Ontvangen commentaar Richtlijn Diabetische Retinopathie werkgroepen NOG
|
|
- Tessa Baert
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ontvangen commentaar Richtlijn Diabetische Retinopathie werkgroepen NOG FB GEVER Pagina- en regelnummer Commentaar VERWERKING COMMENTAAR Algemene inleiding (p. 6-8) Geen commentaar H2 - Verantwoording (p.9-16) Geen commentaar H3 - Screening (p.17-75) Indien een vorm van retinopathie bestaat stopt de screening en controleert de oogarts de fundus. à zo gaat het momenteel in de praktijk niet, hoe gaan we dit goed invoeren en hoe gaat dit geborgd worden? Geen aanpassing Aanbevelingen t.a.v. screening zijn grotendeels volgens de vorige richtlijn. De nieuwe aanpassingen in deze richtlijn geven wel meer richting. Commentaar onderbrengen in het implementatieplan. pag 34: De werkgroep concludeert dan ook dat goede (na)scholing van graders gewenst is en de kwaliteit van de 10 screening op diabetische retinopathie kan verbeteren (zie de module Randvoorwaarden organisatie van zorg). > niet vrijblijvend, maar verplicht karakter voor periodieke scholing, anders niet mogen screenen? Word bestand - p33-regel 8 De term gewenst blijven handhaven. Het NOG gaat niet over de (na)scholing van de graders. Pag 35: De hoofdbehandelaar van de patiënt met diabetes is verantwoordelijk voor de organisatie van de retinopathiescreening. Voor het merendeel van de diabetespatiënten is dat de huisarts(praktijk). Deze patiëntengroep wordt gescreend binnen de eerste lijn.. Extra leesteken verwijderd. 1
2 > leesteken te veel. pag 35: De werkgroep is van mening dat het aanbeveling verdient om patiëntgegevens en uitkomsten van de retinopathiescreening te registreren in een landelijke diabetesdatabase. In aanmerking komen: datum van screening, gemeten screeningsinterval, methode van screening (digitale fotografie, funduscopie, biomicroscopie, combinatie van methoden), uitslag screening in heldere eenduidige termen, niet-diabetes gerelateerde 20 fundusafwijkingen, therapie (geen, laser(vorm), intra oculaire injectie) nieuw advies m.b.t. het interval of verwijzing, adres van ontvanger(s) van de uitslag. > te uitgebreid, een huisarts weet echt niet hoe hij goed fundusafwijkingen moet noteren en interpreteren (laser, injecties, etc.). De oogarts gaat dit namelijk niet voor de huisarts invullen. pag 35 de gebruikte medische apparatuur is up-to-date; de grading van de fundusfoto s wordt uitgevoerd door adequaat opgeleide graders; de ICT voorzieningen en het gebruik ervan in de communicatie over- en registratie van patiëntgegevens zijn op adequaat niveau, evenals het oproep- en follow up systeem. > wie borgt dit? wie controleert dit? Wat betreft bescherming van data? Word bestand - p34-regel 15 Eens met het commentaar dat de registratie-items erg uitgebreid zijn - tekst genuanceerd: nieuwe tekst: De werkgroep is van mening dat het wenselijk is om patiëntgegevens en uitkomsten van de retinopathiescreening te registeren in een landelijke diabetesdatabase maar in de praktijk zal dit lastig uitvoerbaar zijn. Als besloten wordt tot registratie dan komen in aanmerking: datum van screening, gemeten screeningsinterval, uitval screening in heldere eenduidige termen. Word bestand - p34-regel 27 Tekst verwijderd pag 36: hoe of door wie wordt het diabetes type bepaald? Word bestand - p35-1 e zin aanbeveling 2
3 Vaak is dat nog niet zo duidelijk, althans niet voor de oogarts. Hoofdbehandelaar - kinderarts of internist houden de regie over de screening en deze specialist dient diabetes type duidelijk te hebben. pag 37: wat is een korte levensverwachting? <1 jaar??? Word bestand - p36-2 e aanbeveling Pag 37: kan M1 echt nooit gepaard gaan met R0? Korte levensverwachting context afhankelijk en lastig te concretiseren. Word bestand - p 36-laatste aanbeveling in opgenomen schema Pag 38: is het in de praktijk eenduidig en of goed vastgelegd wie de hoofdbehandelaar is? Een M1 kan nooit gepaard gaan met R e aanbeveling 3 e kader H 4 - Diagnostiek (p.76-88) Daar zijn afspraken over. 3
