dat moet voorkomen worden. Alle inwoners van Antwerpen kunnen bij de Energiecel terecht voor problemen en vragen in verband met energie. 95% van de klanten van de Energiecel zijn geen OCMW-klanten, gezinnen die dus niet bij OCMW bekend zijn, vaak ook verdoken armoede. OCMW-klanten worden verder geholpen in de sociale centra. Voor hen fungeert de Energiecel als back office. De Energiecel situeert zich binnen de afdeling Schuldhulpverlening want energieschulden zijn vaak gelinkt aan andere schulden. De Energiecel bestaat naast Erwin en Karina uit 9 maatschappelijk werkers (waarvan 1 voor het stookoliefonds en 1 voor de waterdossiers) en 3 bedienden. De maatschappelijk werkers gaan op huisbezoek met het dossier van de netbeheerder. Ze kunnen dan ook de omgeving opnemen en stellen vaak een energiescan voor. Het antwoord is vaak negatief: mensen zien dit vaak als inbreuk tegen privacy (psychologisch). Klimaatwijken (samen) werken beter. - opleiding maatschappelijk assistenten: krijgen verschillende opleidingen over: energiemarkt en werking ervan techniciteit (maatschappelijk werkers kunnen ook zelf energiescan uitvoeren en op REGvragen antwoorden) sociale kaart leren kennen om snel problemen te detecteren en eventueel door te verwijzen omgaan met agressie (preventie) slecht-nieuwsgesprekken Al deze opleidingen worden door externe partijen gegeven zoals Eandis/Infrax/Energiemeesters/Syntra/politie. De maatschappelijk werkers voelden zich vroeger deurwaarders van de commerciële leveranciers. Nu hebben ze een andere visie, die van hulpverlening. - heeft het OCMW een visie op SODV of op de energieproblematiek? Ja, maar deze Visie is niet uitgeschreven. Pagina 1 van 17

2 Het basisprincipe is dat energie niet gratis is. Mensen moeten verantwoordelijk gemaakt worden. We promoten REG, maar energieschulden die gemaakt werden, dienen ook te worden (af)betaald. Waar nodig bemiddelen we wel om tot voor de burger-schuldenaar haalbare afbetalingstermijnen te komen. - wat is taak OCMW? Wat behoort niet tot taak OCMW? De Energiecel vindt het haar taak om mensen te begeleiden tot en met de LAC-zitting. Na de LACbeslissing en het verzenden van de beslissingsbrieven onderneemt het OCMW niets meer (bv geen opvolging van de overeengekomen afbetalingsplannen), tenzij er een doorverwijzing is naar andere OCMW-hulpverlening. Reden hiervoor is dat er op dat ogenblik genoeg stappen zijn gezet. Als er een vraag tot heraansluiting volgt, komt deze natuurlijk terug op LAC en dan verricht het OCMW wel opnieuw een sociaal onderzoek ter voorbereiding van de behandeling op de LAC-ziiting. - link met budgetbeheer/schuldhulpverlening De Energiecel werkt voor alle Antwerpenaren. Als er meerdere schulden zijn dan energie alleen, verwijst de Energiecel de burgers door naar de gespecialiseerde OCMW-diensten Budgetbeheer of Schuldbemiddeling. - structurele versus tijdelijke energieproblemen Energieproblemen zijn zelden alleenstaande problemen. - grootste oorzaken van energiearmoede? * laagte van een werkloosheidsuitkering * hoge huurprijzen * vele kleine schulden en bijhorende afbetalingen * ziekte en hoge medische kosten, zeker als mensen geen hospitalisatieverzekering hebben * hoge energieprijzen * slechte kwaliteit van huizen en toestellen - besteding Fonds Vandelanotte? Vroeger werd een deel gebruikt om schulden rechtstreeks bij de energieleverancier af te betalen waarbij burgers die van dergelijke maatregel genoten weliswaar de boodschap kregen dat zulks slechts een éénmalige tussenkomst betrof. Een ander deel van het energiefonds werd gebruikt om vanuit een rollend fonds renteloze lening (voorschot) te verstrekken waarbij de schuld bij de leverancier eveneens