Pulmonalecomplicaties van malaria

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Pulmonalecomplicaties van malaria"

Transcriptie

1 Pulmonalecomplicaties van malaria Arjan van Laarhoven IC Radboud umc 5 juni 2018

2 Mosquito stage Inoculation B Sporozoites Salivary gland sporozoites Liver stage Hepatocyte invasion Midgut sporozoites A Infection 10 C Oocyst 10 5 Merozoites Liver 2 Meiosis Ookinete Zygote D Transmission to mosquito Sexual stages Asexual cycle Gametes Gametocytes Ring Blood stage (White, Lancet 2014)

3 Proportion of patients (%) A Jaundice Acidosis Coma Renal failure Anaemia Convulsions Shock Longbetrokkenheid bij volwassenen: Algemeen: 20-50% droge hoest; vaak afgenomen diffusie Bij autopsie: 100% longoedeem Age (years) (White et al., Lancet 2014) (Walker et al., Medicine 2014)

4 Oorzaken - Metabole acidose Respiratory distress in malaria - Anaerobe glycolyse - Lactaatacidose bij afgenomen gluconeogenese - Ernstige anemie - Bijkomende (aspiratie) pneumonie - Overvulling - ARDS onafhankelijke voorspeller van sterfte samen met coma (Taylor et al., Chet 2012)

5 ARDS in malaria Met name bij P. falciparum-malaria: - ongecompliceerd: 0.1% - ernstig: <2 25% Tijdsbeloop: - ICU, India (N= 301): - 10 bij opname - 33 < 48u - 36 > 48u. (Taylor et al., Chet 2012) (Krishnan et al., Crit Car Med 2003)

6 ARDS in malaria Mortaliteit - Sterk afhankelijk van setting. OR voor overlijden door ARDS: 2 (Frankrijk) 50 (India) - Zonder beademing: % Behandelig - Volgt ARDS-richtlijnen - N.B. geen permissive hypercapnia bij cerebrale malaria (Taylor et al., Chet 2012) (Walker et al., Medicine 2014)

7 Hanson et al. Critical Care 2014, 18:642 Pathogenese van ARDS in malaria brein long (Taylor et al., Chet 2012; Hanson et al., Crit Care 2014) h lu P o P C lu h s q a w P

8 Pathogenese van ARDS in malaria Bijdragende factoren Sequestratie van malaria-parasieten & cytoadherentie van erytrocyten (alleen bij P. falciparum) (-> endotheelactivatie) TNF-α, IL-1β, IL-6, IL-8 >> IL-10 (Taylor et al., Chet 2012)

9 Fluid bolus bij kinderen in sub-sahara Afrika Subgroup Malaria Positive Negative Subtotal (I 2 =0.0%, P=0.69) Coma Yes No Subtotal (I 2 =74.3%, P=0.05) Hemoglobin <5 g/dl 5 g/dl Subtotal (I 2 =2.9%, P=0.31) Base deficit 8 mmol/liter <8 mmol/liter Subtotal (I 2 =14.8%, P=0.28) Lactate 5 mmol/liter <5 mmol/liter Subtotal (I 2 =39.2%, P=0.20) Date of randomization Before amendment After amendment Subtotal (I 2 =0.0%, P=0.50) Bolus 110/ / / / / / / / / /740 20/ / /764 49/ /1989 No Bolus no. of events/total no. 34/591 38/446 72/ /140 43/904 76/ /332 43/683 73/ /330 10/350 44/680 59/395 11/597 70/992 Caveat: 172/1691 ernstig ondervoede 49/406 kinderen 221/2097 waren uitgesloten, maar voedingstoestand wel mogelijk nog suboptimaal. 62/844 14/200 76/ Bolus Better Relative Risk (95% CI) No Bolus Better 1.59 ( ) 1.43 ( ) 1.51 ( ) 1.04 ( ) 1.69 ( ) 1.40 ( ) 1.71 ( ) 1.31 ( ) 1.47 ( ) 1.68 ( ) 1.06 ( ) 1.54 ( ) 1.38 ( ) 2.17 ( ) 1.50 ( ) 1.38 ( ) 1.72 ( ) 1.45 ( ) N = 3141 Age: 24 (13-38) months. Female: 46% Malaria: 57% Intervention in 1 uur: - 20mL/kg NaCl 0.9% - 20mL/kg 5% albumine - Geen bolus (Maitland et al., NEJM 2011)

10 Voorzichtig met vocht (expert opinion) MAP < 65 mmhg vochtbolus, vasopressie, empirisch breedspectrum antibiotica Anurie nierfunctievervangende therapie Oligurie (< 0.5mL/kg/u) 1x bolus, laagdrempelig dialyse. Longoedeem diuretica, positieve drukbeademing. (Hanson et al., Crit Care 2014)

11

12 Artesunate Quinine OR (95% CI)* p value Africa AQUAMAT, 2010 Sudan, /2712 (8 5%) 1/33 (3 0%) 297/2713 (10 9%) 2/33 (6 1%) 0 75 ( ) 0 48 ( ) Subtotal (χ 2 =0 06, df=1; p=0 81) 0 75 ( ) Asia SEAQUAMAT, /730 (14 7%) 164/731 (22 4%) 0 60 ( ) Thailand, /59 (11 9%) 12/54 (22 2%) 0 47 ( ) Vietnam, /37 (10 8%) 5/35 (14 3%) 0 73 ( ) Vietnam, /31 (16 1%) 8/30 (26 7%) 0 53 ( ) Burma, /24 (8 3%) 23/67 (34 3%) 0 17 ( ) Subtotal (χ 2 =1 80, df=4; p=0 77) 0 58 ( ) Overall (χ 2 =4 51, df=6; p=0 61) Heterogeneity between continents: χ 2 =2 65, df=1; p= ( ) < Favours artesunate Favours quinine (White, Lancet 2014)

Vloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018

Vloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018 Vloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018 Wat weten we al? Tussen colloïdale- en kristallijne vloeistoffen bestaat niet veel verschil wat betreft belangrijke uitkomstmaten Dit

Nadere informatie

Malaria. PAO-H Utrecht 3/11/2. Insert title through footer 013 view. Dr. M.van Vugt Internist-infectioloog Tropencentrum AMC-Amsterdam

Malaria. PAO-H Utrecht 3/11/2. Insert title through footer 013 view. Dr. M.van Vugt Internist-infectioloog Tropencentrum AMC-Amsterdam 3/11/2 PAO-H Utrecht Insert title through footer 013 view NASCHOLING VOOR HUISARTSEN Malaria Dr. M.van Vugt Internist-infectioloog Tropencentrum AMC-Amsterd Malaria Dr. M.van Vugt Internist-infectioloog

Nadere informatie

Koorts uit de tropen: verdenking malaria

Koorts uit de tropen: verdenking malaria Koorts uit de tropen: verdenking malaria Inleiding Diagnose malaria overwegen bij koorts en verblijf (al of niet recent) in gebied waar malaria endemisch is. Cave tussenlandingen op tropische vliegvelden.

Nadere informatie

Hyperglycemischeketoacidosebij hoogzwangere.

Hyperglycemischeketoacidosebij hoogzwangere. Hyperglycemischeketoacidosebij hoogzwangere. patient 34 jarige dame G3P1, : 37 wkn2d Voorgeschiedenis: DM type 1 sinds 1983 1 miskraam in 1999 Start insulinepomp 1999 1 ste kindje in 2009 HbA1c 2010: 8.9%,

Nadere informatie

Plasmodium knowlesi. Een "nieuwe" malariasoort uit het Verre Oosten. SKML deelnemersmiddag 6 maart 2008 Pieter Beckers

Plasmodium knowlesi. Een nieuwe malariasoort uit het Verre Oosten. SKML deelnemersmiddag 6 maart 2008 Pieter Beckers Plasmodium knowlesi Een "nieuwe" malariasoort uit het Verre Oosten SKML deelnemersmiddag 6 maart 2008 Pieter Beckers Plasmodium knowlesi: aanleiding Plasmodium knowlesi malaria in humans is widely distributed

Nadere informatie

Citraat, meer dan een anticoagulans. Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc

Citraat, meer dan een anticoagulans. Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc Citraat, meer dan een anticoagulans Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc Citraat Stolling citrate Zuur-base Brandstof Biocompatibiliteit Anti-oxidant Gebruiken jullie citraat? Citraat als

Nadere informatie

Wanneer is een circulatie slecht?

Wanneer is een circulatie slecht? Wanneer is een circulatie slecht? Prof. Dr. J.G. van der Hoeven Afdeling Intensive Care UMC St Radboud Venticare 2010 1 Analyse Inotropicum Vaatverwijder Combinatie Geen actie Nee Is er een probleem met

Nadere informatie

Surviving Sepsis Campaign

Surviving Sepsis Campaign Surviving Sepsis Campaign Dr. M.S. Arbous, anesthesioloog-intensivist 15 nov 2010 Sepsis Diagnose vaak lastig Korte termijn uitkomst : SLECHT! Lange termijn resultaten/ quality of life : matig! Waaraan

Nadere informatie

Bloedgassen. Homeostase. Ronald Broek

Bloedgassen. Homeostase. Ronald Broek Bloedgassen Homeostase Ronald Broek Verstoring Homeostase Ziekte/Trauma/vergiftiging. Geeft zuur-base en bloedgasstoornissen. Oorzaken zuur-base verschuiving Longemfyseem. Nierinsufficientie Grote chirurgische

Nadere informatie

Transfusie indicatie op de intensive care

Transfusie indicatie op de intensive care Transfusie indicatie op de intensive care Floris Kranenburg MD/PhD-student Sanquin Research, Centrum voor Klinisch Transfusiegeneeskundig Onderzoek, Leiden Leids Universitair Medisch Centrum, Klinische

Nadere informatie

Centraal veneuze druk is niet belangrijk

Centraal veneuze druk is niet belangrijk Mythe Centraal veneuze druk is niet belangrijk J.G. van der Hoeven Argumenten CVD zegt niets over de vullingstatus CVD voorspelt niet of een patiënt op vulling reageert Fysiologie HMV Preload Uiteindelijke

Nadere informatie

Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial. dr Erwin J.O. Kompanje. Department of Intensive Care

Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial. dr Erwin J.O. Kompanje. Department of Intensive Care Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial dr Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Vergoeding van behandelingen, pakketprincipes CVZ 1 Noodzaak * 2 Effectiviteit 3 Kosteneffectiviteit

Nadere informatie

Ernstige Malaria. Dr. P.J.J. van Genderen, internist. Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten; Travel Clinic Havenziekenhuis

Ernstige Malaria. Dr. P.J.J. van Genderen, internist. Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten; Travel Clinic Havenziekenhuis Ernstige Malaria Dr. P.J.J. van Genderen, internist Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten; Travel Clinic Havenziekenhuis Levenscyclus Diagnostiek 4 Soorten malaria Plasmodium falciparum

Nadere informatie

Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG

Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren. Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG Antistolling bij de oudere patiënt met atriumfibrilleren Dr Robert G Tieleman Martini Ziekenhuis UMCG Epidemiologie van atriumfibrilleren (AF) Meest voorkomende ritmestoornis in de westerse wereld Gemiddeld

Nadere informatie

Tropische verrassingen in de huisartsenpraktijk. Malaria

Tropische verrassingen in de huisartsenpraktijk. Malaria Tropische verrassingen in de huisartsenpraktijk Malaria Dr Bert Mulder, arts microbioloog 14 januari 2015 1 Casus Met dank aan Hanna Tuinhof, co-assistent 57-jarige man ingestuurde door huisarts naar SEH:

