VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

Transcriptie

1 VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder ir. G.W. Broens Vergadering : 2 juli 2013 Agendapunt : 4. Bijlagen : Rekenvoorbeeld te betalen kosten per gezin / bedrijf o.b.v. begroting 2013 Onderwerp : Kostentoedeling Informatie bij : H.W.C. Hoefsloot manager Financiën Telefoon : (0314) h.hoefsloot@wrij.nl Advies 1. Kennis te nemen van de waardeverhouding ongebouwd onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen, gebouwde onroerende zaken en natuurterreinen binnen het watersysteembeheer met als peildatum 1 januari In te stemmen met een percentage van 30% voor de categorie ingezetenen. 3. In te stemmen met het toepassen van 100% tariefdifferentiatie voor verharde openbare wegen. Inleiding De aanleiding van de wijziging van de kostentoedeling is tweeledig: 1. De Waterschapswet stelt in artikel 120 lid 6 dat de kostentoedelingsverordening tenminste eenmaal in de vijf jaren moet worden herzien en wordt door Gedeputeerde Staten van de provincie goedgekeurd. Voor 1 januari 2014 moet er een nieuwe kostentoedeling zijn vastgesteld omdat de huidige in 2008 is vastgesteld met als ingangsdatum 1 januari De kostentoedeling is een middel om eventuele scheefgroei van de bijdragen in de kosten van de categorieën te corrigeren. De watersysteemheffing is op te delen in een solidariteitsdeel voor de ingezetenen en een profijtdeel (de gebruiker betaalt) voor de categorieën gebouwd, ongebouwd en natuur. Deze worden aangeslagen o.b.v. de waarde van de grond en de gebouwde eigendommen. De kostentoedeling bepaalt hoeveel procent van de totale kosten deze categorieën moeten bijdragen. Deze percentages staan minimaal één en maximaal vijf jaar vast. Waardeontwikkelingen van grond en opstal en verschuivingen van hectaren tussen de categorieën, hebben geen effect op de verdeling van de kosten over de categorieën (wel in de uiteindelijke jaarlijkse aanslag per individuele belastingbetaler). Wel kan er een scheefgroei ontstaan in de verdeling van de kosten door de genoemde waardeontwikkeling en verschuiving van hectaren tussen de categorieën. De ene categorie kan dus meer kostendekkend zijn dan de ander. Alleen de categorie natuur is momenteel kostendekkend. Het herzien van de kostentoedeling biedt de mogelijkheid om de verdeling van de kosten over de categorieën te corrigeren.

2 Het proces van de kostentoedeling: De eerste stap in het proces is het toedelen van kosten aan de categorie ingezetenen. Dit gebeurt aan de hand van de gemiddelde inwonerdichtheid per vierkante kilometer in het gebied van het waterschap. Nadat het kostenaandeel voor de ingezetenen is bepaald, worden de resterende kosten aan de categorieën ongebouwd (niet zijnde natuurterreinen), natuurterreinen en gebouwd toegedeeld. De wijze van toedeling is reeds bepaald en vastgelegd in de Waterschapswet. Toedeling geschiedt op basis van de waarde van de onroerende zaken in het economische verkeer. Daarnaast kunnen de algemene besturen van de waterschappen de heffing in een aantal gevallen lager of hoger vaststellen, de zogenaamde tariefdifferentiatie. Tariefdifferentiatie is uitsluitend in de volgende gevallen en tot de volgende maxima mogelijk: 1. buitendijks gelegen onroerende zaken: maximaal 75% lager tarief; 2. onroerende zaken die volgens de legger van het waterschap als waterberging worden gebruikt: maximaal 75% lager tarief; 3. onroerende zaken gelegen in bemalen gebieden: maximaal 100% hoger tarief; 4. onroerende zaken die in hoofdzaak bestaan uit glasopstanden als bedoeld in artikel 220d, eerste lid, onderdeel b, van de Gemeentewet: maximaal 100% hoger tarief; 5. verharde openbare wegen: maximaal 100% hoger. De differentiaties kunnen naast elkaar worden toegepast. Eerder genomen besluiten Het algemeen bestuur heeft in de vergadering van 25 september 2008 besloten: 1. De Kostentoedelingsverordening Waterschap Rijn en IJssel 2009 vast te stellen overeenkomstig bijgaand ontwerp met toelichting. 2. Het vastgestelde besluit ter goedkeuring voor te leggen aan Gedeputeerde Staten van Gelderland. Het algemeen bestuur heeft in de vergadering van 25 maart 2010 besloten de kostentoedelingsverordening watersysteembeheer Waterschap Rijn en IJssel 2009 te wijzigen volgens het bijgesloten ontwerpbesluit. Deze eerste wijziging heeft betrekking op tariefdifferentiatie buitendijks gebied. Onderbouwing 1.1. De wijze waarop de kosten van de taakuitoefening aan de categorieën van heffingplichtigen worden toegedeeld, is wettelijk vastgelegd. In de Waterschapswet is in artikel 120, lid 6, weergegeven dat de kostentoedelingsverordening tenminste eenmaal in de vijf jaren moet worden herzien. Voor 1 januari 2014 moet er een nieuwe kostentoedeling zijn vastgesteld omdat de huidige in 2008 is vastgesteld met als ingangsdatum 1 januari De kosten van de taakuitoefening watersysteembeheer worden toegedeeld aan de categorieën ongebouwde onroerende zaken niet zijnde natuurterreinen, natuurterreinen en gebouwde onroerende zaken. Deze toedeling vindt op basis van het bepaalde in artikel 120, vierde lid, Waterschapswet, plaats op basis van de waarde van de onroerende zaken in het economische verkeer. 2 van 5