onmiddellijk betaald werd en de burger vervolgens op een haalbaar tempo de voorgeschoten bedragen terugbetaalde aan het OCMW. Nu worden er - op vraag van de inspectie van het ministerie niet langer renteloze leningen verstrekt en mogen er enkel nog rechtstreeks schuld mee afgelost worden. Dit is weliswaar minder arbeidsintensief, maar vinden we spijtig vermits via de renteloze leningen enerzijds een energieafsluiting reeds voorkomen werd terwijl de burger anderzijds toch besefte dat de eerder gemaakte energieschulden ook betaald dienen te worden. - informatieverlening naar klanten toe? Behoeften? * folders in wachtruimte, worden ook naar CAW s en naar sociale centra en dienstencentra gestuurd. * eigen folders met cartoon: spreekt mensen meer aan dan foto van lamp bv * voor leveranciersvgl en verhuizing wordt de website van de VREG gebruikt, deze website wordt op voordrachten ook uitgelegd * educatief: de Energiecel heeft een eigen spel ontwikkeld rond facturen / levensloopenergiespel / energiemeter en spaarlampen meenemen naar voordrachten / boekje met REG tips * er wordt actief meegewerkt aan acties vanuit de provincie rond groene stroom en de Energiejacht (vroegere Klimaatwijken ) - interne informatieverlening * train de trainer - contacten met leveranciers? Pagina 2 van 17

3 De contacten met leveranciers verliepen eerst zeer moeizaam. Na een tijdje beseften de leveranciers echter dat het OCMW een neutrale partner is, die vertrekt vanuit het principe dat verbruikte energie ook moet betaald worden. Toch zijn de leveranciers niet sociaal genoeg: ze blijven halsstarrig bij hun termijnen en regels. Er zou meer begrip moeten zijn voor afbetalingsplannen voorgesteld door een OCMW want dit zijn vaak de maximum haalbare voorstellen. Leveranciers eisen afbetalingsplannen op 3, 6 of soms 12 maanden, terwijl 24 maanden ook mogelijk zou moeten zijn. Leveranciers maken er zich vaak gemakkelijk van af door hun klanten door te verwijzen naar het OCMW om facturen te betalen. OCMW Antwerpen heeft bij sommige commerciële leveranciers vaste contactnummers of e- mailadressen, bij andere leveranciers moeten we altijd via hun call centers gaan met dus steeds wisselende contactpersonen, soms zelfs in slecht Nederlands. - contacten met netbeheerders? De contacten met de netbeheerders verlopen goed. - contacten met andere partners? * VREG / CREG / VEA * scholen * armoedeverenigingen * FRGE * Ecohuis (Stad Antwerpen) * andere OCMW s te woord staan die willen starten met een energiecel * studenten * VVSG - budgetmeters: hoe staan klanten en het OCMW zelf er tegenover? * budgetmeter elektriciteit: voor- en nadelen Zowel de BM gas als de BM elektriciteit worden beschouwd als een goed instrument. De meeste mensen hebben er eerst schrik van, maar na een woordje uitleg betert dat. Sommige mensen komen er ook om vragen. De switch van 6 naar 10A was een slechte beslissing want met 10A valt perfect te leven en op die manier bouwen mensen verder schulden op. 6A deed een alarmbel rinkelen en was leefbaar maar werd tegelijkertijd wel gevoeld, 10A niet meer. Mensen komen daardoor later bij de hulpverlening terecht en ook andere problemen komen dan niet naar tijdig boven. Er is ook een actieve vraag naar budgetmeters bij klanten van de commerciële leveranciers. Dat kan niet, maar Infrax geeft bv wel preventief BM aan klanten Infrax. * budgetmeter gas: voor- en nadelen Nadeel: Beperkte oplaadmogelijkheden qua timing, vooral in het Infraxgebied. Oplading via bancontact of in een supermarkt zou een oplossing zijn. (Ook voor het probleem van de beperkte openingsuren van de oplaadpunten.) Nadeel: schuldafbouw is ingewikkeld en zwaar in de winter. OCMW is er voorstander