Nadere informatie

Urosepsis Definitie, diagnostiek, preventie en management. Dr. Ernst van Haarst Uroloog OLVG, Amsterdam

Urosepsis Definitie, diagnostiek, preventie en management. Dr. Ernst van Haarst Uroloog OLVG, Amsterdam Urosepsis Definitie, diagnostiek, preventie en management Dr. Ernst van Haarst Uroloog OLVG, Amsterdam Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Sepsis. Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige

Sepsis. Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige Sepsis Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige Inhoud Inleiding Sepsis Behandeling sepsis Hemodynamiek bij sepsis Onderzoek Resultaten

Nadere informatie

Golden Hours. Regionaal IC symposium Jolanda Zandee IC verpleegkundige Circulation Practitioner Ikazia Ziekenhuis Rotterdam 6-11-2010 1

Golden Hours. Regionaal IC symposium Jolanda Zandee IC verpleegkundige Circulation Practitioner Ikazia Ziekenhuis Rotterdam 6-11-2010 1 Golden Hours Regionaal IC symposium Jolanda Zandee IC verpleegkundige Circulation Practitioner Ikazia Ziekenhuis Rotterdam 6-11-2010 1 Intensive Care Ikazia Ziekenhuis 10 bedden 7 beademingen 2 non-invasief

Nadere informatie

Nierfunctievervangende therapie op de IC NIVAZ 2013

Nierfunctievervangende therapie op de IC NIVAZ 2013 Nierfunctievervangende therapie op de IC NIVAZ 2013 Casus (1) Een 22- jarige jongen van 68 kg, wordt thuis door zijn vriendin liggend op de vloer van de badkamer aangetroffen. Zij heeft hem ruim 24 uur

Nadere informatie

Bloedgasanalyse: arterieel of centraal veneus?

Bloedgasanalyse: arterieel of centraal veneus? Bloedgasanalyse: arterieel of centraal veneus? Amsterdam Symposium 2015 Martijn van Tellingen Bloedgasanalyse: arterieel of centraal veneus? Bloedgasanalyse: arterieel of (gemengd) ScvO 2 vs. SvO 2 Lactaat

Nadere informatie

Alcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael

Alcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael Alcohol misbruik Consequenties voor IC Roger van Groenendael à Meerdere MC/IC patiënten met alcohol abusus in VG à Belang voor IC opname? Omvang Meest gebruikte en misbruikte drug wereldwijd NL getallen:

Nadere informatie

Een ernstige metformine intoxicatie

Een ernstige metformine intoxicatie 1 Een ernstige metformine intoxicatie M. Olde Bekkink & A. Esselink AIOS Interne geneeskunde 12 april 2013 2 Casus 43 jarige patiënte RvO/ Metformine intoxicatie Voorgeschiedenis Diabetes mellitus type

Nadere informatie

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.111114

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.111114 Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.111114 File ID Filename Version uvapub:111114 Summary unknown SOURCE (OR PART OF

Nadere informatie

Naleving van de Managementbundel (< 24 uur na diagnose ernstige sepsis)

Naleving van de Managementbundel (< 24 uur na diagnose ernstige sepsis) aan Bundelspecificatie ernstige sepsis Publicatienummer: 2009.1100 (Kijk op www.vmszorg.nl voor updates) Naleving van de Resuscitatiebundel (< 6 uur na diagnose ernstige sepsis) Bundel Te registreren variabelen

Nadere informatie

Van sepsis tot orgaanfalen

Van sepsis tot orgaanfalen Van sepsis tot orgaanfalen Hoe een infectie uit de hand kan lopen in neutropene patiënten 21 januari 2015 J.C. Regelink, internist hematoloog 4 th Nursing Symposoim Inhoud Historie Begrippen Sepis en orgaanfalen

Nadere informatie

Cursus Statistiek 2. Fellowonderwijs Opleiding Intensive Care. UMC St Radboud, Nijmegen

Cursus Statistiek 2. Fellowonderwijs Opleiding Intensive Care. UMC St Radboud, Nijmegen Cursus Statistiek 2 Fellowonderwijs Opleiding Intensive Care UMC St Radboud, Nijmegen Cursus Statistiek 2 Steekproefgrootte en power berekening Vergelijken van gemiddelden (T-testen) Niet-parametrische

Nadere informatie

Hemodynamische op/malisa/e op de IC. Jasper van Bommel Intensive Care - Erasmus MC Rotterdam

Hemodynamische op/malisa/e op de IC. Jasper van Bommel Intensive Care - Erasmus MC Rotterdam Hemodynamische op/malisa/e op de IC Jasper van Bommel Intensive Care - Erasmus MC Rotterdam Circulatoir falen Definitie SHOCK! Levensbedreigende toestand waarin te weinig bloed met zuurstof naar de organen

Nadere informatie

Intensivist/anesthesioloog 24/7 in huis? J.G. van der Hoeven Radboudumc, Nijmegen

Intensivist/anesthesioloog 24/7 in huis? J.G. van der Hoeven Radboudumc, Nijmegen Intensivist/anesthesioloog 24/7 in huis? J.G. van der Hoeven Radboudumc, Nijmegen Prima.. maar daar moet wel iemand beter van worden De patiënt De intensivist Het ziekenhuis In theorie Snellere implementatie

Nadere informatie

Cursus Statistiek Parametrische en non-parametrische testen. Fellowonderwijs Intensive Care UMC St Radboud

Cursus Statistiek Parametrische en non-parametrische testen. Fellowonderwijs Intensive Care UMC St Radboud Cursus Statistiek Parametrische en non-parametrische testen Fellowonderwijs Intensive Care UMC St Radboud Vergelijken gemiddelde met hypothetische waarde 13 24 19 18 11 22 10 17 14 31 21 18 22 12 18 11

