Goed spelen. Voorstel voor een ruimer speelruimtebeleid

Transcriptie

1 Goed spelen Voorstel voor een ruimer speelruimtebeleid

2 Voorwoord De raadsfracties van het CDA en de PvdA zijn al geruime tijd bezig met onderzoek naar speelgroen in de gemeente Leeuwarden. In veel wijken is er te weinig groen en het groen dat er is wordt voornamelijk gebruikt als park om in te wandelen. Het is niet echt geschikt om in te spelen. Toch is dit laatste erg belangrijk. Onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen die regelmatig in aanraking komen met de natuur ( daar vallen parken en stukjes groen ook onder) later als volwassenen meer oog hebben voor de natuur en meer verantwoordelijkheid hiervoor voelen. Voor u ligt dan ook het voorstel Goed spelen van het CDA en de PvdA. Wij hebben het voorstel geschreven als bijdrage aan de nieuwe beleidsnota speelruimte Waarom wij dit voorstel hebben geschreven heeft verschillende redenen. Ten eerste, omdat kinderen buiten moeten kunnen spelen op de manier die het beste bij hun ontwikkeling past. Ook in de stad. Steeds vaker zie je berichten over kinderen die voornamelijk achter de computer zitten, die hun creativiteit niet meer gebruiken en te weinig lichaamsbeweging hebben. Buitenspelende kinderen doen het tegenovergestelde. De computer blijft uit, hun creativiteit wordt geprikkeld en ze bewegen meer. Bovendien is buitenspelen erg belangrijk voor de ontwikkeling van hun sociale vaardigheden. Ten tweede wordt er in de gemeente Leeuwarden voornamelijk ingezet op formele speelruimte met daarbij de plaatsing van speeltoestellen en voetbalgoaltjes. De gemeente zou ook initiërend en faciliterend kunnen zijn om een breder speelruimtebeleid mogelijk te maken. Voor veel kinderen is het erg leuk om naast de gewonen speelterreinen ook op andere plekken te kunnen spelen. In speelgroen valt in elk geval veel te ontdekken. Met dit voorstel willen wij een aanvulling geven op de nota die het college in voorbereiding heeft. Een aanvulling, om het spelen voor kinderen in onze gemeente nog leuker en leerzamer te maken. Gea Dames (CDA) Nienke de Waard (PvdA) Jelmer Staal (PvdA)

3 Hoe is de situatie nu? 2009 wordt een belangrijk jaar voor het speelruimtebeleid in de gemeente Leeuwarden. Bij de begroting is een miljoen euro beschikbaar gesteld voor onderhoud en vervanging van speeltoestellen en bestaande speelterreinen. Nieuw beleid is echter in voorbereiding. Het huidige beleid is voornamelijk gericht op de volgende drie pijlers: 1. De norm voor speelruimte in onze gemeente is gesteld p 3%. Dat betekent dat 3% van de openbare ruimte beschikbaar moet zijn voor speelruimte. 2. Het speelruimtebeleid is gericht op de formele speelterreinen. 3. Onderhoud en veiligheid van de speeltoestellen. Dit beleid heeft echter verschillende tekortkomingen die het CDA en de PvdA door dit initiatiefvoorstel willen oplossen. 1. De norm van 3% wordt met name in de oude wijken van de stad moeilijk of niet gehaald, omdat deze zijn volgebouwd met woningen en straten. Voor nieuwe wijken is dit wel mogelijk. 2. De investeringen voor het speelruimtebeleid is voornamelijk gericht op kleine formele speelterreinen en indien mogelijk op 1 grote centrale speelgelegenheid met allerhande speeltoestellen. Maar kinderen spelen niet alleen in de formele speelruimte. Ze spelen ook op straat, op veldjes, braakliggende terreintjes en daar waar mogelijk in de formele groenvoorziening. Dit komt in het huidige beleid niet aan bod. Bij de inrichting van de formele speelruimte richt het beleid zich vaak op jongere kinderen. Schommels, wipkippen en een zandbak. Kinderen in de leeftijd van 9 tot 13 jaar zien geen uitdaging meer in deze toestellen. Natuurlijk wordt er aandacht besteedt aan deze groep, maar te weinig. Ook de functioneel beperkte kinderen krijgen weinig kans om in de formele speelruimte te kunnen spelen. 3. Onderhoud en veiligheid van de speeltoestellen. Door de impuls van 1 miljoen euro kan er flink ingezet worden op het achterstallig onderhoud en de veiligheid van de speeltoestellen. Dit moet structureel geregeld worden. 4. De natuurbeleving speelt geen rol in het huidige speelruimtebeleid. Kinderen die in de stad opgroeien komen te weinig in aanraking met de natuur. Op eigen initiatief organiseren verschillende scholen wel projecten op dit gebied, maar in de vrije tijd zien en voelen kinderen weinig van de natuur. Voor alle kinderen in de gemeente Leeuwarden zou het goed zijn als ze meer zien dan alleen huizen en straten, de Urban jungle. 5. Speelruimte is niet los te zien van een aantal andere beleidsterreinen Wij zien dat het groenbeleid een grote rol inneemt (met name onderhoud) ten aanzien van speelruimte. Dit kan worden uitgebreid naar het beschikbaar stellen van openbaar groen om mee te spelen (speelgroen). Beleidsterreinen als wonen, inrichting openbare ruimte, verkeer en wijkzaken zouden ook met elkaar moeten samenwerken om het veilig buitenspelen van kinderen te bevorderen. Momenteel blijkt dit moeizaam te verlopen. 6. De betrokkenheid van wijkbewoners (ook de kinderen) bij het speelruimtebeleid is te laag. In een aantal wijken zijn ouders en kinderen wel betrokken bij de inrichting van de bestaande speelterreinen, maar dat kan sterk verbeterd worden. Er ligt een taak voor de gemeente om de betrokkenheid verder uit te bouwen naar alle wijken. Voorts kan de gemeente vernieuwingen en hernieuwde inzichten op het gebied van spelen aan de bewoners voorleggen en initiëren.

