Diabetische Oogziekten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Diabetische Oogziekten"

Transcriptie

1 Diabetische Oogziekten F. Hageman, Oogarts OPSIS oogziekenhuis Amstelveen Den Burg

2 DIABETES MELLITUS

3

4 GLUCOSE

5 Bloedglucosespiegel : Maat voor hoeveelheid glucose opgelost in het bloed. Wordt uitgedrukt in millimol per liter (mmol/l). Normale nuchtere waarde tussen de 4 en 6,4 mmol/l Nuchtere' waarden bij een onbehandeld persoon boven de 6,9 mmol/l, 'niet-nuchter' boven de 11,0 mmol/l : Diabetes Mellitus (suikerziekte).

6 Diabetes is een ongeneeslijke stofwisselingsziekte. Het lichaam haalt hierbij onvoldoende energie uit glucose. Glucose kan in de meeste cellen alleen opgenomen worden in aanwezigheid van voldoende Insuline (hormoon). Hiervoor zijn werkende insuline-receptoren op die cellen nodig.

7

8

9 Diabetes Mellitus type 1: Onvoldoende of geen productie van insuline. Diabetes Mellitus type 2: ( ouderdomssuiker ) Probleem met betrekking tot de insuline-receptoren; Er wordt voldoende insuline gemaakt, maar lichaamscellen reageren onvoldoende. 15% diabetes type 1, 85 % diabetes type 2.

10 TYPE1 Plots optreden van de ziekte Gewichtsverlies ondanks stijgende eetlust Vel dorst, vaak urineren Vermoeidheid Ketosisgeur Complicaties zelden aanwezig Ontstaat meestal voor leeftijd van 40 jaar TYPE2 Geleidelijk optreden van de ziekte Vaak overgewicht Vaak asymptomatisch of minder uitgesproken symptomen Infecties Zelden ketosis Vaak reeds complicaties bij diagnose Meestal na 40ste jaar

11 Complicaties Diabetische Retinopathie CVA Cardiovasculair Diabetisch Nefropathie Diabetische Neuropathie

12 Op dit moment zijn er in Nederland naar schatting mensen met diabetes. Hiervan zijn er zo n mensen met diabetes zonder het te weten.

13 Screening Opsporen van diabetische retinopathie wordt verricht door een oogarts, een optometrist of een grader 45 graden fundusfotografie van 2 velden per oog oom-richtlijn&objectsynopsis=#3y1kldh7e3vwup7x8vdmpg

14 Screening: start DM type I Vijf jaar na de diagnose Maximaal 2 jaar na begin puberteit DM type II: Zo spoedig mogelijk < 3 maanden

15 streven naar goede bloedglucose regulatie verminderen overgewicht behandelen hypertensie behandelen dyslipidemie roken afraden lichaamsbeweging stimuleren tijdig complicaties opsporen en behandelen

16 Screening: interval Geen DRP en geen risicofactoren Na maximaal 2 jaar Geen DRP, maar wel risicofactoren Ieder jaar Zwangerschap elke 3 maanden!!

17 A simple pedometer and scales may be more powerful than a laser, medications, or surgery in the long term (American Academy of Ophthalmology, Basic and Clinical Science Course, Section 12)

18 Pedometer: Instrument waarmede tijdens het lopen het aantal voetstappen kan worden geteld; Woorden zoeken - Woorden A-Z SWC. Woorden-Boek.nl zoekt in woorden.

19

20 Diabetische retinopathie Belangrijkste oorzaak van blindheid en slechtziendheid in ontwikkelde landen bij mensen tussen jaar Na 20 jaar Diabetes heeft 99% van de Type 1 en 60% van de Type 2 patiënten enig vorm van Retinopathie

21

22

23 Indeling niet proliferatieve DRP Mild Matig Ernstig Zeer ernstig Microaneurysmata Meer bloedinkjes Grotere bloedingen 2 of meer ken- Enkele bloedinkjes Cottonwool spots Matige IRMA s merken van Lichte IRMA s Venous beading ernstige DRP

24 Proliferatieve DRP Neovascularisaties Optic disc (NVD) Elsewhere (NVE) Glasvochtbloeding Tractie ablatio retinae

25

26 Proliferatieve DRP

27 FAG

28 OCT

29

30 Diabetisch maculaoedeem Indeling klinisch significant en niet significant (laserindicatie in ETDRS-studies) Meer recent : Fovea Centralis wel / niet aangetast Klachten: Visusdaling en Metamorphopsie.

31 Photocoagulatie

32 Photocoagulatie

33 Panretinale lasercoagulatie voor PDRP Doel: regressie van retinale neovascularisaties Vermindert het risico op ernstige visusdaling met 50% x in meerdere sessies (soms) pijnlijk gestoorde donkeradaptie gezichtsveldbeperkingen

34 Panretinale lasercoagulatie voor PDRP Doel: regressie van retinale neovascularisaties Vermindert het risico op ernstige visusdaling met 50% x in meerdere sessies (soms) pijnlijk gestoorde donkeradaptie gezichtsveldbeperkingen

35

36 Pars Plana Vitrectomie, Als laser alleen niet meer helpt of niet mogelijk is. Persisterende glasvochtbloeding, tractieablatio, maculaoedeem met vitreoretinale tractie

