Projectbeschrijving voor de leerkracht PROJECT IK MAAK. Leerlijn Theater Thema Identiteit Groep 7 en 8 Feb 2017

Transcriptie

1 Projectbeschrijving voor de leerkracht PROJECT IK MAAK Leerlijn Theater Thema Identiteit Groep 7 en 8 Feb 2017 Klaar voor de start? Gebruik de digitale versie van dit project. Download dit document op je computer voor het beste gebruik. We gaan ervan uit dat je kennis hebt van de opzet van COH. Vraag bij de voorbereiding zo nodig hulp aan je interne cultuurcoördinator of je cultuurcoach (laat je informeren over de scholingsmogelijkheden). Bereid het project bij voorkeur samen met je collega s voor (vergeet de vakleerkrachten niet). Een bezoek aan een voorstelling, tentoonstelling of vaste collectie in een Haagse culturele instelling is van grote meerwaarde. Zie CultuurSchakel voor het actuele aanbod. Nodig als dat lukt een kunstenaar uit die betrokken wordt bij de uitvoering van het project. Zie CultuurSchakel. Bedenk van tevoren bij welke onderdelen je ouders kunt inschakelen. Je mag het project op maat maken, mits je de fasen van het creatieve proces blijft doorlopen. Trek voor het hele project zes tot acht lesmomenten van 45 minuten uit. Kijk ook even op de Facebookpagina van Cultuuronderwijs op zijn Haags voor meer informatie en het gebruikersplatform. Inhoudsopgave 1. Informatie Introductie Oriëntatie Opdracht: Dit vind ik Opdracht: Zelf maken Opdracht: Zelf gemaakt Informatie Lees ter voorbereiding van de COH-lessen onderstaande informatie over de invulling en het doel van het project en manieren om het project te promoten. Ook zijn hieronder de algemene benodigdheden en de begrippenlijst opgenomen. 1

2 Wat doen de leerlingen in dit project? In dit theaterproject maken de leerlingen een eigen voorstelling. Ze doen dit op basis van een probleemstelling in de vorm van een brief van een theaterdirecteur. In fasen wordt naar de eindpresentatie toegewerkt. Aan bod komen verschillende onderwerpen die met een theaterproductie te maken hebben. De leerlingen onderzoeken de theatrale middelen die gebruikt worden om een verhaal te vertellen, zoals lichaamstaal, houding, kostuum en theatertechniek. Waarom dit project? Bij de leerlingen in groep 7 en 8 neemt de behoefte aan zelfstandigheid, privacy, een eigen mening en verantwoordelijkheid hebben sterk toe. De leerlingen zijn zich steeds meer van bewust van zichzelf en van maatschappelijke thema s die spelen. Ze ontdekken dat veel vaardigheden en eigenschappen niet vastliggen, maar ontwikkeld kunnen worden. Wie ben ik eigenlijk? Hoe ziet een ander mij? Hoe wil ik zijn? Met name deze vragen vormen de basis voor het maken van een eigen theaterproductie. Doelen In dit project worden bij de introductie, de oriëntatie en de opdrachten steeds twee kennisdoelen en twee vaardigheidsdoelen benoemd. De volgende houdingsdoelen gelden voor het project in het algemeen. houdt rekening met het publiek bij het maken en spelen van de scène; kijkt en luistert met aandacht naar presentaties van medeleerlingen; accepteert en respecteert meningen, ideeën en gevoelens van anderen over zijn eigen spel; kan zich met al zijn zintuigen en binnen de context van het thema openstellen voor dramatisch spel; kan zijn persoonlijke ervaringen uit het dagelijks leven vertalen naar spelsituaties; kan onder begeleiding meegaan in het spelidee van een ander; kan onder begeleiding improviseren op spelimpulsen; kan de spelelementen wie, wat, waar en wanneer in spel vormgeven; kan alleen of samen met zijn klasgenootjes (eenvoudige) spelsituaties, rollen en verhalen spelen; kan actief meespelen met diverse dramatische werkvormen; neemt actief deel aan de diverse gesprekken in de klas. Promotie Het project gaat meer leven als er ook buiten de klas aandacht voor is. Denk na over manieren om het project te promoten. Stel ouders op de hoogte van het museumbezoek of de komst van de kunstenaar in de klas. Maak flyers voor de eindpresentatie en verspreid deze in de buurt. Maak foto s of filmpjes van de diverse presentatiemomenten en deel deze via de schoolwebsite, klassenapp of andere kanalen. Zorg dat de redactie van de wijkkrant tijdens de presentatie aanwezig is om een stukje te schrijven. Algemene benodigdheden Maak gedurende het hele project gebruik van de volgende ruimtes en materialen: klaslokaal of speellokaal muziekinstallatie en/of digibord digitaal foto- en filmtoestel (kleuren)printer diverse verkleedspullen en attributen 2