4 Onze visie op spelen. Spelen is voor kinderen erg belangrijk. Spelen stimuleert de motorische en de sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen. Door veel buiten spelen leren kinderen hun eigen leefomgeving te ontdekken, leren omgaan met andere kinderen, leren ze hun motoriek te beheersen (wat kan ik wel en wat kan ik niet) en het levert een bijdrage aan een gezonde lichaamsbeweging. Spelen moet dan ook voor alle kinderen in de stad aantrekkelijk, veilig en uitdagend zijn. Pas dan worden kinderen verleidt ergens te gaan spelen. Speelterreinen zouden in elk geval aan deze criteria moeten voldoen. Er zijn uiteraard meerdere criteria te bedenken voor de verschillende leeftijdsgroepen. Het college heeft onderzoek laten doen naar pedagogisch verantwoord speelruimtebeleid door een student Pedagogiek van de NHL. Dit onderzoek geeft de ontwikkelingsfasen aan van spelende kinderen en aanbevelingen daarbij. Hier sluiten wij ons bij aan. Wel willen wij met ons voorstel willen een extra bijdrage leveren aan het nieuwe beleid. Wij willen naast de formele speelruimte met speeltoestellen en voetbal/basketbal- en skatevoorzieningen nog andere uitdagingen tot spelen aangeven. Welke uitdagingen zijn er te realiseren? Speeldernissen. Een speeldernis is een speelplek in de vorm van een wildernis. Hier kunnen kinderen spelenderwijs hun omgeving verkennen. Een speeldernis is een stukje natuur waarin je kunt en mag spelen. Iedere speeldernis kan een ander thema hebben bijvoorbeeld water, duurzaamheid, dieren, schoon milieu, bloemen en bomen, etc.. Zet er bomen neer die tegen een stootje kunnen waarin kinderen mogen klimmen of waartegen een hut gebouwd kan worden. Iets wat in een park niet kan en niet mag. Een speeldernis is een echt speelterrein en geen openbaar groen. Er zou samenwerking gezocht kunnen worden met het Fries Natuurmuseum en scholen voor de inrichting en het organiseren van activiteiten. Ook moet de speeldernis in samenwerking met de wijk georganiseerd worden. Er is namelijk draagvlak nodig om de speeldernis goed te houden, anders wordt het een echte wildernis. Braakliggende terreintjes. In Leeuwarden zijn er, al dan niet tijdelijk, terreintjes waar niets mee gebeurt. Geen bebouwing en geen gepland gras, gewoon braakliggend. Deze plekken hebben een grote aantrekkingskracht op kinderen in de leeftijd van 9 tot 13 jaar. Wij willen graag dat deze terreintjes, al dan niet tijdelijk, gebruikt kunnen worden als speelruimte. Maak hoogteverschillen op deze terreintjes, dan kunnen de kinderen er met hun fiets overheen en doorheen crossen. Maak ontdekplekken met wat hout en stenen, zodat kinderen hiermee hutten kunnen bouwen of maak een ondiepe plas of sloot waar kinderen van alles kunnen ontdekken. Kleine veldjes. Maak kleine veldjes, die zo op het oog weinig nut hebben voor het openbaar groen in de wijk, toegankelijk voor kinderen. Plant desnoods wat madeliefjes, klavers en of kamille. Hier kunnen kinderen heerlijk in en mee spelen. Het zijn kleine stukjes groen in een wijk die vaak door haagjes ontoegankelijk worden gemaakt voor kinderen, terwijl het heerlijke speelplekken zijn in wijken waar dicht bij huis toch al zo weinig ruimte is. Natuurbeleving. Kinderen, vooral kinderen die in de stad opgroeien, komen te weinig met de natuur in aanraking. Op eigen initiatief organiseren scholen wel projecten op dit gebied, maar dat belet niet dat niet alle kinderen in aanraking komen met de natuur. Volgens ons moet natuurbeleving dichterbij kinderen gebracht worden. Dit kan heel goed gecombineerd worden met het speelruimtebeleid. Hierbij zou je kunnen denken aan het dubbelgebruik van parken en kleinere stukjes formeel groen. De parken in de meeste wijken zijn op dit moment voornamelijk geschikt voor het wandelen en bezichtigen. Toch zijn deze parken unieke stukjes natuur in de stad. Kinderen beleven dit echter niet zo. Kinderen mogen namelijk nergens aan komen. Ze moeten keurig op de paden blijven en mogen hooguit op een driewieler er doorheen fietsen.

