ACTUELE ONTWIKKELINGEN INZAKE FAILLISSEMENTSRECHT

Transcriptie

1 ACTUELE ONTWIKKELINGEN INZAKE FAILLISSEMENTSRECHT

2

3 ACTUELE ONTWIKKELINGEN INZAKE FAILLISSEMENTSRECHT Benoît Allemeersch Dirk Lambrecht (eds.) Antwerpen Oxford

4 Actuele ontwikkelingen inzake faillissementsrecht Benoît Allemeersch en Dirk Lambrecht (eds.) 2008 Antwerpen Oxford ISBN D/2008/7849/36 NUR 827 Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgever.

5 WOORD VOORAF In De Tijd stond enkele dagen geleden te lezen In juli zijn 729 Belgische bedrijven failliet gegaan. Dit zijn er iets minder dan in de voorgaande maand juni (met 754 faillissementen) maar wel een flink pak meer dan in juli vorig jaar (587). De toename op jaarbasis bedraagt 24 procent. Als Rechtbank van Koophandel, steeds bekommerd om de financiële gezondheid van de bedrijven, moeten we hier even blijven bij stilstaan. Ondernemen betekent risico s nemen. Vandaag de dag zijn het slagen en het falen in een business verweven met de realiteit van onze markteconomie, die hoe langer hoe meer een geglobaliseerd karakter vertoont. Daaruit volgt dat het aantal bedrijven dat jaarlijks verdwijnt, steeds toeneemt en de bedrijfsleider die zijn zaak wil redden, vlug en soepel dient in te grijpen. Was de hoofdbedoeling van de hervorming in 1997 van de Wet op het Gerechtelijk Akkoord niet precies faillissementen te voorkomen en de mogelijkheden van het gerechtelijk akkoord voor ondernemingen gevoelig uit te breiden? De realiteit toont aan dat die ambitieuze doelstellingen op geen enkel vlak zijn behaald. Er zijn sinds het in voege treden van deze wet nooit meer dan 180 aanvragen ingediend en na twee jaar blijkt dat meer dan de helft van de toegestane akkoordprocedures zijn uitgemond in een toestand van faillissement. De continuïteit van een onderneming is cruciaal voor het welzijn van de bevolking: men kan die alleen garanderen door beter aangepaste middelen dan die welke thans ter begeleiding voorliggen. Huidig wetsvoorstel verruimt vooral de waaier aan instrumenten die de onderneming aangeboden krijgt om haar moeilijkheden het hoofd te bieden. De rechters bij de Rechtbank van Koophandel blijven een belangrijke rol spelen bij de begeleiding van de collectieve procedures. Het algemeen belang, en in bepaalde gevallen zelfs de openbare orde, is hier in het geding. Om de belangen af v

6 Woord vooraf te wegen zijn bovendien de aanwezigheid en het optreden van de rechter onontbeerlijk. Dit boek is een samenbundeling van de boeiende uiteenzettingen die werden gehouden op de studiedag van 25 april 2008 ter attentie van de practici. Naast een overzicht van 10 jaar insolventierecht in de praktijk wordt ingegaan op een aantal specifieke problemen waarmee zij in de praktijk worden geconfronteerd: de recente ontwikkelingen inzake de kosteloze borgtocht, de impact van het nieuwe Bodemdecreet en de problematiek van grensoverschrijdende faillissementen. Dit overzicht zal ongetwijfeld bijzonder nuttig zijn om de op til zijnde ontwikkelingen ter zake te volgen. Francine De Tandt Voorzitter van de Rechtbank van Koophandel te Brussel vi

7 INHOUD WOORD VOORAF v VAN GERECHTELIJK AKKOORD NAAR CONTINUÏTEIT VAN DE ONDERNEMING. Eerste commentaar op het wetsvoorstel betreffende de continuïteit van de ondernemingen Alain Zenner Samenvatting Inleiding Van de afasie naar de woordenvloed van de wetgever Het falen van het gerechtelijk akkoord Naar een nieuw ontwerp De grote lijnen van het wetsvoorstel Vereenvoudigingen Verduidelijkingen Algemene filosofie. Rechten van de schuldeisers. Uit de praktijk onstane zekerheden Titel I Algemene bepalingen Titel II De gegevensinzameling en de handelsonderzoeken Titel III Het minnelijk akkoord Titel IV De gerechtelijke reorgani satie Hoofdstuk I Algemene bepalingen Hoofdstuk II De gerechtelijke reorganisatie door minnelijke akkoorden Hoofdstuk III De gerechtelijke reorgani satie door een collectief akkoord Hoofdstuk II Gerechtelijke reorganisatie door overdracht onder gerechtelijk gezag Titel V Diverse bepalingen Titels VI en VII Strafrechtelijke bepalingen en wijzigingsbepalingen Titel VIII Opheffende en overgangs bepalingen Besluit vii

