Waterschap Groot Salland Begroting 2014 BEGROTING 2014 WATERSCHAP GROOT SALLAND

Transcriptie

1 BEGROTING 2014

2

3 BEGROTING 2014 WATERSCHAP GROOT SALLAND INHOUDSOPGAVE 1. Algemene inleiding 1.1. Algemene inleiding 1.2. Vergelijking met FMP en met eerdere raming 2. Programmaplan 2.1. Programma 1 Watersysteembeheer 2.2. Programma 2 Waterkeringsbeheer 2.3. Programma 3 Zuiveringsbeheer 2.4. Programma 4 Maatschappij en Organisatie 2.5. Belastingopbrengsten en algemene opbrengsten 3. Financiële beschouwingen 3.1. Financiële uitgangspunten 3.2. Incidentele baten en lasten 3.3. Kostentoerekening 3.4. Rechtstreekse onttrekkingen aan bestemmingsreserves en voorzieningen 3.5. Waterschapsbelasting 3.6. Investeringen 3.7. Financiering 3.8. Weerstandsvermogen 3.9. Verbonden partijen 3.10 Bedrijfsvoering 3.11 EMU-saldo 4. Exploitatiebegroting 4.1. Begroting per programma 4.2. Begroting per kostendrager/taak 4.3. Begroting naar kosten- en opbrengstensoorten 4.4. Begroting naar activiteiten 3

4 4

5 Begroting voor het jaar Algemene inleiding 1.1. Algemene inleiding en ontwikkelingen Hierbij bieden wij u de begroting 2014 van waterschap Groot Salland aan ter vaststelling. Deze begroting wordt gelijk met de meerjarenbegroting voor de periode aangeboden. Begroting en meerjarenbegroting vormen samen het financiële kader voor uitoefening van de taken in het jaar 2014 en volgende jaren die verband houden met het watersysteembeheer en het zuiveringsbeheer. Visie (uit Water is onze inspiratie ) Water kent veel kansen, maar ook bedreigingen. Het waterschap wil de kansen benutten en bedreigingen tegengaan. De organisatie beschikt hiervoor over vakinhoudelijke deskundigheid en gebiedskennis. Waterschap Groot Salland staat midden in de maatschappij, is op de hoogte van de diversiteit aan belangen die spelen en weet hiermee rekening te houden. Het waterschap is partner in samenwerking. Hiermee realiseert het ambities op het gebied van doelmatigheid en maatschappelijk rendement. Het waterschap speelt pro-actief in op maatschappelijke en technische ontwikkelingen. Over het beleid legt het verantwoording af aan burgers en bedrijven. Het bestuursprogramma Water is onze inspiratie is direct na aantreden van het huidige bestuur vastgesteld in juni Dit bestuursprogramma schetst op hoofdlijnen de ambitie van het algemeen bestuur in de periode Met het oog op in- en externe ontwikkelingen en een verlengde zittingstermijn, heeft het bestuur deze ambities in het voorjaar van 2012 tegen het licht gehouden en herijkt. Het herijkte bestuursprogramma is voor het dagelijks bestuur en de ambtelijke organisatie een leidraad voor beleid en uitvoering. In het bestuursprogramma staan naast ambities ook concrete acties. Een van de belangrijkste bronnen voor voorgenomen maatregelen in de begroting 2014 is dan ook het bestuursprogramma. Het beleid van het waterschap wordt mede bepaald door externe en interne kaders. Het Bestuursakkoord Water (BAW) speelt in dit verband een belangrijke rol. In het BAW is afgesproken dat rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven maatregelen zullen treffen voor een doelmatiger waterbeheer. Deze doelmatigheidswinst is bedoeld om kostenstijgingen te beperken en de lokale lastenontwikkeling gematigd te houden. In de aanloop naar het BAW hebben de waterschappen onder meer al aangeboden om een bijdrage te leveren in het verminderen van het financieringstekort door de hele muskusratbestrijding te financieren en een deel van het HWBP te financieren. Het komt er op neer dat waterschappen meer moeten doen met minder geld. De financiële situatie in Nederland biedt geen ruimte voor extra financiële middelen, integendeel. Het is de plicht om als overheden mee te denken met de maatschappij en te bekijken hoe het waterschap een bijdrage kan leveren. Niet enkel aan droge voeten en schoon water, maar ook aan gezonde overheidsfinanciën. Het hiervoor genoemde BAW is één van de vijf onderdelen die vallen onder het Hoofdlijnenakkoord tussen rijk en decentrale overheden over decentralisatie. Dit Hoofdlijnenakkoord bevat naast afspraken over bestuur, financiën en het verminderen van regeldruk, richtinggevende kaders voor vijf terreinen van decentralisatie, waaronder water. 5

6 Hiernaast zijn er de volgende kaders: het Waterbeheerplan , Waterbeheer 21 e eeuw, Europese Kaderrichtlijn Water, Ruimte voor de Rivier, Veiligheid Nederland in Kaart, Inrichting Landelijk Gebied, plannen voor het gebied Rijn-Oost en diverse door het bestuur van Groot Salland vastgestelde beleidsdocumenten. Om er voor te zorgen dat het tekort op de rijksbegroting gaat voldoen aan de EU-norm van 3% zijn in 2012 en 2013 maatregelen genomen die effect hebben voor de waterschappen: Verhoging btw met 2% met ingang van 1 oktober 2012 naar 21% Nullijn voor 2 jaar ( ) voor (rijks)ambtenaren in lijn hiermee is begin juni 2012 een nieuwe CAO overeengekomen voor deze periode van 2 jaar Met ingang van 1 januari 2014 wordt voor gemeenten, provincies en waterschappen een vorm van verplicht Schatkistbankieren ingevoerd Beheersing EMU-saldo en Wet Houdbare Overheidsfinanciën waarmee decentrale overheden samen met het Rijk een bijdrage leveren aan het verbeteren van de overheidsfinanciën Voor wat betreft de ontwikkelingen op de aangegeven interne en externe kaders wordt verwezen naar de meerjarenbegroting. In de meerjarenbegroting wordt per programma op alle bestuurlijk relevante aspecten ingegaan. De begroting is onderverdeeld in twee delen: a. Het programmaplan met bijbehorende financiële beschouwing (zie hfst 2 en 3) b. De exploitatiebegroting naar programma s, naar kostendragers en naar kosten- en opbrengstensoorten (zie hfst 4) De Waterschapswet schrijft voor om met een zogenaamde programmabegroting te werken, waarbij een programma als volgt is gedefinieerd: Een samenhangend geheel van activiteiten op basis waarvan het algemeen bestuur het beleid van het waterschap vaststelt. Een programma dient de volgende informatie te bevatten: inhoud van het programma; - de doelstellingen, in het bijzonder de beoogde effecten; - de wijze waarop er naar gestreefd zal worden die effecten te bereiken; - de netto kosten. De inhoud van de programma s heeft met name een beleidsmatig karakter. Het betreft hier de beleidsdoelstellingen op het hoogste niveau. De programma's die door het waterschap worden gehanteerd worden bepaald door het algemeen bestuur. Deze begroting en meerjarenbegroting gaat uit van de volgende programma-indeling: - Watersysteembeheer - Waterkeringsbeheer - Zuiveringsbeheer - Maatschappij en Organisatie Voor elk van de vier programmaplannen in deze begroting is een aantal specifieke maatregelen voor het jaar 2014 geformuleerd die van bestuurlijk belang zijn. Het is de bedoeling om gedurende het jaar uw bestuur te informeren over de stand van zaken met betrekking tot deze maatregelen en daarnaast over het verwachte verloop van de netto kosten per programma. 6

7 1.2 Vergelijking met Financieel Meerjaren Perspectief en met eerdere raming Vorig jaar werd een toename van de kosten verwacht. In de vorige meerjarenbegroting over de periode werden de totale kosten te dekken uit heffing of reserves voor het jaar 2014 geraamd op In deze begroting komt de raming voor 2014 uit op ; in totaal dus hoger ofwel 0,1%. In het Financieel Meerjaren Perspectief dat op 27 juni 2013 in de vergadering van het algemeen bestuur is besproken werd voor de 4 programma s begroot, de begroting voor 2014 komt thans uit op het totaal bedrag van ; een verschil van ca. 0,6%. De verschillen per kostendrager ten opzichte van de vorige raming van 2013 zien er als volgt uit: FMP 2014 Begroting 2014 Verschil Bedragen in Watersysteembeheer Zuiveringsbeheer Totaal