3 Begrippenlijst Nederlandse taal Vaktaal Algemene woorden Werkwoorden de theaterdirecteur de artistiek directeur/leider de regisseur de dramaturg de decorontwerper de technicus het theatergezelschap het concept de scène de improvisatie de vormgeving neutraal (lezen/spelen) de rekwisieten het script de verhaallijn het personage/rolfiguur de beginscène de slotscène de dialoog de theatermaker de collage het moodboard de basishouding de speelvloer het theaterbeeld de verdieping (in spel) de overgang (tussen scènes) het lijsttoneel de vlakke vloer de programmering het affiche het (maatschappelijk) thema de beeldtaal de relatie LHBT: lesbisch, homo, bi, transgender de stelling het debat het muziekfragment het dilemma onder de aandacht brengen het thema het standpunt ten opzichte van de tussenstand vergelijkbaar prikkelen verleiden improviseren uitdragen uiten promoten prikkelen (fantasie) inventariseren verdiepen inleven selecteren inspringen verbinden aankondigen beïnvloeden omschrijven beschrijven uitvoeren ontwikkelen presenteren regisseren 2. Introductie Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen kent enkele Haagse theaters, theatergroepen en theaterregisseurs; kent een aantal eenvoudige theaterbegrippen zoals script, regie, belichting, timing en verhaallijn. formuleert een mening met gebruikmaking van vakspecifieke begrippen; geeft zowel objectieve als subjectieve feedback met gebruikmaking van theatrale begrippen over betekenis en vorm. 3

4 Benodigdheden brief van de theaterdirecteur (zie bijlage 1) reflectievragen (zie bijlage 2) Aan de slag in de klas Maak een keuze uit onderstaande manieren om het project te introduceren: De klas ontvangt een brief waarin de theaterdirecteur van een nieuw theater in Den Haag de leerlingen een dilemma voorlegt. Hij wordt de artistiek directeur van een heel groot theatergezelschap voor alle kinderen in Den Haag. Hij kan daar hele mooie voorstellingen neerzetten, maar hij is inmiddels al wat ouder en is erg benieuwd wat basisschoolleerlingen zouden willen zien in het theater. Hij vraagt de klas een concept te schrijven van een verhaal waarmee een voorstelling kan worden gemaakt. Een concept is een plan waarin staat wat je wilt gaan maken en hoe je dat wilt doen. In de bijlage vind je een voorbeeldbrief en in opdracht 2 staan vragen geformuleerd die de leerlingen helpen bij het maken van hun concept. Bezoek met de klas een theatervoorstelling. Bespreek deze voorstelling na op thema, verhaal, vormgeving en de keuzes van de theatermakers. Bijvoorbeeld: waarom deze opbouw van het verhaal en waarom deze keuzes voor de begin- en slotscène, vormgeving en gebruik van decor, licht en muziek? Je kunt gebruikmaken van de reflectievragen in de bijlage. 3. Oriëntatie Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen kent verschillende vormen van reclamemaken; weet wat de functie van reclame is. ervaart verschillende manieren waarop reclames hun verhaal vertellen en kan deze uitingen analyseren; formuleert een mening met gebruikmaking van vakspecifieke begrippen. Benodigdheden reclamefilmpjes brochures of flyers van theaters of voorstellingen YouTube-trailers van theatervoorstellingen die te zien zijn in Den Haag postervellen voor overeenkomsten en verschillen stiften Aan de slag in de klas Doorloop de vaste oriëntatie-onderdelen: het filosofisch gesprek en het uitvoeren van de eerste opdracht. 4