5 Voor de natuurbeleving van kinderen is het belangrijk dat kinderen niet alleen mogen kijken maar dat ze ook mogen voelen. Een bloemetje plukken, kastanjes oprapen, tegels optillen en kijken wat eronder zit. Bladeren oprapen en bekijken, beestjes zien wegrennen. Maar ook kijken wat zich afspeelt tussen de bloemen buiten de paden. Dit soort stukjes natuur zouden veel meer kunnen worden uitgebuit. Hier zou je bij de groenvoorziening en onderhoud rekening mee kunnen houden. Desnoods met speciale stukjes speelnatuur voor de kinderen. Natuur is er om te beleven en niet alleen om naar te kijken. Daarnaast zouden de stadsboeren ook een rol kunnen spelen bij de natuurbeleving van kinderen. Betrokkenheid van wijkbewoners en kinderen. Vrijwilligers, buurtbewoners, ouders, kinderen, geïnteresseerden, iedereen die zich betrokken voelt bij het spelen, moet op één of andere wijze betrokken worden bij de inrichting van speelruimte. Liefst met zo veel mogelijk initiatief bij de wijkbewoner. Wanneer ideeën over speelruimte van belangstellenden zelf komt, is de kans van slagen het grootst en zullen er meer mensen zich verantwoordelijk voelen voor de speelruimte in hun wijk. Ook bij nieuwe wijken moet dit zoveel mogelijk meegenomen worden. Geef bewoners alle ruimte om creatief en origineel om te gaan met speelruimte in de wijk. Onderhoud en samenwerking. Voor alle speelplekken (behalve braakliggende terreintjes) geldt dat onderhoud van groot belang is. Een goede drainage is onontbeerlijk voor een fijne speelplek. Speelterreinen moeten poepvrij zijn en speeltoestellen en groen goed onderhouden. Om dit te bereiken is er ook een goede samenwerking nodig tussen de verschillende beleidsterreinen zoals BOR, verkeer, grondzaken, groenvoorziening, wijkzaken, jeugd en onderwijs, veiligheid, cultuur en hondenbeleid. Wat willen wij bereiken. - Alle speelveldjes in de gemeente Leeuwarden moeten op orde zijn in (gedraineerd, goed gras, speeltoestellen heel en veilig, goede ondergrond). - Er moet in elke wijk voldoende formele speelruimte zijn en we streven naar 3%, ook in de oude stadswijken. - Meer dan nu moet er ruimte geboden worden aan uitdagende speelruimte voor kinderen in de leeftijdscategorie van 9 tot 13 jaar (speeldernissen, braakliggende terreintjes, speelgelegenheid bij losse veldjes). - Er moet bij alle nieuwe of aangepaste speelruimte rekening gehouden worden met functioneel beperkte kinderen. - Er moet ruimte komen voor natuurbeleving binnen het speelruimtebeleid (speelgroen, speeldernissen) als onderdeel van het beleidsplan. - Er moet bij het ontwikkelen en behouden van speelruimte samengewerkt worden met buurtbewoners en kinderen. Hierbij moet de gemeente faciliteren en initiëren. Bij alle opnieuw in te richten speelterreinen moet contact zijn geweest met alle omwonenden binnen 800 meter, het wijkpanel, de wijkvereniging, speeltuinvereniging en basisscholen in de omgeving. - Speelruimtebeleid moet binnen de verschillende beleidsterreinen verankerd zijn. Te denken valt aan BOR, jeugd en onderwijs, wijkzaken, hondenbeleid, verkeer, grondzaken, bouwen, cultuur, natuur, sport en milieu. Voor 2014 moet in alle beleidsnota s die hieraan gerelateerd zijn een paragraag speelruimtebeleid staan. - Bij de aanpak van achterstallig onderhoud moet meteen de voorstellen van nieuw beleid worden meegenomen. Veiligheid. Met onze ideeën in het voorstel kunnen grenzen vervagen tussen formele en informele speelruimte. Dit kan problemen opleveren in verband met de veiligheid en aansprakelijkheid. Wie is er verantwoordelijk als een kind uit de boom valt tijdens het spelen in bijv. een speeldernis. Het zou goed zijn dat hierover samen met externe partijen ( w.o. LNV) een verkenning uit te voeren. Een verkenning over hoe je deze problemen kunt oplossen en of daar al jurisprudentie over bestaat. Daarom willen wij het college opdracht geven deze verkenning uit te voeren om het probleem over aansprakelijkheid en