37

38 Grid / Focale laserbehandeling van de macula Standaarbehandeling sinds 1985 (ETDRS-study) Indicatie: klinisch significant maculaoedeem Vermindert de kans op ernstig visusverlies met meer dan 50% Desondanks veel patiënten slechtziend, paracentrale scotomen Probleem: spot expansion, toename atrofische gebieden Treatment techniques and clinical guidelines for photocoagulation of diabetic macular edema. Early Treatment Diabetic Retinopathy study Report Number 2. Early Teatment Diabetic Retinopathy Study Research Group. Ophthalmology 1987;94:761-74

39

40 Vascular endothelial growth factor (VEGF)-remmers

41 Intravitreale injecties Ranibizumab (Lucentis) Bevacizumab (Avastin)

42

43

44

45

46

47

48

49 DANK VOOR UW AANDACHT

Samenvatting Richtlijnen Diabetische Retinopathie

Samenvatting Richtlijnen Diabetische Retinopathie Samenvatting Richtlijnen Diabetische Retinopathie Indeling diabetische retinopathie (DR) Indeling Afwijkingen Niet-proliferatieve DR (NPDR): Geringe NPDR alleen MA en/of bloedinkjes Matige NPDR enkele

Nadere informatie

Samenvatting Evidence based Richtlijnen Diabetische Retinopathie

Samenvatting Evidence based Richtlijnen Diabetische Retinopathie Samenvatting Evidence based Richtlijnen Diabetische Retinopathie Definities Biomicroscopie binoculair onderzoek van het netvlies met behulp van een spleetlamp en een funduscontactglas of een andere lens

Nadere informatie

Screening Diabetische Retinopathie bij Diabetes mellitus type 2. Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 17 mei 2011

Screening Diabetische Retinopathie bij Diabetes mellitus type 2. Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 17 mei 2011 Screening Diabetische Retinopathie bij Diabetes mellitus type 2 Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 17 mei 2011 Diabetische retinopathie Microvasculaire pathologie van de retina. Teken van andere microvasculaire

Nadere informatie

Richtlijn DME concept NOG. Prof. Dr. R.O. Schlingemann, Prof. Dr. J.E.E. Keunen, Dr. A.C. Moll.

Richtlijn DME concept NOG. Prof. Dr. R.O. Schlingemann, Prof. Dr. J.E.E. Keunen, Dr. A.C. Moll. Richtlijn DME concept NOG. Prof. Dr. R.O. Schlingemann, Prof. Dr. J.E.E. Keunen, Dr. A.C. Moll. Critical Appraisal Diabetisch Macula Oedeem. Auteurs: Prof. Dr. R.O. Schlingemann, Prof. Dr. J.E.E. Keunen,

Nadere informatie

RTA Diabetes en Oogartsen

RTA Diabetes en Oogartsen RTA Diabetes en Oogartsen Verwijsafspraken voor fundusscreening door de huisartsen Wanneer fundusfotografie bij DM type 2: Diagnose diabetes Volwassenen met de diagnose diabetes type 2 Vrouwen met bestaande

Nadere informatie

RTA Diabetes en Oogartsen

RTA Diabetes en Oogartsen RTA Diabetes en Oogartsen Verwijsafspraken voor fundusscreening door de huisartsen Wanneer fundusfotografie bij DM type 2: Diagnose diabetes Volwassenen met de diagnose diabetes type 2 Vrouwen met bestaande

Nadere informatie

28-12-2011 WELKE OOGHEELKUNDIGE PROBLEMEN BIJ DM?? WIE BESCHIKT OP POLI/ZH OVER FUNDUSCAMERA? Welke oogheelkundige problemen kunnen optreden bij DM?

28-12-2011 WELKE OOGHEELKUNDIGE PROBLEMEN BIJ DM?? WIE BESCHIKT OP POLI/ZH OVER FUNDUSCAMERA? Welke oogheelkundige problemen kunnen optreden bij DM? VRAAG: WELKE OOGHEELKUNDIGE PROBLEMEN BIJ DM?? Welke oogheelkundige problemen kunnen optreden bij DM? Cataract Maculadegeneratie Glaucoom Diabetische Retinopathie (DR) VRAAG WIE BESCHIKT OP POLI/ZH OVER

Nadere informatie

Retinopathie. S. Verhoeven

Retinopathie. S. Verhoeven Retinopathie S. Verhoeven Casus 1 Controle Patiënt A heeft DM type 2 en een zgn. proliferatieve retinopathie vlg. de brief van de oogarts. Mevrouw is 1 jaar geleden door de oogarts gezien en weet niet

Nadere informatie

Diabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen

Diabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen Diabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) kunnen hiervan in veel delen van hun lichaam complicaties ondervinden. De ogen - en vooral de netvliezen - kunnen

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie

PATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie PATIËNTEN INFORMATIE Oogaandoening Diabetische retinopathie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over oogafwijkingen die kunnen voorkomen bij suikerziekte

Nadere informatie

Diagnostiek van hypercholesterolemie

Diagnostiek van hypercholesterolemie The basics of diabetes Cholesterol + Nieren + Ogen N. Kleefstra Diabetes kenniscentrum UMCG Langerhans Eindhoven, 12-12-13 Diagnostiek van hypercholesterolemie 2 Patiënt 1 Man, diabetes type 2 heeft een

