Investeringsprogramma Landschapstafel Voorne-Putten VERBETERD - VERBONDEN - HERONTDEKT

Transcriptie

1 1 Investeringsprogramma Landschapstafel Voorne-Putten VERBETERD - VERBONDEN - HERONTDEKT

2 Investeringsprogramma Landschapstafel Voorne-Putten VERBETERD - VERBONDEN HERONTDEKT Programma ten behoeve van cofinancieringsaanvraag Bij de Provincie Zuid-Holland In het kader van het Uitvoeringsprogramma Groen Mei 2016 Participanten Landschapstafel Voorne-Putten: Gemeente Westvoorne, Gemeente Nissewaard, Gemeente Brielle, Gemeente Hellevoetsluis, Waterschap Hollandse Delta, Provincie Zuid-Holland, Recreatieschap Voorne-Putten Rozenburg (Groenservice Zuid-Holland), Vereniging Natuurmonumenten, Stichting Zuid-Hollands Landschap, Marketing Voorne-Putten, LTO-VP, TOP Voorne-Putten, Natuurlijk Voorne-Putten, Hollands Particulier Grondbezit, Staatsbosbeheer, Gemeente Rotterdam. 2

3 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 3 SAMENVATTING INLEIDING Aanleiding Positie en profiel Beleidscontext VISIE EN DOELEN Visie Investeringsagenda Doelen Investeringsagenda Relatie met beleid UITVOERINGSPROGRAMMA Opbouw programma Projecten Overige projecten ORGANISATIE Organisatie, taken en werkwijze Werkwijze goedkeuring en uitvoering projecten Draagvlak FINANCIEN Kosten en financiering gehele programma Gevraagde cofinanciering Kosten HOE NU VERDER? BIJLAGE 1: Maatschappelijke kosten en Baten (mini-mkba) BIJLAGE 2: Evaluatiecriteria BIJLAGE 3. Beschrijving projecten, incl. trekkers, planning kosten en financiering

4 SAMENVATTING Landschapstafel Voorne-Putten Profiel & positie Visie Doelen Bestaat uit 5 gemeenten, 3 natuurorganisaties, 2 landbouworganisaties, waterschap, recreatieschap, Marketing VP, TOP Voorne-Putten en ondernemers Voorne-Putten is een bijzonder gebied in de ZW-Delta. Gelegen aan het stedelijk gebied en havencomplex heeft het haar oorspronkelijk karakter grotendeels behouden met 4 hoofdlandschappen: duinen, water en buitendijkse natuur, groenstructuren en open polderlandschap. Hierdoor en door de cultuur(historie) en voorzieningen is het een aantrekkelijk gebied voor wonen, werken en recreëren. Samenvattende begrippen zijn: verbeterd, verbonden en herontdekt. Verbeteren van voorzieningen en structuren zijn nodig om deze eigentijds en herkenbaar te maken. Verbinding is nodig om het product als geheel te versterken en beter in de markt te zetten. Deze combinatie leidt 'vanzelf' tot het gewenste effect: herontdekking door bewoners, doelgroepen uit de regio en verderweg. Tesamen zullen ze ten goede komen aan de (be)leefbaarheid en economische ontwikkeling. Vier doelen staan centraal: 1. kwalitatief verbeteren voorzieningen en structuren ten behoeve van herkenbaarheid en identiteit. 2. toegankelijk, bereikbaar en verbinden voorzieningen en structuren ten behoeve van versterking van het gehele product. 3. sterkere profilering en betere promotie om bekendheid te vergroten en meer bezoek te genereren. 4. door samenwerking betere uitvoering van projecten en nieuwe initiatieven. Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 2 Programma Organisatie Financien & Financiering Selectiecriteria & Monitoring Bestaat uit 4 programmalijnen, 9 thema's en 37 projecten. De lijnen zijn: Herkenbaar & Begrepen, Landelijk Gebied, Land-Water, Verbindingen & Netwerken. Relevante thema's zijn: weten & vinden, marketing & promotie, ondernemen, beleving, herinrichting gebieden, bereikbaarheid & toegankelijkheid, water- en landgebonden routestructuren. De landschapstafel wordt voorgezeten door de voorzitter van het Portefeuillehoudersoverleg T&R. De secretaris is afkomstig van het Strategisch Programmabureau VP. Het financieel management wordt uitgevoerd door de Gemeente Hellevoetsluis. De tafel komt 2-3 per jaar bij elkaar en heeft als taak: projecten te beoordelen, afstemming en voortgang van projecten bewaken, initiëren van nieuwe projecten en activiteiten. Projecttrekkers zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering. De totale begroting bedraagt ca. 10,1 miljoen, excl. de 2,3 miljoen voor projecten op VP die onderdeel uitmaken van de LT Haringvliet. De partners dragen zelf ca. 7, 0 miljoen bij aan de financiering. Daarvan is ca. 6,0 miljoen al gedekt. Aan de provincie wordt een bijdrage van 3,1 miljoen gevraagd. In zal al voor ca 3,2 miljoen aan projecten uitgegeven worden. De Mini MKBA over het programma valt positief uit op alle 3 de punten (legitimiteit, effectiviteit en efficiëncy). Projecten zullen worden beoordeeld op basis van technische en inhoudelijke criteria. Het hele programma wordt geevalueerd op basis van provinciale criteria (beleidsdoelen Groen, uitvoerbaarheid, innovatie). De voorlopige beoordeling van deze criteria valt positief uit. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 4 en bijlagen 1 en 2 4

5 1. INLEIDING 1.1 Aanleiding Medio 2015 hebben de Provincie Zuid-Holland en de Regiegroepen afgesproken om te gaan werken aan meerjarige gebiedsafspraken voor de periode Per deelgebied is er een landschapstafel ingesteld waarin afspraken gemaakt moeten worden over een op te stellen en uit te voeren investeringsprogramma inclusief een financieringsvoorstel vanuit provincie, gemeenten en private partijen. De aanpak van de landschapstafels is flexibel, zowel wat betreft organisatie, projecten als budgetten. Zij kunnen daar in schuiven, maar zijn wel als tafel gezamenlijk verantwoordelijk voor het bereiken van de programmadoelen. Alle landschapstafels dienen voor 1 juni 2016 hun meerjarig investeringsprogramma in te dienen, waarna de Regiegroepen gaan besluiten over de verdeling van middelen. Begin 2015 is de Landschapstafel Voorne-Putten geformeerd. Aan deze tafel hebben tal van organisaties zitting, namelijk: 5 gemeenten, 3 natuurorganisaties (NM, SBB en ZHL), het waterschap en natuur- en recreatieschap, de landbouworganisaties (LTO en Natuurlijk VP), marketing VP en de toeristisch ondernemers verenigt in TOP Voorne- Putten. Daarnaast participeren individuele ondernemers in diverse projecten. De samenstelling van de landschapstafel voldoet daarmee De provinciale middelen zijn afkomstig uit het UitvoeringsProgramma Groen. Bij de besteding van deze middelen vindt de provincie drie onderwerpen belangrijk, namelijk: 1) Bijdrage aan de doelen van de Beleidsvisie Groen: groenbeleving, biodiversiteit, agrarisch ondernemerschap, wateropgaven, erfgoedlijnen ed. 2) Uitvoerbaarheid: bijdrage vanuit de regio, eigenaarschap van partijen, organisatie en projecten die bijdragen aan doelen 3) Innovatie en voorbeeldfunctie Daarnaast vindt zij het belangrijk dat het programma van de landschapstafel gedragen wordt door een breed netwerk van overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven. 5