3 In het Waterschapsbesluit (Stb. 2007,497) zijn over de waardebepaling nadere regels gesteld. De onderlinge waardeverhouding tussen de categorieën is bepalend voor de kostentoedeling. Ingevolge artikel 6.11, eerste lid, van het Waterschapsbesluit, ligt de waarde peildatum maximaal twee jaar voor het begin van het eerste kalenderjaar waarop de kostentoedelingsverordening betrekking heeft. De waarde peildatum ten behoeve van de kostentoedeling is daarom vastgesteld op 1 januari In het Waterschapsbesluit, artikel 6.3, is aangegeven hoe de waardebepaling dient te geschieden en welke regels daarbij gelden. Met behulp van een door de Unie van Waterschappen uitgebrachte taxatiewijzer wegen zijn de waarden van onderstaande ongebouwde onderdelen berekend. Naast de waardeverhouding is ook de oppervlakte per (sub)categorie opnieuw berekend. Hierbij is gebruik gemaakt van de meest recente beschikbare bestanden en inzichten. Voor de spoorwegen is gebruik gemaakt van het CBS Bodemgebruik Voor de oppervlaktebepaling van de openbare verharde wegen is gebruik gemaakt van de meest recente Top10NL. De oppervlakte bouwpercelen is bepaald aan de hand van de Nieuwe Kaart van Nederland. In onderstaande tabel worden de waardeverhoudingen van de drie heffingscategorieën in beeld gebracht. Categorie Oppervlakte in Ha. Bedrag per Ha. Waarde i.v.m. veroudering (100%- 25%)¹ Totaal bedrag Percentage Autosnelwegen % Hoofd- en regionale wegen % Lokale wegen en bebouwde kom % Overige verharde wegen % Totaal openbare landwegen ,66% Agrarische gronden Openbare spoorwegen % Bouwpercelen Overige Totaal ongebouwd ,2% Natuur ,3% Gebouwde eigendommen ,5% Totaal ,0% ¹. Om de technische en functionele veroudering van de onroerende zaken eensluidend toe te passen heeft de wetgever een correctiefactor in het Waterschapsbesluit vastgelegd van 25%. 2.1 Het vaststellen van een percentage voor ingezetenen is altijd de eerste stap in het kostentoedelingsproces en valt, binnen de wettelijke kaders, onder de bestuurlijke vrijheid. Het ingezetenenaandeel binnen watersysteemheffing is een solidariteitsdeel en afhankelijk van de gemiddelde inwonerdichtheid per km² in het gebied van het waterschap. Voor het bepalen van de gemiddelde inwonerdichtheid wordt gebruik gemaakt van de GBA-gegevens (Gemeentelijke Basis Administratie) van de gemeenten in ons waterschapsgebied. De GBA levert het aantal inwoners in ons gebied en de totale oppervlakte. Dit leidt tot de inwonerdichtheid. De Waterschapswet bepaalt op basis van de inwonerdichtheid de bandbreedte per inwonerdichtheidsklasse voor het kostenaandeel voor de categorie ingezetenen. 3 van 5