Nadere informatie

Peroperatief vochtbeleid bij niertransplantatie

Peroperatief vochtbeleid bij niertransplantatie Peroperatief vochtbeleid bij niertransplantatie - Literatuurstudie - Renata Haghedooren Co assistent 2011-2012 Promotor: Dr. M Verhaegen Delayed graft function Huidig vochtbeleid Doel van de literatuurstudie

Nadere informatie

Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017

Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017 Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017 Inleiding Tegenwoordig overlijden patienten op de IC nadat wij besluiten met behandelen te staken

Nadere informatie

Vullingsbeleid volwassenen en kinderen

Vullingsbeleid volwassenen en kinderen Vullingsbeleid volwassenen en kinderen WES Rotterdam symposium Transport: Van A naar Beter 27 maart 2015 Patricia Kalkman Kinderarts Jelmer Alsma Internist Leerdoelen! Reden om infuus te starten / stoppen!

Nadere informatie

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal

Nadere informatie

Nationale Intensive Care Evaluatie,

Nationale Intensive Care Evaluatie, Nationale Intensive Care Evaluatie, Dave A. Dongelmans Voorzitter Stichting NICE Bestuurslid NVIC Anesthesioloog-Intensivist AMC Adviseur stichting 113-online suïcide preventie Wat doet NICE Start 1996

Nadere informatie

To ventilate or not to ventilate, that s the question

To ventilate or not to ventilate, that s the question To ventilate or not to ventilate, that s the question Prof Jan Bakker Afdelingshoofd Intensive Care Volwassenen jan.bakker@erasmusmc.nl VRAAG Opname op Intensive Care? JA Kan ik nog niet zeggen Doet opname

Nadere informatie

Hoe voorkom ik vv-ecmo en bij wie is het dan wel geïndiceerd? J.G. van der Hoeven

Hoe voorkom ik vv-ecmo en bij wie is het dan wel geïndiceerd? J.G. van der Hoeven Hoe voorkom ik vv-ecmo en bij wie is het dan wel geïndiceerd? J.G. van der Hoeven H1N1 griep Waarom vv-ecmo? Er is onomstotelijk aangetoond dat vv-ecmo beter is dan conservatieve behandeling - NEE Risico

Nadere informatie

Sandra Stapel & Segun Ayodeji Azam Nurmohamed Fellow onderwijs 21 april RRT: More or less Min of meer n.v.t.

Sandra Stapel & Segun Ayodeji Azam Nurmohamed Fellow onderwijs 21 april RRT: More or less Min of meer n.v.t. Sandra Stapel & Segun Ayodeji Azam Nurmohamed Fellow onderwijs 21 april 2011 RRT: More or less Min of meer n.v.t. Achtergrond: Willem Kolff 2 Definitie N.V.T. Wat is nierfunctie? Vocht balans Elektrolyt

Nadere informatie

De rol van apc en steroiden. Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen

De rol van apc en steroiden. Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen De rol van apc en steroiden Peter Pickkers Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen NIVAS 2012 De controverse omtrent APC, Eli-Lilly en de Surviving Sepsis Campaign De studies De sponsering Het commentaar

Nadere informatie

BLOEDONDERZOEK OP PARASIETEN

BLOEDONDERZOEK OP PARASIETEN BLOEDONDERZOEK OP PARASIETEN SKML Truus Derks 2016 ONDERWERPEN Vaststellen parasitemie in uitstrijk en dikke druppel Het belang van: de aanwezigheid van gametocyten van oudere ontwikkelingsstadia (schizonten)

Nadere informatie

Herkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test

Herkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test Herkennen van kans op mortaliteit en palliatieve zorgbehoeften bij dialyse patiënten d.m.v surprise question en 4 meter loop test Yolande Vermeeren, internist nefroloog, Tizza Zomer, epidemioloog Barbara

Nadere informatie

De PLR als hemodynamische parameter tijdens CVVH. Marieke Bal Renal Practitioner i.o.

De PLR als hemodynamische parameter tijdens CVVH. Marieke Bal Renal Practitioner i.o. De PLR als hemodynamische parameter tijdens CVVH Marieke Bal Renal Practitioner i.o. Programma Inleiding Onderzoek Resultaten Conclusie Rol van Renal Practitioner 2 + Antoniushove Oncologische zorg IC

Nadere informatie

SAMENVATTIG (DUTCH SUMMARY)

SAMENVATTIG (DUTCH SUMMARY) SAMENVATTIG (DUTCH SUMMARY) Anemie is een onvermijdelijk gevolg van malaria-infecties door Plasmodium falciparum, vooral in gebieden waar zeer veel malaria voorkomt. De groep met het grootste risico op

Nadere informatie

Niervervangende therapie op de IC

Niervervangende therapie op de IC Niervervangende therapie op de IC Wat valt er te kiezen? 21 februari 2017 Margreet Kouwenberg AIOS Interne Geneeskunde Casus Niervervangende therapie, welke casus zal ik kiezen? Dhr O, CVVH vanwege ATN

Nadere informatie

Regionale antistolling met citraat voor CVVH. Heleen Oudemans-van Straaten. Frontiers in Critical Care Medicine 13 november 2008

Regionale antistolling met citraat voor CVVH. Heleen Oudemans-van Straaten. Frontiers in Critical Care Medicine 13 november 2008 Regionale antistolling met citraat voor CVVH Heleen Oudemans-van Straaten Frontiers in Critical Care Medicine 13 november 2008 Citrate waarom citraat? hoe werkt het? hoe doe ik het? beperkingen? voordelen?

