EVALUATIE VLAAMSE STATIONSOMGEVINGEN FICHE STATIONSOMGEVING GENT-SINT-PIETERS

Transcriptie

1 EVALUATIE VLAAMSE STATIONSOMGEVINGEN FICHE STATIONSOMGEVING GENT-SINT-PIETERS omgevingvlaanderen.be

2 COLOFON VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: Departement Omgeving Vlaams Planbureau voor Omgeving Koning Albert II-laan 20 bus Brussel vpo.omgeving@vlaanderen.be TITEL STUDIE Evaluatie van de ruimtelijke ontwikkelingen in de omgeving van de Vlaamse hoofdstations: Fiche Gent-Sint-Pieters AFBEELDING COVER: eurostation.be OPDRACHTGEVER Vlaamse Overheid, Beleidsdomein RWO Departement Ruimte Vlaanderen Afdeling Onderzoek en Monitoring AUTEURS: BUUR Bureau voor Urbanisme Sluisstraat 79/ Leuven ww.buur.be i.s.m. Rebel Group maria-theresialei Antwerpen ndvr marialei Antwerpen Proflow Meirelos Deinze 01/03/208 PARTNERS

3 INHOUD Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters 5. RUIMTELIJKE ANALYSE 5.1. Ruimtelijke analyse stadsniveau 1. STATIONSOMGEVING GENT- SINT-PIETERS 2. DE HOOFDSTATIONS 3. SOCIO-ECONOMISCHE ANALYSE 3.1. Demografische evolutie ( ) 3.2. Inkomensevolutie ( ) 3.3. Vastgoedprijzen 4. MOBILITEITSINDICATOREN 4.1. Reizigersaantallen ( ) 4.2. Knooppuntwaarde 5.2. Ruimtelijke analyse directe stationsomgeving (Afstand ca. 250m) Topografische kaart jaren 90 Luchtfoto 2017 Bebouwde omgeving jaren 90 en gesloopte gebouwen Bebouwde omgeving jaren 2017 en functies 5.3. Ruimtelijke analyse ruimere stationsomgeving Afstand ca m Topografische kaart jaren 90 Luchtfoto 2017 Bebouwde omgeving jaren 90 en gesloopte gebouwen Gerealiseerde projecten, geplande projecten en studiegebieden Bebouwde omgeving jaren 2017, projectzones en toekomstige projectgebieden 6. EEN GEÏNTEGREERD BEELD 3

4 1. STATIONSOMGEVING GENT-SINT-PIETERS Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Gent-Sint-Pieters is bezig aan een grootschalige herontwikkeling en transformatie, die in een eerste fase al een aantal belangrijke realisaties opgeleverd heeft. Het merendeel van het project bevindt zich momenteel nog in werf of in planningsfase. In de andere wijken rond het station is er behalve nieuwe publieke ruimte weinig fundamentele verandering merkbaar. Gent Sint Pieters ligt aan de rand van de stad en niet centraal, maar is wel het station met het hoogste aantal instappende reizigers uit de selectie. Dat aantal steeg bovendien zeer sterk in de laatste jaren. Dit is met andere woorden het drukst gebruikte station van het Vlaams Gewest. Toch heeft het een lagere knooppuntwaarde dan Antwerpen Berchem, Antwerpen Centraal en Mechelen omdat het in het spoornetwerk minder als strategisch (overstap) knooppunt werkt dan die andere drie stations. De directe stationsomgeving is residentieel langs de achterzijde, met een eerder randstedelijk karakter, en gemengd en stedelijk langs de voorzijde. Het masterplan voor de ontwikkeling van de stationsomgeving, een van de grootste stationsontwikkelingen in Vlaanderen, werd in 2009 afgewerkt. Sindsdien zijn de werken volop aan de gang, met onder andere een volledige vernieuwing van de stationsinfrastructuur en een nieuwe overkapping van de sporen. Langsheen de spoorbundel wordt een lange strook ontwikkeld met hoogbouw. In een eerste fase werd hier al een nieuw bus- en tramstation, een ondergrondse parking en het VAC gerealiseerd. Latere fases zullen meer kantoren, maar ook winkelruimte en een pak woonprojecten toevoegen aan de stationsomgeving. Aan de achterkant wordt een nieuw plein voorzien, afgeboord door een S-vormig gebouw. De andere wijken rond het station kenden betrekkelijk weinig grote ontwikkelingsprojecten. Wel werd de publieke ruimte in de 4

5 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters belangrijkste straten aangepakt. De stationsomgeving van Gent-Sint-Pieters is een relatief rijke omgeving, waarschijnlijk door haar ligging aan de rand en haar residentieel karakter. De bevolking groeide er de voorbije jaren niet echt aan, maar verjongde wel. Dat is een vrij uniek gegeven binnen de onderzochte stationsomgevingen. Over vastgoed zijn weinig gegevens bekend, maar de prijzen die gevonden werden liggen lager dan in de omgeving van Gent-Dampoort 5