5 Het filosofisch gesprek Voer naar aanleiding van de introductie een filosofisch gesprek. Stel hierbij (een aantal van) onderstaande vragen: Heb je weleens meegemaakt dat je geen woorden kon vinden voor iets dat je wilde vertellen? Is het mogelijk om een verhaal te vertellen zonder woorden? Heb je een mening nodig om een verhaal te kunnen vertellen? Is het erg als je ergens geen mening over hebt? Vertelt theater altijd een verhaal? Als je een verhaal schrijft, doe je dat dan altijd om aan anderen te laten lezen of te laten zien? Als je iets aan jezelf zou mogen veranderen, wat zou dat dan zijn? Waardoor zou er meer veranderen: door iets aan je uiterlijk te veranderen of aan je karakter? Zie jij jezelf op dezelfde manier als hoe andere mensen jou zien? Zegt de manier waarop je je kleedt iets over jezelf? Als iedereen in de klas dezelfde kleding zou dragen, zou het dan moeilijker of makkelijker zijn om te laten zien wie je bent en waar je voor staat? Kun je echt totaal iemand anders zijn als je toneelspeelt, of ben je altijd een beetje jezelf? Oriëntatieopdracht Onderstaande opdrachten gaan over beeldtaal en de manier waarop een verhaal op theatrale wijze kan worden verteld. De leerlingen analyseren de gemaakte keuzes en de invloed die het beeld op hen uitoefent. Deze oefeningen zijn een hulpmiddel om de vertaalslag te maken naar de leerling als theatermaker. Welke (maatschappelijke) thema s vinden zij belangrijk? Wat willen zij graag onder de aandacht brengen? Verzamel thema s en maak daarbij onderscheid tussen schoolthema s, maatschappelijke thema s en leeftijdgebonden thema s uit de leefwereld van de leerlingen. Voer in ieder geval de eerste en de tweede opdracht uit. Maak eventueel een keuze uit de overige opdrachten. Reclames (klassengesprek) Er worden in de wereld heel veel verhalen verteld. Via de televisie krijgen de leerlingen iedere avond al een aantal verhalen tot zich. Hoe regisseurs, acteurs of journalisten deze verhalen overbrengen is van invloed op hun mening. Hoe maken ze het spannend, belangrijk, grappig of juist heel serieus? Laat drie of vier reclames zien en voer hierover een klassengesprek. Besteed aandacht aan de boodschap die de reclame uitdraagt en de middelen die worden ingezet om de boodschap zo duidelijk mogelijk over te brengen. Hoe verhouden die zich tot de eigen ervaring van de leerlingen als ze het product gebruiken? De reclame (spelopdracht) Een reclame duurt maar dertig tot veertig seconden. Toch zijn de reclamemakers in staat een verhaal te vertellen en hun boodschap over te brengen. Daarvoor gebruiken ze ook vaak humor. Ze proberen je te prikkelen en te verleiden. Drie of vier leerlingen bedenken met elkaar een eigen product, het liefst iets dat nog niet echt bestaat. De leerlingen verzinnen een korte scène waarin ze hun product promoten. Denk aan: wie speelt wat, wat gebeurt er, hoe maak je duidelijk dat dit product bijzonder is? Bespreek ook het verschil met de Tel Sell-reclames. Affiches (klassengesprek) Bekijk met elkaar de brochures/flyers van een aantal theaters/voorstellingen. Bespreek welke voorstelling de leerlingen zouden kiezen en waarom, wat de afbeelding over de voorstelling zegt, wat het doel is van het affiche, hoe mensen nieuwsgierig gemaakt worden en hoe hun fantasie geprikkeld wordt. 5