8 2. Programmaplan 2.1. Programma 1 Watersysteembeheer Beschrijving en aanpak Water heeft ruimte nodig. Krijgt het dit niet, dan neemt het de ruimte zelf een keer. Wateroverlast in de afgelopen decennia heeft de Nederlanders weer eens met de neus op de feiten gedrukt. Klimaatsveranderingen hebben invloed op het watersysteem. Waterstanden worden te hoog in natte perioden en te laag als het lange tijd droog is. In beide gevallen is dit schadelijk. Het water schikt zich niet naar de functie die mensen aan een gebied geven. Dit betekent dat water een belangrijke plaats moet krijgen in de inrichting van het beheersgebied. Het waterschap zorgt ervoor dat het water gezond is en blijft voor mens, plant en dier. Schoon of gezond water betekent water van een goede chemische en ecologische kwaliteit. Emissies, de afvalwaterketen, de inrichting, het beheer en het onderhoud van het watersysteem en de kwaliteit van waterbodems spelen hierbij een rol. Het belangrijkste kader voor gezond water is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Doel van de kaderrichtlijn is om in heel Europa gezond water te realiseren. De richtlijn heeft betrekking op de aanwezigheid van al dan niet schadelijke stoffen in het water, maar ook op de duurzame inrichting en beheer van het watersysteem. Belangrijkste aspecten: Betrokkenheid bij planvorming op verschillende niveaus waarbij een trekkersrol wordt vervuld bij de invulling van de functie "Kwaliteitswater". Het voorbereiden, opstellen, herzien en vaststellen van beheersinstrumenten zoals peilbesluiten, waterakkoorden en legger en beheerregister. Het intact houden of verbeteren van het stelsel van watergangen en het onderhouden van de daarin of nabij gelegen kunstwerken. Het uitbaggeren van watergangen om deze op profiel te houden. De sanering van verontreinigde waterbodems. Het beheren, onderhouden en bedienen van die kunstwerken die bestemd zijn voor het beheer van de hoeveelheid water, het voorkomen van wateroverlast door middel van afvoer. Daarnaast het voorkomen van droogte d.m.v. conservering van het aanwezige water en waar mogelijk het aanvoeren van water. Het verzamelen (monitoren) van gegevens voor analyse over het functioneren van de watersystemen. Het up-to-date houden van de keur en op basis van de gebods- en verbodsbepalingen in de keur vergunningen / ontheffingen verlenen. (Advisering) vergunningverlening en handhaving (ook onder programma 3). Aanpak van diffuse emissies. 8

9 Maatregelen specifiek in 2014 programma Watersysteembeheer 1. Voortgang Ruimte om te leven met water Planning: In het bestuursprogramma is opgenomen dat in 2015, 18 waterlichamen gerealiseerd dienen te zijn. Voor 1 waterlichaam zijn de maatregelen reeds gerealiseerd (Binnenwetering). Daarnaast wordt er gewerkt aan 21 waterlichaam-projecten. In 2013 wordt bij 4 van de 7 projecten de planvorming afgerond. Eind 2013 zijn 9 projecten in uitvoering en zijn naar verwachting 5 waterlichamen gerealiseerd. Bij de realisatie in 2013 ligt binnen het programma de focus op projecten waarvoor ILG subsidies zijn toegekend. Naar verwachting zijn in 2014 de volgende 8 waterlichaam projecten afgerond: Averlosche Leide, Beentjesgraven, Binnenwetering, Emmertochtsloot, Linderte Leide, Oostenbroekswaterleiding, Mastenbroek (m.u.v. vispasseerbaar maken gemaal Veneriete), Soestwetering middenloop. Het totaal gerealiseerde waterlichaam projecten komt hiermee uit op 8. Beoogd effect: Realisatie KRW maatregelen/projecten 2. Implementatie B&O-visie in noordelijk gebied Planning : Vervolg implementatie B&O-visie rekening houdend met de resultaten van de tussentijdse evaluatie van het investeringsproject en het onderhoud volgens de B&O-visie in het najaar Administratief vastleggen en aanpassen van de onderhoudsinrichting volgens de B&O-visie. Het moment waarop het implementatietraject wordt hervat in een nieuw deelgebied is afhankelijk van de keuze van het algemeen bestuur, na de evaluatie in het najaar Beoogd effect: Harmoniseren van het beheer en onderhoud volgens de B&O visie in het noordelijk deel van het beheergebied. 3. Vecht Planning Maatregelen Beoogd effect De uitvoering Hoogwaterverlagende maatregelen Vechterweerd, te weten de bouw van een brug en de Groene Geul, start in De start van de uitvoering van het project Natuurlijke oevers Vilsteren-Dalfsen is gepland in het najaar van 2014 na de realisatie van de Hoogwaterverlagende maatregelen Vechterweerd. Hiernaast gaat het project Kadeversterking Waterfront Dalfsen (deel nhwbp) naar verwachting in 2014 in uitvoering. Het is de bedoeling in 2015 te starten met de uitvoering van het projecten Nevengeul Vilsteren. Het uitvoeren van de genoemde projecten in nauwe samenwerking met particulieren en de betrokken partners uit het Breed Bestuurlijk Overleg Vecht (provincie, vier gemeenten, twee waterschappen en maatschappelijke organisaties). Het zetten van een grote stap op weg naar de realisatie van een veilige halfnatuurlijke Vecht, zoals verwoord in het Masterplan Ruimte voor de Vecht 9

10 4. Afkoppelen Streukelerzijl/Galgenrak Planning/maatregelen: In de periode tot en met 2013 is een belangrijk deel van het afkoppelingsproject in uitvoering gegaan. Naar verwachting is dit eind 2013 gereed. Het laatste deel van de af te koppelen watergang en het eindgemaal moeten nog gerealiseerd worden. Dit houdt verband met de situatie dat dit deel van het afkoppelingsproject onderdeel uitmaakt van het Provinciale Inpassingsplan dat is gemaakt voor de verlegging van de N340. In 2014 wordt de planvorming van het gemaal verder uitgewerkt en zal het definitief ontwerp van het gemaal aan het bestuur worden voorgelegd. Beoogd effect: Voldoen aan de werknormen door afkoppelen van een deel van het stroom gebied van Streukel direct op de Vecht te lozen. De landelijke normen van wateroverlast en realisatie van wateraanvoer en herinrichting volgens water nood. 5. Herijking waternood Planning/ In het kader van de herijking zijn in 2013 diverse onderzoeken uitgevoerd. De verwachting is dat in het najaar van 2013 een besluit wordt genomen over de koers voor de komende jaren. De vastgestelde hoofdlijnen zullen verder geconcretiseerd moeten worden in Onder meer zal een doorvertaling gemaakt worden voor de diverse projecten. Hiernaast wordt rekening gehouden met het opstarten van een pilot risico gestuurd onderhoud. Beoogd effect: Het implementeren en eventueel nader uitwerken waar nodig van de hoofdlijnen die het bestuur heeft vastgesteld naar aanleiding van de herijkingsonderzoeken. 6. Overname beheer en onderhoud bestaand stedelijk gebied Planning: In 2014 wordt inhoud gegeven aan de realisatie van overname van het beheer en onderhoud van het bestaand stedelijk water. Dit om uiterlijk in 2016 te komen tot een situatie waarbij al het bestaand stedelijk water in beheer en onderhoud is overgedragen aan het waterschap. 10