van om schuldafbouw stop te zetten in de winter in plaats van geld bij te geven via een minimumlevering. * opladen Hoewel OCMW Antwerpen in Infraxgebied ligt, is er toch ook een oplaadpunt van Eandis. OCMW Antwerpen heeft contractueel laten vastleggen met Eandis dat de sociale leverancier zelf 2 klantenkantoren moet hebben op het grondgebied van de stad Antwerpen. Infrax heeft geen enkele laatavondopening, het OCMW zelf ook niet. Voor mensen die werken is dat soms een probleem. Iemand anders sturen (partner, kind, kennis) is niet altijd aangewezen. * lijsten niet oplading Deze gezinnen krijgen een brief. Gezien de grote omvang wordt er hiervoor geen huisbezoek gedaan. * ervaringen met schuldafbouw budgetmeter? * eerste ervaringen met minimale levering aardgas? Pagina 3 van 17

4 In Antwerpen zouden zo n aardgasbudgetmeters opgesteld zijn. Het OCMW heeft een folder gemaakt en deze informatie ook verspreid naar alle sociale assistenten. Toch waren er slechts een 100-tal aanvragen en zelfs die mensen kwamen niet om de 14 dagen opladen. Het OCMW heeft geen verklaring voor die minieme opkomst. Mensen die werken raakten ook niet binnen tijdens de openingsuren van de oplaadpunten of hebben moeten verletten. Dat zou soepeler moeten kunnen. De communicatie naar de OCMW s rond de regeling was slecht. De fiches kwamen te laat. Het idee is te snel gelanceerd. Gratis gas geven werkt niet sensibiliserend. Een beter principe zou zijn om wie oplaadt in de zomer bijvoorbeeld 10% meer krediet te geven. Zo stimuleer je opladingen in de zomer (met gratis gas net niet) en deze mensen moeten niet extra langskomen in de winter. - beschermde afnemers: categorieën / voordelen? De categorieën die afgevallen zijn, zouden er beter terug bij moeten komen. - evolutie aantal LAC-dossiers? Er is nog steeds een stijging ondanks feit dat dossiers met kleinere schulden niet meer op LAC komen als schulden meteen in de BM gestopt worden. Eandis is in Antwerpen nog steeds een achterstand aan het wegwerken van zo n dossiers. Reden van de achterstand: de uitgestrekheid van grondgebied en de verarming middenklasse. De grootste dossiers (grootste bedragen) worden eerst geagendeerd. Er worden ook thema-lac s georganiseerd, bijvoorbeeld rond budgetmeters. - wat na afsluiting? Lijst afgesloten klanten? Dan stopt het voor de Energiecel. Klanten op de lijst krijgen dan nog een brief met het hulpaanbod van het OCMW maar er wordt niet meer op eigen initiatief op huisbezoek gegaan. De resultaten daarvan wegen immers niet op tegen de moeite. Uit een eenmalige opvolging bij 100 afgesloten klanten bleek de respons zeer beperkt te zijn. Enkel in geval van huisjesmelkerij begeleidt het OCMW de klant verder naar de rechtbank. Het is wel zo dat afsluiting effectief is als stok achter de deur. Veel mensen komen dan toch zelf af. Ook voor water zien we dat. Sinds er afgesloten wordt voor water, betalen mensen wel. Er wordt echter nooit afgesloten na een eerste LAC waarbij er geen informatie is over de klant, de klant krijgt steeds nog een tweede kans op LAC. Ook als op LAC blijkt dat er meer schulden zijn dan alleen energie, dan wordt klant eerst doorverwezen en wordt de globale situatie bekeken. Na een 8- tal weken volgt er dan een agendering op een nieuwe LAC. Op LAC zit Eandis en de LAC-voorzitter (Karina of Erwin of nog een derde) die de dossiers beetje kent. Zij kunnen echter niet alle dossiers bestuderen voor de zitting. Gezien de grote aantallen is dat niet mogelijk. Zij baseren hun oordeel op de fiche van het gevoerde sociaal onderzoek ingevuld door de maatschappelijk werkers. Op LAC zit ook 1 raadslid (politiek): dit is altijd iemand anders van de verschillende politieke partijen, maar daar zit weinig verschil tussen. OCMW Antwerpen wordt niet geconfronteerd met een dubbele pet tijdens de LAC-zitting. Quid inzet ervaringsdeskundigen Energiecel? OCMW is geen voorstander tenzij het een zeer goede kracht is die zich over zijn eigen situatie kan heen zetten. 