6 Het affiche (spelopdracht) Drie of vier leerlingen verzinnen een korte scène met het affiche als uitgangspunt. De leerlingen gebruiken de titel en laten zich inspireren door wat er te zien is op het affiche. Geef de leerlingen tijd om te overleggen en laat ze gebruikmaken van de vijf w s: wie, wat, waar, waarom en wanneer. Trailers bekijken Bekijk een aantal trailers van voorstellingen. Tip: zoek op YouTube naar titels van voorstellingen die spelen in de Haagse theaters. Wat willen ze vertellen? Waar gaat de voorstelling over? Reflectievragen Welke invloed heeft reclame of vormgeving op je? Hoe komt dat? Wat voor effect heeft de muziek in de reclame, het filmpje of de trailer en hoe komt dat? Hebben de makers dat zo bedoeld? Kijk je met de kennis die je nu hebt anders naar een flyer? Welke invloed heeft vormgeving op de uitstraling van de flyer? 6

7 4. Opdracht: Dit vind ik In de eerste opdracht gaan de leerlingen op zoek naar een thema voor het te schrijven concept voor een voorstelling. Ze verdiepen zich in verschillende onderwerpen en doen op diverse manieren onderzoek naar interessante onderwerpen in de klas en de wereld om hen heen. Vanuit het gekozen thema worden personages ontwikkeld en uitgewerkt. Er wordt aandacht besteed aan diverse spelvormen die ingaan op het spelen vanuit gesproken zinnen, stellingen en personages. Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen weet wat een dialoog is; kent de basisregels van theaterschrijven en schrijft met behulp hiervan een eenvoudige scène. geeft feedback op zijn spel en ontvangt feedback van andere leerlingen uit zijn groepje, dat hij toepast in zijn spel; verplaatst zich in verschillende standpunten. Benodigdheden beeldmateriaal, filmpjes, knipsels en boeken van het thema t.b.v. het voorstellingsconcept grijze tekenpotloden zachte kleurpotloden pastelkrijt zachte waskrijtjes (of bijvoorbeeld Pandakrijt) stiften oude tijdschriften om uit te knippen scharen (behangers)lijm in potjes lijmkwasten A4- of A3-papier (niet te dun) stellingen voor het debat schrijfgerei Aan de slag in de klas Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren. Onderzoek Kies één van onderstaande drie opdrachten en combineer deze met de onderste spelopdracht ( Het debat ). Uit deze opdrachten komen thema s naar voren die in een concept uitgewerkt kunnen worden. Bepaal samen met de klas welk thema er uitgewerkt wordt in diverse concepten. Thema uit de klas Speelt er op dit moment een thema in de klas dat je graag wilt behandelen? Bijvoorbeeld het thema verliefdheid, relaties, LHBT (lesbisch, homo, bi of transgender), vluchtelingen of oorlog. Introduceer het thema met beelden, filmpjes en krantenknipsels. Bespreek het thema en inventariseer de verschillende standpunten. Thema uit het jeugdjournaal De leerlingen volgen een hele week het jeugdjournaal en kiezen het belangrijkste nieuws. Kiest iedereen hetzelfde nieuws? Waarom vindt (niet) iedereen hetzelfde heel belangrijk? De leerling oriënteert 7