8 Inhoud TIEN JAAR BELGISCH INSOLVENTIERECHT: HEDEN, VERLEDEN EN TOEKOMST Melissa Vanmeenen Doelstellingen en resultaten Preventie Vereenvoudiging Evenwicht Humanisering Overzicht van de belangrijkste evoluties: wetswijzigingen en jurisprudentiële ontwikkelingen Chronologisch overzicht van de wetswijzi gingen m.b.t. de Faillissementswet Thematische bespreking Faillietverklaring en datum van staking van betaling Zekerheden in de faillissementsprocedure Procedurele aspecten Positie en taak van de curator Het beheer van de boedel De schuldeisers Verschoonbaarheid en bevrijding van de kosteloze persoonlijke zekerheidsteller / echtgenoot Andere belangrijke wetswijzigingen en evoluties die een impact hebben op het insolventierecht Een blik naar de toekomst Algemene beschouwingen Beknopte samenvatting van het wetsvoor stel betreffende de continuïteit van onder nemingen Besluit DE KOSTELOZE PERSOONLIJKE ZEKERHEIDSTELLER IN HET INSOLVENTIERECHT Annick De Wilde Inleiding Kort overzicht van de wettelijke regelingen Vordering tot nietigverklaring artikel 224, 1, 4 B.W Wet kosteloze borgtocht van 3 juni 2007 artikelen 2043bis t.e.m. 2043octies B.W Bevrijding in het insolventierecht artikel 80 Faill.W. / artikel 1675/16bis Ger.W Schematisch overzicht viii

9 Inhoud 4. Toepassingsgebied Kosteloos Zakelijke borg Toetsingscriterium Tijdstip van beoordeling Sanctie Bewijslast Termijn? Bevoegde rechtbank Besluit NIEUW BODEMRECHT IN VLAANDEREN: AANDACHTSPUNTEN VOOR DE CURATOR Stijn Verbist Inleiding Algemene verplichtingen De curator als de gemandateerde De overdracht van onroerende goederen De sluiting van risico-inrichtingen De specifieke verplichtingen in geval van faillissement Onderzoeks(initiatief)plicht Ingeval een handelaar of een vennootschap failliet wordt verklaard die een risico-inrichting exploiteert op initiatief van de curator op de gronden waar de gefailleerde de risico-inrichting exploiteerde Sanctie? Wat na de uitvoering van het onderzoek? Meldingsplicht Als een handelaar of een vennootschap die een risicoinrichting exploiteert, failliet wordt verklaard binnen een termijn van dertig dagen na het vonnis van faillietverklaring brengt de curator de OVAM bij aangetekende brief daarvan op de hoogte Sanctie Het protocol Algemeen Toepassingsgebied ix

10 Inhoud Engagementen Het Verzameldecreet Energie en Leefmilieu? De overdracht van gronden Toepassingsgebied definities De regels van toepassing op overeenkomsten betreffende de overdracht van alle gronden De regels van toepassing op de overdracht van risicogronden Algemeen Voorafgaande initiële onderzoeksplicht: OBO Voorafgaande meldingsplicht Voorafgaande bijkomende onderzoeksplicht (BBO) De vooroverdrachtsverplichtingen De overname van de uitvoering van de vooroverdrachtsverplichtingen door de verwerver De versnelde overdrachtsprocedure Algemeen Gezamenlijke voorafgaande meldingsplicht Voorafgaande onderzoeksplicht (OBO BBO) Voorafgaande kostenraming Verklaring tweede bodemsaneringsdeskundige (second opinion) Uitspraak OVAM Vooroverdrachtsverplichtingen Burgerlijke sancties: nietigheid en niet-tegenstelbaarheid Sancties ter bescherming van de verwerver Sancties ter bescherming van de OVAM Afstand van het eigendomsrecht De vrijstelling van de vooroverdrachtsverplichtingen Het verband tussen saneringsplicht en vooroverdrachts verplichtingen Het instellen van het verzoek tot vrijstelling De vrijstellingsvoorwaarden De gevolgen van de vrijstelling De financiering van de sanering De principiële prefinancieringsplicht Draagkrachtregeling Cofinanciering Aansprakelijkheid x

11 Inhoud KRONIEK INTERNATIONAAL INSOLVENTIERECHT Vincent Sagaert Inleiding Het faillissementsrecht als aanknopingsfactor binnen het IPR De afbakening tussen het WIPR en de Europese Insolventieverordening Territoriale afbakening Materiële afbakening Europese Insolventieverordening Bepalingen inzake rechtsmacht om een insolventieprocedure te openen Hoofdprocedures: centrum van voornaamste belangen Aanknoping voor de opening van territoriale procedures Bepalingen inzake de erkenning van een insolventieprocedures die in een andere EU-lidstaat geopend is De samenwerking en coördinatie van de verschillende procedures Belgisch internationaal privaatrecht Regels inzake rechtsmacht Regels inzake erkenning van de extra territoriale effecten Internationale verdragen De positie van de schuldeisers in het IPR Algemeen Compensatie Persoonlijke zekerheden Zakelijke zekerheden Algemene uitgangspunten Eigendomsvoorbehoud Pand / fiduciaire eigendom op schuldvorderingen Voorrechten xi

12