95% van de LAC-klanten zijn geen OCMW-klanten dus ervaringsdeskundigen zijn niet de juiste doelgroep. Elders inzetten van deze mensen kan eventueel wel interessant zijn. Er is wel behoefte aan deuropeners binnen bepaalde gemeenschappen (Marokkaanse, Turkse, Afrikaanse) die in de eigen taal de globale uitleg kunnen geven (soort home party). Voor individuele problemen kunnen ze daarna naar het OCMW komen. - hiaten in SODV-regelgeving? Pagina 4 van 17

5 => REG: huurders hebben nog te weinig mogelijkheden want risico dat huurprijs te hoog oploopt => Dakisolatiepremie, maar wat als het dak zelf ook in slechte staat is? => categorie beschermde afnemers terug uitbreiden => kostprijs herinneringsbrief: Infrax rekent niets aan, bij NB zou dit best voor iedereen gratis zijn, bij commerciële leveranciers niet. => brochure budgetmeter is te moeilijk: mensen hebben schrik dat ze het niet zullen kunnen, het wordt te snel uitgelegd, schrik voor ontploffing => quid illegalen? Niet gedomicilieerd. => de 10A zou beter teruggebracht worden tot 6A Andere bevoegdheden: => bij collectieve schuldenregeling weet de klant soms niet of de energieschulden meegenomen worden. Voor energie zou dit beter verplicht zijn. => hoge tarieven voor klanten NB die geen recht hebben op de sociale maximumprijs => kringwinkels zouden geen energieverslindende huishoudtoestellen mogen verkopen, toch zeker geen koelkast want deze werkt constant => FRGE: afbetalingstermijnen zijn nog te kort zodat armen uitgesloten worden en eerder de middenklasse profiteert Andere problemen: => facturen te moeilijk => bereikbaarheid van leveranciers is slecht => schuldopbouw gezin blijft omdat mensen na drop nieuwe contract op naam partner nemen - bespreking eerste versie vragenlijst enquêtes met Karina Lenaerts Karina heeft ook statistieken over leeftijd en nationaliteit en kan deze bezorgen. Het profiel van klanten is zeer divers maar wel vooral werklozen (alle opleidingen), weinig gepensioneerden. Vooral huurhuizen en appartementen (stad) Opletten voor te moeilijke woorden: vulgariseren. Enquête zonder interviewer zal weinig ingevuld worden. Oplossingen na afsluiting: eventueel keuze - bij fam aankloppen - butaanfles / zibro kamin - elektriciteit bij buren nemen - kaarslicht - naar OCMW gaan - verhuizen of (tijdelijk) bij anderen gaan inwonen - het bijwonen van één of enkele LAC-zittingen (ovv respect voor privacy betrokkenen) Er werden 167 dossiers besproken van 58 klanten uit gemengd gebied. Slechts 3 mensen kwamen opdagen (normaal 5 à 8). 1 Tsjetsjeense vrouw was vergezeld van een tolk. Als een klant zelf langs komt duurt gesprek toch al snel 15 minuten. Het OCMW probeert daarom zoveel mogelijk dossiers op voorhand te regelen/bestuderen zodat de LAC minder lang duurt en de mensen ook niet moeten verletten om langs te komen. Dossiers van klanten van de sociale dienst worden op voorhand besproken. In de meeste dossiers wordt beslist om een budgetmeter te plaatsen en een regeling voor de schuld af te spreken. Een aanwezige klant wil absoluut geen BM omdat de huisbaas hiermee niet akkoord zou zijn. Pagina 5 van 17