6 prima aan het vooraf bepaalde doel, namelijk dat deze een breed draagvlak in de regio moet hebben onder overheden, maatschappelijke organisaties en bedrijven. In de eerste helft van 2016 is deze tafel aan de slag gegaan met het vaststellen van een positie en profiel voor de regio, een samenhangende visie en de doelen en thema s voor het uitvoeringsprogramma. Vervolgens is er gezocht naar uitvoerbare projecten in de periode die aansluiten bij deze kaders en die tegelijkertijd samen de beoogde programmadoelen kunnen bereiken. Ook is daarbij nauw gekeken naar andere relevante criteria zoals eigenaarschap, beschikbare cofinanciering, uitvoerbaarheid en aansluiting bij de doelen van de Beleidsvisie Groen. In de volgende paragrafen en hoofdstukken wordt het kader en het uitvoeringsprogramma nader beschreven en toegelicht. Daarbij wordt binnen dit hoofdstuk eerst ingegaan op het profiel en de positie van de regio Voorne-Putten en de relevante visies en andere beleidsdocumenten die als basis voor dit programma hebben gediend. In hoofdstuk 2 wordt een samenhangende visie gepresenteerd alsmede de doelen en doelstellingen van het programma. Ook wordt aangegeven hoe het programma op basis van deze visie en doelen, maar ook in relatie tot het provinciale beleid en andere landschapstafels vorm heeft gekregen. In hoofdstuk 3 wordt het uitvoeringsprogramma meer in detail besproken, inclusief fasering en organisatie. In hoofdstuk 4 wordt de begroting en financiering nader toegelicht, inclusief de gevraagde cofinanciering voor de periode Hoofdstuk 5 beschrijft kort hoe de landschapstafel ondertussen verder gaat werken. In de bijlagen wordt een mini-mkba beschreven alsmede een toetsing uitgevoerd op de evaluatiecriteria. Verder is een volledig overzicht met toelichting van de projecten opgenomen. 1.2 Positie en profiel Voorne-Putten is een onderdeel van de Rotterdamse regio. Het vormt een bijzonder gebied in de Zuidwestelijke delta. De directe ligging van het gebied aan het industriële havencomplex en aan het stedelijk gebied van Rotterdam heeft in de loop van tijd niet alleen de vorm van het eiland bepaald, maar zorgt ook voor een bepaalde dynamiek en druk op Voorne- Putten. Het havengebied is van oudsher sterk bepalend geweest voor de vestiging van bedrijven en werkgelegenheid op Voorne-Putten. Veel mensen die in het gebied wonen, werken in (de havens van) Rotterdam. Daarnaast is Voorne-Putten met het duinengebied, de groene recreatiegebieden, de historische stadjes (Hellevoetsluis en Brielle) en dorpen aan de Bernisse, de rust en het overweldigende deltalandschap een aantrekkelijk recreatiegebied voor Rotterdam. Het contrast tussen de drukke haven, het stedelijk gebied van de Metropoolregio en het rustige eiland is een belangrijke kwaliteit. De hoofdkarakteristiek van Voorne-Putten is een bijzonder landschappelijk frame met vier hoofdlandschappen: de randen met het duinenlandschap, het waterlandschap met buitendijkse natuur, de grote groenstructuren en daartussenin het open polderlandschap. Tussen die randen van Voorne Putten bestaan grote verschillen. Langs de noordrand is de aanwezigheid van de industriële havencomplexen met opslagtanks, schoorstenen en windmolens aangegrepen om het gebied een groene 6

7 waterrijke noordrand te geven. Het Brielse Meer, het Oostvoornse Meer en het aaneengesloten groengebied langs de oevers, zijn zeer aantrekkelijk voor allerlei vormen van recreatie, en vormen een buffer tussen het eiland en de haven. In het gebied rond de Bernisse wordt het waterrijke en groene recreatiegebied doorgezet. Ook dit gebied vormt een rand die de grens aangeeft waar de voormalige eilanden Voorne en Putten van elkaar gescheiden waren. De westrand van het eiland bestaat uit een breed groen en reliëfrijk strand- en duinengebied. Aan de zuidkant van het eiland is het typerende landschap van de delta beleefbaar. Achter de dijk, aan het grote water van het Haringvliet en de rivier het Spui liggen de ecologische waardevolle buitendijkse schorren en slikken. Het binnen-landschap bestaat niet alleen uit de open poldergebieden, maar ook uit netwerken van water, dijken en routes die dit landschap dooraderen. Binnen het waternetwerk vormen de kreekrestanten bijzondere elementen. Door deze structuur biedt Voorne-Putten bijzondere kansen voor nieuwe relaties tussen de stad en het landschap, met wederzijds profijt. De stad is immers gebaat bij een aantrekkelijk landschap vanwege het woonmilieu en het vestigingsklimaat en het landschap is gebaat bij eigentijdse vormen van gebruik die zorgen voor een breed economisch draagvlak. Leidraad voor de toekomstige ontwikkeling is het behoud van het gevoel van een eiland van rust nabij Rotterdam. Dat vraagt om hoge ambities voor landschappelijke vormgeving op uiteenlopende schaalniveaus, zoals: de inpassing van grote stadsuitbreidingen en infrastructuurlijnen, de vormgeving van recreatie-ondernemingen, de verbreding van agrarische bedrijven en het herstel van de historische (haven)stadjes ter versterking van het toeristisch-recreatieve product. De twee eerstgenoemde 7

8 aspecten (grote stadsuitbreidingen en infrastructuur) vallen buiten de scope van dit programma. Aan de andere aspecten wordt uiteraard wel aandacht besteed (zie visie en doelen in hoofdstuk 2). 1.3 Beleidscontext In de afgelopen jaren zijn er diverse visies en andere relevante beleidsdocumenten over Voorne-Putten opgesteld. In het kader van de Landschapstafel en de Investeringsagenda zijn de gebiedsvisie Voorne- Putten (her)ontdekt en Visie op de gastvrijheidseconomie op Voorne- Putten daarvoor de belangrijkste. Daarnaast heeft de Provincie een gebiedsprofiel voor Voorne-Putten opgesteld en is er een Gebiedsperspectief Noordrand, Geuzenlinie Voorne-Putten gemaakt. Al deze documenten worden als randvoorwaarden gehanteerd voor de ontwikkelingen in het gebied. Hieronder worden deze documenten kort toegelicht, met uitzondering van het provinciale gebiedsprofiel omdat deze al grotendeels verwerkt is in de paragraaf positie en profiel hierboven. Gebiedsvisie De gebiedsvisie Voorne-Putten (her)ontdekt! is een gezamenlijk product van de 4 gemeenten waartoe zij eerst de centrale opgave bepaald hebben: een woon-, werk- en recreatief milieu waardoor de bestaande kwaliteiten van Voorne-Putten beter tot hun recht komen en verder kunnen worden versterkt richting het gewenste toekomstperspectief Voorne-Putten als blauw-groene oase tussen en stad en delta. Aan de hand van een zestal thema s is bepaald hoe deze ambitie vorm gegeven kan worden. Deze thema s zijn: 8

9 1) Evenwichtige bevolkingssamenstelling als basis voor een aantrekkelijk woonklimaat 2) Landschap: duidelijk herkenbaar en een belangrijke structuurdrager in het leggen van verbindingen 3) Keuzepalet aan voorzieningen 4) Dicht bij huis werken 5) Bereikbaarheid van(uit) de regio 6) Recreatie, toerisme en deeltijdpensioen. In de visie is vervolgens beschreven hoe de ambities en de zes thema s aangepakt gaan worden. Daartoe zijn vijf zaken benoemd: 1. Met elkaar waar nodig, zelf wat kan: m.a.w. samenwerken is vaak nodig, maar geen doel op zichzelf. De samenwerking betreft ook ondernemers, maatschappelijke organisaties en bewoners. 2. Niet bang voor verandering: transitie is een kans voor groei, mits gelijktijdig wordt geïnvesteerd in het versterken van de eigen identiteit: het (agrarisch) landschap, de natuur, de (historische) kernen en steden, mensen en voorzieningen 9

10 3. Duurzaamheid komt voort uit echte betrokkenheid: bewust omgaan met de natuur, duurzame energievoorziening, in balans met het water blijven leven: het zijn voorbeelden die horen bij het verduurzamen van de vestigingscondities. 4. Respect voor het verleden: de beste garantie voor waarde in de toekomst. 5. Delen van kennis als voorwaarde voor innovatie: samen optrekken, open communicatie en het delen van ervaring staan centraal in de duurzame ontwikkeling van het eiland. Deze visie is tenslotte vertaald in een tien-puntenplan voor Voorne- Putten. Ook deze punten zijn terug te vinden in de keuzes die zijn gemaakt voor de Investeringsagenda van de Landschapstafel. Gastvrijheidsvisie De kern van de visie is samen te vatten als verbinden en verbeteren. Op Voorne-Putten is een unieke combinatie van elementen en voorzieningen aanwezig (contrasten). Echter de potentie hiervan wordt niet ten volle benut. In deze visie zijn de volgende doelen voor Voorne-Putten in 2030 geformuleerd: Perfecte toegankelijk over de weg en via het water. De gastvrije kernkwaliteiten (Water en Haven, Historie en Oorsprong, Strand en Natuur en Stad en Water) van Voorne-Putten staan in de (digitale) etalage. Ondernemers hebben een kwaliteitsslag gemaakt en verblijfstoerisme heeft een blijvende impuls gekregen. Deze doelen moeten ervoor zorgen dat de kernkwaliteiten van Voorne-Putten beter benut worden, dat er een verschuiving van doelgroepen plaatsvindt en dat bestedingen en werkgelegenheid van verblijfstoerisme en dagrecreatie (incl. waterrecreatie) daardoor verdubbelen. In de huidige situatie heeft Voorne-Putten een profiel dat vooral gericht is op de Leisure Leefstijlen (de leidende consumentensegmentatie in de Nederlandse vrijetijdssector) Rustig Groen en Gezellig Lime. Echter met de nieuwe visie belooft Voorne-Putten bezoekers: kwaliteit, gastvrijheid, mentaal en fysiek opladen, water, schone stranden, verwondering, deltanatuur, weidse landschappen, verborgen schatten, cultuurhistorie, struinen, ruimte en authentieke verblijfsvormen. Deze beloften van Voorne-Putten zijn meer verbonden aan de leefstijlgroep Ingetogen Aqua, waardoor er dus een verschuiving van doelgroep(en) zal (moeten) gaan plaatsvinden. 10