6 2. DE HOOFDSTATIONS Antwerpen Berchem Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Antwerpen Centraal Aalst Gent Sint Pieters Hasselt Aarschot Noorderkempen Oostende 6

7 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters Brugge Denderleeuw Genk Gent Dampoort Kortrijk Leuven Lier Mechelen Roeselare Sint Niklaas Turnhout Vilvoorde 7

8 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 3. SOCIO-ECONOMISCHE ANALYSE Afbakening socio-economische analyse Gent-Sint-Pieters Voorkant station (groen) is gewogen mediaan twee sectoren: A35 & A342 Achterkant station (blauw) is gewogen mediaan twee sectoren: B301 & B312 Centrum is afgebakend zoals voor Gent Dampoort In de volgende overzichten is een weergave gemaakt van de demografische evolutie ( ) en inkomensevolutie ( ) van de stationsomgeving. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen de voorkant (groen) en de achterkant (blauw) van het station op basis van een denkbeeldige lijn van station naar centrum. Vervolgens worden deze statistische sectoren samengenomen en wordt de evolutie per groep (voorkant/ achterkant) vergeleken met enerzijds het centrum, anderzijds met de betreffende gemeente. 8

9 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters 3.1. DEMOGRAFISCHE EVOLUTIE ( ) - Evolutie aantal inwoners in stationsomgeving veel minder sterk dan in omgeving Gent- Dampoort, centrum en minder sterk dan in de gemeente Gent. o In voorkant (ongeveer 6 procent) wel sterker dan in achterkant (slechts 0,3 procent) - Evolutie aandelen leeftijdsgroepen vertoont een beeld vergelijkbaar met de evolutie in het centrum Verjonging van de bevolking Respectievelijk 8 en 7 procentpunt toename van het aandeel jonger dan veertig. Sterke stijging aandeel twintigers, waarschijnlijk (internationale) studenten. Sterke daling aandeel zeventigers. oiets sterkere stijging aandeel dertigers aan achterkant station dan aan voorkant station en centrum. - Gent-Sint-Pieters is de enige stationsomgeving waar een verjonging van de bevolking niet gepaard gaat met een significante toename van het aantal inwoners. 9

10 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen VOORKANT STATION 10

11 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters ACHTERKANT STATION 11

12 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 3.2. EVOLUTIE MEDIAAN INKOMEN ( ) In de volgende grafieken wordt de evolutie van de mediaan van het nominale inkomen per aangifte over de periode 1994 tot en met 2013 weergegeven. Zowel in absolute termen, als relatief met gemeente en het Vlaams Gewest. - In tegenstelling tot de stationsomgeving van Gent-Dampoort, is de stationsomgeving van Gent-Sint-Pieters een relatief rijke omgeving. Er is een parallel te trekken met de verhouding tussen omgeving Antwerpen- Berchem en omgeving Antwerpen- Centraal. In 1994 lag het mediaan inkomen per aangifte van zowel voor- als achterkant 10 procent boven het gemiddelde van de gemeente Gent. In 2013 was dit nog steeds zo aan de voorkant en was dit aan de achterkant gegroeid tot ruim 17 procent. - De evolutie van het inkomen aan de achterkant van Gent-Sint-Pieters is na de evolutie aan de achterkant van Denderleeuw de grootste (44 procent) Het inkomen is hier op het op twee na hoogste van alle onderzochte afbakeningen De stationsomgeving van Gent-Sint- Pieters heeft het hoogste inkomen van alle onderzochte omgevingen. 12

13 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters 13

14 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 3.3. VASTGOEDPRIJZEN In de volgende weergaven wordt een vergelijking gemaakt van de vastgoedprijzen in de stationsomgeving met die in het centrum. Op basis van publiek beschikbare gegevens van Immoweb, Zimmo (en zoekrobot Zimmy) en Immotrace, zijn de prijzen per m² woonoppervlakte van nieuwbouwappartementen in kaart gebracht. - NB: hoeveelheid gegevens beperkt - Het lijkt erop dat de prijzen per m² woonoppervlakte van nieuwbouwappartementen hier lager zijn dan in de stationsomgeving van Gent-Dampoort, terwijl de inkomens hoger zijn. 14

15 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters 4. MOBILITEIT 4.1. EVOLUTIE REIZIGERSAANTALLEN De volgende grafiek geeft de evolutie van het gemiddelde aantal doordeweekse opstappers. De gebruikte gegevens zijn de reizigerstellingen van de NMBS, waar 2004 Gent-Sint-Pieters is het meest gebruikte station van de onderzochte hoofdstations en het gemiddelde aantal instappers doordeweeks is alleen nog maar toegenomen: met 57 procent sinds het gemiddelde van de jaren 2003 en 2005 bedraagt zoals berekend in hun publicatie voor het jaar KNOOPPUNTWAARDE De volgende grafiek geeft gewogen knooppuntwaarde per station. De gebruikte gegevens zijn op basis van de studie Ontwikkelingskansen op basis van knooppuntwaarde en nabijheid voorzieningen, uitgevoerd door VITO in opdracht van Ruimte Vlaanderen Knooppuntwaarde Knooppuntwaarde per sta on Sta on 15