8 zich op het nieuws en onderzoekt de standpunten. Bespreek de opvallendste nieuwsitems en bepaal of hier een concept van gemaakt kan worden. Eigen interesse De leerling schrijft deze week alles op wat hij opmerkelijk, bijzonder, verrassend vond voor hemzelf of voor zijn klasgenoten. Op deze manier verdiept de leerling zich in zijn interesses ten opzichte van zichzelf en de wereld om zich heen. Bespreek dit in de klas. Zijn er overeenkomsten tussen wat leerlingen vinden? Selecteer in overleg met de klas een thema. Het debat (spelopdracht) Formuleer een aantal stellingen die binnen het gekozen thema passen. Bijvoorbeeld: van verliefdheid word je vrolijk. Verdeel de leerlingen in twee groepen: eens en oneens. De groepen gaan in debat onder leiding van de leerkracht die voorzitter is. De leerlingen spreken via de voorzitter. Eventueel krijgen beide groepen voorbereidingstijd voor overleg. Tip: als warming-up kan er geoefend worden met de basishouding en de hoge status. Reflectievragen Hoe verliep het zoeken naar een gemeenschappelijk thema? Hoe vond je het om je te verplaatsen in een ander standpunt? Heb je door het gesprek een andere kijk gekregen op het thema? Hoe vond je het om de hele week het journaal te volgen? Wat viel je op? Hoe was het om met klasgenoten over deze onderwerpen te praten? Is jouw mening voldoende aan bod gekomen? Hoe was het om naar anderen te luisteren? Bestaan er echte meisjes- of jongensonderwerpen? Uitvoeren In de volgende opdrachten gaan de leerlingen improviseren op het gekozen thema. Tip: start een improvisatie met twee personen, bouw de improvisatie langzaam op door steeds een leerling in te laten springen. Laat maximaal vier tot vijf leerlingen inspringen. Voer onderstaande opdrachten in volgorde uit: Scènes vanuit een beginzin Twee leerlingen staan tegenover elkaar. Samen improviseren ze een korte scène. De ene leerling kiest een beginzin, de andere leerling reageert. Voorbeelden van beginzinnen: Er is hier iemand Kunnen we even overleggen? Hallo, mag ik even de aandacht. Wat heb je gedaan? Ben je verliefd? Bloed, overal bloed. Kun je je dat voorstellen? Een en al bloed. Ik weet het niet hoor, maar ik snap er geen bal meer van. Kijk, mij mag je alles op mijn bord leggen: lof, spruiten, vette karbonaadjes, ik spoel het allemaal naar binnen maar dat nee sorry Ik weet niet wat mijn moeder heeft, ik denk dat ze gek aan het worden is. Wat heb jij nou aan? Wat denk je, voelt zo n vlieg dat? 8

9 Improvisaties of scènes vanuit personages Bespreek welke personages binnen het gekozen thema passen. Kies personages die zich tot elkaar verhouden. Bijvoorbeeld: vluchteling en hulpverlener; clubbestuurder en hooligan; schooldirecteur en ouder; twee geliefden; politicus en kiezer; een inwoner en wethouder; ouder en kind. De leerlingen kiezen een plek op de speelvloer. Bij de klap start de improvisatie of scène. De klas geeft tips en tops, de leerlingen noteren deze en oefenen verder. Variatie: de leerlingen krijgen de tijd om een scène te bedenken en te oefenen voordat het resultaat aan de groep getoond wordt. Reflectievragen Welke invloed heeft een beginzin op het vervolg van de scène? Met wie verliep het samenspel het beste? Hoe komt dat? Wat maakte jullie scène tot een succes? Lukte het je om binnen het thema te blijven? Wat is er nodig om gezamenlijk een goede scène te maken zonder vooraf af te spreken? Waar ben je beter in: improviseren of werken met een vaste tekst? Hoe komt dat? Presenteren Presenteer de spelopdracht op onderstaande wijze: 1. Verwerk de tips en tops in de scènes en presenteer de verbeterde scènes voor de klas. Bepaal met elkaar een volgorde. 2. Wijs één of twee presentatoren aan die de scènes met elkaar verbinden of aankondigen. Reflectievragen Kon je alles spelen zoals je het bedacht had? Waarom is een scène leuk om naar te kijken? Wat doe je liever: een scène spelen of een scène bedenken? Evalueren Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen: Is jullie standpunt met betrekking tot het thema duidelijk naar voren gekomen? Zijn er scènes van medeleerlingen die jouw visie op het thema hebben beïnvloed? Vertellen de losse scènes jullie visie op het thema Dit vind ik? Hoe ben je omgegaan met de tips en tops? Wordt een scène beter als je deze vaker speelt? Is het gelukt om de losse onderdelen als één geheel te presenteren? 9