Nadere informatie

Tiener met abdominale klachten. Pauline Naessens ASO Pediatrie

Tiener met abdominale klachten. Pauline Naessens ASO Pediatrie Tiener met abdominale klachten Pauline Naessens ASO Pediatrie Oproep 14-jarig meisje Koorts tot 42 C Braken en waterige diarree Collaps Presentatie A : Vrije luchtweg B : AF 25/min, Kussmaul-ademhaling,

Nadere informatie

Longrecruitment met behulp van de P/V Tool

Longrecruitment met behulp van de P/V Tool 14 december 2017 Longrecruitment met behulp van de Recruteren en instellen van de optimale PEEP op de Intensive Care van Ziekenhuis Amstelland Mark van den Brink, Ventilation Practitioner Afbeelding: Hamilton

Nadere informatie

PiCCO Volumetrische Parameters. Mark van Iperen, anesthesioloog-intensivist

PiCCO Volumetrische Parameters. Mark van Iperen, anesthesioloog-intensivist PiCCO Volumetrische Parameters Mark van Iperen, anesthesioloog-intensivist Oxygen delivery Global oxygenation ScvO 2 Oxygen consumption Cardiac output Arterial oxygen content Stroke volume Heart rate Oxygenation

Nadere informatie

DONORDETECTIE & MEDISCHE DONORMANAGEMENT

DONORDETECTIE & MEDISCHE DONORMANAGEMENT DONORDETECTIE & MEDISCHE DONORMANAGEMENT GIFT-symposium 16 oktober 2014 Dr. Rijckaert D. Intensieve Zorg AZ Sint-Lucas Gent DONORDETECTIE Orgaandonatie is een deel van de End-of-Life zorg Identificatie

Nadere informatie

Voorspellen van fluid responsiveness; a challenge?

Voorspellen van fluid responsiveness; a challenge? Bron: Echo ED: Diagnostic Medical Sonography Education Voorspellen van fluid responsiveness; a challenge? Caroline Kleiberg IC-verpleegkundige, Circulation Practitioner i.o. 30-1-2019 Een nieuwe parameter

Nadere informatie

Dialyse dosis en tijdstip starten CRRT: onderzoekspresentatie. Petra de Vries Renal Practitioner i.o. Erasmus MC Rotterdam

Dialyse dosis en tijdstip starten CRRT: onderzoekspresentatie. Petra de Vries Renal Practitioner i.o. Erasmus MC Rotterdam Dialyse dosis en tijdstip starten CRRT: onderzoekspresentatie Petra de Vries Renal Practitioner i.o. Erasmus MC Rotterdam 13-5-2009 Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding onderzoek Doelstelling en onderzoeksvragen

Nadere informatie

CVVH & Antistolling Directe trombine remmers. Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019

CVVH & Antistolling Directe trombine remmers. Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019 CVVH & Antistolling Directe trombine remmers Ashley De Bie Dekker 31 januari 2019 Casus; 74-jarige man Overname: Second opinion tav weaning difficulty na gecompliceerd beloop AVR mechano Voorgeschiedenis:

Nadere informatie

IC door de ogen van een ander

IC door de ogen van een ander IC door de ogen van een ander Cathelijne Ziedses des Plantes 1-2-2016 Inhoud Praktische zaken afgewisseld met ervaringen Voorstellen Onderzoek op de IC Post- Intensive Care Syndroom (PICS) PICS- f Wat

Nadere informatie

Casuïstiek. stiek ROIG Intensive Care 27 mei Afdeling Intensive Care Volwassenen

Casuïstiek. stiek ROIG Intensive Care 27 mei Afdeling Intensive Care Volwassenen Casuïstiek stiek ROIG Intensive Care 27 mei 2015 Afdeling Intensive Care Volwassenen Casus 1 U wordt geroepen als onderdeel van het spoedinterventieteam bij een 73 jarige patiënte die ruim tien jaar geleden

Nadere informatie

Praktisch gebruik van PiCCO: PPV/SVV, EVLW, PLR, preload responsiveness, Walter Verbrugghe Critical Care Department Antwerp University Hospital

Praktisch gebruik van PiCCO: PPV/SVV, EVLW, PLR, preload responsiveness, Walter Verbrugghe Critical Care Department Antwerp University Hospital Praktisch gebruik van PiCCO: PPV/SVV, EVLW, PLR, preload responsiveness, Walter Verbrugghe Critical Care Department Antwerp University Hospital Overzicht Rationale voor hemodynamische monitoring Welke

Nadere informatie

Oorzaken shock. Hypovolemie Compressie van hart en vaten (tamponade) Cardiogene shock (hartfalen) Sepsis Neurogeen (verlies autonome bezenuwing)

Oorzaken shock. Hypovolemie Compressie van hart en vaten (tamponade) Cardiogene shock (hartfalen) Sepsis Neurogeen (verlies autonome bezenuwing) Oorzaken shock Hypovolemie Compressie van hart en vaten (tamponade) Cardiogene shock (hartfalen) Sepsis Neurogeen (verlies autonome bezenuwing) Diagnose Klinische omstandigheden Klinisch onderzoek Hemodynamisch

Nadere informatie

Een eenduidig beleid voor vloeistoftherapie op de intensive care van het Groene Hart Ziekenhuis bij sepsis

Een eenduidig beleid voor vloeistoftherapie op de intensive care van het Groene Hart Ziekenhuis bij sepsis Een eenduidig beleid voor vloeistoftherapie op de intensive care van het Groene Hart Ziekenhuis bij sepsis Jeroen Boom Circulation Practitioner i.o. Februari 2013 1 2 3 Inhoud Inleiding Aanleiding Probleem-,

Nadere informatie

Sepsis. Take home message. Ernstige sepsis? Potentieel fatale organische dysfunctie. de gastheer op een infectie.

