Groen in het straatbeeld en gezondheid

Transcriptie

1 Groen in het straatbeeld en gezondheid Het belang van kwaliteit naast kwantiteit Sjerp de Vries, 3 mei 2017

2 Outline Groen gerelateerd aan gezondheid 3 Nederlandse studies als voorbeeld Mogelijke mechanismen achter die relatie Verdiepende vragen: Welk groen? Ook straatgroen? Kwaliteit? En welk mechanisme met name? En voor wie met name? 2

3 Groen gerelateerd aan gezondheid Drie Nederlandse studies met verschillende gezondheidsmaten 1. Zelfgerapporteerde gezondheid De Vries et al. (2003) 2. Aandoeningen zoals bekend bij de huisarts Maas et al. (2009) 3. Levensverwachting Jonker et al. (2014) 3

4 De Vries et al. (2003) Gezondheidsmaat O.a. zelfgerapporteerd op 5-puntsschaal ( 2-deling) Groenmaat Populatie Resultaat Percentage groen binnen 3 km (landgebruik) van middelpunt buurt Steekproef patiënten uit 100 huisartsenpraktijken (N = ) Meer groen gaat gepaard met minder mensen die hun gezondheid als minder dan goed omschrijven 4

5 De Vries et al. (2003) Groen per buurt Percentage Groen Binnen 3 km Omvat: Bos en natuur Stadsparken Agrarisch gebied Omvat NIET: Straatbomen Tuinen 5

6 Maas et al. (2009) Gezondheidsmaat 24 clusters van aandoeningen zoals bekend bij huisarts Groenmaat Populatie Resultaat Percentage groen binnen 1 km van 6-positie postcode gebied Alle patiënten uit 96 huisartsenpraktijken (N = ; geen leeftijdsgrens) Meer groen gaat gepaard met lagere prevalentie voor 15 van de 24 ziekteclusters Relatie het sterkst voor angststoornissen en depressies 6

7 Gezondheidsmaat Levensverwachting en gezonde levensverwachting bij geboorte Groenmaat Populatie Resultaat Percentage groen in de buurt zelf Buurten in 22 stedelijke agglomeraties (N = 1190) Positieve associatie tussen het percentage groen en de levensverwachting (geen relatie voor gezonde levensverwachting) 11,5%-punt meer groen gaat gepaard met 0,1 jaar hogere levensverwachting 7

8 Mogelijke (causale) mechanismen Hartig et al. (2014) 8

9 Verdiepende vraag 1: welk groen? Relevante typen groen? bos & natuur, agrarisch gebied, stadspark, straatgroen, tuin, kamerplanten,... water? Tot op welke afstand en met welke minimale omvang? Dichtstbijzijnde of totale aanbod (cumulatief)? Welke randvoorwaarden en kwaliteiten zijn van belang? Bereikbaarheid, veiligheid,... aantrekkelijkheid? Afhankelijk van veronderstelde werkzame mechanisme Wat is het relevante lokale groenaanbod richting gezondheid? (Ekkel & de Vries, 2017) 9

10 Vitamine G2-studie: Straatgroen (Van Dillen et al., 2012; De Vries et al., 2013) Aandacht voor ander type groen dan parken Niet het type groen dat doorgaans bewust wordt bezocht (op zich reden vormt voor gericht bezoek) Aandacht voor kwaliteit van het groen In globale zin (aantrekkelijkheid) Aandacht voor mediatoren Lichamelijke activiteit, stress, sociale samenhang 10

11 Opzet Vitamine G2-studie Selectie van buurten Vier steden: Arnhem, Den Bosch, Utrecht, Rotterdam 20 buurten per stad: 10 groenarm en 10 groenrijk Gegevensverzameling O.g.v. m2 per woning binnen 500 meter Audit (schouw) van 4 straten per buurt M.b.v. standaard beoordelingslijstje Schriftelijke vragenlijst uitgezet bij 100 bewoners per buurt Drie gezondheidsindicatoren; drie mediatoren Respons: 22% (N = 1641) 11

12 Audit straatgroen Kwantiteit Enkelvoudige vraag Kwaliteit beoordeeld op: Variatie Onderhoud Overzichtelijkheid Zwerfafval Totaalindruk Correlatie Kwan &Kwal: r = 0,76 12

13 Resultaten: kwantiteit en kwaliteit apart Algehele gezondheid Gezondheidsklachten Mentale gezondheid (GHQ-12) Kwantiteit ** ** ** Kwaliteit *** ** *** Aantal sterren (*) geeft zekerheid relatie aan (significantieniveau) 13