6 Oorzaken van schulden die boven komen: - heel hoge schuld > euro omdat er geen tussentijdse facturen zouden geweest zijn - problemen met postbedeling - zelfstandige die pas zaak gestart was en werkonbekwaam werd - na einde job door fout van de vakbond zeker 3 maanden geen uitkering gehad - man in gevangenis - rechtszaken met hoge gerechtskosten - geen inkomsten (uitkering geschorst) Illegalen die niet gedomicilieerd zijn, worden geschorst. Bij een voorwaardelijke beslissing wordt 3 weken de tijd gegeven om iets te doen, zoniet mag worden afgesloten. Volgens Eandis wordt van deze groep slechts een klein aandeel afgesloten omdat: - de brief met de dreiging vaak al helpt - op het moment van de afsluiting zelf er soms toch nog een BM geplaatst kan worden Er komt nog een tweede reden boven waarvoor er om technische redenen geen BM kan geplaatst worden, naast het feit dat een BM te groot is. De budgetmeter kan niet aangesloten worden op een ouder type kabel (papierloodkabel) en Eandis draagt de kosten voor de vervanging van die kabel niet. Dus als de klant dat niet kan betalen, kan er ook geen BM geplaats worden. Verslag praktijkbad OCMW Gent 22/2/ Invulling VM: Gesprek met Johan Leys van de energiecel van het OCMW van Gent NM: bijwonen LAC-zitting 4. Verslag - de concrete praktijk van de energiecel De Energiecel werd in 2003 opgericht. De financiering gebeurt met de middelen van het Fonds Vande Lanotte. De cel telt 13 medewerkers (in totaal) en behandelt gemiddeld 70 LAC-dossiers per week (voor energie zijn er met Eandis 4 zittingen per maand, voor water met TMVW 1 per maand). De maatschappelijk werkers voorzien per dossier dat de netbeheerder op de LAC wil brengen een huisbezoek als onderdeel van het sociaal onderzoek. Waar relevant en haalbaar worden betaalplannen afgesproken. De Energiecel begeleidt de mensen ook bij de terugkeer naar de commerciële markt met haar interessantere tarieven. Het OCMW verleent financiële steun aan personen die problemen hebben om hun energiefacturen van water, elektriciteit en aardgas te betalen. Wie schulden heeft, kan bij het OCMW terecht voor een (langdurige) begeleiding. Onder bepaalde voorwaarden en mits het opvolgen van een resultaatsverbintenis kunnen schulden worden ten laste genomen. Op die manier wil men het recht op een minimale levering van energie voor iedereen verzekeren. Er zijn verschillende tussenkomsten. De Energiecel betaalt 1000 liter huisbrandolie, petroleum of bulkpropaangas op voorwaarde dat de cliënt in budgetbeheer komt en leert om zelf te sparen om de toekomstige leveringsfactuur van stookolie te betalen. De Energiecel kan in bepaalde gevallen een tussenkomst van 600 toekennen (dit zijn 12 maandelijkse opladingen van 50 euro voor de budgetmeter). Daaraan wordt een begeleidingsplan Pagina 6 van 17

7 gekoppeld dat ervoor moet zorgen dat de cliënt leert om 12 maanden lang, dus ook in de zomermaanden, maandelijks correct een oplading te doen. De energiecel promoot ook de kortingbonnen van 150 euro die beschermde afnemers bij de netbeheerder kunnen aanvragen voor de aankoop van een energiezuinige koelkast of wasmachine. Om de energiefacturen structureel te drukken worden de mensen doorverwezen naar vzw REGent voor een gratis huishoudelijke energiescan. De maatschappelijk werker ontvangt het verslag en bespreekt dit samen met de cliënt. Als die op basis van het verslag een energiezuinige maatregel wil laten uitvoeren, kan een financiële tussenkomst van maximum 500 euro aangevraagd worden bij het OCMW om een energiezuinig toestel te kopen (bijvoorbeeld een koelkast of wasmachine) of energiebesparende maatregelen uit te voeren (bijvoorbeeld dakisolatie). In 2009 werd die tussenkomst 177 keer uitgereikt, in 2010 al 243. In het kader van de FRGE-leningen voert de Energiecel het financieel onderzoek voor de doelgroepdossiers. De klanten die voor het LAC worden uitgenodigd, zijn voor ¾ niet gekend bij het OCMW; deze cliënten worden opgevolgd vanuit de Energiecel. De