10 5. Opdracht: Zelf maken In de tweede opdracht onderzoeken de leerlingen alle aspecten van het maken van een voorstelling, zoals muziek, decor, dialogen, stemgebruik en lichaamshouding. Na het onderzoek gaan de leerlingen aan de slag met het concept voor de voorstelling, waar alle onderdelen van een voorstelling bij elkaar komen. Zij doen dit aan de hand van een plan van aanpak. Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen weet hoe thema, verhaal en vormgeving (muziek, kostuums, decor, theaterbeeld) de basis vormen voor een voorstelling; weet wat het schrijven van een concept inhoudt. kijkt met aandacht naar een presentatie van groepsgenoten en geeft objectieve feedback met gebruikmaking van vakspecifieke begrippen; ontvangt feedback van andere leerlingen uit zijn groepje en past dit toe in zijn spel. Benodigdheden muziekfragmenten, bijvoorbeeld filmmuziek stoelen voorwerpen als inspiratiebron voor een scène computers/tablets met internet voor materiaal concept grijze tekenpotloden zachte kleurpotloden pastelkrijt zachte waskrijtjes (of bijvoorbeeld Pandakrijt) stiften oude tijdschriften om uit te knippen geprinte afbeeldingen beeldmateriaal uit opdracht 1 scharen (behangers)lijm in potjes lijmkwasten A4- of A3-papier (niet te dun) dun karton voor moodboards schrijfgerei Aan de slag in de klas Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren. Onderzoek In dit onderzoek wordt aandacht besteed aan muziek, decor, tekst en het theaterbeeld. Voer onderstaande opdrachten in volgorde uit: Muziek Laat verschillende muziekfragmenten horen en vraag de leerlingen hierop te reageren. Bespreek welk gevoel de muziek oproept. Neem de muziek als uitgangspunt voor een scène. Speel eerst een aantal scènes waarin vrolijke muziek het uitgangspunt is voor een vrolijke scène. Neem vervolgens dezelfde 10

11 vrolijke muziek als uitgangspunt voor een verdrietige scène. Of gebruik muziek als tegenstelling van de inhoud van de scène. Gebruik bijvoorbeeld muziek uit films die leerlingen kennen. Decor Doorloop in deze opdracht onderstaande stappen: 1. Plaats drie stoelen in de ruimte. Dit is de start van de scène. De leerlingen bepalen waar deze stoelen staan en verzinnen en oefenen een scène in groepjes. 2. Leg de stoelen door elkaar en ondersteboven. Dit is de start van de improvisatie. De leerlingen mogen overleggen wat en waar dit zou kunnen zijn en starten met een improvisatie in groepjes. 3. Bespreek na wat de invloed van het decor is op de inhoud van de scène. Verdieping: Verdeel de leerlingen in groepjes van drie tot vijf en geef ieder groepje een aantal voorwerpen, waarna een scène wordt geïmproviseerd. Maak duidelijk dat de voorwerpen de inspiratiebron van de scène zijn en niet alleen als aankleding worden gebruikt. Tekst De leerlingen kiezen een dialoog. Schrijf zelf een dialoog rondom het thema of gebruik de volgende boeken: Honderd dialogen, nieuwe theaterteksten voor iedereen vanaf 12 jaar van Paul Rooyackers, Bor Rooyackers en Liesbeth Mende (Uitgeverij Panta Rhei, 2002). De volgende dialogen zijn bruikbaar: o Danny is dood o Pijn joh o Schat o Welterusten o Daar ligt ie o Je dag Is dat een kapstok? Scènes uit een gezin van Esther Gerritsen (Theaterboek, 1997). De volgende dialogen zijn bruikbaar: o Niet netjes o Sorry o Dus jij rookt Lees de tekst samen door, eerst heel neutraal. Waar gaat de tekst over? Lees de tekst nog eens en voeg een emotie toe. Stel: de één is heel verdrietig, de ander heel boos. Of doe het eens fluisterend of juist schreeuwend. Welke emotie past heel goed bij de tekst en welke juist helemaal niet? Waarom niet? Oefen de scène op twee verschillende manieren. Speel deze voor de klas en bespreek ze na. Tableau Hoe maak je iets duidelijk zonder woorden? Kies een actueel thema. De groepjes bedenken hoe ze duidelijk kunnen maken hoe ze zich voelen. Waren ze alleen of met een groep, wat zagen ze? Ze onderzoeken wat ze kunnen vertellen met hun lijf en het positioneren van de medespelers. Laat de leerlingen drie tableaus (stilstaande foto s) maken waarin het verhaal verteld wordt. Bijvoorbeeld: Foto 1: vier leerlingen als vrienden in een kring. Foto 2: drie leerlingen in een strakke lijn naar het publiek en één leerling apart. Foto 3: één leerling apart op zijn knieën gezakt, de anderen zijn weg. Verdieping: vraag de leerlingen om passende muziek op te zetten bij hun tableau. 11