Nadere informatie

Suikerziekte en het oog

Suikerziekte en het oog DIENST OOGZIEKTEN Campus Brugge Stafleden Dr. Dewachter Anne Dr. Pollet Luc Dr. Lafaut Bart Dr. Vandelanotte Sylvie Geconsulteerde artsen Dr. Miroir Claire Dr. Kempeneers Anne t: 050 45 23 40 f: 050 45

Nadere informatie

Suikerziekte en het oog

Suikerziekte en het oog Suikerziekte en het oog Deze folder is tot stand gekomen onder redactie van de commissie Patiëntenvoorlichting van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) 2014. (www.oogheelkunde.org) Inhoudsopgave

Nadere informatie

Diabetische retinopathie

Diabetische retinopathie Diabetische retinopathie Afdeling Oogheelkunde Locatie Purmerend/Volendam Algemeen Ten gevolge van suikerziekte, ofwel diabetes mellitus, kunnen er beschadigingen optreden aan het netvlies. Vaak wordt

Nadere informatie

Oogzorg bij diabetes

Oogzorg bij diabetes Oogzorg bij diabetes Oogzorg bij DM Wat doet een oogarts en optometrist tijdens een oogonderzoek bij diabeten? Menco Bijnen, optometrist Waartoe dient het onderzoek? Nulmeting Vastleggen wel/geen DRP In

Nadere informatie

Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte

Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte (Diabetische Retinopathie) Mensen zien. Mensen laten zien. Wat is diabetische retinopathie? Eén van de meest voorkomende complicaties bij suikerziekte is beschadiging

Nadere informatie

OOGZIEKTEN Campus Brugge

OOGZIEKTEN Campus Brugge OOGZIEKTEN Campus Brugge Inleiding stafleden : dr. Sophie DE CRAENE cornea refractieve heelkunde dr. Patricia DELBEKE kinderoogheelkunde prematurenretinopathie dr. Anne KEMPENEERS algemene oogheelkunde

Nadere informatie

Diabetische retinopathie

Diabetische retinopathie Diabetische retinopathie Inleiding Een van de meest frequent voorkomende afwijkingen bij diabetes is de aantasting van het netvlies van de ogen, retinopathie genoemd. Retinopathie is een vorm van aantasting

Nadere informatie

All Presentations Diabetische retinopathie Screening op diabetische retinopathie R.O. Schlingemann

All Presentations Diabetische retinopathie Screening op diabetische retinopathie R.O. Schlingemann All Presentations 26 April, 2001 Diabetische retinopathie Screening op diabetische retinopathie R.O. Schlingemann Oogheelkunde, AMC, Amsterdam Diabetes en het oog-3 stadia Hoornvlies 0-15 jaar: Vroege

Nadere informatie

Diabetische retinopathie

Diabetische retinopathie Diabetes en het oog U bent bij de oogarts geweest omdat u diabetes (suikerziekte) heeft. Diabetes kan leiden tot afwijkingen in het netvlies. Dit heet diabetische retinopathie. Als deze afwijkingen niet

Nadere informatie

Verdiepingscursus, 5 november 2013, Urmond Fundusproject Meditta en fundusfoto s beoordelen. Docenten en medewerkers:

Verdiepingscursus, 5 november 2013, Urmond Fundusproject Meditta en fundusfoto s beoordelen. Docenten en medewerkers: 1 Verdiepingscursus, 5 november 2013, Urmond Fundusproject Meditta en fundusfoto s beoordelen 2 Docenten en medewerkers: Yvonne van Leeuwen, Universitair hoofddocent Wilma Brassé, docent vaardigheden STOOHN

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie

PATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie PATIËNTEN INFORMATIE Oogaandoening Diabetische retinopathie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over oogafwijkingen die kunnen voorkomen bij suikerziekte

Nadere informatie

Diabetes en het oog. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Diabetes en het oog. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Diabetes en het oog Informatie voor patiënten F0327-3415 mei 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44

Nadere informatie

Diabetessymposium 18 november 2014 Oogproblemen bij diabetespatiënten: van screening tot behandeling

Diabetessymposium 18 november 2014 Oogproblemen bij diabetespatiënten: van screening tot behandeling Diabetessymposium 18 november 2014 Oogproblemen bij diabetespatiënten: van screening tot behandeling Eline Van Craeyveld Medical Science Liaison Ophthalmology Novartis Disclaimer This presentation is intended

Nadere informatie

Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 6 september 2012 Rutger Vernimmen en Martin Brassé

Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 6 september 2012 Rutger Vernimmen en Martin Brassé 1 Serie J2 De diabetische retinopathie Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 6 september 2012 Rutger Vernimmen en Martin Brassé Versie: 2012-04 2 1 Programma - Ingangstoets - Papil afwijkingen

Nadere informatie

Suikerziekte en het oog

Suikerziekte en het oog INFORMATIEFOLDER Suikerziekte en het oog OPSIS Oogziekenhuis Westelijk Halfrond 105 1183 HR Amstelveen Tel.: 088-6649674 www.opsisoogziekenhuis.nl info@opsisoogziekenhuis.nl Door suikerziekte (diabetes

Nadere informatie

Dr. A.G. Lieverse (red.) LEIDRAAD DIABETES MELLITUS TYPE 2 glucoseregulatie

Dr. A.G. Lieverse (red.) LEIDRAAD DIABETES MELLITUS TYPE 2 glucoseregulatie Dr. A.G. Lieverse (red.) LEIDRAAD DIABETES MELLITUS TYPE 2 glucoseregulatie Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Leidraad Diabetes mellitus type 2 glucoseregulatie Onder redactie van: Dr.