14 Resultaten: heeft kwaliteit toevoegen aan kwantiteit nog waarde? Algehele gezondheid Mentale gezondheid (GHQ-12) Kwantiteit Kwaliteit * - * Gezondheidsklachten Modelverbetering & NA & Aantal sterren (*) geeft zekerheid relatie aan (significantieniveau) Aantal ampersands (&) geeft zekerheid modelverbetering aan 14

15 Welke mechanisme hoe belangrijk? Mediatie Zowel kwantiteit als kwaliteit van straatgroen gerelateerd aan gezondheid Kwaliteit sterker dan kwantiteit Maar langs welk pad komen die relaties tot stand? Minder stress Meer groene lichamelijke activiteit Grotere sociale samenhang in de buurt 15

16 Intermezzo: wat is mediatie? Totale verband: Groen Gezondheid Kan uiteengelegd worden in direct en indirect verband: Groen Mediator Gezondheid 16

17 Intermezzo: wat is mediatie? Totale verband: Groen Gezondheid Kan uiteengelegd worden in direct en indirect verband: Groen X Mediator Gezondheid NB: totale lichamelijke activiteit valt af als mediator: niet gerelateerd aan het lokale groenaanbod 17

18 Welke mechanisme hoe belangrijk? Mediatie Stress Soc. samenhang Groene lich. act. Alle drie Algeheel Klachten Mentaal 18

19 Andere studie naar kwaliteit groen: Pope et al. (2015) Gezondheidsmaat General Health Questionnaire (GHQ-12), indicator voor mentale gezondheid ( tweedeling) Groenmaat voor kwaliteit groengebieden Populatie Resultaat Oordeel respondenten op 7 aspecten, o.a. veiligheid, geschiktheid voor ontspanning en recreatie Volwassenen uit stad met lage welstand (UK, N =578) Hogere score kwaliteit gaat gepaard met lagere kans slechte mentale gezondheid; bij score 7 54% kleiner dan bij score <4 19

20 Andere studie relatieve belang mechanismen: Dadvand et al. (2016) Gezondheidsmaat Zelf gerapporteerde algehele gezondheid Groenmaat Populatie Resultaat Hoeveelheid groene biomassa (NDVI-score) binnen 250 meter Volwassenen uit Barcelona (N = 4000) Hogere NDVI-score gaat gepaard met grotere kans op goede gezondheid (OR = 1.18) 20

21 Andere studie relatieve belang mechanismen: Dadvand et al. (2016) Percentage van relatie groen gezondheid verklaard door mediator 60 Mentale gezondheid Sociale steun 40 Lich. activiteit Alle drie

22 Andere studie relatieve belang mechanismen: James et al. (2016) Gezondheidsmaat Sterfte (mortaliteit) tussen 2000 en 2008 Groenmaat Populatie Resultaat Hoeveelheid groene biomassa (NDVI-score) binnen 250 meter Cohort verpleegsters in USA tussen 30 en 55 jaar in % lager sterftecijfer in het vijfde deel met de groenste t.o.v. het vijfde deel met de minst groene woonomgevingen 22

23 Andere studie relatieve belang mechanismen: James et al. (2016) Percentage van relatie groen gezondheid verklaard door mediator Depressie Sociale activiteit Lich. Activiteit Fijnstof (PM 2.5) Alle vier 0 23

24 Voor welke mensen? Derde vraag, naast welk groen en welk mechanisme: wie heeft hier (het meeste) baat bij, qua gezondheid? Mogelijke invalshoeken: leeftijd, geslacht, sociaaleconomische status, etniciteit Eén invalshoek uitgelicht: sociaaleconomische status Opleiding en inkomen 24

25 Antwoord: vooral voor die met een lage status Voorbeeld: hoeveelheid groengebied binnen 250 meter & kans op gebruik ADHD-medicatie door kinderen (De Vries et al., 2015) Sterkte van relatie naar gemiddelde woningwaarde in de buurt Op 100% gezet voor buurt met laagste woningwaarde < 145 k > 345 k 25

26 Groen en sociaaleconomische gezondheidsverschillen Mitchell et al. (2015) Gezondheid Groen : Populatie Resultaat WHO-5 schaal voor mentale gezondheid Oordeel respondent over toegang tot recreatie- en/of groengebieden (op 5-puntsschaal) Volwassenen uit 34 Europese landen (N = ) Sociaaleconomische ongelijkheid in mentale gezondheid 40% kleiner bij zeer goede toegang, vergeleken met zeer slechte toegang tot groen-/recreatiegebied 26