12 Reflectievragen Wat gebeurt er als je een vrolijke scène met verdrietige muziek speelt en andersom? Welke invloed hebben de attributen gehad op de improvisatie? Wanneer speel je het prettigst: met een tekst of als je improviseert? Lukt het om met drie tableaus je verhaal te vertellen? Welke opdracht paste het beste bij jou en je groepje? Waarom? Uitvoeren Voorafgaand aan het spelen en oefenen maken de leerlingen een concept. Een concept is een idee en een plan van aanpak: je omschrijft wat je wilt vertellen en maken en hoe je dit gaat doen. Door onderstaande vragen te beantwoorden of opdrachten uit te voeren kun je tot een concept komen: 1. Kies het thema (gekozen in opdracht 1). Wat wil je vertellen over het gekozen thema? Tip: schrijf een korte verhaallijn, met een duidelijk begin, midden of hoogtepunt en einde. 2. Welke personages of rolfiguren zijn er nodig om het verhaal te vertellen? Maak een rolverdeling. 3. Welke sfeer wil je de scène geven? Denk aan decor, attributen, kostuum, licht en geluid. Tip: zoek voor inspiratie passende muziek, liedjes, maar ook plaatjes, foto s en filmpjes. 4. Voor wie wil je de scène spelen? Wie is je publiek? Is het voor kinderen of volwassenen? Denk ook aan het thema dat je gekozen hebt en voor wie dat geschikt is. Wanneer de kleuters komen kijken, moet je daar rekening mee houden en mag het bijvoorbeeld niet te spannend zijn. 5. Gebruik je muziek? Welke? 6. Heb je een decor nodig? Hoe ziet je decor eruit? 7. Welke spullen/rekwisieten heb je nodig? 8. Ga je een script maken (dat wil zeggen: alle teksten en dialogen uitschrijven), of gaan jullie het eerst improviseren en daarna steeds oefenen totdat het helemaal is zoals je wilt? 9. Is er een regisseur of doen jullie het met elkaar? 10. Hoeveel tijd heb je denk je nodig om de scène te oefenen? (Spreek vooraf af hoeveel tijd er is om de scène te oefenen.) 11. Hoelang duurt de scène? (Spreek vooraf af hoelang de scènes mogen duren). Tip: maximaal drie tot vijf minuten is meestal lang genoeg; kort maar krachtig (denk aan de reclamefilmpjes). Reflectievragen Wat was de moeilijkste/makkelijkste keuze die jullie moesten maken in het plan van aanpak? Waarom was dat moeilijk/makkelijk? Is het maken van een concept nodig om een goede scène te maken? Wat was het leukst om over na te denken? Waarom vonden jullie dat leuk? Wat was jouw bijdrage aan het concept? Presenteren Presenteer de tussenstand van de concepten aan elkaar. De leerlingen geven elkaar tops en tips. Bespreek met elkaar hoe de verschillende concepten uiteindelijk als één geheel gepresenteerd kunnen worden. 12

13 Reflectievragen Lukte het om het concept te presenteren zoals je dat had bedacht? Hoe verliep het proces van het maken van een totaalconcept? Ben je tevreden met de plek (de volgorde) waar je concept terecht is gekomen? Wat vind je van de totale volgorde van de concepten? Evalueren Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen: Wat verwacht je van je klasgenoten bij het maken van een concept? Is dat uitgekomen? Hoe heb je de opmerkingen van medeleerlingen over jullie concept ervaren? Denk je dat jouw concept door de opmerkingen is verbeterd? 13