cliënten die reeds gekend zijn bij het OCMW, worden opgevolgd door de maatschappelijk werker binnen de welzijnsbureau s. In alle Welzijnsbureau s organiseert de Energiecel zitdagen om zo dicht mogelijk bij de mensen de dienstverlening te kunnen verzorgen. - opleiding maatschappelijk assistenten: Door interne en externe vormingen en studiedagen worden de maatschappelijk werkers (zowel van de Energiecel als van de Welzijnsbureaus) op de hoogte gehouden van veranderingen in de energiemarkt. Op elk moment kan men zich bijscholen. Nieuwe medewerkers kunnen in het begin meedraaien met een ervaren maatschappelijk werker (meter/peter) om op die manier de werking van de Energiecel en de energiemarkt te leren kennen en zich gaandeweg in de materie te verdiepen. - heeft het OCMW een visie op SODV of op de energieproblematiek? Energie is niet gratis. Mensen moeten verantwoordelijk gemaakt worden voor hun verbruik. Vanwege de ingewikkelde armoedeproblematiek vraagt dit een integrale, intense en vaak langdurige begeleiding. In het geval er ernstige budgetteringsproblemen blijken te bestaan, is de visie dat de klanten beter een tijdje door de netbeheerder beleverd worden zodat ze van nabij begeleid kunnen worden totdat ze schuldenvrij zijn. - link met budgetbeheer/schuldhulpverlening De Energiecel beperkt zich tot budgetbegeleiding, geen budgetbeheer. Als er budgetbeheer nodig is, dan verwijst de energiecel door naar de welzijnsbureaus. - structurele versus tijdelijke energieproblemen Energieproblemen zijn zelden alleenstaande problemen. Indien structureel, dan zet het OCMW de tussenkomsten als instrument in, zodat de problemen grondig opgelost zijn en de mensen onder begeleiding met een propere lei kunnen beginnen. Bijzondere aandacht gaat dan naar het vermijden van nieuwe schuldopbouw. - grootste oorzaken van energiearmoede? * algemene armoedeproblematiek en overcreditering * huisvesting: zowel vanwege de energieverspillende infrastructuur als het gedrag van de bewoner * problemen met communicatie en administratie: facturen blijven onbetaald, schulden bouwen zich op en men zit dan relatief snel in de problemen Pagina 7 van 17

8 * onvoldoende attitude en vaardigheden bij de doelgroep om eerst voorrang te geven aan de betaling van de vaste kosten - besteding Fonds Vande Lanotte? De middelen van het Fonds Vande Lanotte financieren voor OCMW Gent 10 personeelsleden. Daarnaast worden de middelen besteed voor ten laste names, tussenkomst voor aardgasbudgetmeter, voor preventie via de 500 euro maatregel voor energiebesparende maatregelen die na een huishoudelijke scan worden aangeraden. De besteding werd in 2010 gecontroleerd door de FOD. - informatieverlening naar klanten toe? Behoeften? * folders over de werking van de Energiecel en de LAC worden verspreid en verdeeld tijdens huisbezoeken. * * voor leveranciersvergelijking wordt de website van de VREG gebruikt * voor REG-maatregelen wordt oa de site gebruikt - contacten met leveranciers? De leveranciers blijven in de eerste plaats commerciële spelers die het verbruik van energie betaald willen zien. OCMW Gent heeft geen vaste contactpersoon bij de leveranciers, passeert altijd via call centers en heeft dus steeds wisselende contactpersonen, wat de communicatie bemoeilijkt. Hierdoor is er geen structurele relatie gericht op het vinden van oplossingen op maat van de verbruiker. - contacten met netbeheerders? De contacten met de netbeheerder verlopen goed. Er zijn geen drempels, de contacten zijn frequent en rechtstreeks en gericht op oplossingen op maat. - contacten met andere partners? * armoedeverenigingen * FRGE * vzw Regent * Samenlevingsopbouw - budgetmeters: hoe staan klanten en