Sepsis. Take home message. Ernstige sepsis? Potentieel fatale organische dysfunctie. de gastheer op een infectie. Take home message Herkenning en acute aanpak Ochtendkrans 5/4/2019 Dr C. Coucke & Dr C. Vanegas Dr E. Vandemaele Ernstige sepsis? Sepsis Potentieel fatale organische dysfunctie veroorzaaktdoor eendisorder-reactie

Nadere informatie

bloedgassen Snelle interpretatie

bloedgassen Snelle interpretatie bloedgassen Snelle interpretatie Wat is de Ph Het aantal waterstofionen (H+) geteld per ml water. Hoeveel waterstofionen komen er bij een reactie vrij of gaan er verloren en/of hoeveel waterstofionen worden

Nadere informatie

Analyse van het Z-B evenwicht Stewart methodiek

Analyse van het Z-B evenwicht Stewart methodiek Analyse van het Z-B evenwicht Stewart methodiek Fellowonderwijs Intensive Care UMC St Radboud De relatie tussen ph en [H + ] ionen 300 250 [H + ] nmol/l 200 150 100 50 0 6,4 6,6 6,8 7 7,2 7,4 7,6 7,8 ph

Nadere informatie

(on)rust op de ICU. Norinda Fennema

(on)rust op de ICU. Norinda Fennema (on)rust op de ICU Norinda Fennema disclosure anesthesioloog-intensivist Kennemer Gasthuis Haarlem principal investigator UltiSAFE 2006 ICM MiDEX 2012 JAMA pagina 2 (on)rust op de ICU sedatie slaap DELIER

Nadere informatie

Meer of minder zuurstof?

Meer of minder zuurstof? Meer of minder zuurstof? Streefwaarden en toxiciteit Hendrik JF Helmerhorst Arts-onderzoeker Intensive Care AIOS Anesthesiologie Is a breath of fresh air worth it? 2 Achtergrond Geschiedenis Priestley,

Nadere informatie

Behandeling van septische shock met HV-CVVH. Alke Dalhuisen Renal Practitioner i.o november 2009

Behandeling van septische shock met HV-CVVH. Alke Dalhuisen Renal Practitioner i.o november 2009 Behandeling van septische shock met HV-CVVH Alke Dalhuisen Renal Practitioner i.o november 2009 Inhoud Introductie Ziekenhuis Introductie onderzoek Probleemstelling Vraagstelling Doelstelling Onderzoek

Nadere informatie

Zuur-base evenwicht Intoxicaties. J.G. van der Hoeven UMC St Radboud, Nijmegen

Zuur-base evenwicht Intoxicaties. J.G. van der Hoeven UMC St Radboud, Nijmegen Zuur-base evenwicht Intoxicaties J.G. van der Hoeven UMC St Radboud, Nijmegen 1 Casus Vrouw 21 jaar - recente diagnose leukemie Opname koorts, dyspneu en hypotensie T 41 0 C - pols 135 - RR 80/40 - AF

Nadere informatie

Fluid responsiveness. J.G. van der Hoeven

Fluid responsiveness. J.G. van der Hoeven Preoperatief wordt de hemodynamiek van deze patiënt verbeterd en de volgende dag ondergaat hij een slokdarm resectie met buis maag reconstructie. Peroperatief doen zich geen hemodynamische problemen voor

Nadere informatie

Chronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG

Chronische Nierschade. Wim de Grauw. Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Chronische Nierschade Wim de Grauw Huisarts te Berghem Afd. Eerstelijnsgemeeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bestuurslid DiHAG Wie moet ik extra in de gaten houden? DiHAG sterrencursus 11 juni 2009 2 Omvang

Nadere informatie

Lange termijn complicaties bij ARDS

Lange termijn complicaties bij ARDS Lange termijn complicaties bij ARDS 2 maanden later 13 juni 2016 Loes Hoogveld, MC Acute fase Casus Vrouw, 72 jaar VG/ Blanco HET fiets vs auto: Ribfracturen re 1-12 en li 1-8, hematopneumothorax li en

Nadere informatie

Case-report: Een vrouw met een onbegrepen coma...

Case-report: Een vrouw met een onbegrepen coma... Case-report: Een vrouw met een onbegrepen coma... H.J.Jansen, E.S. Louwerse, C.P.C. de Jager Intensive Care, Jeroen Bosch Ziekenhuis, lokatie: Groot Ziekengasthuis Nieuwstraat 34, 5211 NL, s-hertogenbosch

Nadere informatie

Oncologische geneesmiddelen langs de lat. Anne-Marie C. Dingemans, longarts AIOS special 28 sept 2017

Oncologische geneesmiddelen langs de lat. Anne-Marie C. Dingemans, longarts AIOS special 28 sept 2017 Oncologische geneesmiddelen langs de lat Anne-Marie C. Dingemans, longarts AIOS special 28 sept 2017 a.dingemans@mumc.nl Nieuwe middelen Dingemans 15 maart 2016 2 Disclosures I attended advisory boards

Nadere informatie

Diabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee?

Diabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee? Diabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee? Maarten Visscher Resident in Anaesthesiology PhD Candidate Casus Patient, mw. D, 63 jr, lapchol VG: 1x HNP OK 1990 MI 1996 DM Med: PCM, gliclazide,

Nadere informatie

NIV bij exacerbatie COPD

NIV bij exacerbatie COPD NIV bij exacerbatie COPD Petra Vos, longarts Guido Reijnen, longarts i.o. Rijnstate Ziekenhuis Arnhem Doelen Voor welke patient is NIV op afdeling geindiceerd? Voor welke patient NIV op IC? Wie krijgt

Nadere informatie

Klinische presentatie

Klinische presentatie Klinische presentatie SEH Te laat 17 januari 2017, NVP klinische werkgroep, Utrecht Bert Mulder & Kim Tassche Nederlandse man, 53 jaar, beroep: Leisteenhandelaar Reist beroepsmatig vele malen per jaar

Nadere informatie

Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk

Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk Sekse en gender in hart- en vaatziekten: Implementatie in de praktijk Dr Jeanine Roeters van Lennep Internist, Vascular Medicine Erasmus MC Rotterdam, The Netherlands email:j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl

Nadere informatie

Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock volwassenen. Medische protocollencommissie Intensive Care

Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock volwassenen. Medische protocollencommissie Intensive Care Titel Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock volwassenen Datum vaststelling: 02-2013 Datum revisie: 02-2015 Verantwoording: Bron document: Medische protocollencommissie Intensive

Nadere informatie

To raise or not to raise Passive Leg Raising in de prakijk. De kliniek is zo gek nog niet.