Nadere informatie

Van glasvochtinjectie tot vitrectomie

Van glasvochtinjectie tot vitrectomie Van glasvochtinjectie tot vitrectomie over de toename en diversiteit van therapieën Dr. Mirjam van Velthoven Oogarts 1 2 Glasvocht Grootste holte van het oog 4 6 ml Gelei-achtige substantie omgeven door

Nadere informatie

Anti-VEGF behandeling door middel van injecties

Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Melden bij de informatiebalie Oogheelkunde alle aandacht De behandeling zal plaatsvinden in het Dagcentrum. U wordt door een gastvrouw of gastheer naar het

Nadere informatie

Suikerziekte en het oog

Suikerziekte en het oog Suikerziekte en het oog Inleiding U heeft suikerziekte (diabetes mellitus). In deze folder leest u meer over suikerziekte en de mogelijke gevolgen voor uw ogen. Suikerziekte en het oog Ten gevolge van

Nadere informatie

Injectie in het oog bij macula oedeem. Oogheelkunde

Injectie in het oog bij macula oedeem. Oogheelkunde Injectie in het oog bij macula oedeem Oogheelkunde Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding 3 2. Oorzaken 3 3. Behandeling 3 Gebruik van geneesmiddel Avastin 3 Risico s behandeling 3 4. Vooronderzoek 4 Injectie

Nadere informatie

Behandeling van macula oedeem met Avastin

Behandeling van macula oedeem met Avastin Behandeling van macula oedeem met Avastin De oogarts heeft bij u een oogafwijking vastgesteld en heeft in overleg met u besloten om dit te gaan behandelen met Avastin. De meest voorkomende oorzaken om

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan

Nadere informatie

Standpunt Diabetisch Macula Oedeem Versiedatum

Standpunt Diabetisch Macula Oedeem Versiedatum Standpunt inzake DME van de Werkgroep Medische Retina van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap Standpunt Diabetisch Macula Oedeem Versiedatum 01-01-2017 Auteur: Prof. Dr. R.O. Schlingemann, namens het

Nadere informatie

DIABETISCHE RETINOPATHIE

DIABETISCHE RETINOPATHIE DIABETISCHE RETINOPATHIE RICHTLIJNEN SCREENING, DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING Maart 2006 Het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) is de opdrachtgever voor het ontwikkelen van deze Herziene Richtlijn

Nadere informatie

Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis of Eylea

Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis of Eylea Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis of Eylea Uw behandelend oogarts heeft bij u een aandoening geconstateerd waarbij een behandeling met vaatgroei remmers in uw oog (injectie) een gunstig effect

Nadere informatie

Avastin injecties in het oog. Poli Oogheelkunde

Avastin injecties in het oog. Poli Oogheelkunde 00 Avastin injecties in het oog Poli Oogheelkunde 1 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt

Nadere informatie

neovascularisaties van iris en/of kamerhoek: direct panretinale laser, meestal in combinatie met anti VEGF.

neovascularisaties van iris en/of kamerhoek: direct panretinale laser, meestal in combinatie met anti VEGF. Critical appraisal Retinale veneuze Occlusies. Auteurs: Dr. M.V. van Hecke, Prof. Dr. R.O. Schlingemann, Mogelijke conflicterende belangen: Prof. Dr. R.O. Schlingemann: Vergoedingen als consulent (aan

Nadere informatie

Richtlijn Diabetische retinopathie

Richtlijn Diabetische retinopathie Richtlijn Diabetische retinopathie Richtlijn Diabetische retinopathie Screening, diagnostiek en behandeling Colofon Diabetische retinopathie Screening, diagnostiek en behandeling ISBN-10: 90-8523-125-6

Nadere informatie

LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen

LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen Geen conflicterende belangen voor deze presentatie Eelco de Koning

Nadere informatie

Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis, Eylea of Vistrec

Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis, Eylea of Vistrec Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis, Eylea of Vistrec U heeft een oogziekte. Hiervoor krijgt u een injectie met een medicijn in uw oog. Uw oogarts heeft deze behandeling met u besproken. In deze

Nadere informatie

Diabetes. Wat zijn de oorzaken van diabetes?

Diabetes. Wat zijn de oorzaken van diabetes? Diabetes Diabetes of suikerziekte is een stofwisselingsziekte waarbij de bloedsuikerspiegel niet op peil blijft. Bij mensen met diabetes lukt het de insuline in het lichaam niet om de bloedsuiker (bloedglucose)

Nadere informatie

Avastin injecties in het oog

Avastin injecties in het oog Avastin injecties in het oog Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt voorgesteld beter te begrijpen

Nadere informatie

Oogafwijkingen door diabetes

Oogafwijkingen door diabetes Oogafwijkingen door diabetes Een van de mogelijke complicaties bij diabetes is het optreden van beschadigingen in het oog. Het gaat hierbij om de bloedvaten in het netvlies. Deze oogafwijkingen door diabetes

Nadere informatie

Opportunistic targeted screening for for type type 2 2 diabetes in in primary care care

