CONSOLIDATIE. Belgian GAAP en IFRS

Transcriptie

1 CONSOLIDATIE Belgian GAAP en IFRS CARINE COPPENS MARIO DEKEYSER Antwerpen Cambridge

2 Consolidatie. Belgian GAAP en IFRS Carine Coppens en Mario Dekeyser 2016 Antwerpen Cambridge Omslagfoto: alice-photo Thinkstock ISBN D/2016/7849/31 NUR 163 / 782 Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgever. Ondanks alle aan de samenstelling van de tekst bestede zorg, kunnen noch de auteurs noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze uitgave zou kunnen voorkomen.

3 INHOUD Inleiding DEEL 1. BELGIAN GAAP WETTELIJK KADER Regelgeving Consolidatieplicht Moedervennootschap, dochtervennootschap en controlebevoegdheid Consortium of de horizontale groep Geassocieerde vennootschap Vrijstelling van consolidatie Vrijstelling in geval van subconsolidatie Vrijstelling voor groepen van beperkte omvang Vrijstelling dochterondernemingen van te verwaarlozen betekenis Consolidatiekring Begrip Het controlepercentage versus het belangenpercentage Het controlepercentage Het belangenpercentage Weglatingen uit de consolidatiekring Weglatingen mits motivatie in de toelichting Weglatingen mits opname volgens vermogensmutatiemethode en vermelding en motivatie in de toelichting Consolidatiemethodes Integrale consolidatie Evenredige of proportionele consolidatie Vermogensmutatiemethode of equity -methode Voorbeelden Algemene beginselen van de geconsolideerde jaarrekening Inhoud van de geconsolideerde jaarrekening Munteenheid v

4 Getrouw beeld Continuïteit Bestendigheid Verbod op compensatie Datum van afsluiting van de geconsolideerde jaarrekening Waardering Eenvormigheid met de moederonderneming Bedrijfseconomische waardering Belastinglatenties CONSOLIDATIETECHNIEKEN Aanvulling van het rekeningstelsel Integrale consolidatie Welke ondernemingen? Werkwijze Consolidatie van de balans Consolidatie van de resultatenrekening Consolidatie van de toelichting Eenvoudig voorbeeld van het principe van integrale consolidatie van de balans Eliminaties Consolidatieverschil Begrip Oorzaken van consolidatieverschillen Toewijzing van het consolidatieverschil Bepaling van het consolidatieverschil Bepalen van de aanschaffingsprijs van de deelneming Bepalen van het overgenomen eigen vermogen Datum waarop het consolidatieverschil bepaald wordt Het aandeel van derden in het consolidatieverschil Voorbeelden Boekhoudkundige verwerking van consolidatieverschillen Belangen van derden vi

5 Consolidatie van de resultaatverwerking Principe Winstbestemmingstabel Preacquisitiewinst Eliminaties van vorderingen en schulden Principe Voorbeelden Eliminaties in de resultatenrekening Principe Voorbeelden Eliminaties met impact op balans en resultatenrekening Eliminatie van het resultaat bij verkoop van vaste activa Eliminatie bij onderlinge verkopen van goederen die tot de voorraden behoren Eliminaties van interimdividenden Eliminatie van waardeverminderingen op deelnemingen Uitgestelde belastingen en belastinglatenties Proportionele of evenredige consolidatie Welke ondernemingen? Werkwijze Eliminaties Het consolidatieverschil De eliminaties in de balans en resultatenrekening Consolidatie van de resultaatverwerking Voorbeelden Vermogensmutatiemethode Welke ondernemingen? Werkwijze Eerste toepassing van de vermogensmutatiemethode Toepassing van de vermogensmutatiemethode of equity -methode in volgende boekjaren Resultaat Consolidatieverschil en eliminaties Consolidatieverschil Eliminatie Voorbeelden De boekhoudkundige verwerking van mutaties binnen het eigen vermogen van een geassocieerde onderneming vii