To raise or not to raise Passive Leg Raising in de prakijk. De kliniek is zo gek nog niet. To raise or not to raise Passive Leg Raising in de prakijk. De kliniek is zo gek nog niet. Lieke Hendrikx Circulation Practitioner i.o Amphia ziekenhuis Breda 15 oktober 2014 To raise or not to raise To

Nadere informatie

PICCO Enkele casussen. Dr. Wesley Vidts Anesthesist-Intensivist OLV van Lourdesziekenhuis Waregem

PICCO Enkele casussen. Dr. Wesley Vidts Anesthesist-Intensivist OLV van Lourdesziekenhuis Waregem PICCO Enkele casussen Dr. Wesley Vidts Anesthesist-Intensivist OLV van Lourdesziekenhuis Waregem Doel monitoring = bekomen van een goede weefseloxygenatie DO2 versus VO2 Determinanten oxygen delivery:

Nadere informatie

Het ac:ef mobiliseren

Het ac:ef mobiliseren Het ac:ef mobiliseren met de bedfiets vooruit Pim Mossel Fysiotherapeut Vervolg plenaire sessie Het aandeel van de fysiotherapeut Trainen Begeleiden Ondersteunen Adviseren Informeren Rol van de Fysiotherapeut

Nadere informatie

Snel handelen bij sepsis

Snel handelen bij sepsis Snel handelen bij sepsis Februari 2014 PRESENTATIE GEMAAKT DOOR ROB ZEEGERS Doel van deze presentatie Wat is SIRS? Wat is Sepsis? Inzicht diagnostisch onderzoek Waarom snel handelen? Waarom deze klinische

Nadere informatie

Aanpak van CVA. Robin Lemmens

Aanpak van CVA. Robin Lemmens Aanpak van CVA Robin Lemmens 25-4-2018 Casus 81 jarige man Risicofactoren: Hypertensie, diabetes Plotse hemiplegie rechts en spraakstoornis om 19u Volgende stap? 1. Huisarts laten komen 2. 112 bellen 3.

Nadere informatie

Diagnostiek VTE: 1 e of 2 e lijn?

Diagnostiek VTE: 1 e of 2 e lijn? Diagnostiek Diagnostiek VTE: 1 e of 2 e lijn? Dr. Geert-Jan Geersing huisarts Universitair Medisch Centrum Utrecht Julius Center for Health Sciences and Primary Care Longembolie en de huisarts Iedereen

Nadere informatie

Protocol vochtbeleid kinderen < 40 kg IC kinderen

Protocol vochtbeleid kinderen < 40 kg IC kinderen Protocol vochtbeleid kinderen < 40 kg IC kinderen Datum vaststelling: 15 okt 2015 Auteurs Kinder IC Versie: 1.1 Datum revisie: 15 okt 2018 Verantwoording: Medische protocollencommissie Kinder IC Brondocument:

Nadere informatie

Dysphagia Risk Assessment for the Community-dwelling Elderly

Dysphagia Risk Assessment for the Community-dwelling Elderly DYSPHAGIA RISK ASSESSMENT FOR THE COMMUNITY-DWELLING ELDERLY (DRACE) Miura, H., Kariyasu, M., Yamasaki, K., & Arai, Y. (2007). Evaluation of chewing and swallowing disorders among frail community-dwelling

Nadere informatie

Richtlijn IC. Over het toevoegen van waarde voor de patiënt. PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG Topics in IC 2015

Richtlijn IC. Over het toevoegen van waarde voor de patiënt. PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG Topics in IC 2015 Richtlijn IC Over het toevoegen van waarde voor de patiënt PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG 1-12-2015 Topics in IC 2015 Voettekst van presentatie Huidige richtlijn uit 2006 Start

Nadere informatie

PiCCO Volumetrische Parameters. Mark van Iperen, anesthesioloog-intensivist

PiCCO Volumetrische Parameters. Mark van Iperen, anesthesioloog-intensivist PiCCO Volumetrische Parameters Mark van Iperen, anesthesioloog-intensivist Global oxygenation Oxygen delivery Oxygen consumption Cardiac output Arterial oxygen content Stroke volume Heart rate Oxygenation

Nadere informatie

Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock. Medische protocollencommissie Intensive Care

Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock. Medische protocollencommissie Intensive Care Titel Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock Datum vaststelling: 04-2008 Datum revisie: 04-2010 Verantwoording: Bron document: Medische protocollencommissie Intensive Care Surviving

Nadere informatie

Overview. Niels Van Regenmortel ZNA Campus Stuivenberg Universitair Ziekenhuis Antwerpen

Overview. Niels Van Regenmortel ZNA Campus Stuivenberg Universitair Ziekenhuis Antwerpen Niels Van Regenmortel ZNA Campus Stuivenberg Universitair Ziekenhuis Antwerpen Overview Basisconcepten Vochtgerelateerde morbiditeit Indicaties voor vochttherapie Het crystalloiden-colloidendebat 1 Types

Nadere informatie

PHYSIOLOGY, CONSIDERATIONS AND ANESTHESIA CLINICAL PRACTICE APPLICATION OF PULSE PRESSURE VARIATION IN M A X I M T I M M E R S