Opportunistic targeted screening for for type type 2 2 diabetes in in primary care care Opportunistic targeted screening for for type type 2 2 diabetes in in primary care care The The Diabscreen study study Erwin Erwin P. Klein P. Klein Woolthuis 142 Samenvatting Dit proefschrift richt zich

Nadere informatie

Anti-VEGF behandeling door middel van injecties

Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Melden bij de informatiebalie Oogheelkunde alle aandacht De behandeling zal plaatsvinden in het Dagcentrum. U wordt door een gastvrouw of gastheer naar het

Nadere informatie

Ontvangen commentaar Richtlijn Diabetische Retinopathie werkgroepen NOG

Ontvangen commentaar Richtlijn Diabetische Retinopathie werkgroepen NOG Ontvangen commentaar Richtlijn Diabetische Retinopathie werkgroepen NOG FB GEVER Pagina- en regelnummer Commentaar VERWERKING COMMENTAAR Algemene inleiding (p. 6-8) Geen commentaar H2 - Verantwoording

Nadere informatie

Serie J2 De diabetische retinopathie. Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 8 2013 Martin Brassé. Programma.

Serie J2 De diabetische retinopathie. Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 8 2013 Martin Brassé. Programma. Serie J2 De diabetische retinopathie Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 8 2013 Martin Brassé Versie: 2013-01 1 2 Programma - inleiding - beoordelen foto s fundusproject Ingangstoets:

Nadere informatie

Richtlijn Diabetische retinopathie: screening, diagnostiek en behandeling (herziening)

Richtlijn Diabetische retinopathie: screening, diagnostiek en behandeling (herziening) voor de praktijk Richtlijn Diabetische retinopathie: screening, diagnostiek en behandeling (herziening) B.C.P.Polak, W.W.Hartstra, P.J.Ringens en R.J.P.M.Scholten* De herziene evidence-based richtlijn

Nadere informatie

Invloed van suikerziekte op het oog

Invloed van suikerziekte op het oog Invloed van suikerziekte op het oog Oogheelkunde Locatie Hoorn/Enkhuizen Door suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen afwijkingen optreden in het oog. Deze afwijkingen ontstaan op het niveau van de kleine

Nadere informatie

Suikerziekte en laserbehandeling van het oog

Suikerziekte en laserbehandeling van het oog Oogheelkunde Suikerziekte en laserbehandeling van het oog i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Deze folder is gebaseerd op de folder van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (www.oogheelkunde.org)

Nadere informatie

Als uw patiënt ze ziet vliegen..

Als uw patiënt ze ziet vliegen.. Overeindse dagen 2019 Als uw patiënt ze ziet vliegen.. Margriet van der Reis, oogarts CZE Pit Vermeltfoort, oogarts MMC Susan Pruijsen, huisarts VHV Eerst.. een paar Kahoot vragen Maandagmorgen 8.10 uur..

Nadere informatie

Diabetes of suikerziekte

Diabetes of suikerziekte Diabetes of suikerziekte (bron: Weet je voldoende over diabetes - Vlaamse Diabetes Vereniging) SUIKER EN HET MENSELIJK LICHAAM In onze dagelijke voeding zijn tal van koolhydraten (=suikers) aanwezig. Deze

Nadere informatie

BEHANDELING VAN HET OOG MET AVASTING, LUCENTIS OF EYLEA FRANCISCUS VLIETLAND

BEHANDELING VAN HET OOG MET AVASTING, LUCENTIS OF EYLEA FRANCISCUS VLIETLAND BEHANDELING VAN HET OOG MET AVASTING, LUCENTIS OF EYLEA FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw arts heeft bij u een aandoening aan uw netvlies vastgesteld. Het centrale gedeelte van uw netvlies (macula lutea)

Nadere informatie

Behandeling van natte macula degeneratie met Avastin

Behandeling van natte macula degeneratie met Avastin Behandeling van natte macula degeneratie met Avastin De oogarts heeft bij u de diagnose natte maculadegeneratie (zie folder maculadegeneratie) gesteld. In overleg met u is besloten om dit te behandelen

Nadere informatie

DIABETOgen Test. Diabetes mellitus Typ II. Risico s in kaart. Diabetes Mellitus

DIABETOgen Test. Diabetes mellitus Typ II. Risico s in kaart. Diabetes Mellitus DIABETOgen Test Diabetes mellitus Typ II Prof Dr. B. Weber Laboratoires Réunis Risico s in kaart De DIABETOgen test biedt u de mogelijkheid uw persoonlijk risico en predispositie op diabetes mellitus type

Nadere informatie

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie AMD. Dr. Anne Dewachter Dienst oogziekten

Leeftijdsgebonden maculadegeneratie AMD. Dr. Anne Dewachter Dienst oogziekten Leeftijdsgebonden maculadegeneratie AMD Dr. Anne Dewachter Dienst oogziekten AMD Visusverlies is een majeur probleem bij onze oudere populatie en heeft een significant impact op de functionele status en

Nadere informatie

Preventie van type 2 diabetes bij volwassenen

Preventie van type 2 diabetes bij volwassenen Preventie van type 2 diabetes bij volwassenen Kernboodschappen Uitgave januari 2016 www.diabetes.be Diabetes mellitus Iemand met diabetes heeft een verhoogd bloedsuikergehalte omdat men niet voldoende