6 2.5. Consortium Begrip Toepassingsgebied Consolidatiemethode DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING Bespreking van de geconsolideerde jaarrekening Bespreking van de geconsolideerde balans Bespreking van de geconsolideerde resultatenrekening Bespreking van de geconsolideerde toelichting Het geconsolideerde jaarverslag De controle van de geconsolideerde jaarrekening Informatie aan de ondernemingsraad De ondernemingsraad van de consoliderende onderneming De ondernemingsraad van de geconsolideerde onderneming WIJZIGINGEN IN DE CONSOLIDATIEKRING Step acquisitions Verhoging van een belang in een geassocieerde onderneming die na de transactie een geassocieerde onderneming blijft Verhoging van een belang in een geassocieerde onderneming die na de transactie een dochteronderneming wordt Verhoging van een belang in een dochteronderneming Kapitaalverhoging Step disposals Afbouw van een belang in een dochteronderneming die nadien een dochteronderneming blijft Boekhoudkundige behandeling volgens CBN-advies 2013/ Boekhoudkundige behandeling op basis van het begrip geconsolideerde meerwaarde Afbouw van een belang in een integraal geconsolideerde dochteronderneming die als gevolg hiervan een geassocieerde onderneming wordt Boekhoudkundige behandeling volgens CBN-advies 2013/ Boekhoudkundige behandeling op basis van het begrip geconsolideerde meerwaarde viii

7 DEEL 2. IFRS WETTELIJK KADER Regelgeving Consolidatieplicht Uitzondering consolidatieplicht Moedermaatschappij heeft geen dochteronderneming op balansdatum Horizontale groepen Consolidatiekring Moedermaatschappij versus dochteronderneming Definities Entiteit Zeggenschap Vaststellen van macht Doel en opzet van de deelneming Relevante activiteiten Macht Materiële rechten Beschermingsrechten Stemrechten Macht met een meerderheid van de stemrechten Meerderheid van de stemrechten maar geen macht Macht zonder een meerderheid van de stemrechten De facto-zeggenschap Controle in feite Potentiële stemrechten Gestructureerde entiteiten Blootstelling aan of recht op veranderlijke opbrengsten Relatie tussen macht en opbrengsten gedelegeerde macht Reikwijdte van de besluitvormingsbevoegdheid Rechten in bezit van andere partijen Vergoeding besluitvormer Blootstelling aan veranderlijkheid van opbrengsten uit andere belangen Overige concepten De facto-agent Veronderstelde afzonderlijke entiteit of silo Continue beoordeling ix

8 2. CONSOLIDATIETECHNIEKEN Zeggenschap en belang Consolidatiemethodes Controle- en belangenpercentage Integraleconsolidatiemethode Verwerkings vereisten Praktische werkwijze Belangen zonder overheersende zeggenschap Uniforme grondslagen voor financiële verslaggeving en waardering Verslagdatum Verlies van zeggenschap Integraleconsolidatiemethode Eliminatie van een deelneming Overnemende partij overgenomen partij Overnamedatum Opname en waardering van overgenomen activa en verplichtingen Goodwill Minderheidsbelangen of belangen zonder overheersende zeggenschap Voorbeelden Integraleconsolidatiemethode Overige eliminaties Eliminatie intragroepssaldi en intragroepstransacties Eliminatie van winst of verlies bij verkoop van een vast actief Eliminatie van winst of verlies bij intragroep aangekochte voorraden Eliminatie van intragroepsdividenden Gezamenlijke overeenkomsten Gezamenlijke bedrijfsactiviteit en proportionele opname Joint venture en equity -methode Geassocieerde ondernemingen en equity -methode Invloed van betekenis De equity -methode Toepassing van de equity -methode Vrijstellingen van de toepassing van de equity - methode Classificatie als aangehouden voor verkoop Beëindiging van de toepassing van de equity -methode Procedures voor de toepassing van de equity -methode Bijzondere waardeverminderingsverliezen Upstream- en downstream -transacties x

9 3. DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING Algemene principes van de geconsolideerde jaarrekening Componenten van een geconsolideerde jaarrekening Getrouw beeld Continuïteit Bestendigheid Munteenheid Niet-compensatie Periodiciteit Eenvormigheid Bedrijfseconomische waardering Uitgestelde belastingen De geconsolideerde jaarrekening Het overzicht van de financiële positie of balans Overzicht van winst en verlies en overzicht van niet-gerealiseerde resultaten Mutatieoverzicht van het eigen vermogen Kasstroomoverzicht Toelichting Omrekeningsverschillen Uitgestelde belastingen Aanvulling van het rekeningstelsel Voorbeeld: uittreksel geconsolideerde jaarrekening Sioen Industries NV WIJZIGINGEN IN DE CONSOLIDATIEKRING Stapsgewijze verwerving en stapsgewijze overdracht Financieel actief wordt een dochteronderneming Geassocieerde deelneming wordt dochteronderneming Transacties tussen moederonderneming en belangen zonder overheersende zeggenschap Verlies van zeggenschap Bibliografie xi