PHYSIOLOGY, CONSIDERATIONS AND ANESTHESIA CLINICAL PRACTICE APPLICATION OF PULSE PRESSURE VARIATION IN M A X I M T I M M E R S PHYSIOLOGY, CONSIDERATIONS AND APPLICATION OF PULSE PRESSURE VARIATION IN ANESTHESIA CLINICAL PRACTICE M A X I M T I M M E R S D R. B A S K U I J P E R S VOCHTRESPONSIVITEIT? Statisch Dynamisch CVD, PAOP,

Nadere informatie

Nierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog

Nierschade: erger voorkomen... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog Nierschade: erger voorkomen.... Wybe Douwe Kloppenburg, nefroloog Inleiding Begrippen Indeling en voorkomen van chronische nierschade (CNS) Proteinurie en GFR als risicofactoren voor progressie nierschade

Nadere informatie

Gebalanceerde vloeistoffen op de IC

Gebalanceerde vloeistoffen op de IC Gebalanceerde vloeistoffen op de IC Zin of onzin? Topics in IC, Lunteren 08-12-16 Miriam Moviat Internist Intensivist JBZ Balans is in... Waarom gebalanceerde vloeistoffen? Ze benaderen de samenstelling

Nadere informatie

Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest!

Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest! Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten Biology speaks loudest! 1 VITAAL Versus KWETSBAAR Bevolkingsopbouw Suriname en Nederland verschilt (nu) 20.000 > 65 jaar hebben hypertensie HYPERTENSIE PREVALENTIE

Nadere informatie

SEPSIS 3.0. Σήψις: the process by which flesh rots, swamps generate foul airs, and wounds fester (Hippocrates 700 bce)

SEPSIS 3.0. Σήψις: the process by which flesh rots, swamps generate foul airs, and wounds fester (Hippocrates 700 bce) SEPSIS 3.0 Σήψις: the process by which flesh rots, swamps generate foul airs, and wounds fester (Hippocrates 700 bce) Mariëlle Van der Steen, Martini Ziekenhuis Groningen Prof. P. Pickkers, Radboud Universiteit

Nadere informatie

Hemostase bij massaal bloedverlies en levertransplantatie

Hemostase bij massaal bloedverlies en levertransplantatie Hemostase bij massaal bloedverlies en levertransplantatie NVB-TRIP symposium 2018 Nicole Juffermans Laboratory of Experimental Intensive Care and Anesthesiology (L.E.I.C.A.) Department of Intensive Care

Nadere informatie

Zuurbase evenwicht. dr Bart Bohy http://www.medics4medics.com

Zuurbase evenwicht. dr Bart Bohy http://www.medics4medics.com Zuurbase evenwicht 1 Zuren 2 Base 3 4 5 6 7 oxygenatie / ventilatie 8 9 Arteriële bloedgaswaarden Oxygenatie PaO2: 80-100mmH2O SaO2: 95-100% Ventilatie: PaCO2: 35-45mmHg Zuur-base status ph: 7.35-7.45

Nadere informatie

Intelligente beademing: klaar voor de toekomst? Toepasbaarheid van INTELLiVENT ASV op de Intensive Care van Ziekenhuis Amstelland

Intelligente beademing: klaar voor de toekomst? Toepasbaarheid van INTELLiVENT ASV op de Intensive Care van Ziekenhuis Amstelland Intelligente beademing: klaar voor de toekomst? Toepasbaarheid van INTELLiVENT ASV op de Intensive Care van Ziekenhuis Amstelland Mark van den Brink, Ventilation Practitioner i.o. Afbeelding: Hamilton

Nadere informatie

agdo1250trap Agterhof houtprodukten bv N.205.2k vooraanzicht bovenaanzicht sparing (max. 2960 mm) Aantal optreden... 16 Aantrede...

agdo1250trap Agterhof houtprodukten bv N.205.2k vooraanzicht bovenaanzicht sparing (max. 2960 mm) Aantal optreden... 16 Aantrede... N.05.k hoogte: N.05.k 00 608. 5 6 7 8 9 0 5 6 80 96 96 050 500 N.5.k hoogte: N.5.k 0 508. 5 6 7 8 9 0 5 6 80 50 00 N.5.k hoogte: N.5.k 0 08.5 6 7 8 9 0 5 5 6 80 50 00 N.65.k hoogte: N.65.k 60 08 5 6 7

Nadere informatie

Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen

Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen Vaccineren tegen Diarree; Wel of Niet? (of een beetje ) Patricia Bruijning-Verhagen Patient SEH, 10 uur s avonds Joanna, 20 maanden oud Verpleegkundige belt: bedreigd kind Bij binnenkomst: Lethargisch

Nadere informatie

Bloedgasanalyse. Doelstelling. Bloedgasanalyse. 4 mei 2004 Blad 1. Sacha Schellaars IC centrum UMC Utrecht. Zuur base evenwicht Oxygenatie

Bloedgasanalyse. Doelstelling. Bloedgasanalyse. 4 mei 2004 Blad 1. Sacha Schellaars IC centrum UMC Utrecht. Zuur base evenwicht Oxygenatie Bloedgasanalyse Sacha Schellaars IC centrum UMC Utrecht Doelstelling De student kan de 4 stoornissen in het zuurbase evenwicht benoemen. De student kan compensatiemechanismen herkennen en benoemen. De

Nadere informatie

Submicroscopic Plasmodium falciparum gametocytaemia and the contribution to malaria transmission

Submicroscopic Plasmodium falciparum gametocytaemia and the contribution to malaria transmission Submicroscopic Plasmodium falciparum gametocytaemia and the contribution to malaria transmission Thesis by: Petra Schneider Promotor: Prof. dr. R.W. Sauerwein Co-promotor: Dr. H.D.F.H. Schallig Radboud

Nadere informatie

Medicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog

Medicatie Risico bij Nierschade. Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog Medicatie Risico bij Nierschade Nictiz symposium 15 november 2016 Chris Hagen nefroloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met

Nadere informatie