11 Eind 2013 is al het stedelijke water van de gemeente Olst/Wijhe, Staphorst, Hardenberg, Kampen, Raalte en Deventer in beheer en onderhoud van het waterschap. Met de gemeenten Zwolle en Dalfsen wordt de overeenkomst voor overname eind 2013 / begin 2014 gesloten en kan vervolgens in de periode inhoud aan overname worden gegeven door middel van het uitvoeren van de werkzaamheden om het stedelijk water in goede orde over te nemen. Met de gemeente Zwartewaterland wordt overleg gepland voor mogelijke overname van het bestaand stedelijk water in Beoogd effect: In 2016 heeft het waterschap al het bestaand stedelijk water in beheer en onderhoud. 7. Vismigratiebeleid implementeren Planning: In 2013 heeft besluitvorming plaatsgevonden over het beleid m.b.t. vismigratie. Het betrof met name beleid voor vismigratie buiten de waterlichamen. De uitvoering van dit beleid zal in 2014 van start gaan. Beoogd effect: Uitvoering geven aan een gedoseerde hoeveelheid vismigratiemaatregelen (vispasseerbaar maken van stuwen en gemalen) buiten de KRWwaterlichamen. Start met het oplossen van grote vismigratieknelpunten buiten de KRW en daarmee voldoen aan (inter)nationale afspraken. 8. Beregeningsregeling bestaand gebruik Planning: In de tweede helft van 2013 is gestart met fase 2 van de Beregeningsregeling Rijn-oost, waarin beleid wordt vastgesteld voor bestaande beregeningen binnen kwetsbare gebieden en kwetsbare wateren. Voor de zomer van 2014 zal besluitvorming plaatsvinden hoe om te gaan met het bestaand gebruik. Het uitvoeren van een inventarisatie van bestaande onttrekkingen ten behoeve van beregening of bevloeiing binnen kwetsbare gebieden en kwetsbare waterlopen. Het formuleren van beleid over hoe om te gaan met het bestaand gebruik binnen kwetsbare gebieden en kwetsbare wateren. Beoogd effect: Op basis van de inventarisatie van bestaande beregening binnen de kwetsbare gebieden en kwetsbare wateren is beleid c.q. een regeling vastgesteld hoe om te gaan met dit bestaand gebruik dat niet onder de nieuwe beregeningsregeling valt. 9. Verlenen Watervergunningen Planning: De dienstverlening t.a.v. burgers en bedrijven wordt verbeterd. Aangezien de aanvragen van 2013 t.o.v zijn gestegen met ruim 20 % dient de dienstverlening te worden aangepast. Er wordt eenduidig gewerkt volgens de procedure. Leantraject wordt toegepast bij vergunningverlening. Meer vooroverleg om een goede en tijdige aanvraag te realiseren. Duidelijke afspraken worden gemaakt over interne advisering om het proces sneller te laten stromen. Extra capaciteit wordt ingezet op watervergunningen. De Keur wordt aangepast zodat meer aanvragen met een melding kunnen worden afgedaan. Deze melding maakt het voor de aanvrager makkelijker, maar dient door de vergunningverlener nog te worden getoetst op algemene regels. Beoogd effect: Doorlooptijden worden verkort. Verzoeken om extra snelheid in noodgevallen 11

12 kunnen worden gerealiseerd. Hoewel de wettelijke termijn 8 weken is voor een watervergunning wordt ingezet om de doorlooptijd in 75 % van de gevallen te verkorten naar 4 weken. De termijn van 8 weken wordt in minimaal 90% van de gevallen gerealiseerd. Netto kosten programma Watersysteembeheer % naar de taak Watersysteembeheer 12

13 2.2. Programma 2 Waterkeringsbeheer Beschrijving en aanpak Het waterschap zorgt ervoor dat mensen in het beheergebied van Groot Salland veilig kunnen leven met water. Overstromingen, en daarmee de kans op levensbedreigende situaties en economische schade, wil het waterschap voorkomen. Als dit onder bijzondere omstandigheden toch voorkomt, werkt het waterschap mee aan het beperken van de eventuele gevolgen. Het Rijk en de provincies hebben normen gesteld waaraan waterkeringen moeten voldoen. Het is echter gebleken dat het in Nederland gehanteerde veiligheidsbeleid tegen overstromingen onvoldoende rekening houdt met gevolgschade (maatschappelijk ontwrichting).. Binnen het Deltaprogramma wordt daarom gewerkt aan actualisatie van de waterveiligheidsnormering (nieuwe normering) waarbij de kans op en gevolgen van overstromingen (het risico) als basis wordt genomen. Belangrijkste aspecten: Het voorbereiden, open vaststellen, alsmede het actueel houden van de legger en het beheerregister waterkeringen. Het verzamelen van de benodigde gegevens voor de periodieke veiligheidstoetsing en het uitvoeren van deze veiligheidstoetsing. Het intact houden of verbeteren van het waterkerend vermogen van de in beheer en onderhoud bij het waterschap zijnde primaire, regionale en overige waterkeringen. Het tijdig signaleren van de bedreiging door hoge waterstanden en het voorbereiden op calamiteiten. Het beperken van de schadelijke gevolgen in die situaties waarin de bestaande waterkeringen onvoldoende bestand zijn tegen hoogwater. Het reduceren van de populatie van muskusratten en bestrijding van de beverratten. Bijdragen aan landelijke en regionale programma s in het kader van waterveiligheid: gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta, Deltaprogramma, Ruimte voor de Rivier IJsseldelta en het nieuw Hoogwaterbeschermingsprogramma. Uitvoeren van de (koploper)projecten van het landelijke nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma. Maatregelen specifiek in 2014 programma waterkeringsbeheer 1. nhwbp Planning: In 2014 zal uitvoering gegeven worden aan de in 2013 vast te stellen Plannen van Aanpak voor de koploperprojecten van het 1 e programma. Dit bete- 13

14 kent dat de verkenningsfase zal starten voor de projecten Zwolle, Genemuiden en de uitvoering van het Waterfront Dalfsen (voorfinanciering). Daarnaast zal in 2014 het 2 e programma door de individuele waterschappen en landelijk worden vastgesteld. Eind 2013 zal het waterschap Groot Salland hiervoor de projectindeling aanleveren. Vanwege het voortrollende karakter van het nhwbp wordt het programma jaarlijks geactualiseerd en vastgesteld. Maatregel: In 2014 wordt gestart met het verkennen van mogelijke oplossingsrichtingen voor dijkverbetering voor de koploperprojecten Zwolle en Genemuiden en uitvoering van het project Waterfront Dalfsen volgens de MIRTsystematiek MIRT = Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport Beoogd effect: Uiteindelijk dienen in 2028 alle in de derde toetsronde afgekeurde primaire waterkeringen te voldoen aan de veiligheidsnormering. 2. Vervolg veiligheidstoetsing regionale keringen Planning: Starten met het uitwerken van het plan van aanpak voor de verbetering van regionale waterkeringen n.a.v. de resultaten verlengde toetsing regionale waterkeringen uit (Tijdelijke) verbetermaatregelen regionale waterkeringen voorbereiden en ter goedkeuring aan het bestuur aanbieden. Beoogd effect: In 2015 zijn de regionale waterkeringen op orde, dat wil zeggen dat het overstromingsrisico aantoonbaar beheersbaar is. Dit zou ook met beheer maatregelen kunnen. 3. Populatie muskusratten terugbrengen tot beheersbaar niveau Planning: 0,43 vangsten per uur. Extra veegacties, bestand aan vangmiddelen verfijnen en zoveel mogelijk velduren inzetten. Beoogd effect: Beheersbare populatie muskusratten gezien veiligheidsrisico s. 4. Ruimte voor de Rivier IJsseldelta Planning/maatregelen: - Bestuurlijke en ambtelijke samenwerking met betrokken partijen met het oog op realisatie van het project, waaronder: - Het in procedure brengen van het projectplan voor de waterkeringen ( verwachte afronding begin 2014) - Het toetsen van de plannen en voorgestelde ontwerpen vanuit onze rol als bevoegd gezag en (eind)beheerder (loopt nog een aantal jaren door) Beoogd effect: Het samen met Rijk, provincie en gemeente Kampen realiseren van de beoogde waterstandsdaling op de IJssel. 5. Voortgang van het project Ruimte voor de rivier Planning: De Ruimte voor de Rivier projecten bij Zwolle en Deventer zullen gedurende 2014 volop in uitvoering zijn. In Deventer wordt momenteel op vrijwel alle plekken gewerkt. Naar verwachting zullen in 2014 de werkzaamheden in het noordelijk plangebied 14