11 Voorne-Putten is een gebied dat direct verbonden is aan de Metropool. Vanwege deze ligging op de grens van Voordelta en Metropool kan Voorne-Putten zich in marketingtermen dubbel positioneren: Positionering verblijfstoerisme Voordelta. De gunstige ligging ten opzichte van wereldstad Rotterdam en het eigen toeristisch recreatieve profiel maken dat Voorne-Putten zich scherp kan onderscheiden ten opzichte van de overige de delta-eilanden. Voorne- Putten is een onmisbaar eiland met grote toegevoegde waarde voor de totale toeristische voordelta (Voorne-Putten, Goeree Overflakkee en Zeeland). Positionering dagrecreatie en waterrecreatie Metropool. Wat betreft dagrecreatie ligt de grootste herkomstmarkt van Voorne- Putten in het gebied zelf (Voorne-Putten heeft inwoners) en in de regio groot-rijnmond (1.4 miljoen inwoners). Geen andere omliggende regio in de metropoolregio biedt de diversiteit en de ruimte die Voorne-Putten biedt. Het is de uitdaging om de juiste kerndoelgroepen (Ingetogen Aqua) en specifieke markten aan te spreken en om bij hen onder de aandacht te komen. Dit is zowel een collectieve marketingopgave als een individuele ondernemersopgave. Gebiedsperspectief Noordrand: Geuzenlinie Voorne-Putten Een derde belangrijk document is de gebiedsvisie voor de noordrand van Voorne-Putten. Deze visie komt voort uit de gebiedsvisie en heeft als doel het creëren van een landschappelijke buffer met ruimte voor een beperkt aantal kwalitatief hoogwaardige bedrijven en recreatievoorzieningen in de noordrand, het gebied tussen het Hartelkanaal en de Groene Kruisweg. Voor deze verbindende landschapsbuffer zijn vijf uitgangspunten opgesteld: 1. Verrijken van het 5+1 landschap: toevoegen van een extra (+1) laag door het inrichten van een coulisselandschap 2. Bestaande kwaliteiten (vestingstad Brielle, historische kernen, open polderlandschap behouden, versterken en beter toegankelijk maken 3. Potenties beter benutten door bevaarbaarheid Bernisse, beleving van de entrees van het eiland, verbindingen in de bereikbaarheid voor langzaam verkeer en de groene noordrand 4. Ontwikkelingsruimte bieden aan specifieke werkgebieden, voor water-, dag- en verblijfsrecreatie en duurzame energielandschappen 5. Verbindingen leggen met betrekking tot klimaatverandering, duurzame energie en agrarische sector. 11

12 De visie is vertaald naar een ruimtelijk raamwerk voor een zevental deelgebieden (Oostvoorne Meer, Brielse Meer, Briele West, Seggelant- Ondernemingspolder, Bernisse Delta, Polder van Geervliet en Hartelpark). Zuidrand - Haringvliet Hoewel er vanuit de regio geen aparte beleidsvisie is voor de zuidrand van het gebied, het overgangsgebied naar het Haringvliet, heeft zo n visie wel degelijk vorm gekregen, namelijk binnen de Landschapstafel Haringvliet. In het Investeringsprogramma van deze tafel is een toekomstdroom en visie voor het Haringvliet beschreven. Deze droom en visie sluiten aan bij de ontwikkelingen die mogelijk worden op basis van het Kierbesluit. Dit besluit biedt een prachtige kans om zowel de natuur als de economie in en rondom het Haringvliet een impuls te geven. Centraal daarbij staan de ambities om: - Het Haringvliet beter bereikbaar en toegankelijk te maken - Natuur en cultureel erfgoed beter beleefbaar te maken - Biodiversiteit te versterken en deltanatuur te ontwikkelen - En verbindingen te leggen met duurzame landbouw, innovatieve visserij en wereldhaven Rotterdam. Deze ambities worden in het Investeringsprogramma voor het Haringvliet vormgegeven door een vertaling naar projecten. Direct van belang voor Voorne-Putten zijn: het versterken van de toegangspoorten (waaronder Hellevoetsluis op Voorne-Putten), de verbindingen met de slow lanes van MRDH, een fijnmazig netwerk van routes en rondjes Haringvliet, aansluiting op de erfgoedlijnen en historische plekken (Brielle, Hellevoetsluis), natuurontwikkeling van gorzen en slikken bij het Spui en diverse marketing en evenementenactiviteiten. 12

13 Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) Binnen de MRDH wordt op twee belangrijke terreinen samengewerkt tussen de 23 gemeenten van de voormalige Stadsregio Rotterdam en het Stadsgewest Haaglanden, namelijk Verkeer/Vervoer/Mobiliteit en Economisch Vestigingsklimaat. Onderdeel van het economisch Vestigingsklimaat is het programma Kansen voor het Landelijk Gebied. Binnen dit programma wordt breed ingezet op deze kansen, waarbij ook aspecten van Toerisme&Recreatie en ontwikkeling landelijk gebied worden betrokken, voor zover van belang voor het economisch vestigingsklimaat binnen het gebied van de MRDH. In dit kader is door Bureau West8 het Perspectief op het Landschap van de MRDH opgesteld. Binnen de MRDH wordt de laatste hand gelegd aan het opstellen van een Investeringsagenda. Hierin zullen majeure projecten worden opgenomen, die van belang zijn voor het behalen van de door de MRDH gestelde doelen. Ook een beperkt aantal projecten die direct of indirect raken aan het beleidsterrein T&R en versterking landelijk gebied zijn opgenomen. Bij de invulling van het voorliggend Investeringsprogramma van de Landschapstafel Voorne-Putten is nadrukkelijk de koppeling gelegd met deze Investeringsagenda MRDH. 13

14 2. VISIE EN DOELEN 2.1 Visie Investeringsagenda De visie voor de Investeringsagenda Landschapstafel Voorne-Putten is geen geheel nieuwe visie, maar logischerwijs een samenstelling van de bestaande visies in relatie tot de doelen van de provinciale Beleidsvisie en Uitvoeringsprogramma Groen. Deze visie wordt als volgt verwoord: Alle kenmerkende elementen en structuren, op het gebied van natuur, cultuur, landschap en agrarisch en toeristisch-recreatief gebruik op Voorne-Putten moeten meer verbeterd, herkenbaar en verbonden worden waardoor ze herontdekt zullen worden en dit ten goede zal komen aan leefbaarheid, beleefbaarheid en economische ontwikkeling van het gebied. Zoals in het profiel en de positionering van het eiland (in het vorige hoofdstuk) is aangegeven, heeft het gebied een sterke en kenmerkende structuur met vele bijzondere elementen. De landschapstafel ziet het in de komende jaren als haar taak deze elementen, voorzieningen en structuren verder te verbeteren en vooral ook meer herkenbaar te maken. Daarnaast is het van groot belang deze ook goed en op diverse wijzen met elkaar te verbinden waardoor ze niet alleen meer herkenbaar worden maar vooral ook herontdekt zullen worden. Zoals aangegeven gaat het om een breed palet van elementen en voorzieningen: niet alleen toeristisch-recreatief, maar zeker ook op het gebied van agrarisch gebruik, erfgoed, water en natuur. Immers de samenhang van al die elementen maakt het gebied bijzonder, versterkt de identiteit en maakt door cross-overs innovatieve ontwikkeling mogelijk. Omdat het zoveel verschillende soorten elementen zijn, die ook nog in samenhang versterkt en verbonden moeten worden, kan dit volgens de participanten in de Landschapstafel alleen door intensieve samenwerking, door gezamenlijk een projectenprogramma uit te voeren. Pas dan ontstaat er kennis van elkaars werelden, komen er nieuwe verbindende ideeën tot stand en kunnen de beoogde doelen daadwerkelijk bereikt worden. 14