16 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 5. RUIMTELIJKE ANALYSE De ruimtelijke analyse doen we door per station de ruimtelijke veranderingen tussen ca en 2017 in kaart te brengen op drie schaalniveaus: de directe stationsomgeving, de ruime stationsomgeving en het stedelijk gebied. We kijken daarbij naar nieuwbouwprojecten en ontwikkelingsgebieden. Per case wordt ook een kaart gemaakt van het aanwezige programma rond het station en van ontwikkelingsprojecten die gepland worden maar nog niet zijn uitgevoerd. Naast het kaartmateriaal wordt er per station ook een tijdslijn gemaakt waarin de ontwikkelingsprojecten chronologisch worden getoond. De methodiek van de ruimtelijke analyse wordt uitvoerig besproken in het hoofdrapport. 16

17 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters 5.1. RUIMTELIJKE ANALYSE STADSNIVEAU Topografische kaart jaren 90 17

18 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Luchtfoto

19 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters Economische zones 2017 Groenzones 2017, Recreatiegebieden 2017 Bebouwde omgeving jaren 2017 met onderscheid tussen de kernen en de verpsreidde bebouwing Lokaal spoornetwerk incl. omliggende stations 19

20 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 5.2 RUIMTELIJKE ANALYSE DIRECTE STATIONSOMGEVING (AFSTAND CA. 250M) Topografische kaart jaren 90 20

21 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters Bebouwde omgeving jaren 90 Inmiddels gesloopte gebouwen 21

22 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Luchtfoto

23 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters Bebouwde omgeving 2017 Functies op gebouwniveau Heraangelegde publieke ruimte Parkeren Gebouwen die er nieuw zijn bijgekomen, onderscheiden zich grafisch aan de hand van een schaduw 23

24 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 5.3 RUIMTELIJKE ANALYSE RUIME STATIONSOMGEVING (AFSTAND CA. 1000M) Topografische kaart jaren 90 24

25 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters Bebouwde omgeving jaren 90 Gebiedsontwikkelingen en publieke-ruimteprojecten in 1990 Inmiddels gesloopte gebouwen 25

26 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Luchtfoto

27 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters Bebouwde omgeving jaren 2017 Gebiedsontwikkelingen en publieke-ruimteprojecten in 2017 incl. fucnties op gebouwniveau Toekomstige projectgebieden: Geplande masterplannen met uitzicht op realisatie, geplande publieke-ruimte projecten, studiegebieden 27

28 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen Gebiedsontwikkelingen 2017 Publieke-ruimteprojecten 2017 Toekomstige projectgebieden: Geplande masterplannen met uitzicht op realisatie, geplande publieke-ruimte projecten, studiegebieden 28

29 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters De tijdslijn is een overzicht van alle projecten en trajecten die liepen in de ruimtere stationsomgeving vanaf het jaar Ze geeft een overzicht van de planningsdynamiek. Elk afzonderlijk traject vertrekt uit een horizontale lijn, hieruit ontspruiten dan (soms) subtrajecten. Wanneer een traject nog niet afgerond is, loopt deze ijn verder. Daarnaast wordt ook duidelijk tijdens welke periode de projecten werden gepland en uitgevoerd Hoeveel projecten al dan niet afgerond zijn (rood/zwart) Hoeveel er werd gebouwd en geïnvesteerd werd in publieke ruimte (gekleurde achtergrond/witte achtergrond) Deze is bewust geplaatst naast de abstracte kaart met enkel de contouren van de vijf projecttypes. de projctgebieden op deze kaart komen overeen met de projecten op de tijdslijn. 29

30 Evaluatie Vlaamse stationsomgevingen 6. EEN GEÏNTEGREERD BEELD De numerieke resultaten van de socioeconomische, mobiliteits- en ruimtelijke analyse werden in een spindiagram geplaatst. Elk station heeft zo een geïntegreerde figuur met een abstractie van de analyseresultaten. Dit laat toe om de stationsomgevingen onderling te vergelijken, en om verbanden te zoeken tussen verschillende indicatoren. De vergelijking en de verbanden worden besproken in het hoofdrapport. De numerieke waarden van deze indicatoren werden voor elke groep onderverdeel d volgens drie waarden 12 indicatoren werden geplot op de grafiek: Bevolkingsdichtheid Inkomensevolutie Demografische evolutie Evolutie bevolkingsgroei Vastgoedprijzen Overwegende functie in de directe stationsomgeving Ontwikkelingsdynamiek in de ruime stationsomgeving Bijgekomen bebouwde oppervlakte in de directe stationsomgeving Bijgekomen bebouwde oppervlakte in de ruime stationsomgeving Aantal instappers op een weekdag Evolutie van de instappers Absolute knooppuntwaarde 30

31 Stationsomgeving Gent-Sint-Pieters 31

32