15 voor een belangrijk deel worden afgerond. Dit betreft onder meer de Hoge Uiterwaard en het watercomplex in de Zandweerdplas. De Ossenwaard wordt verder vergraven en de kade van het Worpfront wordt gemaakt. Ten slotte wordt ook gestart met de Bolwerksplas. In Zwolle wordt in 2014 volop gewerkt aan de nieuwe dijk bij Westenholte. Tevens worden in beide plangebieden nevengeulen gegraven en wordt ge start met het verondiepen van de zandwinput. Beoogd effect: Veilige waterkering eind Deltaprogramma en programma gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta Planning: In 2014 wordt in het programma IJssel-Vechtdelta invulling gegeven aan het tweede investeringsprogramma. 1. Het uitwerken van het tweede investeringsprogramma IJssel-Vechtdelta met voorbeeldprojecten; In de regio wordt in de regioprocessen Rivieren en IJsselmeergebied en het programma gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta invulling gegeven aan de regionale inbreng voor de verschillende fasen van het Deltaprogramma, waaronder de lange termijn voorkeursstrategie voor de IJssel. In de regioprocessen wordt eveneens gekeken naar de effecten van de deltabeslissingen voor de regio. Vanaf 2014 wordt vanuit het programma gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta verder invulling worden gegeven aan het uitvoeringsprogramma waarin gestreefd wordt duurzame en innovatieve voorbeeldprojecten op het raakvlak van water en ruimtelijke inrichting te realiseren (o.a. waterveilige Kampereilanden). 2. Het leveren van inbreng in het Deltaprogramma. Beoogd effect: 1.Vanuit de regio de landelijke besluitvorming in het Deltaprogramma positief beïnvloeden. 2.Het koppelen van de wateropgaven uit het Deltaprogramma aan ruimtelijke, economische doelen in de regio middels voorbeeld projecten (pilots). Netto kosten programma Waterkeringsbeheer % naar de taak Watersysteembeheer 15

16 2.3. Programma 3 Zuiveringsbeheer Beschrijving en aanpak Het zuiveringsbeheer omvat het beheer en onderhoud van werken voor transport en behandeling van afvalwater en de verwerking van zuiveringsslib en behoort samen met de door gemeenten beheerde riolering tot de afvalwaterketen. In intensieve samenwerking tussen waterschap en gemeente wordt op een efficiënte wijze invulling gegeven aan de afvalwaterketendoelen: het bevorderen van de volksgezondheid, het voorkomen van wateroverlast in het stedelijk gebied en het reduceren van de emissies van de afvalwaterketen. Het waterschap streeft naar een doeltreffende en duurzame inrichting van het beheer en onderhoud van de onderdelen in de afvalwaterketen. Daarbij zoekt het naar een maatschappelijk optimum voor lozen, inzamelen, transporteren en zuiveren van afvalwater. Belangrijkste aspecten: In nauwe samenwerking met de gemeenten beleid ontwikkelen en uitvoeren voor een duurzaam en toekomstbestendig afvalwaterketenbeheer. Hieronder valt onder meer het beheersen van de lozingen die vanuit het gemeentelijk rioolstelsel op het transport- en zuiveringssysteem van het waterschap of op het oppervlaktewater plaatsvinden. Het transporteren van afvalwater uit het gemeentelijk rioolstelsel vanaf het overnamepunt via transportleidingen naar de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Het zuiveren van het aangevoerde afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties. De veilige productie van biogas uit slibgisting Het verwerken en afzetten van zuiveringsslib, dat als restproduct bij de zuivering ontstaat. Het laten verwerken van afvalwater afkomstig uit het beheersgebied door andere beheerders van rioolwaterzuiveringsinstallaties. Het adviseren bij vergunningverlening en handhaving (ook onder programma 1). Maatregelen specifiek in 2014 programma Zuiveringsbeheer 1. Implementatie visie afvalwaterketen Planning: 4 e kwartaal 2014 Beoogd effect: In 2013 heeft het Algemeen Bestuur haar lange termijn visie op de afvalwaterketen vastgesteld. In de lange termijn visie op de afvalwaterketen zijn de gewenste positie op de thema s milieudoelstellingen, bedrijfszekerheid, energie en grondstoffen en kennismanagement verwoord. In 2014 wordt een strategie ontwikkeld waarin de lange termijn visie wordt geoperationaliseerd. Uiteraard zullen de ketenpartners worden betrokken bij deze strategieontwikkeling. Een implementatieplan voor de lange termijnvisie op de waterketen 2. Opstellen integraal zuiveringsplan Planning: 4 e kwartaal In 2013 heeft het AB ingestemd met de visie voor de waterketen. Een verder uitwerking van deze visie zal gestalte krijgen in een Integraal ZuiveringsPlan (IZP). De afvalwaterketen is sterk in beweging. Door maat- 16

17 schappelijke opgaven op het gebied van waterkwaliteit, duurzaamheid, volksgezondheid en (innovatieve) ontwikkelingen, wordt voorzien dat de afvalwaterketen over 30 jaar sterk is veranderd. Dit vraagt om een kritische beschouwing van het investeringsprogramma: investeringen moeten zodanig zijn, dat kan worden ingespeeld op toekomstige veranderingen in de afvalwaterketen, gebruik makend van innovatieve ontwikkelingen. Verder wordt rekening gehouden met de volgende parallel lopende trajecten: Slibstrategie Grondstoffenfabriek Energiefabriek EnergieEfficiencyPlan MJA-3 afspraak Bestuursakkoord Water Op basis van het IZP wordt het investeringsprogramma herijkt en zal als input dienen voor de begroting 2015 en later 3. RIVUS (Gezamenlijk Afvalwaterbeheer West-Overijssel) Planning: Doorlopend in 2014 Om de samenwerking in de afvalwaterketen verder te professionaliseren is in 2013 RIVUS opgericht. In RIVUS werken acht gemeenten en het waterschap onder gezamenlijke regievoering in regionale expert- en afvalwaterteams op structurele basis samen aan een duurzaam en bedrijfsmatig afvalwaterbeheer. Ook Vitens is betrokken bij RIVUS. Met RIVUS wordt in de regio West-Overijssel invulling gegeven aan de opgaven uit het Bestuursakkoord Water. In 2013 is een plan van aanpak voor de RIVUS werkzaamheden voor de periode bestuurlijk vastgesteld. De voor 2014 geplande werkzaamheden zullen worden uitgevoerd. Beoogd effect: Vergroten doelmatigheid en duurzaamheid afvalwaterketenbeheer en invulling geven aan de opgaven uit het Bestuursakkoord Water. 4. Onderzoek grondstoffenwinning uit afvalwater Planning: 3 e kwartaal 2014 Beoogd effect: Uitvoeren van een onderzoek grondstoffen terugwinning uit de afvalwaterketen bij Waterschap Groot Salland. Het onderzoek zal naar verwachting ook na 2014 doorlopen. Dit onderzoek vindt plaats in afstemming met de Grondstoffenfabriek. Kennisvermeerdering grondstoffenwinning uit afvalwater. 17

18 5 Energie-efficiency plan (EEP) Planning: Doorlopend in 2014 Het nieuwe EEP , dat voortvloeit uit de afspraken uit het MJA-3 convenant, is in 2012 vastgesteld. De volgende maatregel worden (naar verwachting) in 2014 uitgevoerd: Het vervangen van het beluchtingstype op de RWZI s Genemuiden, Heino en Olst. Deze maatregel is in het EEP opgevoerd als voorwaardelijk, d.w.z. het uitvoeren van deze wijziging hangt af van de evaluatie van een soortgelijke wijziging op RWZI Dalfsen. Als er geconstateerd wordt dat het verande ren van de beluchtingstype rendabel is dan zal de beluchting van deze RWZI s in 2014 worden vervangen. Beoogd effect: Het algemene doel van het MJA3 convenant is om gemiddeld 30% energieefficiencyverbetering tussen te realiseren. Dit betekent dat het programma zuiveringsbeheer gemiddeld 2% energie efficiency per jaar zal moeten realiseren. Beoogd effect: Vergroten doelmatigheid en duurzaamheid afvalwaterketenbeheer en invulling geven aan de opgaven uit het Bestuursakkoord Water. 6 INNERS nning:ppp P Planning Het totale project bestrijkt een periode tot eind In de periode (mogelijk verlengd tot mei 2015) wordt samen met de Europese part ners in een Interreg project onderzoek gedaan naar energiebesparing en - winning uit de afvalwaterketen. WGS is de leadpartner van dit INNERS programma. Het waterschap participeert in INNERS met twee deelprojecten. Het eerste project is de realisatie van een demonstratieproject warmtelevering van de RWZI Raalte naar het zwembad Tijenraan in Raalte. Dit project is in 2013 succesvol afgerond. Het tweede project is een onderzoek naar gescheiden sanitatie van het afvalwater in de gemeente Deventer (DEUGD II). Dit project verloopt stapsgewijs waarbij geldt dat eerdere onderzoeksbevindingen bepalend zijn voor het vervolg. Beoogd effect: Vergroten van de kennis over energiebesparing en -winning in de afvalwaterketen. 7 Vergroten gasveiligheid Planning: Doorlopend in 2014 Het betreft de uitvoering van technische en organisatorische maatregelen uit het actieprogramma Verbeteren gasveiligheid. Dit actieprogramma is mede gebaseerd op de eisen en aanbevelingen van de inspectie SZW. Het betreft onder meer de volgende acties: bewustzijn medewerkers vergroten, beoordelen en herinrichten installaties, beoordelen en verbeteren B&O proces en optimaliseren informatievoorziening. Beoogd effect: Gasveilige RWZI s kampen/zwolle/deventer en een professionele ambtelijke organisatie en informatievoorziening 8. Herstel en optimalisatie zuivering Raalte (zonder slibgistingsbedrijf) Planning:

19 Herbouw machinegebouw en installaties. In het nieuwe machinegebouw worden de elektrotechnische-installatie, de slibpompen en de blowers ondergebracht. Reeks van noodzakelijke optimalisaties doorvoeren t.b.v. bedrijfsvoering en wet & regelgeving. Vervangen resterende deel E-installatie, gelijktijdig met herstelwerkzaamheden. Vervangen indikcentrifuge door bandindikker. Beoogd effect: Goed werkende zuivering, die voldoet aan wet & regelgeving en efficiënt is te beheren. Slibgisting vindt niet meer plaats op Raalte, maar slib wordt elders vergist. Levensduur investeringen minimaal jaar 9. Waterkracht (samenwerkingsverband Rijn-oost waterschappen) Planning: Doorlopend in 2014 Voor 2014 worden kansen en voordelen gezien om 10 producten en diensten in shared services Waterkracht op te pakken. Met deze producten en diensten wordt een duidelijke basis gelegd voor de verdere uitbouw van de samenwerking naar de toekomst door onderlinge afstemming en harmonisatie. Verwacht wordt dat de grootste voordelen van de samenwerking zal komen uit de spin-off van afstemming en harmonisatie. Na bestuurlijke goedkeuring zal in 2014 de uitwerking van de producten en diensten ter hand worden genomen. Beoogd effect: Kwaliteitswinst en vermindering van organisatorische kwetsbaarheid Netto kosten programma Zuiveringsbeheer % naar de taak Zuiveringsbeheer 19

20 2.4. Programma 4 Maatschappij en organisatie Beschrijving en aanpak De kerntaken van het waterschap zijn in de programma's watersysteembeheer, waterkeringsbeheer en zuiveringsbeheer uitgewerkt. Deze programma's zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het programma Maatschappij en organisatie heeft een ondersteunende functie. Waterschap Groot Salland heeft als functioneel overheidsorgaan ook een bestuurlijke, maatschappelijke, financiële en juridische verantwoordelijkheid. Dat houdt onder meer in dat het bestuur voldoet aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, en bij de totstandkoming van besluiten een goede afweging maakt van alle relevante belangen. Het waterschap heeft bijna altijd externe partners nodig om zijn taak uit te voeren. Samenwerking met andere overheden en belangenorganisaties neemt alleen maar toe, want dat is noodzakelijk om de taken uit te voeren. Effectief relatiebeheer en communicatie leveren daar een belangrijke bijdrage aan. Het waterschap wil een duurzame organisatie zijn die op een maatschappelijk verantwoorde manier zijn activiteiten verricht. Investeringsprogramma s worden uitgevoerd op basis van een verantwoord en degelijk financieel beleid. Zeker in een tijd van sociaal-economische tegenslag en de Europese schuldencrisis is een verantwoorde kostenontwikkeling en tariefverloop vereist. Samenwerking met andere overheden vindt plaats in diverse vormen. Op basis van gemeenschappelijke regelingen bij de heffing en invordering van belastingen (Gemeenschappelijk Belastingkantoor Lococensus-Tricijn), op ICT gebied (Het Waterschapshuis) en laboratoriumwerkzaamheden (Waterschapslaboratorium Rijn Oost). Op andere gebieden wordt samengewerkt in de vorm van shared services. Organisatie ontwikkeling met het oog op doelmatigheid en doeltreffendheid zorgt er voor dat het waterschap een organisatie blijft die toegesneden is op zijn taak. In 2013 is een reorganisatie uitgevoerd waarbij de primaire en ondersteunende activiteiten opnieuw geordend zijn. Na de reorganisatie is het organisatieontwikkeltraject Samen naar Beter gestart waarin onder andere onderwerpen als procesgericht werken, het helder beleggen van verantwoordelijkheden en het vergroten van de bestuurlijke sensitiviteit aandacht krijgen. In 2014 zal de samenwerking met omringende waterschappen in de vorm van shared services definitief vorm krijgen en zal deze worden geïmplementeerd. Begin 2014 zal het laboratorium fuseren en als zelfstandige organisatie verder gaan. Het programma Maatschappij en Organisatie omvat verder het geheel van uit te voeren activiteiten ter ondersteuning van de primaire taakuitoefening (kerntaken). De meest relevante activiteiten hierin zijn: ondersteuning en advisering van het bestuur, relatiemanagement en relatiebeheer, externe en interne communicatie, juridische aangelegenheden, de planning- en control-cyclus, financieel beleid en beheer, organisatieontwikkeling en HRM beleid, Arbozorg, inkoop, automatisering, informatiebeleid en beheer en elektronische dienstverlening. In 2014 ontwikkelt het waterschap een visie op ICT waarbij ook de gevolgen van Het Waterschapshuis 2.0 worden betrokken. Tenslotte zullen in 2014 de voorbereidingen worden getroffen voor de waterschapsverkiezingen in

21 Maatregelen specifiek 2014 programma Maatschappij en Organisatie 1. Organisatie Planning: Optimaliseren werking ambtelijke organisatie. In samenhang implementeren van procesgericht werken, assetmanagement en opdrachtgever/opdrachtnemerschap Beoogd effect: Efficiënte en procesgerichte organisatie. 2. Visie op dienstverlening Planning: Implementeren visie op dienstverlening. Visie op dienstverlening wordt geïmplementeerd op een zodanige manier dat per 1 januari 2015 wordt voldaan aan de normen die in UvW verband zijn vastgesteld. Beoogd effect: Het creëren van een efficiënte, klantgerichte dienstverlening waarbij zowel de interne als extern klant centraal staat. 3. Vergroten Externe Oriëntatie Planning: Versterken samenwerkingsstrategie en organisatie van relatiebeheer Breder implementeren van relatiebeheer in organisatie; vergroten aantal relatiebeheerders gekoppeld aan samenwerkingspartners en benodigde competenties van medewerkers worden verder ontwikkeld. Beoogde effect: Samenwerking met partners levert groter maatschappelijk voordeel. 4. Huisvesting Planning: Keuze maken met betrekking tot de toekomstige huisvesting van de organisatie in het hoofdkantoor. Begin 2014 is een business case uitgewerkt over de mogelijkheden met betrekking tot de renovatie, gecombineerd met een verbouwing van het hoofdkantoor, welke mogelijkheden er zijn voor flexibele huisvestingsconcepten én hoe de kosten hiervan zich verhouden tot geheel of gedeeltelijke nieuwbouw op eigen terrein. Op basis hiervan wordt een keuze voorgelegd aan het bestuur. Beoogd effect: Duidelijkheid over de toekomstige huisvesting van de organisatie in het (ver bouwde) hoofdkantoor. 21