15 2.2 Doelen Investeringsagenda In aansluiting op de doelen van de diverse (gebieds)visies en afgeleid van de visie van de Landschapstafel zijn de volgende doelen voor het uitvoeringsprogramma geformuleerd: 1. Het kwalitatief verbeteren van kenmerkende elementen, voorzieningen en structuren in het gebied zodat deze beter herkenbaar en begrepen worden en ook de identiteit van het eiland versterkt wordt. 2. Het meer en beter toegankelijk en bereikbaar maken en het met elkaar verbinden van kenmerkende elementen, voorzieningen en structuren in het gebied zodat ze elkaar versterken en een blijvende impuls geven aan de economische betekenis van recreatie, landbouw en natuur. 3. De uitgevoerde projecten moeten leiden tot een grotere bekendheid, sterkere profilering en meer bezoek aan en gebruik van alle voorzieningen en structuren van het eiland. 4. De samenwerking binnen de landschapstafel moet enerzijds leiden tot de gezamenlijke uitvoering van het programma en de daarvoor gestelde doelen, maar anderzijds ook tot nieuwe gezamenlijke initiatieven en cross-overs. De visie en de doelen zijn vertaald naar meetbare outputindicatoren en beoogde resultaten. De outputindicatoren met de streefwaarden (in aantallen) zijn in de tabel hieronder vermeld. Deze vormen ook een onderdeel van het monitor programma (zie bijlage 2). Ook met betrekking tot de beoogde resultaten op de langere termijn (5 jaar; 2022) zijn diverse doelstellingen geformuleerd, zoals: - Herkenbare identiteit/bekendheid: 50% van de bezoekers weten kenmerkende identiteitsdragers van Voorne-Putten te benoemen; Indicator Streefwaarde Verbeterde en nieuwe elementen 6 Verbeterde en nieuwe voorzieningen 15 Verbeterde en nieuwe structuren 6 Verbeterende toegankelijkheid, bereikbaarheid 5 voorzieningen en structuren Verbeterde verbindingen voorzieningen en 5 structuren Promotionele acties 9 Economische acties 3 Duurzaamheidsacties 3 Projecten die door meerdere partijen samen 20 uitgevoerd zijn Aantal nieuwe initiatieven die door meerdere 10 partijen samen opgepakt zijn - Toegenomen bezoek: stijging van het dagtoerisme met 15%; stijging van het verblijfstoerisme met 10%; - Economische impuls: 0,25% meer dan landelijk gemiddelde. 2.3 Relatie met beleid De visie en de doelen die de Landschapstafel voor het uitvoeringsprogramma heeft geformuleerd sluiten goed aan bij de bestaande visies voor het gebied en het provinciale groenbeleid. Immers met de geformuleerde doelen wordt de positie en de profilering van het eiland als een groene oase tegen het drukke haven en metropool van Rotterdam aan versterkt en biedt het gebied in de toekomst nog betere mogelijkheden om die rust in allerlei vormen en activiteiten te vinden. Daarnaast wordt aangesloten bij de gebiedsvisie die de identiteit van het gebied wil versterken en het wil laten herontdekken. Daartoe moet ook 15

16 het voorzieningenniveau beter en meer divers worden en de bereikbaarheid en toegankelijkheid verbeterd worden. Ook deze aspecten zijn stevig verankerd in de visie en doelen van deze landschapstafel. De gastvrijheidsvisie zet eveneens in op verbinden en verbeteren alsmede het in de etage zetten van de kernkwaliteiten. Deze doelen komen ook sterk terug in de visie van de landschapstafel. Met betrekking tot het Gebiedsperspectief Noordrand is de visie van de Landschapstafel ook duidelijk in overeenstemming met die voor de Geuzenlinie: in beide staan verrijken van het landschap, bestaande kwaliteiten versterken, beleving en potenties beter benutten en het leggen van verbindingen centraal. De aansluiting bij de visie van de landschapstafel Haringvliet is helder. Beide tafels zetten in op min of meer dezelfde onderwerpen/thema s: voorzieningen, structuren, bereikbaarheid en beleefbaarheid verbeteren. Waar projecten elkaar raken en kunnen versterken zullen beide tafels gezamenlijk optrekken om beoogde doelen te bereiken. 16

17 3. UITVOERINGSPROGRAMMA 3.1 Opbouw programma Binnen de Landschapstafel is op basis van de visie en de doelen van deze tafel en voor het uitvoerings- of investeringsprogramma een inventarisatie gemaakt van projecten die deelnemers in de periode zouden willen uitvoeren en die gezamenlijk ook leiden tot de geformuleerde doelen. Om de projecten overzichtelijk te kunnen presenteren zijn deze geclusterd op een zodanig manier dat aansluiting ontstaat bij de geformuleerde doelen (zie paragraaf 2.2). Deze clustering heeft geleid tot een viertal programmalijnen en daarbinnen in totaal 9 thema s. Onder de verschillende thema s zijn alle (in totaal 37) projecten opgenomen. Deze projecten worden in paragraaf 3.2 kort toegelicht. Hieronder wordt eerst de structuur van het programma besproken. Programmalijn 1: Herkenbaar en begrepen Voor de potentiële bezoekers dient duidelijk te zijn (te worden) waar Voorne-Putten voor staat (wat is de identiteit, wat is kenmerkend), wat Voorne-Putten te bieden heeft en waar men dat kan vinden. Overigens is dit niet alleen van belang voor bezoekers, maar ook voor ondernemers, maatschappelijke organisaties ed. Immers een duidelijke herkenbaarheid maakt het voor hen ook makkelijker zich te profileren en verbinding te zoeken met anderen partijen. Tenslotte krijgen deze partners dan ook inzicht in de (on)mogelijkheden op Voorne-Putten en hun potentiele rol daarin. De thema s binnen deze programmalijn zijn: weten en vinden, marketing en promotie en de (toeristisch-recreatieve) ondernemer. Deze programmalijn sluit dus duidelijk aan bij het derde doel, maar geeft ook mee invulling aan de doelen 1 en 2. Programmalijn 2: Landelijk gebied Een belangrijk deel van Voorne-Putten wordt gekenmerkt door het landelijke, open karakter. Het vertegenwoordigt daarmee een belangrijke pijler onder de kwaliteiten (voorzieningen en structuren) van Voorne- Putten. De verschillende partners hebben daarmee een belangrijke 17

18 functie in dit gebied voor het behoud en de versterking van deze kwaliteiten. Een belangrijke speler binnen dit gebied is de landbouwsector. De betere samenhang en afstemming tussen deze sector en de toeristisch recreatieve sector kan versterking betekenen voor het gehele gebied. De relatie en verwevenheid met het stedelijk gebied biedt een extra dimensie. De thema s binnen deze programmalijn zijn: ondernemen in het landelijk gebied en beleving landelijk gebied, waarin ook aspecten als energie, beleefbaarheid en streekproducten opgenomen zijn. Deze programmalijn sluit dus primair aan bij het eerste en tweede doel, maar geeft zeker ook mede invulling aan het derde en vierde doel. Programmalijn 3: Land-water Voorne-Putten is vanuit het stedelijk gebied de poort naar de Delta. De aanwezigheid van het water, zowel op het eiland als aan de randen, waaronder de Delta, is een belangrijk en uniek kenmerk en kan worden versterkt en aangegrepen worden voor toekomstige ontwikkelingen. De thema s binnen deze programmalijn zijn: herinrichting/verbetering voorzieningen in gebieden en bereikbaarheid en toegankelijkheid. Deze programmalijn sluit wederom primair aan bij de doelen 1 en 2. Daarnaast zal het ook een bijdrage leveren aan het derde doel. Programmalijn 4: Verbindingen en netwerken Voorne-Putten kent vele pareltjes. Belangrijk is deze met elkaar te verbinden en te ontsluiten zowel voor de bezoeker als de inwoner van Voorne-Putten. Door het versterken van de bestaande verbindingen, het realiseren van nieuwe verbindingen en netwerken worden Voorne-Putten en haar kwaliteiten beter ontsloten. Daarnaast biedt de nauwe 18

19 verwevenheid met het stedelijk gebied kansen voor Voorne-Putten om, daar waar het gebied raakt aan het stedelijk weefsel, juist de onderlinge relatie te versterken en de wederzijdse betrokkenheid te vergroten. De thema s binnen deze programmalijn zijn: land-gebonden en watergebonden routestructuren. Deze programmalijnen sluiten eveneens primair aan bij doelen 1 en 2 en leveren daarnaast ook een bijdrage aan de doelen 3 en Projecten Alle projecten binnen de verschillende programmalijnen zijn gericht op het behoud van ruimtelijke kwaliteit en versterking, beleving en toegankelijkheid van groen, natuur en landschap en versterking van de gastvrijheidseconomie, de agrarische sector en verhoging van de maatschappelijke opbrengsten. De projecten dragen zo bij aan de doelen van deze investeringsagenda, met name met betrekking tot identiteit, bereikbaarheid en bekendheid. maar in de nadere uitwerking van projecten binnen de landschapstafel zal dat zeker gebeuren en gestimuleerd worden. Voorgestelde projecten kunnen ook in andere programma s (m.u.v. het UPG van de provincie) worden ondergebracht, zoals binnen MRDH-, Provinciale, rijks- en Europese programma s. Daar zal de komende jaren zeker naar gekeken worden, met name naar het POP3-programma. Met betrekking tot POP3 bieden diverse projecten binnen de programmalijn Landelijk Gebied perspectief. Wel zullen deze dan op een hoger niveau getrokken moeten worden zodat ze passen binnen de InnovatieAgenda Duurzame Landbouw van de provincie. Doelen binnen deze agenda waarbij aansluiting mogelijk is zijn: versterken regionale voedselketens, sluiten kringlopen en versterken biodiversiteit op agrarische bedrijven. Als metropolitaans landschap zullen de projecten tevens dienen voor de nadere invulling van Voorne-Putten als onderdeel van de metropoolregio Rotterdam-Den Haag (MRDH) en daarbinnen als versterking van het economisch vestigingsklimaat. De opgenomen projecten hebben tevens ten doel om alle initiatieven van de partners te bundelen Dit betekent dat bij de meeste projecten meerdere partners betrokken zijn. Echter in alle gevallen is er een eerstverantwoordelijke voor het project benoemd (zie bijlage 3). Veel projecten zullen elkaar versterken, zoals de verbeterde bewegwijzering, bestaande en nieuwe voorzieningen beter bereikbaar maken of het invullen van ontbrekende schakels het Rondje Voorne- Putten aantrekkelijker maakt. Ook samenwerking kan de verschillende projecten versterken zoals op het gebied van promotie en marketing. Het voert te ver om alle onderlinge relaties hier stuk voor stuk te beschrijven, 19