Nadere informatie

Behandelingsmogelijkheden voor diabetisch macula-oedeem

Behandelingsmogelijkheden voor diabetisch macula-oedeem capita selecta Behandelingsmogelijkheden voor diabetisch macula-oedeem N.G.M.Wiemer, B.C.P.Polak en M.A.H.Veckeneer Het aantal patiënten met diabetes mellitus zal de komende jaren fors stijgen, met als

Nadere informatie

Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een

Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een Behandeling met Avastin injecties Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een behandeling met Avastin injecties. Om een zorgvuldige afweging te maken, is een goede voorlichting

Nadere informatie

SUIKERZIEKTE EN HET OOG (DIABETISCHE RETINOPATHIE)

SUIKERZIEKTE EN HET OOG (DIABETISCHE RETINOPATHIE) SUIKERZIEKTE EN HET OOG (DIABETISCHE RETINOPATHIE) 1096 Wat is diabetische retinopathie? Diabetische retinopathie is een complicatie van suikerziekte (diabetes), waarbij veranderingen optreden in de bloedvaten

Nadere informatie

Informatie. Intravitreale injecties WWW.ELKERLIEK.NL. Bloedvaten Pupil. Lens. Netvlies. Macula. Regenboogvlies (iris)

Informatie. Intravitreale injecties WWW.ELKERLIEK.NL. Bloedvaten Pupil. Lens. Netvlies. Macula. Regenboogvlies (iris) Informatie Intravitreale injecties Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met injecties. In deze folder geven we u informatie over de oogaandoe-ningen Macula

Nadere informatie

Diabetes mellitus. Diabetesverpleegkundigen IJsselland Ziekenhuis

Diabetes mellitus. Diabetesverpleegkundigen IJsselland Ziekenhuis Diabetes mellitus Diabetesverpleegkundigen IJsselland Ziekenhuis U hebt te horen gekregen dat u diabetes heeft. Uw internist en diabetesverpleegkundige zullen u veel informatie geven over deze aandoening

Nadere informatie

Follow-up van diabetische retinopathie bij volwassenen

Follow-up van diabetische retinopathie bij volwassenen Academiejaar 2009-2010 Follow-up van diabetische retinopathie bij volwassenen Chloë Standaert Promotor: Prof. Dr. E. Van Aken Scriptie voorgedragen in de 2 de Master in het kader van de opleiding tot MASTER

Nadere informatie

Screening op diabetische retinopathie met behulp van tweeveldenfundusfotografie:

Screening op diabetische retinopathie met behulp van tweeveldenfundusfotografie: Onderzoek Screening op diabetische retinopathie met behulp van tweeveldenfundusfotografie: effectief en goedkoop C Stellingwerf, KM Vermeulen, EM TenVergert, JMM Hooymans Samenvatting Stellingwerf C, Vermeulen

Nadere informatie

Diabetische retinopathie. Afdeling Oogheelkunde

Diabetische retinopathie. Afdeling Oogheelkunde Diabetische retinopathie Afdeling Oogheelkunde Algemeen Ten gevolge van suikerziekte, ofwel diabetes mellitus, kunnen er beschadigingen optreden aan het netvlies. Vaak wordt niet direct het zien aangetast,

Nadere informatie

Suikerziekte en het oog

Suikerziekte en het oog Oogheelkunde Suikerziekte en het oog www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl OOG020 / Suikerziekte en het oog / 16-12-2015 2 Suikerziekte en het

Nadere informatie

Wat is diabetes? Type 2 diabetes : gevolgen

Wat is diabetes? Type 2 diabetes : gevolgen 1 Wat is diabetes? Type 2 diabetes : gevolgen Nu u weet dat u aan diabetes lijdt, moet u zich plots geen grote zorgen maken. Waarschijnlijk lijdt u al gedurende lange tijd aan diabetes, mogelijks gedurende

Nadere informatie

Netvliesaandoening. Het doel van de behandeling

Netvliesaandoening. Het doel van de behandeling U bent bij de oogarts geweest en uw ogen zijn onderzocht. Daaruit is gebleken dat u een netvliesaandoening heeft. Deze kan behandeld worden met injecties in het oog. In deze folder leest u meer over de

Nadere informatie

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy DIABETES MELLITUS Diabetes mellitus, in de volksmond beter bekend als suikerziekte of diabetes,

Nadere informatie

Suikerziekte en het oog

Suikerziekte en het oog Suikerziekte en het oog Als gevolg van suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen beschadigingen optreden binnen in het oog. Men noemt dit: diabetische retinopathie : afwijkingen aan het netvlies als gevolg

Nadere informatie

Laserbehandeling van het oog. Poli Oogheelkunde

Laserbehandeling van het oog. Poli Oogheelkunde 00 Laserbehandeling van het oog Poli Oogheelkunde Wat is laser? Een laser kunt u beschouwen als een soort speciale gloeilamp. Maar dan een gloeilamp die een heel dunne, felle en zuivere lichtstraal uitzendt.