22 5. Voorbereiden verkiezingen 2015 Planning: Voorbereidingen treffen voor de verkiezing van het nieuwe algemeen bestuur Organisatorische en communicatieve maatregelen, afgestemd op de activiteiten die vanuit de Unie worden ondernomen. Beoogde effect: Rechtmatige en rechtsgeldige verkiezingen in maart Implementatie Shared Services Planning: In 2014 een start maken met de geleidelijke invoering van shared service naar aanleiding van besluitvorming eind 2013 over de ingediende businessplannen Aan de hand van een transitieplan voorbereiden en starten met een aantal concrete acties. Tevens voorbereiding van een lichte GR indien hier in 2013 of 2014 voor wordt gekozen. Beoogde effect: Een start maken binnen Rijn-Oost met kennisdeling en onderzoek naar, en voorbereiding van, verdere intensivering van de samenwerking met als doel vergroten van de Kwaliteit, verminderen Kwetsbaarheid en een positieve balans ten aanzien van de kosten van taakvelden P en O, I&A, beleid waterketen en inkoop. 7. Certificeren Planning: Certificering behouden. Er voor zorgen dat de gecertificeerde processen gecertificeerd blijven. Beoogd effect: Efficiëntere bedrijfsvoering onderdelen Groot Salland. 8. Risicoprofiel waterschap Planning: In 2014 het risicoprofiel van het waterschap herijken. Het risicoprofiel wordt grondig onderzocht en op de laatste inzichten aangepast. De effecten op benodigd weerstandsvermogen worden doorgerekend. Beoogd effect: Het weerstandsvermogen is voldoende robuust om risico s af te dekken. Netto kosten programma Maatschappij en Organisatie Hiervan wordt aan de taak Watersysteembeheer toegerekend en aan de taak Zuiveringsbeheer. 22

23 23

24 2.5. Belastingopbrengsten Watersysteemheffing: Opbrengst watersysteemheffing Verdeeld in: opbrengst ingezetenen opbrengst gebouwd opbrengst ongebouwd opbrengst natuur Grondslag voor de watersysteemheffing; Ingezetenen Gebouwd woz waarde. Ongebouwd binnendijks, buitendijks en hectare natuur. Verontreinigingsheffing voor de directe lozingen van ve s Kwijtschelding en oninbaar geraamd: Zuiveringsbeheer: Opbrengst zuiveringsheffing Grondslag voor de zuiveringsheffing; Ve s bedrijven Ve s forfaitair Totaal ve s. Kwijtschelding en oninbaar geraamd:

25 3. Financiële beschouwing De paragrafen die in dit onderdeel van de begroting zijn opgenomen, kunnen als een toelichting op het programmaplan worden beschouwd en geven gezamenlijk inzicht in de financiële positie van het waterschap. De paragrafen bevatten, naast de context van het beleid, de beleidsuitgangspunten en hoofdlijnen van het beleid ten aanzien van beheersmatige aspecten en de waterschapsbelastingen. 3.1 Financiële uitgangspunten Voor de begroting 2014 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: - Voor het gebruik van eigen vermogen en nieuw aan te trekken leningen is 3,0% rente berekend. - Voor het aantrekken van kortlopende leningen is 1,0% gehanteerd. - De laatst vastgestelde CAO loopt tot 1 januari 2014; in de begroting is gerekend met een stijging van 1,5% voor personeelslasten - De lasten van voormalig personeel en bestuurders komen ten laste van de daartoe gecreëerde voorzieningen. - Bij het begroten van bedragen voor goederen en diensten is rekening gehouden met de jaarcijfers over 2012 en met informatie over de eerste helft van 2013, daarnaast is getracht rekening te houden met te verwachten ontwikkelingen. Er is begroot op het prijspeil Het beleid inzake waardering en afschrijving van activa is door het bestuur in september 2011 vastgesteld. De belangrijkste afschrijvingstermijnen zijn: - Waterkeringen (robuust ontworpen), kantoorgebouw, watergangen van voor 2008 en werkplaatsen 40 jaar - Watergangen vanaf 2008, transportleidingen en gemalen 30 jaar - Rioolwaterzuiveringsinstallaties, gebouw laboratorium 25 jaar - Slibontwateringsinstallaties 20 jaar - Waterkeringen (niet robuust ontworpen) 12 jaar - Kantoorinventaris (grootschalig), legger, baggeren, dienstauto's 10 jaar - Tractiemiddelen 7 jaar - Saneringen, laboratorium apparatuur, hardware (meer dan een 5 jaar PC), software (grotere pakketten) en immateriële activa - Kantoorautomatisering 3 jaar - Voor de basis van de heffing is uitgegaan van de laatst bekende gegevens, dat is de aanslagoplegging over 2012 en voor zover mogelijk Daarnaast is rekening gehouden met verwachte ontwikkelingen. - In de begroting is rekening gehouden met de financiële consequenties die voortvloeien uit bestuursbesluiten tot en met september 2013 (algemeen bestuur) respectievelijk medio oktober 2013 (dagelijks bestuur) Incidentele baten en lasten De begroting 2014 bevat de volgende incidentele lasten. Kosten UWV uitkeringsverplichtingen Aanpassen stuwen gebied Damsholte II

26 3.3. Kostentoerekening In artikel 4.2, lid 4 van het Waterschapsbesluit, is opgenomen dat de kostentoerekening plaats vindt op basis van objectieve, bedrijfseconomische criteria. Daarnaast is in artikel 4.15 opgenomen welke kostendragers in de verslaggeving opgenomen worden. Dit betekent dat de toerekening van programma's naar de kostendragers watersysteembeheer en zuiveringsbeheer plaatsvindt. Hoofdlijn is dat kosten die een directe relatie met een programma hebben ook rechtstreeks onder dit programma worden geraamd en geregistreerd. De programma's watersysteembeheer, waterkeringsbeheer en zuiveringsbeheer vallen direct onder de taken/kostendragers. Toerekening van de kosten van het programma maatschappij en organisatie vindt plaats naar rato van de netto kosten van de programma's watersysteembeheer en waterkeringsbeheer enerzijds en zuiveringsbeheer anderzijds Rechtstreekse onttrekkingen aan bestemmingsreserves en voorzieningen Onttrekking aan bestemmingsreserves: - Beheer en onderhoud de Vecht Vaarwegbeheer de Vecht Ten laste van de bestemmingsreserve beheer en onderhoud de Vecht komen de kosten van de werkvelden 'beheer en onderhoud de Vecht' en 'peilbeheer de Vecht'. Per begin 2005 is de Overijsselse Vecht overgenomen van Rijkswaterstaat door de waterschappen Velt en Vecht en Groot Salland. In het kader van Brockx-nat hebben de waterschappen elk een afkoopsom ontvangen. De afkoopsom is gebaseerd op een 10-jaarlijkse gewenningsbijdrage (100%, 90%, 80%, etc.). Geleidelijk moeten dus de kosten van het beheer en onderhoud van de Vecht worden opgebracht door het waterschapsgebied zelf. In 2014 komt zo derhalve 10% van de kosten ten laste van deze bestemmingsreserve. Ten laste van de bestemmingsreserve vaarwegbeheer de Vecht komen de kosten van werkveld 'vaarwegbeheer de Vecht'. Deze bestemmingsreserve is bedoeld als eeuwigdurend, maar naar verwachting zal dit niet gerealiseerd worden in de toekomst. Dit heeft te maken met het gegeven dat de hoogte van deze bestemmingsreserve bij de overname van de Vecht in 2005 uitkomst van een onderhandelingsresultaat was. Onttrekking aan voorzieningen: - Voormalig bestuur Voormalig personeel Ten laste van deze voorzieningen komen alle lasten betreffende wachtgelduitkeringen en pensioenuitkeringen aan voormalige bestuursleden en voormalig personeel. 26