20 Overzicht projecten Programmalijn 1: Herkenbaar en Begrepen Programmalijn 2: Landelijk Gebied Projectnaam Korte toelichting Projectnaam Korte toelichting Thema: Weten en vinden Thema: Ondernemen in landelijk gebied 1. Toegangspoorten/landmarks Ontwikkelen concept landmark. Bij de 6 entrees tot VP welkomstborden plaatsen, die bij bezoekers een onuitwisbare indruk achterlaten en dat zij realiseren op het eiland VP zijn. 2. Uniforme bewegwijzering (en verleidingsborden Thematische bruine borden (5 thema s); langs N57 en horizontale assen + bewegwijzering 3. Gewasborden Informatiepanelen bij akkers 1. Belevingstuin, educatie, scholenprogramma (Konneweg) 2. Bezoekboerderij de Onderneming (gelegen in Geuzenlinie) Opzetten informatie- educatie en belevingscentrum Deel 2 is aanleg geothermie en zonnepanelen (in combinatie met caravanstalling) Toegankelijk maken akkerbouwbedrijf, transitie monumentale boerderij voor educatie en (verblijfs)recreatie. 4. Toeristische informatie en verwijzing Aanleg van verwijzingssysteem en informatieborden in Westvoorne (a) en Nissewaard (b). 3. Duurzaam verblijf en zorg Op Aarde (gelegen in Geuzenlinie) Creëren van duurzame verblijfsmogelijkheden ( 5. Bezoekerscentrum Tenellaplas Herprogrammering, herinrichting en introductie van marketingformule bezoekerscentrum staan centraal. 6. Openbaar WIFI Op stranden van Westvoorne Free WIFI regelen zodat alle informatie over het eiland beter beschikbaar is. Thema: Marketing en promotie 7. Marketing VP Marketingcampagne/acties om VP (beleving) op de kaart te zetten. Promoten routenetwerken, voorzieningen, verbindingen. 8. Promotie landbouw- en streekproducten Voorne- Putten Organiseren van activiteiten en producten om Land- en tuinbouw te promoten op VP. 4. Beleef de Boerderij Beleefbaar maken melkveehouderijbedrijf voor bezoekers 5. Proefschuur Opzetten coöperatie om streekproducten aan te bieden aan bedrijven en burgers 6. Biomassa-energieproject Verwerking/verwaarding biomassa in regio s VP, HW, IJsselmonde, Eiland van Dordrecht en Goeree-Overflakkee. Thema: Beleving landelijk gebied 7. Beleving Binnenduinrand Windgatsewei (Westvoorne) Beleefbaar maken overgang binnenduinrand polder naar Duinbos 8. Groene Akkerranden Groen inrichten van akkerranden. Inzaaien van 33kM akkerranden met weideplanten en groen 9. Natuurlijk VP (o.a. agrotoerisme) Bevorderen en promotie natuurlijk groen op VP Thema: Ondernemers 10. Vitaliteitsonderzoek verblijfsrecreatie Vitaliteitsonderzoek Verblijfsrecreatie en uitvoering acties 20

21 Programmalijn 3: Land-Water Programmalijn 4: Verbindingen en Netwerken Projectnaam Korte toelichting Projectnaam Korte toelichting Thema: Herinrichting gebieden Thema: land-gebonden routestructuren 1. Gebiedsuitwerking Quackstrand-Haringvliet Kleinschalige maatregen ter verbetering voorzieningen Quackstrand. 1. Rondje VP, ontbrekende schakels invullen Aanleg fietspad, Aansluiting haven Vaandragerhaven op Zuidoord 2. Duurzaamheidsimpuls havens Hellevoetsluis 2 onderdelen: a. Verbeteren voorzieningen chartervaart + b. duurzaamheid haven verbeteren 2. Erfgoedroute, fase 1 (Nissewaard) Ontbrekende schakels routes realiseren; meer belevingselementen toevoegen 3. Parkeren en overgangen (Westvoorne en BM/Bernisse) 4. Herinrichting Oostvoornse Meer a. (Oude) parkeerplaatsen verwijderen en/of inpassen (VPR) b. Aanpassen parkeerplaatsen en strandovergangen verbeteren (Westvoorne) Kwaliteitsimpuls Oostvoornse Meer. Dit project loopt al en wordt medegefinancierd van de Provincie. 3. Belevingsroute Natuur Duingebied Aanleg 1 ste gedeelte natuurbelevingsroute tussen 1 ste en 2 de slag Rockanje 4. Laarzenpad Strypse Wetering Doortrekken laarzenpad naar Rockanje (ontbrekend stuk aanleggen) + 2 uitkijkpunten plaatsen Thema: Bereikbaarheid en toegankelijkheid 5. Meertje Pompstation (Quackstrand) 6. Ontsluiting Atlantic Wall bunkers 7. Toegankelijkheid Deltanatuur Beleving meertje verbeteren: a. plan uitwerken; b. verwijderen oude verhardingen; c. verbeteren paden en strandovergang; d. informatievoorziening; e. saneren schuur Toegankelijk en beleefbaar maken Atlantic Wall bunker bij Quackstrand Oost (fase 1). Projectidee in de Vaandragerhaven afmeervoorzieningen te maken. Evt. ook pontje als de markt dat oppakt. 8. Aanlegsteiger Badstrand A. Studie om aanlegsteiger te realiseren; B. aanlegsteiger 9. Oevervoorzieningen Bernisse (incl. Stompaardseplas) Verbetering en aankleding oevers aan het water (bankjes e.d.) 5. Ruiterroutenetwerk a. Aanleg van 3 routes in Westvoorne (gem. Westvoorne) b. Onderzoek naar mogelijkheden voor andere ruiterroutes op VP (VPR) 6. Slow Lane MRDH a. Verbeteren aantrekkelijkheid Slow Lane (Nissewaard) b. Aanleg fietsbrug bij Ebstroom als aansluiting op Trambaan +. Verbeteren veiligheid oversteekpunten Trambaanpad (Hellevoetsluis) Thema: watergebonden routestructuren 7. Kanoroutes krekenplan Studie en uitwerking/aanleg kanoroute (krekenplan) 8. (kleine) watersport voorzieningen Bernisse en Brielse Meer Voorzieningen voor (kleine) watersport (botenhellingen, steigers, overstapplaatsen, toiletgebouwen) 10. Aanleg duikplaatsen Quackstrand Aanleg 2 duikstekken, voorzieningen en bebording bij Quackstrand 11. Kwaliteitsimpuls Bernisse Versterken verbondenheid van de kernen aan/met de Bernisse 21

22 Op de vorige pagina s zijn alle projecten benoemd en kort toegelicht. In de bijlage worden de projecten uitvoeriger beschreven naar trekkers en betrokkenen, activiteiten, planning, kosten en financiering. De kosten en financiering van het gehele programma staat beschreven in hoofdstuk 5, de organisatie en planning in hoofdstuk Overige projecten Voor Voorne-Putten zijn ook enkele grootschalige projecten benoemd die vanwege hun planning en hoge kosten niet zijn ogenomen in deze Investeringsagenda maar die wel de moeite waard zijn om te noemen. Zo is er het idee om bij Hellevoetsluis over de N57 een Tinoduct te ontwikkelen bij de overgang van het Noordzeestrand naar het Haringvlietstrand. De geschatte kosten bedragen ca. 10 miljoen euro. Voor het mogelijk maken van de vaarverbinding Bernisse-Spui-Haringvliet voor de pleziervaart is een idee ontwikkeld om een botenlift te maken die boten via een takelsysteem over de weg kan zetten. De geschatte kosten voor dit project bedragen ook ca. 10 miljoen euro (afhankelijk van de vorm en de te kiezen techniek). Naast deze twee grote project is er ook nog een kleiner project voorgesteld, namelijk een schaapskudde voor de Kop van Voorne. Voor dit projectidee, afkomstig van Het Zuid-Hollands Landschap, is nog geen uitwerking gemaakt, geen financiering beschikbaar en het is ook nog niet helemaal duidelijk wie dit moet gaan uitvoeren. Daarom is dit projectidee (voorlopig) niet opgenomen in de investeringsagenda. Tenslotte kan het idee voor het ontwikkelen van een Poldercentrum genoemd worden. Dit idee zou goed gekoppeld kunnen worden met het initiatief voor de belevingstuin. Het idee kan rekenen op veel enthousiasme binnen Voorne Putten. Doel is om de geschiedenis van het landschap op Voorne Putten uit te leggen, hoe polders zijn ontstaan, wat hun functie is en waarom de polders op Voorne Putten zou bijzonder zijn. Het betreft hier een idee dat nog verder uitgewerkt moet worden en waarvoor verder (nog) geen inhoudelijke en financiële gegevens bekend zijn. Het is daarom (nu) nog niet opgenomen in de investeringsagenda. 22