Nadere informatie

COMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie)

COMPLICATIES Lange termijn complicaties Complicaties van de ogen (retinopathie) Complicaties van de nieren (nefropathie) COMPLICATIES Lange termijn complicaties Wanneer u al een lange tijd diabetes heeft, kunnen er complicaties optreden. Deze treden zeker niet bij alle mensen met diabetes in dezelfde mate op. Waarom deze

Nadere informatie

Intravitreale injecties. Bloedvaten. Pupil. Lens. Netvlies. Regenboogvlies (iris) Macula

Intravitreale injecties. Bloedvaten. Pupil. Lens. Netvlies. Regenboogvlies (iris) Macula Intravitreale injecties Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met injecties. In deze folder geven we u informatie over de oogaandoeningen Macula degeneratie

Nadere informatie

Valérie s. Tips&Tricks #1. Diagnose en behandeling van de hond/kat met suikerziekte

Valérie s. Tips&Tricks #1. Diagnose en behandeling van de hond/kat met suikerziekte Valérie s Tips&Tricks #1 Diagnose en behandeling van de hond/kat met suikerziekte Diagnose en behandeling van de hond/kat met suikerziekte 1. DIAGNOSE VAN SUIKERZIEKTE Suikerziekte wordt vastgesteld op

Nadere informatie

De Nederlandse Zorgautoriteit NZa T.a.v. mr. drs. T.W. Langejan Postbus 3017 3502 GA Utrecht

De Nederlandse Zorgautoriteit NZa T.a.v. mr. drs. T.W. Langejan Postbus 3017 3502 GA Utrecht De Nederlandse Zorgautoriteit NZa T.a.v. mr. drs. T.W. Langejan Postbus 3017 3502 GA Utrecht Uw brief van Uw kenmerk Datum --- --- 15 september 2011 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer ZA/2011089249

Nadere informatie

Cystic Fibrosis Related Diabetes Mellitus. Sylvia Ockhorst en Renske van der Meer Haga Ziekenhuis

Cystic Fibrosis Related Diabetes Mellitus. Sylvia Ockhorst en Renske van der Meer Haga Ziekenhuis Cystic Fibrosis Related Diabetes Mellitus Sylvia Ockhorst en Renske van der Meer Haga Ziekenhuis Inventarisatie wensen Gang van zaken in de praktijk Screening: hoe, frequentie, wie? Diagnose: Criteria?

Nadere informatie

Diabetes Mellitus (suikerziekte) belicht

Diabetes Mellitus (suikerziekte) belicht Diabetes Mellitus (suikerziekte) belicht In Nederland is bij 740.000 mensen de diagnose diabetes gesteld. Elk jaar komen daar 71.000 nieuwe patiënten bij. In werkelijkheid is het aantal mensen dat diabetes

Nadere informatie

Diabetes. Inhoud. In Nederland hebben ongeveer 750.000 mensen diabetes. Van die 750.000 weten 200.000 personen niet dat ze de ziekte hebben.

Diabetes. Inhoud. In Nederland hebben ongeveer 750.000 mensen diabetes. Van die 750.000 weten 200.000 personen niet dat ze de ziekte hebben. Zorg bij diabetes Inhoud Vormen van diabetes 4 Klachten en symptomen 5 Oorzaken 6 Behandeling 7 Leven met diabetes 8 Meer informatie 9 Wat kan Kring-apotheek voor jou betekenen? 10 Diabetes Diabetes is

Nadere informatie

Intravitreale injectie. Poli Oogheelkunde

Intravitreale injectie. Poli Oogheelkunde 00 Intravitreale injectie Poli Oogheelkunde 1 Wat is een intravitreale injectie? Een intravitreale injectie is een injectie met geneesmiddel in het glasachtig lichaam van het oog. Het oog bestaat van buiten

Nadere informatie

Oogheelkunde Behandeling van natte maculadegeneratie met Avastin

Oogheelkunde Behandeling van natte maculadegeneratie met Avastin Oogheelkunde Behandeling van natte maculadegeneratie met Avastin Inleiding De oogarts heeft bij u de diagnose natte maculadegeneratie (zie folder maculadegeneratie) gesteld. In overleg met u is besloten

Nadere informatie

Handleiding Biometrist en Grader

Handleiding Biometrist en Grader Sneller betere zorg Handleiding Biometrist en Grader Inleiding Via KSYOS TeleOogheelkunde kunnen fundusfoto s en aanvullende informatie op een veilige manier via internet uitgewisseld worden tussen verschillende

Nadere informatie

FOLLOW-UP VAN DIABETISCHE RETINOPATHIE BIJ KINDEREN

FOLLOW-UP VAN DIABETISCHE RETINOPATHIE BIJ KINDEREN FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN Academiejaar 2008-2010 FOLLOW-UP VAN DIABETISCHE RETINOPATHIE BIJ KINDEREN Bieke VAN HAECKE Promotor: Prof. Dr. E. Van Aken Scriptie voorgedragen in de

Nadere informatie

Diabetes. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Diabetes. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Diabetes Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Diabetes 3 Vormen van diabetes 4 Type1 4 Type2 4 Klachten en symptomen 5 Type1 5 Type2 5 Oorzaken 6 Behandeling

Nadere informatie

Diabetische retinopathie Diabetische nefropathie Diabetische voet Hart- en vaatziekten bij diabetes mellitus. Richtlijnen NDF/CBO september 1998

Diabetische retinopathie Diabetische nefropathie Diabetische voet Hart- en vaatziekten bij diabetes mellitus. Richtlijnen NDF/CBO september 1998 Diabetische retinopathie Diabetische nefropathie Diabetische voet Hart- en vaatziekten bij diabetes mellitus Richtlijnen NDF/CBO september 1998 DIABETISCHE RETINOPATHIE DIABETISCHE NEFROPATHIE DIABETISCHE