27 De stand van de reserves en voorzieningen is als volgt: Bestemmingsreserves Beheer en onderhoud de Vecht Vaarwegbeheer de Vecht Voorzieningen Voormalig bestuur Voormalig personeel Alleen de berekende rente over de stand van de bestemmingsreserve beheer en onderhoud de Vecht komt ten gunste van de exploitatie. De berekende rente van de overige bestemmingsreserve / voorzieningen wordt bij de besluitvorming over de jaarrekening toegevoegd aan de bestemmingsreserve respectievelijk voorziening. Bij de beoogde overdracht van de balgstuw Ramspol per 1 juli 2014 zal de boekwaarde van deze keersluis worden afgeboekt van de balans van het waterschap, ten laste van de egalisatiereserve. Tegelijkertijd kunnen echter de bestemmingsreserves van de Vecht worden opgeheven en toegevoegd aan de egalisatiereserve Waterschapsbelastingen Sinds de invoering van de Waterschapswet per 1 januari 2009 bestaat het belastingstelsel uit de watersysteemheffing ten behoeve van het watersysteem inclusief veiligheid (waterkering), de zuiveringsheffing ten behoeve van kosten die zijn verbonden aan het zuiveren van afvalwater en de verontreinigingsheffing voor directe lozingen op oppervlaktewater in beheer van het waterschap. Volgens de door het bestuur vastgestelde kostentoedeling in september 2013 worden de kosten binnen de taak watersysteembeheer voor 2014 en verder als volgt aan de onderscheiden categorieën toegerekend. 35,0% aan de ingezetenen 15,5% aan ongebouwd niet-zijnde natuurterreinen 0,1% aan natuurterreinen 49,4% aan gebouwd Ingezetenen met een inkomen op of onder het bijstandsniveau kunnen voor gehele of gedeeltelijke kwijtschelding in aanmerking komen. Kwijtschelding kan alleen worden aangevraagd voor zuiveringsheffing en ingezetenenomslag. Tussen GBLT en de inliggende gemeenten bestaat een samenwerkingsovereenkomst voor wat betreft het aanvragen van kwijtschelding. In de meerjarenbegroting wordt ingegaan op de uitgangspunten rond de mate van kostendekkendheid, de inzet van reserves voor tariefegalisatie en de verwachte ontwikkeling van tarieven in de begrotingsperiode. Bedragen en aantallen worden toegelicht in paragraaf Investeringen In 2014 zal circa 19 mln netto geïnvesteerd worden in nieuwe projecten. Dit bedrag is indicatief. Het gaat om projecten die nog niet concreet zijn uitgewerkt, nog niet bestuurlijk zijn goedgekeurd en waarvan nog geen exacte planning bestaat. De exploitatielasten zullen eerst na het begrotingsjaar 2014 een aanvang nemen. De specificatie van de investeringsprojecten waarvoor ruimte in de begroting wenselijk wordt geacht, behoort tot de uitvoeringsinformatie van de begroting. 27

28 Met betrekking tot lopende projecten waarvoor het bestuur reeds goedkeuring heeft verleend in het verleden zal ongeveer 13,9 mln worden geïnvesteerd in het begrotingsjaar. Vanuit de exploitatie wordt 4 mln geactiveerd (m.b.t. nieuwe en lopende projecten). Dit bedrag bestaat voor 3 mln uit personeelslasten en 1 mln uit bouwrente welke toegerekend worden aan de investeringen. Deze 4 mln zit al in de hiervoor genoemde bedragen voor nieuwe en lopende projecten Financiering Voor het beleid wordt verwezen naar de Verordening financieel beleid en beheer (artikel 11), de nota Treasurybeleid van het dagelijks bestuur uit 2002 en de betreffende paragraaf in de Meerjarenbegroting. Ontwikkelingen De uitgangspunten van de Wet financiering decentrale overheden zijn onder meer: - bijdragen aan de kredietwaardigheid van openbare lichamen - kader voor de financieringsfunctie en het renterisico - bevorderen en transparant maken van het financieringsbeleid Met ingang van 2014 wordt voor decentrale overheden het schatkistbankieren verplicht ingevoerd, welke in het Begrotingsakkoord 2013 is afgesproken. Schatkistbankieren houdt in dat tegoeden worden aangehouden in de Nederlandse schatkist. Hierdoor zal de Nederlandse staat minder geld hoeven te lenen op de financiële markten en zal de staatsschuld dalen. De benodigde aanpassing in wet- en regelgeving is in gang gezet om voor ingangsdatum van 1 januari een en ander formeel rond te hebben. Eind september 2013 was nog een consultatie gaande bij de decentrale overheden over een concept ministeriële regeling. Voor waterschappen worden geen onoverkomelijke problemen verwacht bij de invoering van Schatkistbankieren. Voor het aanhouden van deze tegoeden in de Nederlandse schatkist geldt wel een doelmatigheidsdrempel. Voor WGS geldt een doelmatigheidsdrempel van ca 0,5 mln; tegoeden niet hoger dan dit drempelbedrag en dan gerekend als gemiddelde over een heel kwartaal mogen buiten s Rijks schatkist gehouden worden Rentevisie Algemeen De rentevisie van het waterschap is mede gebaseerd op de rentevisies van een aantal banken. Geldmarkt: De Europese geldmarkttarieven zijn in 2013 steeds verder gedaald. De herfinancieringsrente van de Europese Centrale Bank is in 2013 verder gedaald naar het laagste niveau ooit, namelijk op 0,50%. Het 3-maands euribortarief bedraagt nu (medio oktober 2013) 0,23% en het 1-maands 0,13%. Vanwege de hoge onzekerheid van de afloop van de kredietcrisis, verwacht de markt dat de geldmarkt voorlopig niet of nauwelijks zal oplopen. Kapitaalmarkt: De 10-jaars swap is in 2013 conform de verwachting - licht gestegen met 0,4% punt naar het niveau van 2,24%.De verwachting is dat de 10-jaars swap in 2014 licht verder stijgt naar 2,4%-2,6%. Een verdere rentestijging lijkt op zich te laten wachten tot er verdere bevestiging komt van een aantrekkende economie. 28

29 Bovenstaande houdt in dat gedurende het jaar 2014 de rente kritisch gevolgd zal moeten worden, om zodoende op de juiste momenten te kunnen handelen op de geld- en kapitaalmarkt. Kasgeldlimiet In 2014 bedraagt de kasgeldlimiet 15,9 mln. (= 23% van de totale lasten van de begroting). Bij de Nederlandse Waterschapsbank loopt een rekening-courant krediet met een limiet van 25 mln. Het maximum rekening-courant krediet zal voor 2014 op dit niveau worden gehandhaafd. De tekorten in rekening-courant zullen waar zinvol met kasgeldleningen worden gefinancierd. Renterisico Voor het begrotingsjaar 2013 bedraagt de renterisiconorm 20,8 mln. (=30% van de totale lasten van de begroting). Liquiditeitsprognose Voor 2014 is een liquiditeitsprognose opgemaakt, waarin zijn verwerkt de geldstromen van de exploitatie- uitgaven en -inkomsten, de in de begroting opgenomen investeringen en de aflossing op leningen. Verwachte financiering in 2014 Het verwachte liquiditeitsverloop, rekening houdend met de reeds afgesloten leningen, geeft aan dat er in 2014 nog nieuwe leningen afgesloten moeten worden ter herfinanciering van een aantal aflopende leningen ter waarde van 13 miljoen. In 2014 zal voldaan worden aan de kasgeldlimiet. Eveneens zal in 2014 worden voldaan aan de renterisiconorm (Zie hiervoor de meerjarenbegroting paragraaf 3.4) 3.8. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen geeft aan hoe robuust de financiële positie van het waterschap is. Dit is van belang als zich risico's voor kunnen doen. Met een risico wordt hier een kans bedoeld op gevaar voor schade of verlies door interne of externe omstandigheden. Risico's waarvoor geen maatregelen in de zin van verzekeringen of voorzieningen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Gestreefd wordt dan ook naar een weerstandsvermogen van voldoende omvang. De bepaling van het benodigde weerstandsvermogen is in de meerjarenbegroting beschreven. Hier wordt volstaan met aan te geven dat de gewenste omvang van de algemene reserve voor de taak watersysteem beheer 3,5 mln is en voor de taak zuiveringsbeheer 1,5 mln. De feitelijk verwachte stand van de algemene reserves staat in onderstaande tabel. Stand van reserves Algemene reserve watersysteembeheer Algemene reserve zuiveringsbeheer Egalisatiereserve watersysteembeheer De conclusie is dat voor de vorming van een algemene reserve zuiveringsbeheer twee jaar nodig zijn met een positief exploitatiesaldo; de algemene reserve voor de taak watersysteembeheer is op niveau. 29