4 De onderverdeling is als volgt: Aantal inwoners Minimum percentage Maximum percentage per km² < >500 - < > Bron: Waterschapswet art. 120, lid 2 en 3. Er is dus steeds sprake van een bandbreedte van 10% per inwonerdichtheidsklasse. De inwonerdichtheid in ons beheersgebied is < 500. Het algemeen bestuur heeft daarom de bestuurlijke vrijheid om een percentage vast te stellen tussen 20% en 30%. Het college stelt voor, om binnen de kaders, het maximum percentage van 30% voor de categorie ingezetenen te hanteren omdat: er bestuurlijk draagvlak is om de lastenstijging voor de categorie ongebouwd (niet zijnde natuurterreinen) beperkt te houden. De grondwaarde van deze categorie is in vijf jaar tijd gestegen, terwijl de WOZ waarde van ingezetenen is gedaald; de daling van de WOZ waarde een dempend effect heeft op de lastenstijging voor ingezeten; door krimp van ingezetenen in het verzorgingsgebied de opbrengsten dalen, maar de kosten voor het systeem deze trend niet kunnen volgen; de oppervlakte natuur de laatste 5 jaar met hectare is toegenomen van ha naar ha, en ingezetenen hier meer profijt van kunnen ondervinden. Door vaststelling van 30% voor ingezetenen worden de percentages voor de overige drie categorieën: Ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen 15,5% Gebouwde onroerende zaken 54,3% Natuurterreinen 0,2% 3.1 De hoge wettelijke waarderingsvoorschriften voor wegen en spoorbanen leiden tot een naar verhouding groot kostenaandeel van de categorie ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen. Volgens artikel 122 van de Waterschapswet kan het algemeen bestuur het toepassen van tariefdifferentiatie voor wegen vaststellen. Van de mogelijke verhoging op verharde openbare wegen wordt door veel waterschappen gebruik gemaakt. Redenen om tariefdifferentiatie op verharde openbare wegen toe te passen zijn: bij wegen is sprake van verharde oppervlakten, die een hogere piekbelasting kunnen veroorzaken, waardoor mogelijk een relatief grotere capaciteit van het watersysteem wordt gevraagd; wegen vormen een van de belangrijkste bronnen van diffuse verontreiniging van het oppervlaktewater; daarnaast worden wegen en spoorbanen aangemerkt als ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen. De hoge waarderingsvoorschriften voor wegen en spoorbanen leiden tot een naar verhouding groot kostenaandeel van de categorie ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen. Een verhoging van deze tarieven heeft een verlaging van de overige tarieven voor ongebouwde onroerende zaken, niet zijnde natuurterreinen tot gevolg. Tariefdifferentiatie voor spoorbanen is niet mogelijk. Kosten N.v.t. 4 van 5

5 Kanttekeningen In onderstaande tabel worden de voorstellen binnen de Rijn-Oost waterschappen betreffende tariefdifferentiatie wegen en het ingezetenen aandeel weergegeven. Waterschap Ingezetene % Tariefdifferentiatie wegen % Huidig Voorstel Huidig Voorstel Waterschap Groot Salland 27, Waterschap Reest en Wieden Waterschap Regge en Dinkel Waterschap Velt en Vecht Waterschap Zuiderzeeland Waterschap Groot Salland en waterschap Reest en Wieden maken gebruik van een ophoging van het ingezetenen aandeel. Waterschap Groot Salland past verhoging toe met ingang van 2014, terwijl waterschap Reest en Wieden deze extra verhoging al toepast vanaf Waterschap Regge en Dinkel en Velt en Vecht (Vechtstromen) stellen de percentages, zoals die door waterschap Regge en Dinkel worden gehanteerd voor. Hierbij is geen extra verhoging van het ingezetenen aandeel aan de orde. Waterschap Zuiderzeeland stelt voor om de tariefdifferentiatie wegen toe te passen met een verhoging van 50%, terwijl ze het ingezetenen percentage niet aanpassen. Juridische consequentie Het algemeen bestuur heeft wettelijk de bestuurlijke vrijheid om het ingezetenenaandeel met 10% te verhogen. Deze bevoegdheid is via een amendement aan de wet toegevoegd. Uit de toelichting bij het amendement blijkt dat voor ophoging van het ingezetenenaandeel sprake moet zijn van bijzondere omstandigheden. In het amendement werden twee situaties als voorbeeld gegeven te weten: 25% of meer natuur en een hoge inwonerdichtheid. In een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State wordt verduidelijkt dat een eventuele verhoging van het kostenaandeel ook uit meerdere bijzondere omstandigheden kan bestaan, die overigens wel gemotiveerd moeten worden. Communicatie Het besluit van het algemeen bestuur wordt in de besluitenlijst, bij de vergaderstukken voor de AB-vergadering van 2 juli 2013, op de website van ons waterschap geplaatst. Planning/routing voorstel Algemeen bestuur (besluit) 2 juli van 5