Nadere informatie

3. Diagnostiek en risico-inventarisatie

3. Diagnostiek en risico-inventarisatie LEIDRAAD DIABETES_BINNENWERK-BSL_100 x 150 4-4 01-09-11 15:01 Pagina 1 3. Diagnostiek en risico-inventarisatie 3.1 Diagnostiek Indien een patiënt de klassieke symptomen van diabetes heeft, is de diagnose

Nadere informatie

OOGHEELKUNDE. Suikerziekte in het oog

OOGHEELKUNDE. Suikerziekte in het oog OOGHEELKUNDE Suikerziekte in het oog Suikerziekte in het oog Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van suikerziekte in het oog. Het is goed u te realiseren dat de

Nadere informatie

Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe?

Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! DM type

Nadere informatie

Behandeling met Avastin injecties

Behandeling met Avastin injecties Behandeling met Avastin injecties Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een behandeling met Avastin injecties. Om een zorgvuldige afweging te maken van uw kant is een goede

Nadere informatie

Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings

Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS. New Class Warnings HMG-CoA Reductase Inhibitors and safety the risk of new onset diabetes/impaired glucose metabolism Final SmPC and PL wording agreed by PhVWP December 2011 Doc.Ref.: CMDh/PhVWP/042/2012 January 2012 SUMMARY

Nadere informatie

Zorgpad chronische diabeteszorg

Zorgpad chronische diabeteszorg Zorgpad chronische diabeteszorg Zorgpad chronische diabeteszorg U wordt op de polikliniek van het Kennemer Gasthuis begeleid vanwege diabetes mellitus (suikerziekte). Uw internist heeft aangegeven dat

Nadere informatie

Hoge bloedsuiker: Een gevaar voor hart en bloedvaten! Meer weten over...

Hoge bloedsuiker: Een gevaar voor hart en bloedvaten! Meer weten over... Diabetes Interactief Educatie Programma Hoge bloedsuiker: Een gevaar voor hart en bloedvaten! Meer weten over... Waarom zijn hoge glucosewaarden gevaarlijk? Schade aan de grote bloedvaten: hart en hersenen

Nadere informatie

Diabetes Mellitus. Er zijn verschillende soorten diabetes. Er wordt onderscheid gemaakt tussen diabetes type 1 diabetes type 2 zwangerschapsdiabetes.

Diabetes Mellitus. Er zijn verschillende soorten diabetes. Er wordt onderscheid gemaakt tussen diabetes type 1 diabetes type 2 zwangerschapsdiabetes. Diabetes Mellitus Diabetes Mellitus (in de volksmond suikerziekte genoemd) is een stofwisselingsziekte. Het lichaam is niet meer goed in staat om glucose (= bloedsuiker) uit het bloed te verwerken en op

Nadere informatie

Diabetische retinopathie; schade aan het netvlies door suikerziekte

Diabetische retinopathie; schade aan het netvlies door suikerziekte Afdeling: Onderwerp: Oogheelkunde ; schade aan het netvlies door suikerziekte 1 Diabetische Retinopathie (DRP) Diabetes Mellitus (DM) is een stofwisselingsstoornis waarbij de suiker (glucose) spiegels

Nadere informatie

Behandeling met Avastin in het oog

Behandeling met Avastin in het oog Oogheelkunde Behandeling met Avastin in het oog Inleiding De oogarts heeft bij u een oogafwijking vastgesteld. In overleg met u is besloten om dit te gaan behandelen met Avastin. Dit is een geneesmiddel

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Avastin, algemeen

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Avastin, algemeen Avastin, algemeen AVASTIN, ALGEMEEN AARD EN DOEL VAN DE BEHANDELING MET AVASTIN U bent uitgenodigd een nieuwe behandeling te ondergaan. Voordat u een besluit neemt over deze behandeling is het belangrijk

Nadere informatie

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA DIABETES. DanielFleck@Fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN

BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA DIABETES. DanielFleck@Fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA DIABETES DanielFleck@Fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN Globaal Cardiovasculair Risico Sommige gedragingen in ons dagelijks leven vergroten de kans dat we vroeg of laat problemen

Nadere informatie

SAMENVATTING. 140 Samenvatting

SAMENVATTING. 140 Samenvatting Samenvatting 140 Samenvatting SAMENVATTING Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een veelvoorkomende stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door hyperglykemie (verhoogde bloedsuikerspiegels) als

Nadere informatie

Algemene benadering van een patiënt met diabetische retinopathie. Bart Van der Schueren IG Endocrinologie

Algemene benadering van een patiënt met diabetische retinopathie. Bart Van der Schueren IG Endocrinologie Algemene benadering van een patiënt met diabetische retinopathie. Bart Van der Schueren IG Endocrinologie Disclaimer No Conflicts of Interest Member of the Committee for Medicinal Products for Human Use

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde

Maculadegeneratie. Oogheelkunde Oogheelkunde Maculadegeneratie Maculadegeneratie is een oogaandoening waardoor u minder scherp gaat zien. Scherp zien doen we met het centrale deel van het netvlies, dit kleine stukje netvlies heet de

Nadere informatie