23 4. ORGANISATIE 4.1 Organisatie, taken en werkwijze De samenwerking tussen partners in de landschapstafel komt voort uit de stelselwijziging die de provincie Zuid-Holland heeft ingezet. Het doel van de landschapstafel kan als volgt geformuleerd worden: Inhoud geven aan de doelstellingen ten aanzien van behoud van ruimtelijke kwaliteit en versterking van groen, natuur & landschap, gastvrijheidseconomie en de agrarische sector en verhoging van de maatschappelijke opbrengsten. Op Voorne Putten is er sectoraal (landbouw, natuur, toerisme en recreatie) tussen verschillende organisaties al een hoge mate van samenwerking en overleg. De meerwaarde van de Landschapstafel is dat er een podium ontstaat waar alle initiatieven van de verschillende sectoren samen komen. Hierdoor kan de samenhang tussen de verschillende sectorale initiatieven vergroot worden, de haalbaarheid vergroot worden en de uitvoerbaarheid van projecten versneld worden. In de landschapstafel Op Voorne-Putten zijn alle stakeholders op het gebied van natuur, water, recreatie & toerisme en landbouw vertegenwoordigd. De landschapstafel richt zich vooral op het realiseren van de doelen en de uitvoering van het gehele programma. Daarnaast zorgt zij er voor dat projecten op elkaar afgestemd worden en elkaar versterken en dat er tussen de partners ook nieuwe initiatieven van de grond komen (bij voorkeur in de vorm van cross-overs). Tenslotte draagt de tafel zorg voor afstemming met andere Landschapstafels (met name die van het Haringvliet en Duurzame Landbouw GO, HW en VP) en andere aansluitende programma s op Voorne-Putten (zoals het Krekenplan). 23

24 Planning/fasering projecten Projecten Programmalijn 1: Herkenbaar en Begrepen Thema: Weten en vinden planning uitvoering Projecten Programmalijn 3: Land-Water Thema: Herinrichting gebieden 1. Toegangsporten: Landmark en welkomstborden 1. Kwaliteitsimpuls Quackstrand Hellevoetsluis 2. Uniforme bewegwijzering VP 2. Duurzaamheidsimpuls haven Hellevoetsluis 3. Gewasborden Natuurlijk VP 3.a. Aanpassen parkeervoorzieningen Brielse meer en Bernisse 4.a. Toeristische bewegwijzering Westvoorne 3.b. Parkeren en overgangen (Westvoorne) 4.b. Toeristische bewegwijzering Nissewaard 4. Herinrichting Oostvoornse Meer Westvoorne 5. Bezoekerscentrum Tenellaplas ZHL Thema: Bereikbaarheid en toegankelijkheid 6. Openbaar WIFI Strand Westvoorne 5. Meertje Pompstation (nabij Quackstrand) Hellevoetsluis Thema: Marketing en Promotie 6. Ontsluting Antlantic Wall bunkers, fase 1. locatie Hellevoetsluis 7. Marketingcampagne VP 7. Deltanatuur, haventje Vaandrager Nissewaard 8. Promotie Land en tuinbouw (LTO) 8. Aanlegsteiger Badstrand Rockanje 9. Agro-toerisme (Natuurlijk VP) 9. Oevervoorzieningen Bernisse Nissewaard Thema: Ondernemerschap 10. Aanleg duikplaatsen Quackstrand Hellevoetsluis 10. Vitaliteitsonderzoek Verblijfsrecreatie 11. Kwaliteitsimpuls Bernisse planning uitvoering Programmalijn 2: Landelijk gebied Programmalijn 4: Verbindingen en Netwerken Thema: Ondernemern in het landelijk gebied Thema: Landgebonden Routestructuren 1. Belevingstuin Tuinbouw (PI) 1. Rondje VP (verbinding Zuidoord) Nissewaard 2. Bezoekboerderij Landbouw (PI) 2. Erfgoedroute Nissewaard 3. Duurzaam verblijf en zorg 'Boerderij op aarde' (PI) 3. Belevingsroute Natuur Duingebied Westvoorne 4. Beleef de Boerderij Veeteelt (PI) 4. Laarzenpad (Strypse Wetering) Westvoorne 5. Proefschuur (PI) 5.a. Ruiterpaden Westvoorne (3 routes) 6. Biomassa en Energiewinning (HPG) 5.b. Ruiterpadennetwerk, knelpunten en oplossingen (VPR ) Thema: Beleefbaar Landelijk gebied 6.a Slow Lane VP Nissewaard 7. Beleefbaar maken Binnenduinrand (NM) 6.b Slow Lane VP Hellevoetsluis 8. Groene Akkerranden (Natuurlijk VP) Thema: Watergebonden Routestructuren 7. Kanoroute Krekenplan (VPR ) 8. (kleine) watersportvoorzieningen Bernisse en Brielse Meer(VPR) projecten in voorbereiding (planvorming en ontwerp) projecten in uitvoering (kan overlappen met planvorming) uitloop van voorbereiding/uitvoering projecten 24

25 De Landschapstafel is overigens niet alleen opgericht ter opstelling en uitvoering van dit investeringsprogramma. De landschapstafel is immers in het leven geroepen vanuit de behoefte een stelselwijziging door te voeren in de bestuurlijke aansturing. Door het instellen van de Landschapstafel is het mogelijk alle partners, die zijn betrokken bij natuur, landschap, toerisme en recreatie te betrekken bij het beleid, beheer en de ontwikkeling van Voorne-Putten. Dit betekent dat ook andere onderwerpen, zoals afspraken over (kwaliteit van) beheer en mogelijke ontwikkelingen aan de orde kunnen worden gesteld. De voorzitter van de Landschapstafel vertegenwoordigt de Tafel in de door de provincie ingestelde Regiegroep Metropolitaan Groen. De Landschapstafel Voorne-Putten is geen juridische entiteit, maar een vrijwillig, edoch geen vrijblijvend, samenwerkingsverband van partijen. Voor de uitvoering van projecten is daarom altijd één van de partners (projecttrekker) zelf verantwoordelijk. Deze projecteigenaar zorgt voor een projectorganisatie, planning, budgetbewaking, overleg stakeholders etc. Elk half jaar rapporteert de projecteigenaar schriftelijk aan de secretaris van de Landschapstafel over de voortgang van het project en geeft hij/zij in de vergadering van de Landschapstafel toelichting op de voortgang van het project. Echter besluitvorming over alle uitvoeringsonderdelen van een project is daarom binnen de Landschapstafel niet aan de orde. Andere partners nemen dus ook geen verantwoordelijkheid voor zaken die bij de projecteigenaar liggen. De Landschapstafel komt 2-3 maal per jaar bijeen. Voortgang van het programma zal dan een belangrijk agendapunt zijn. De voortgang van de afzonderlijke projecten wordt gerapporteerd via beknopte voortgangsrapportages per project. De voortgang van het programma als geheel wordt besproken aan de hand van een monitoring en evaluatie programma (een eerste voorstel daartoe is weergegeven in bijlage 2; dit voorstel zal nader uitgewerkt worden in overleg met de Provincie Zuid- Holland). Indien de voortgang van projecten en/of het programma daar aanleiding toe geeft is het mogelijk dat de Landschapstafel, in overleg met provincie en Portefeuillehouders overleg T&R Voorne-Putten, besluit tot herverdeling van middelen binnen het programma en over de projecten. Het voorzitterschap van de Landschapstafel wordt verzorgd door de voorzitter van het portefeuillehouders overleg T&R Voorne-Putten. De voorzitter kan daarom vanuit die positie de voortgang van het programma en de projecten toelichten op dat portefeuillehouders overleg en daar ook kwesties vanuit de Landschapstafel voorleggen. Het secretariaat van de Landschapstafel wordt verzorgd door het Strategisch Programmabureau Voorne-Putten. De secretaris van de Landschapstafel is één van de medewerkers van dit bureau. Deze secretaris zorgt ervoor dat alle projecttrekkers tijdig hun voortgangsrapportages (inhoudelijk en financieel) aanleveren, maakt de agenda (i.o.m. de voorzitter) voor de landschapstafel en de jaarlijkse tussenrapportages voor de Provincie. De secretaris geeft ook ondersteuning aan de voorzitter van de Landschapstafel als hij/zij de voortgang van het programma bespreekt tijdens het portefeuillehouders overleg T&R Voorne-Putten. Het financieel beheer van de toegekende cofinanciering vanuit Zuid- Holland wordt ondergebracht bij de Gemeente Hellevoetsluis (zoals dat het geval is bij het regionale Krekenplan). Deze middelen zijn gelabeld aan de verschillende programmalijnen en thema s uit het meerjareninvesteringsprogramma. Toekenning van de provinciale middelen via de gemeente Hellevoetsluis vindt plaats op basis van een door de projecteigenaar opgesteld en door de Landschapstafel goedgekeurd projectplan waarin o.a. planning, producten, organisatie, kosten en 25