6 veiligheid nader te onderzoeken en te komen met mogelijke oplossingen. Ook kan er dan worden gekeken naar de verantwoordelijkheid van vrijwilligers bij speeltuinen. In het verleden zijn vrijwilligers gestopt met hun werkzaamheden bij hun speeltuinvereniging omdat zij de juridische verantwoordelijkheid niet wilden dragen. Financiën. Bij de begroting van 2009 is er door de raad 1 miljoen euro incidenteel beschikbaar gesteld om achterstallig onderhoud te verrichten en de huidige speelplekken weer te voorzien van speeltoestellen. Het structurele onderhoud is hierin niet meegenomen. De Raad heeft per motie het college opdracht gegeven om te komen met een voorstel voor structureel onderhoud. Wij vragen het college met een financieel plaatje te komen, waarin de door ons genoemde voorstellen zijn meegenomen. Wij gaan ervan uit dat voor 2009 de door de raad beschikbaar gestelde miljoen euro voldoende zullen zijn. Daarnaast willen wij dat het college onderzoekt wat de mogelijkheden zijn op het gebied van externe subsidies en fondsen. Met name LNV is momenteel bezig met natuureducatie en natuurbeleving in de stad. Wellicht dat dit voor Leeuwarden mogelijkheden biedt voor subsidies vanuit het Rijk. Raadsvoorstel. De Raad van de gemeente Leeuwarden, gelezen de nota van de raadsfracties CDA en PvdA van... besluit: a. Het College opdracht te geven de aanbevelingen in de nota Goed Spelen te verwerken in het nieuwe speelruimtebeleid. b. De uitvoering van de in de nota gedane voorstellen zo veel mogelijk te integreren bij de uitvoering van het achterstallige onderhoud en vervanging van de speeltoestellen en bestaande speelterreinen waarvoor reeds 1 miljoen euro beschikbaar is gesteld. c. Hetzelfde geldt voor het door het college te maken voorstel voor structureel onderhoud zoals neergelegd in een motie van PvdA, CDA en Pal/GL dd. 10 november, welke met algemene stemmen door de raad is aangenomen. Op deze manier kunnen dubbele kosten worden voorkomen. d. Het College opdracht te geven de mogelijkheden op het gebied van externe subsidies en fondsen voor het nieuwe speelruimtebeleid te onderzoeken. e. Het College opdracht te geven samen met externe partijen (w.o. L.N.V.) problemen en oplossingen over aansprakelijkheid en veiligheid ten aanzien van de inrichting van formele en informele speelruimte te verkennen. f. Het College te vragen uiterlijk 1 april 2009 de notitie over het nieuwe speelbeleid aan de raad te doen toekomen.

7