het OCMW zelf er tegenover? * budgetmeter elektriciteit: voor- en nadelen De BM elektriciteit wordt beschouwd als een goed instrument. De Energiecel suggereert dat de BM ook voor klanten bij de commerciële leveranciers aangevraagd zou moeten kunnen worden. Enerzijds op vraag van de klant die moeilijkheden ervaart om facturen te betalen en liever vooraf zou betalen, of in het geval er wanbetaling is. * budgetmeter gas: voor- en nadelen In de BM voor aardgas ziet men minder voordelen: ondanks de maatregel van de Vlaamse overheid (winter ) is er geen minimale levering gegarandeerd het hele jaar door en de concentratie van hoge kosten in de winter geven aanleiding tot betalingsproblemen, zeker in combinatie met de eventuele automatische schuldafbouw via de BM, die doorloopt. * combinatie met schuldafbouw De klant is vaak niet op de hoogte van de automatische methode van schuldafbouw via de BM, zo blijkt. De spreiding over een ruime periode, tot 3 jaar, wordt als een pluspunt ervaren ten opzicht van de veel kortere termijn van klassieke afbetalingsplannen. Langs de andere kant zit men zo wel lang vast bij de netbeheerder als leverancier, die toch duurdere tarieven aanrekent dan diegene die te vinden zijn op de commerciële markt. Tegelijk ziet men als nadeel van de automatische schuldafbouw dat er minder snel een tenlasteneming van de schuld door het OCMW wordt beslist. Wat betreft het Pagina 8 van 17

9 bedrag per week: 5 euro is te doen, maar 10 euro, in het geval er schulden voor twee energiesoorten worden afgebouwd, weegt vaak toch door op het krappe budget. * opladen De OCMW-kantoren hebben een oplaadpunt. Daarnaast kan met in het Gentse klantenkantoor van Eandis terecht. * lijsten niet oplading aardgasbudgetmeter die de netbeheerder wekelijks aan het OCMW bezorgt De gezinnen op de lijst krijgen een brief. Gezien de grote omvang wordt er geen huisbezoek gedaan. * eerste ervaringen met minimale levering aardgas? In het kader van de minimale levering voor aardgas kregen alle mensen uit de lijsten van de netbeheerder een brief. Aantal toekenningen: 119 in december, 177 in januari en 143 tot en met 22 februari. Gent scoort hiermee goed. De Energiecel onderzoekt of het wenselijk/nodig is om naast de minimale levering nog andere tussenkomsten te verlenen. De Energiecel is van oordeel dat de kans bestaat dat deze regeling de mensen langer dan nodig bij de netbeheerder houdt, en hen afhankelijk maakt ipv responsabiliseert. - beschermde afnemers: categorieën / voordelen? De categorieën die afgevallen zijn, zouden er terug bij moeten. - sociale maximumprijzen De automatische toekenning voor mensen met een leefloon verloopt lang nog niet optimaal. Hierdoor krijgen mensen het voordeel veel te laat, wat een onnodige impact op hun budget heeft. - evolutie aantal LAC-dossiers? In 2009 waren er voor Gent 2727 LAC-dossiers. In 2010 verminderde het aantal tot Als voornaamste redenen om een dossier voor de LAC in te plannen gelden, naast wanbetaling: geen toegang geven tot de woning voor het plaatsen van een budgetmeter en het niet naleven van afspraken voor afbetaling van schulden. - wat na afsluiting? Lijst afgesloten klanten? De mensen op de lijst die het OCMW vanwege de netbeheerder ontvangt, krijgen een brief met de vraagt contact te nemen om een oplossing te zoeken. Als dat contact tot stand komt, wordt er vaak snel een oplossing gevonden. - hiaten in SODV-regelgeving? => de DNB zou de klant onder bepaalde voorwaarden moeten kunnen dwingen om terug te keren naar de commerciële markt met interessantere tarieven die schuldenvrije klanten toelaten hun energiekosten verder te drukken => eventueel budgetmeters op vraag van klanten bij de commerciële