26 financiering, opgenomen zijn. Formeel wordt de toekenning geregeld via een subsidiebeschikking van de gemeente Hellevoetsluis aan de projecteigenaar. De financiering en evt. kosten van andere Landschapspartners worden via de projecttrekker onderling verrekend, hetzij door onderlinge facturering, hetzij door afspraken te maken over bekostiging van onderdelen van het project door partijen. 4.2 Werkwijze goedkeuring en uitvoering projecten Indien een van de partners een project met subsidie vanuit de Landschapstafel wil uitvoeren, dient hij of zij daartoe eerst een uitgewerkt projectplan aan de Landschapstafel voor te leggen. Hiertoe zal een apart projectplan formulier beschikbaar komen. Vervolgens zal het project beoordeeld worden door de secretaris van de Landschapstafel op basis van een technisch beoordelingskader met daarin een aantal technische criteria (zoals bijvoorbeeld: verantwoordelijke trekker, minimale cofinanciering van 50%, uitvoeringsmaatregelen, uitvoering binnen een bepaalde periode ed.). Dit beoordelingskader zal rond de zomer van 2016 verder uitgewerkt worden. Naast een technische beoordeling (past het project binnen het programma en voldoet het projectplan aan alle eisen) zullen er ook criteria worden opgesteld om een afweging tussen projecten en met betrekking tot de hoogte van het subsidiepercentage te bepalen. Dit zogenaamde inhoudelijke afwegingskader zal criteria bevatten die ook genoemd worden in het monitoring en evaluatieprogramma (zoals outputindicatoren, beoogde resultaten en evaluatiecriteria afkomstig uit de uitvraag meerjarige gebiedsafspraken Groen ). Ook dit afwegingskader zal rond de zomer van 2016 gemaakt worden. 26

27 Op basis van de technische en inhoudelijke beoordeling zal er een advies voorgelegd worden aan de Landschapstafel, waarna er een besluit over genomen kan worden. Dit besluit kan ook nadere richtlijnen bevatten inzake samenwerking met andere projecten en/of partners, communicatievereisten ed. Bezwaar over dit besluit is alleen mogelijk bij het portefeuillehouders overleg T&R Voorne-Putten. Na het besluit kan de projecteigenaar aan de slag met het project. Elk half jaar zal de projecteigenaar een voortgangsrapportage moeten aanleveren aan de secretaris en deze toelichten en bespreken met de secretaris. De financiële voortgangsrapportage wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de afdeling financiën van de gemeente Hellevoetsluis. Deze werkwijze wordt voortgezet tot het project is afgerond. 4.3 Draagvlak Om het draagvlak voor het programma en de projecten te vergroten zal de Landschapstafel regelmatig bijeenkomsten organiseren in de regio. Deze bijeenkomsten zullen vaak gekoppeld zijn aan start- en opleveringsbijeenkomsten van projecten. Deze bijeenkomsten zijn er ook voor bedoeld om burgers, ondernemers en andere partijen bij de Landschapstafel te betrekken en om nieuwe ideeën en initiatieven te entameren. Het draagvlak wordt verder versterkt door regelmatig de effecten van het programma te monitoren en te presenteren. Dit zal op verschillende wijzen gebeuren, zoals via de websites van deelnemende partijen, persberichten en artikelen naar en in de media en presentaties tijdens bijeenkomsten van diverse partijen (bv. netwerkbijeenkomsten van Marketing VP, TOP Voorne-Putten, LTO, etc.). De secretaris zal hierin samen met de voorzitter en projectuitvoerders het initiatief nemen. 27

28 5. FINANCIEN 5.1 Kosten en financiering gehele programma De partners in de Landschapstafel Voorne Putten hebben met elkaar een ambitieus, maar realistische agenda opgesteld die de komende jaren gerealiseerd kan worden. In totaal zal er in de periode (met eventuele uitloop tot 2021) ca. 10,1 miljoen geïnvesteerd worden (zie tabel pagina 20). De betrokken partners zullen daaraan ca. 7 miljoen (is ca. 70%) zelf bijdragen. Op dit moment is daarvan ca 6 miljoen (oftewel 85%) door toezeggingen of leningen zeker gesteld. Deze ramingen zijn gebaseerd op meer of minder globale begrotingen van alle investeringen in projecten die door de partners/projecteigenaren zijn opgesteld. Los van de genoemde projecten in deze investeringsagenda zullen de komende jaren ook enkele projecten op Voorne-Putten gerealiseerd worden die onderdeel zijn van de Investeringsagenda Landschapstafel Haringvliet. Het gaat hier om een investering van ca. 2,3 miljoen (waarvoor reeds ca 75% aan financiering beschikbaar is), zodat de totale investeringen op Voorne-Putten in de periode uitkomen op ca. 12,35 miljoen. Zoals gemeld zal vanuit de landschapstafel de regie gevoerd worden over de uitvoering van de agenda, maar er zal geen aparte organisatie opgericht worden. Daar waar nodig zullen organisaties elkaar adviseren en ondersteunen om de gezamenlijke ambitie van de Landschapstafel waar te maken. In de begroting is daarom ook geen budget opgenomen voor personele en overheadskosten van een op te richten projectorganisatie. Bij de selectie van de projecten is de landschapstafel ervan uit gegaan dat de betrokken partners minimaal 50% financiering zullen organiseren. De reden hiervoor is dat de provincie maximaal 50% cofinanciering geeft op het gehele programma. Daarnaast worden hiermee discussies over hogere subsidieverzoeken voorkomen én is er zekerheid dat partners projecten inbrengen die daadwerkelijk intern gedragen worden. 5.2 Gevraagde cofinanciering Zoals uit bovenstaande cijfers blijkt, leveren betrokken organisaties zelf een flinke financiële bijdrage aan de uitvoering van het programma, maar is er zeker ook behoefte aan de nodige cofinanciering om de ambities waar te kunnen maken. De Landschapstafel verzoekt de Provincie om de genoemde projecten mede te financieren en een bijdrage van 3,1 miljoen als cofinanciering te leveren voor de komende 4 jaren. De gevraagde cofinanciering aan de provincie Zuid-Holland is daarmee over het totaal van het programma 30%. Daarmee blijft de vraag vanuit dit programma ruim onder het maximale subsidiepercentage van 50%. Op basis van de totale begroting, de zeker beschikbare cofinanciering vanuit de partners en de gevraagde cofinanciering vanuit de provincie, blijft er dan nog een bedrag van ca. 1 miljoen waarvoor nog financiering gevonden moet worden. 28