14 6. Opdracht: Zelf gemaakt Ten slotte werken de leerlingen het concept verder uit. Ze doen onderzoek naar de verschillende beroepen in een theater, krijgen een workshop over regisseren, bezoeken een culturele instelling en presenteren hun concepten aan een regisseur of acteur. Dan is het tijd om de voorstelling voor publiek op te voeren. Natuurlijk denken de leerlingen ook na over de muziek en maken ze een decor. Kennisdoelen Vaardigheidsdoelen weet wat diverse beroepen binnen het theater (regisseur, dramaturg, decorontwerper, technicus, kostuumontwerper) inhouden; kent het begrip ensceneren en past dit toe met inachtneming van de theatrale middelen: spel, vormgeving, structuur en muzikaliteit. maakt een theatraal product met gebruikmaking van alle theatrale middelen: spel, vormgeving, structuur en muzikaliteit; bedenkt met zijn klasgenootjes een scène bij het ontwikkelde concept, waarbij wordt nagedacht over decor, muziek, presentatie en titel. Benodigdheden een geschikte plek voor een presentatie, bijvoorbeeld de gymzaal of het speellokaal divers materiaal om een decor te maken: doeken, beschilderde stukken karton, meubilair, gebruiksvoorwerpen muziek en muziekinstallatie Aan de slag in de klas Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren. Onderzoek Inventariseer de concepten en spreek met de hele klas een vorm af waarbinnen de concepten gepresenteerd worden. Houd rekening met onderstaande aandachtspunten: Maak een volgorde en een gezamenlijk decor. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van muziek om van de ene naar de andere scène te gaan, een presentator die de scènes aankondigt en een overkoepelende titel. Bedenk gezamenlijk de plek en het presentatiemoment. Denk aan vieringen en maandafsluitingen of het afscheid van groep 8. Oriënteer je op het publiek: medeleerlingen, ouders en/of buurtbewoners. Reflectievragen Hoe is het om je eigen concept in een geheel te passen? Wat waren de discussiepunten en hoe zijn jullie tot een definitieve keuze gekomen? Welke bijdrage heb je geleverd aan de definitieve vorm? Hoe belangrijk is het samenwerken tijdens dit proces? 14

15 Uitvoeren Voorafgaand aan het theaterbezoek doen de leerlingen onderzoek naar verschillende beroepen in het theater. Dat kan aan de hand van onderstaande vragen: Wat is het verschil tussen een theater en een gezelschap? Bij een theatergezelschap zijn altijd veel mensen betrokken: een regisseur, dramaturg, decorontwerper, technicus, kostuumontwerper. Vertel iets over hun taak/functie. Wat doet een theatermaker? Welke Haagse theaters zijn er? Welke Haagse theatergroepen zijn er? Welke Haagse theaterregisseurs zijn er? Maak vervolgens een keuze uit onderstaande mogelijkheden: Aan de slag met een acteur of regisseur Nodig een regisseur of acteur uit in de klas. Presenteer de concepten aan de acteur of regisseur en probeer tot één presentatievorm te komen. Besteed aandacht aan de overgangen tussen de scènes. Neem de uitkomsten van de vragen uit opdracht 1 en 2 mee in het gesprek. Aan de slag in een culturele instelling in de buurt De leerlingen worden ontvangen in het theater en krijgen een rondleiding. Tijdens dit bezoek krijgen ze een workshop regisseren. Hierin werken ze de bedachte concepten verder uit en besteden ze aandacht aan de overgangen van de scènes. Reflectievragen Hoe is het om te werken met een acteur/regisseur? Ben jij liever de acteur of de regisseur? Waarom? Zijn er andere beroepen waar je op een vergelijkbare manier in teams werkt? Wat valt je op als je de verschillende theaters met elkaar vergelijkt? (Bijvoorbeeld vlakke vloertheaters en theaters met een lijsttoneel, aantal zitplaatsen, grootte, programmering, de buiten- en binnenkant van de gebouwen.) Presenteren De scènes worden gepresenteerd aan een publiek, op een plek waarover tijdens de conceptfase is nagedacht. Reflectievragen Wat is het verschil tussen spelen in de klas en spelen op een podium? Wat vind je moeilijker: spelen voor je klasgenoten of voor een onbekend publiek? Hoe verliep de presentatie? Wat ging er goed en wat kon beter? Kan jullie concept op zichzelf staan of is het krachtiger in het geheel? Als je het nog een keer mag presenteren, voor wie zou je dat dan doen? Evalueren Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen: Heb je veel scènes vanuit het onderzoek verwerkt in het concept? Hoe zijn de veranderingen in jullie concept tot stand gekomen? 15

16 Welke invloed heeft de acteur/regisseur op jullie concept gehad? In hoeverre heeft het schrijven van een concept je scène beter gemaakt? 16