30 3.9. Verbonden partijen Met verbonden partijen worden rechtspersonen bedoeld waarin het waterschap een bestuurlijk en/of financieel belang heeft. Deze paragraaf is om twee redenen van belang voor het algemeen bestuur. In de eerste plaats zijn er verbonden partijen die beleid uitvoeren dat het waterschap in principe ook zelf kan doen. Het waterschap blijft de uiteindelijke verantwoordelijkheid houden voor het realiseren van de beoogde doelstellingen. Het is niet altijd makkelijk, vooral niet als de overige verbonden partijen veel groter zijn. De eigen inbreng in dergelijke verbanden is dan soms moeilijk te realiseren. Op de tweede plaats zijn er kosten gemoeid met de deelname en zijn er financiële risico s die het waterschap met de deelname kan lopen. GBLT GBLT is het gemeenschappelijk belastingkantoor dat is belast met de heffing en inning van waterschapsbelastingen van de waterschappen Groot Salland, Reest & Wieden, Regge en Dinkel, Rijn en IJssel, Velt & Vecht, Vallei en Veluwe en Zuiderzeeland. Met ingang van 2013 zijn de gemeenten Dronten, Nijkerk en Leusden toegetreden tot deze gemeenschappelijke regeling en met ingang van 2014 volgt de gemeente Zwolle. GBLT heeft een bestuur dat gevormd wordt door leden van het dagelijks bestuur van de deelnemende waterschappen en gemeenten. De kosten van GBLT worden aan de deelnemers doorbelast volgens een overeengekomen verdeelsleutel die inzichtelijk en transparant is. Hiervoor worden de kosten verdeeld over de verschillende producten die de dienstverlening van GBLT kent. Het generieke deel wordt verdeeld tussen alle deelnemers en specifieke dienstverlening wordt doorbelast naar gebruikers die daarvan gebruik maken. Laboratorium Vanaf 1 januari 2014 ontstaat er een nieuw waterschapslaboratorium. Dit laboratorium is ook juridisch zelfstandig. De hier in deelnemende waterschappen zijn Groot Salland, Reest en Wieden, Rijn en IJssel, Zuiderzeeland, Vallei en Veluwe en het nieuwe fusiewaterschap Vechtstromen. Het Waterschapshuis Het Waterschapshuis is de regie- en uitvoeringsorganisatie voor 24 waterschappen op het gebied van Informatie en Communicatie Technologie. Het Waterschapshuis heeft als doel het bevorderen van samenwerking op het gebied van ICT tussen de waterschappen en andere overheden die actief zijn in de natte sector. Onder begeleiding van Het Waterschapshuis spannen de waterschappen zich gezamenlijk in om de kwaliteit van de digitale dienstverlening naar burgers en bedrijven te verbeteren. Daarnaast is het streven gericht op kostenbesparing op alle ICT uitgaven. Deze samenwerking vindt plaats op basis van een gemeenschappelijke regeling. Unie van Waterschappen De Unie van Waterschappen behartigt op nationaal en internationaal niveau de belangen van de waterschappen voor een goede waterstaatsverzorging binnen het waterschapsbestel. De Unie treedt namens de waterschappen op als vertegenwoordiger naar het Parlement, de Rijksoverheid en organisaties als het interprovinciaal Overleg en de Vereniging van Nederlandse gemeenten. In de ledenvergadering hebben de voorzitters van de waterschappen zitting. STOWA In de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) nemen alle regionale waterbeheerders in Nederland deel. Dit zijn de waterschappen, provincies en Rijkswaterstaat. De STOWA doet onderzoek op het gebied van afvalwatersystemen, waterketen, watersystemen 30

31 en waterweren. De leden van het bestuur van de STOWA worden benoemd uit de in de stichting deelnemende organisaties. Nederlandse Waterschapsbank De Nederlandse Waterschapsbank N.V. (NWB Bank) is een vooraanstaande financiële dienstverlener voor de overheidssector. Voor gemeenten, provincies, gezondheidszorg, onderwijs en activiteiten op het gebied van water en milieu, arrangeert de bank korte en langlopende kredieten. Waterschap Groot Salland is aandeelhouder. 31

32 3.10 Bedrijfsvoering Onder bedrijfsvoering wordt verstaan het geheel van interne organisatie-onderdelen en processen die ondersteunend zijn ten behoeve van de primaire processen van het waterschap. Deze ondersteunende processen worden als essentieel gezien voor een goed verloop van de primaire processen. Daarnaast zijn de ondersteunende processen, en derhalve de bedrijfsvoering, ook van belang bij de waarborging van de rechtmatigheid, doelmatigheid en doeltreffendheid van de beleidsuitvoering. Tal van ontwikkelingen zijn aanleiding voor het waterschap om regelmatig stil te staan bij zijn toekomstperspectief. Het Bestuursakkoord Water, dat in 2011 is vastgesteld speelt hierin een centrale rol. Waterschappen moeten op korte termijn aantoonbaar een doelmatiger waterbeheer realiseren. Er ligt de opdracht te besparen op de uitgaven en de bestuurlijke drukte te verminderen, terwijl er aan de andere kant voor de waterschappen ook taken en verantwoordelijkheden zijn bijgekomen. Het komt er in het kort op neer dat er meer moet worden gedaan met minder geld. Een dergelijke opgave kan alleen door integraal te kijken naar watervraagstukken, slim (samen) te werken en kennis te delen. Dat geldt voor zowel de samenwerking met mede-overheden en andere externe partijen als mede voor de interne bedrijfsvoering. Voor dit meer doen voor minder geld is een (intern) reorganisatieproces Sober en Slim in gang gezet. Met de reorganisatie Sober & Slim is de organisatie vanaf medio 2013 anders ingericht en wordt op een nieuwe manier aangestuurd waardoor de doelstellingen van het bestuur zo optimaal mogelijk worden gerealiseerd. 32

33 3.11. EMU-saldo Het strengere Europese toezicht op het maximale begrotingstekort van landen die deelnemen aan de EMU, dat mede de aanleiding is voor de extra bezuinigingen en lastenverzwaringen van het rijk, heeft geleid tot het voorstel voor een Wet houdbare overheidsfinanciën (HOF). Het EMU-saldo, dat wil zeggen het begrotingstekort, wordt daarin verdeeld over het rijk en de decentrale overheden. Het wetsvoorstel Houdbare overheidsfinanciën (Hof) is op 23 april 2013 door de Tweede Kamer aangenomen. Over de bijdrage in de periode is in januari 2013 het Financieel Akkoord afgesloten. In het Financieel Akkoord is bepaald dat de decentrale overheden in 2014 en 2015 een ruimte van maximaal 0,5 in het EMU-tekort mogen invullen. Unie, IPO en VNG hebben medio oktober 2013 definitieve afspraken gemaakt over de verdeling voor 2014 van de ruimte van deze 0,5% BBP. Dit heeft geresulteerd in de volgende verdeling: gemeenten 0,32%, provincies 0,11% en waterschappen 0,07%. (bedragen x 1.000) 1. Exploitatiesaldo Invloed investeringen -/- netto-investeringsuitgaven lopende projecten /- netto-investeringsuitgaven nieuwe projecten vertragingseffect investeringen verkoop materiele en immateriële activa + afschrijvingen activa afschrijvingen lopende projecten afschrijvingen nieuwe projecten Invloed voorzieningen Totaal toevoeging aan voorziening t.l.v. exploitatie 60 -/- onttrekkingen aan voorzieningen t.b.v. exploitatie -/- betalingen rechtstreeks uit voorzieningen Externe vermeerderingen van voorzieningen 4. Invloed reserves Totaal toevoeging aan voorziening t.l.v. exploitatie 20 -/- betalingen rechtstreeks uit reserves 80 + externe vermeerderingen van reserves 5. Deelnemingen en aandelen -/- boekwinst + boekverlies Totaal -60 Totaal EMU-SALDO Conclusie: Groot Salland voldoet aan de (individuele) referentie waarde ten aanzien van het EMUsaldo. Referentiewaarde voor 2014 is 11,0 mln 33

34 4. Exploitatiebegroting 4.1. Begroting per programma. Programma's TOTAAL 2014 Taak Watersysteembeheer Taak Zuiveringsbeheer Watersysteembeheer Waterkeringsbeheer Zuiveringsbeheer Maatschappij en Organisatie TOTAAL 4 PROGRAMMA'S Onvoorzien TOTAAL NETTO-KOSTEN PROGRAMMA'S

35 4.2 Begroting per kostendrager/taak Taak Taak Watersysteembeheer 2014 beheer Zuiverings Begroting 2014 Jaarrekening 2012 TOTAAL 4 PROGRAMMA'S Onvoorzien TOTAAL NETTO-KOSTEN PROGRAMMA'S Saldo uitgaven/inkomsten voorgaande jaren Dotatie voorziening voormalig bestuur Dividenden & overige algemene opbrengsten Inkomsten uit heffing Kwijtschelding en oninbaarverklaring Rente algemene reserve Rente egalisatiereserve Rente bestemmingsreserve Vecht Exploitatietekort