29 In het overzicht hiernaast is aangegeven welke bijdrage gevraagd wordt voor de gehele uitvoeringsperiode, zowel op projectniveau als voor het gehele programma. Ter verduidelijking enkele opmerkingen bij dit overzicht: - De projecten die onderdeel zijn van de Landschapstafel Haringvliet zijn onderin apart vermeld. - Het Recreatieschap VPR heeft een viertal projecten benoemd maar als geheel begroot (dus zonder uitsplitsing). Het totaalbedrag van die vier projecten (herkenbaar door het I -teken) is onder programmalijn 4 aangegeven met het teken!. - De herinrichting Oostvoornse Meer kent een totale begroting van ca. 1,4 miljoen. Hiervoor wordt geen extra cofinanciering gevraagd omdat dit project reeds gefinancierd is (mede met een eerder toegezegde bijdrage van vanuit de Provincie). 5.3 Kosten Om aan te tonen dat er veel ambitie is bij de deelnemers aan de Landschapstafel kan gemeld worden dat er in de periode al voor ca. 3,0 miljoen geïnvesteerd zal worden in projecten. Veel initiatiefnemers willen zo spoedig mogelijk aan de slag met de nadere uitwerking en realisatie van de projecten. Financieel OverzichA1:D60t Projecten VP projectnaam begrootte financiering gevraagde kosten vanuit VP cofinan. Prov. Programmalijn 1: Herkenbaar en Begrepen Thema: Weten en vinden 1. Toegangsporten: Landmark en welkomstborden Uniforme bewegwijzering VP Gewasborden Natuurlijk VP a. Toeristische bewegwijzering Westvoorne b. Toeristische bewegwijzering Nissewaard Bezoekerscentrum Tenellaplas ZHL Openbaar WIFI Strand Westvoorne Thema: Marketing en Promotie 7. Marketingcampagne VP Promotie Land en tuinbouw (LTO) Agro-toerisme (Natuurlijk VP) Thema: Ondernemerschap 10. Vitaliteitsonderzoek Verblijfsrecreatie Programmalijn 2: Landelijk gebied Thema: Ondernemern in het landelijk gebied 1. Belevingstuin Tuinbouw (PI) Bezoekboerderij Landbouw (PI) Duurzaam verblijf en zorg 'Boerderij op aarde' (PI) Beleef de Boerderij Veeteelt (PI) Proefschuur (PI) Biomassa en Energiewinning (HPG) Thema: Beleefbaar Landelijk gebied 7. Beleefbaar maken Binnenduinrand (NM) Groene Akkerranden (Natuurlijk VP) Programmalijn 3: Land-Water Thema: Herinrichting gebieden 1. Kwaliteitsimpuls Quackstrand Hellevoetsluis LT-HV LT-HV LT-HV 2. Duurzaamheidsimpuls haven Hellevoetsluis a. Aanpassen parkeervoorzieningen Brielse meer en Bernisse (!) 3.b. Parkeren en overgangen (Westvoorne) Herinrichting Oostvoornse Meer Westvoorne Thema: Bereikbaarheid en toegankelijkheid 5. Meertje Pompstation (nabij Quackstrand) Hellevoetsluis Ontsluting Antlantic Wall bunkers, fase 1. locatie Hellevoetsluis Deltanatuur, haventje Vaandrager Nissewaard LT-HV LT-HV LT-HV 8. Aanlegsteiger Badstrand Rockanje Oevervoorzieningen Bernisse Nissewaard Aanleg duikplaatsen Quackstrand Hellevoetsluis Kwaliteitsimpuls Bernisse Programmalijn 4: Verbindingen en Netwerken Thema: Landgebonden Routestructuren 1. Rondje VP (verbinding Zuidoord) Nissewaard LT-HV LT-HV LT-HV 2. Erfgoedroute Nissewaard Belevingsroute Natuur Duingebied Westvoorne Laarzenpad (Strypse Wetering) Westvoorne a. Ruiterpaden Westvoorne (3 routes) b. Ruiterpadennetwerk, knelpunten en oplossingen (VPR ) (!) 6.a Slow Lane VP Nissewaard b Slow Lane VP Hellevoetsluis Thema: Watergebonden Routestructuren 7. Kanoroute Krekenplan (VPR ) (!) (kleine) watersportvoorzieningen Bernisse en Brielse Meer (VPR ) (!) (I) totale kosten projecten VPR (2.3.a, 4.5.b, 4.7 en 4.8) TOTAAL Pojecten Voorne Putten die onderdeel zijn LT-Haringvliet Kwaliteitsimpuls Quackstrand Hellevoetsluis Deltanatuur, haventje Vaandrager Nissewaard Rondje VP (verbinding Zuidoord) Totaal

30 6. HOE NU VERDER? Met dit Meerjaren-Investeringsprogramma Voorne-Putten geeft de Landschapstafel invulling aan de gezamenlijke visie en doelen van overheden, maatschappelijke organisaties en ondernemers in het gebied. De komende maanden wordt uitgewerkt hoe projecten ingediend kunnen worden en beoordeeld zullen worden. Eind september zal dit geheel duidelijk en door de Landschapstafel goedgekeurd zijn. Daarbij is het van groot belang dat projecten volledige dekking vinden voor de voorgenomen investeringen. Die investeringen zullen gedragen moeten worden door bijdragen van provincie en gemeenten, maar vooral ook door de initiatiefnemers/trekkers en betrokkenen van de projecten zelf. Soms zijn er misschien ook mogelijkheden uit andere fondsen, zoals bijvoorbeeld het Europese POP3 programma. Voor sommige projecten bestaat op dit moment al volledige financiele dekking indien de gevraagde provinciale cofinanciering wordt toegekend, voor andere zal deze deels nog gevonden moeten worden. Als eind september 2016 de financiering vanuit de provincie, de overige financiering van projecten en de goedkeuringsprocedure voor projecten geheel duidelijk is, kan in oktober met de uitvoering van de eerste projecten gestart worden. 30

31 BIJLAGE 1: Maatschappelijke kosten en Baten (mini-mkba) In de uitvraag van provincie Zuid-Holland is gevraagd om via een zogenaamde mini-mkba inzicht te bieden in drie aspecten: 1. Legitimiteit: Hoe draagt het programma bij aan de (beleids)doelen van de partners? 2. Effectiviteit: Hoe draagt het bij aan de maatschappelijke doelen? 3. Efficiëntie: Overstijgen de maatschappelijke baten de lasten? De vraag in hoeverre het Meerjaren-Investeringsprogramma van de Landschapstafel Voorne-Putten een bijdrage levert aan deze aspecten wordt beantwoord conform de door de provincie opgestelde tool Mini MKBA. 1. Legitimiteit Het programma is opgesteld en vastgesteld door de Landschapstafel Voorne-Putten waarin uiteenlopende partijen (zie voorblad en hoofdstuk 1) zijn vertegenwoordigd. Partijen onderschrijven de doelen van de Gebiedsvisie, Gastvrijheidsvisie, Gebiedsperspectief Noordrand, het Landschapsontwikkelingsplan Voorne-Putten en van deze Investeringsagenda om behoud en ontwikkeling van de kwaliteiten van Voorne-Putten te bevorderen (zie hoofdstuk 1 en 2). De brede samenstelling van de Landschapstafel verenigt uiteenlopende partijen en belangen. Daarnaast zorgt de insteek van het programma op het raakvlak van natuur, landschap, landbouw, water, cultuur, recreatie en toerisme voor een breed draagvlak onder partners. Daarmee is gewaarborgd dat de baten van het gezamenlijke programma dan ook breed zullen neerslaan. Het programma sluit goed aan bij de doelen van de partners en de Beleidsvisie Groen van de Provincie Zuid-Holland omdat het leidt tot versterking van natuur en landschap, groenbeleving, agrarisch ondernemerschap, wateropgaven en erfgoedlijnen en betrokkenheid van private partijen. Het programma is ook goed uitvoerbaar vanwege beschikbare financiële middelen uit de regio, eigenaarschap van partijen, een duidelijke uitvoeringsstructuur en uitvoerbare projecten (zie ook bijlage 2). Indien er niet in het gebied zal worden geïnvesteerd zullen niet alleen de baten niet worden gerealiseerd, maar dreigt er achteruitgang van de huidige kwaliteiten. Behoud en ontwikkeling van de kwaliteiten in het gebied vraagt om samenhangende investeringen, alliantievorming tussen uiteenlopende partijen en regie. Op het niveau van het programma zal erg geen schade worden ondervonden, maar wordt voor alle partijen winst geboekt. Uiteindelijk zijn de eindgebruikers, naast de ecologie de bezoekers van aan gebied: in- en omwonenden, Nederlandse en buitenlandse toeristen en recreanten. 2. Effectiviteit Het meerjarenprogramma vloeit voort uit de visie zoals opgenomen in Voorne-Putten: verbeterd - verbonden - herontdekt (zie hfdst. 2). Er is expliciet gezocht naar projecten met een hoog maatschappelijk rendement van de publieke en private investeringen. Doordat projecten bijdragen aan de ontwikkeling van meerdere kwaliteiten (natuur, recreatie, cultuurhistorie, landschap, landbouw) tegelijk, doordat projecten private en maatschappelijke investeringen 31

32 verbinden of doordat zij bestaande initiatieven of projecten ondersteunen. Baathouders dragen bij via bekostiging, via het leveren van kennis, en via het leveren van inzet. In eerste instantie betreft dit de partners van de Landschapstafel, in tweede instantie zal door diverse activiteiten (zie hoofdstuk 4, par. 3) naar extra draagvlak en betrokkenen van andere organisaties, private partijen, ondernemers en vrijwilligers worden bezocht. Er wordt een monitor programma ontwikkeld om (op programmaniveau) de effecten van het programma te kunnen volgen en waar nodig te kunnen bij sturen (zie bijlage 2). 3. Efficiency Het programma is opgesteld vanuit de visie, doelen en ambities van behoud en ontwikkeling van de kwaliteiten van Voorne-Putten, uitgesplitst naar een viertal programmalijnen: herkenbaar en begrepen, landelijk gebied, land-water en verbindingen en netwerken. Doordat de middelen van lokale, private en regionale partijen gezamenlijk worden ingezet, wordt versnippering van inzet en middelen voorkomen. In de uitvoering en realisatie van de projecten, wordt de verantwoordelijkheid voor realisatie van project ondergebracht bij de partij die de meeste betrokkenheid heeft bij het project. Bovendien zal gebruik gemaakt worden van lokale belangengroepen, maatschappelijke organisaties en vrijwilligers ten einde gebied specifieke kennis vroegtijdig en efficiënt te ontsluiten. De eventuele cofinanciering vanuit de provincie zal werken als vliegwiel voor geplande ontwikkelingen en acties. En hoewel die investering relatief beperkt van omvang en in de tijd is, zullen de effecten langjarig zichtbaar zijn. 32