27 Sociaaleconomische ongelijkheid in toegang tot groen Li (2015): percentage groen binnen 250 meter naar gemiddelde WOZ-waarde van woningen in de buurt Uitgesplitst naar stedelijkheidsgraad gemeente < 200 k > 300 k (zeer) sterk stedelijk minder dan sterk stedelijk 27

28 Sociaaleconomische ongelijkheid in schoonheid omringend landschap Li (2015): gemiddeld rapportcijfer landschap binnen 2,5 km naar gemiddelde WOZ-waarde van woningen in de buurt Uitgesplitst naar stedelijkheidsgraad gemeente < 200 k > 300 k (zeer) sterk stedelijk minder dan sterk stedelijk 28

29 Conclusies Meer groen in de woonomgeving gaat gepaard met een betere gezondheid met name mentale gezondheid Dit geldt ook voor straatgroen voor kwaliteit nog sterker dan voor kwantiteit Qua mechanisme lijken stress en sociale samenhang belangrijk belangrijker dan lichamelijke activiteit en luchtkwaliteit Voor sociaaleconomisch zwakkeren is de relatie tussen groen en gezondheid doorgaans sterker maar ze hebben momenteel vaak een slechter lokaal aanbod 29

30 Dank voor uw aandacht. Wageningen Environmental Research (WENR) 30

31 Referenties 1 Dadvand, P., Bartoll, X., Basagaña, X., Dalmau-Bueno, A., Martinez, D., Ambros, A.,... & Nieuwenhuijsen, M. J. (2016). Green spaces and general health: roles of mental health status, social support, and physical activity. Environment international, 91, Van Dillen, S. M., de Vries, S., Groenewegen, P. P., & Spreeuwenberg, P. (2012). Greenspace in urban neighbourhoods and residents' health: adding quality to quantity. Journal of Epidemiology and Community Health, 66(6), e8-e8. Ekkel, E. D., & de Vries, S. (2017). Nearby green space and human health: Evaluating accessibility metrics. Landscape and Urban Planning, 157, Hartig, T., Mitchell, R., De Vries, S., & Frumkin, H. (2014). Nature and health. Annual Review of Public Health, 35, James, P., Hart, J. E., Banay, R. F., & Laden, F. (2016). Exposure to greenness and mortality in a nationwide prospective cohort study of women. Jonker, M. F., Van Lenthe, F. J., Donkers, B., Mackenbach, J. P., & Burdorf, A. (2014). The effect of urban green on small-area (healthy) life expectancy. Journal of epidemiology and community health, jech

32 Referenties 2 Li, Y. (2015). Exploring the Accessibility of Green Space by Socio-economic Status and Ethnicity. An Environmental Justice Investigation in the Netherlands. Wageningen University: Internship report. Maas, J., Verheij, R. A., de Vries, S., Spreeuwenberg, P., Schellevis, F. G., & Groenewegen, P. P. (2009). Morbidity is related to a green living environment. Journal of epidemiology and community health, 63(12), Mitchell, R. J., Richardson, E. A., Shortt, N. K., & Pearce, J. R. (2015). Neighborhood environments and socioeconomic inequalities in mental well-being. American journal of preventive medicine, 49(1), Pope, D., Tisdall, R., Middleton, J., Verma, A., van Ameijden, E., Birt, C.,... & Bruce, N. G. (2015). Quality of and access to green space in relation to psychological distress: results from a populationbased cross-sectional study as part of the EURO-URHIS 2 project. The European Journal of Public Health, ckv094. de Vries, S., van Dillen, S. M., Groenewegen, P. P., & Spreeuwenberg, P. (2013). Streetscape greenery and health: stress, social cohesion and physical activity as mediators. Social Science & Medicine, 94,

33 Referenties 3 de Vries, S., ten Have, M., van Dorsselaer, S., van Wezep, M., Hermans, T., & de Graaf, R. (2016). Local availability of green and blue space and prevalence of common mental disorders in the Netherlands. British Journal of Psychiatry Open, 2(6), De Vries, S., Verheij, R. A., Groenewegen, P. P., & Spreeuwenberg, P. (2003). Natural environments healthy environments? An exploratory analysis of the relationship between greenspace and health. Environment and planning A, 35(10), de Vries, S., Verheij, R., & Smeets, H. (2015). Groen en gebruik ADHD-medicatie door kinderen: de relatie tussen de hoeveelheid groen in de woonomgeving en de prevalentie van AD (H) D- medicatiegebruik bij 5-tot 12-jarigen (No. 2672). Alterra Wageningen UR. 33