leverancier => minimale levering aardgas is slechts een aanvulling op de eigen werking en tussenkomsten, maar levert wel administratief extra werk op => de meterstand op het moment men gedropt is en men overgaat naar de DNB is vaak gebaseerd op een te lage schatting waardoor de klant schulden opbouwt. Beter vertrekken van de reële meterstand die aan huis genoteerd wordt. - het bijwonen van één of enkele LAC-zittingen (ovv respect voor privacy betrokkenen) De leden van de LAC hebben naamkaartjes voor zich. De voorzitter stelt altijd de LAC-leden en hun rol kort voor. Er werden 100 dossiers besproken van 63 klanten uit Gent en randgemeenten. Een tiental mensen was aanwezig op de zitting. Het is opvallend dat heel wat klanten schulden hebben voor beide energiesoorten. Voor gas lopen die schulden serieus op. Bedragen boven de euro zijn geen uitzondering, met uitschieters tot tegen de euro. Pagina 9 van 17

10 De schulden voor energie zijn vaak maar het tipje van de ijsberg. Heel wat dossiers zijn eerder al op de LAC geweest. Eerder gemaakte afspraken worden niet nageleefd. Soms meldt de klant de eerder gemaakte afspraken niet begrepen te hebben. De schuldafbouw via de budgetmeter is erg moeilijk om uit te leggen. De LAC bespreekt het dossier van klanten die komen opdagen eerst intern, voordat de klant binnenkomt. De voorgesteld oplossingen houden maximaal rekening met de mogelijkheden van de klant. Er wordt wel op gedrukt dat gemaakte afspraken moeten nageleefd worden. De meest frequente oplossing is het afspreken van een afbetalingsplan binnen 1 maand na de zitting, gecombineerd met de planning van een afsluiting als de klant geen afbetalingsplan start. Verslag praktijkbad OCMW Sint-Katelijne-Waver 23/3/ Invulling VM: Gesprek met Wim Aerts, hoofd sociale dienst OCMW NM: bijwonen LAC-zitting 6. Verslag - de concrete praktijk van de energiewerking van het OCMW Het OCMW van Sint-Katelijne-Waver heeft ervoor geopteerd geen aparte energiecel op te richten. Als OCMW in een kleinere gemeente is er niet voldoende volume aan dossiers rond energieproblemen om hiervoor een aparte werking op te zetten. Daarnaast is het de expliciete visie en keuze van het OCMW om armoede globaal te bekijken. Achterstallen voor energiefacturen worden dan ook vanuit een bredere benadering rond inkomen en besteding beoordeeld. Worden er budgetteringsproblemen vastgesteld, dan zal het OCMW in samenspraak met de cliënt een integrale aanpak uitwerken. Budgetproblemen uiten zich vaak ook op vlak van de energierekeningen. Voor elk LAC-dossier zal het OCMW een inspanning doen om de mensen te bereiken. Ze krijgen een brief, waarin men het probleem verstaanbaar en zo volledig mogelijk uitlegt. De dossiers worden dan verdeeld over 4 collega s die de mensen actief gaan benaderen. Een eerste contactname is telefonisch. Lukt dit niet, dan volgt een huisbezoek. Als dit geen contact oplevert, laat de medewerker een kaartje achter met de vraag contact te nemen. Als dit geen gevolg krijgt, dan wordt er voor dit dossier een beslissing voor advies aan de LAC voorgelegd. Doorgaans gaat het om een voorwaardelijke beslissing. Er wordt opgemerkt dat het niet kunnen komen tot een contact regelmatig te wijten is aan een verhuis van de betrokkene. Voor stookolie is er een regeling die eenmalig het vullen van de tank garandeert voor een beperkte levering (meestal: 1000 liter), op voorwaarde dat men van dan af spaart voor een volgende levering. - opleiding maatschappelijk assistenten: geen specifieke opleiding mbt het energiethema (vormingsmomenten Eandis + bespreking teamvergadering sociale dienst) - heeft het OCMW een visie op SODV of op de energieproblematiek? Pagina 10 van 17