4 RS RS Hieronder nog het commentaar van Reinier Schlingemann. Ik zal dat wel verwerken in hoofdstuk 4. Alleen de vragen over het evidence niveau vind ik lastig te beantwoorden. Koert: zou jij nog hierbij kunnen helpen? Hartelijke groet, Manon Ik heb wel vast een paar opmerkingen in kader vergelijking standpunt en richtlijn: -in de aanbevelingen staat nu: anti-vegf starten bij centraal oedeem, (in de uitgebreidere tekst: samen met klachten vd patient), maar de algemeen aanvaarde eis van 'visusdaling toe te schrijven aan het oedeem' staat nergens genoemd; dat gaat echt tegen andere internationale richtlijnen in, en er is ook geen evidence uit RCT's voor het nut van behandelen als er geen visusdaling is -de visusgrens voor keuze aflibercept: er staat nu kleiner dan 0,4, maar dat moet zijn kleiner of gelijk aan 0,4, want in de studie ligt de grens feitelijk bij 0,45 Word bestand p112-regel 26 Aanbeveling aangepast: Begin bij visusdaling op basis van centraal diabetische macula oedeem te behandelen met anti-vegf. Start met bevacizumab, maar overweeg aflibercept bij een visus 0,4 Word bestand - p 112-regel 27 Aanbeveling aangepast: Begin bij visusdaling op basis van centraal diabetische macula oedeem te behandelen met anti-vegf. Start met bevacizumab, maar overweeg aflibercept bij een visus 0,4 4
5 RS -de evidence voor bijwerkingen van cortico's wordt als laag worden bestempeld, terwijl er wel 5-10 grote RCT's zijn met TA en Ozurdex en Flucinolon implant waar dat steeds keihard uit naar voren komt Word bestand - p110-regel 4 RS -er ontbreekt een statement dat cortico's bij chronisch oedeem mgl een grotere rol kunnen spelen (mn Iluvien), dat is obv 1 studie, dus evidence niveau laag De literatuurconclusies en bijbehorende bewijskracht (gradering) zijn gebaseerd op de geïncludeerde literatuur, in dit geval de SR van Ford (2013). De bewijskracht voor oculaire bijwerkingen is slechts met 1 niveau verlaagd naar MATIG (vanwege indirectheid: langetermijneffecten onvoldoende onderzocht; exclusie van patiënten met hoog cardiovasculair risico). De lage bewijskracht geldt alleen voor systemische bijwerkingen (adverse events). In het geval van systemische bijwerkingen is de bewijskracht met een tweede niveau verlaagd vanwege imprecisie, de statistische power (met name het aantal events) is te laag is door de relatief geringe studieomvang en studieduur. Word bestand p
6 RS -de studie van Gillies over cortico's is klein en underpowered; hoe kan die een evidence niveau geven dat even hoog is als de Protocol T studie? Overweging toegevoegd: Bij chronisch oedeem dat onvoldoende effectief behandeld kan worden met laser of anti- VEGF, kan men ook kiezen voor een intravitreale implant met verlaagde afgifte gedurende 36 maanden van fluocinole acetonide (Iluvien implant). Word bestand - p 109-regel 4 Commentaar heeft geen aanleiding tot inhoudelijk aanpassing enkel een tekstuele wijzigingen. GRADE beoordeling van literatuurconclusies die zijn gebaseerd op een enkele studie (in dit geval 1 RCT) zijn problematisch omdat een aantal GRADE domeinen (inconsistentie, publicatiebias) niet kan worden beoordeeld. In het algemeen wordt in deze gevallen 1 niveau afgewaardeerd voor imprecisie vanwege de beschikbaarheid van slechts 1 studie (van HOOG naar MATIG). Als deze ene studie ook nog van onvoldoende omvang is wordt een tweede niveau afgewaardeerd (HOOG naar LAAG). 6
7 De DRCRN heeft inderdaad i.t.t. de RCT van Gillies (2014) een (voldoende) hoge statistische power, maar dit geldt alleen voor de hoofdanalyse en niet voor de subgroepanalyse: de gradering van de conclusies die zijn gebaseerd op een subgroepanalyse (pseudofakie, fakie) zijn daarom met een tweede niveau verlaagd, de bewijskracht is LAAG. De gradering van de conclusie op basis van de RCT van Gillies (2014) is ook als LAAG beoordeeld omdat (vergelijkbaar met de subgroepanalyse in de DRCRN) sprake is van 1 studie, en van een te lage statistische power. Omdat GRADE slechts 4 graderingen kent (HOOG, MATIG, LAAG, ZEER LAAG) is het overigens onvermijdelijk dat er ook binnen 1 graderingscategorie (bijvoorbeeld LAAG) verschillen zijn. Aangepast tekst: Voor de vergelijking tussen bevacizumab en dexamethason is de bewijskracht laag, er is met 2 niveaus verlaagd vanwege ernstige imprecisie (slechts een RCT; onvoldoende statistische power) p106-r31). RS -ik vind het stoppen van de anti-vegf als de pt niet wil of Word bestand - p 112-regel 34 7
8 het logistiek niet uitkomt een overbodige en rare toevoeging: je weet toch dat de pt slecht gaat zien al er niet behandeld wordt; nu wordt het een soort medisch verantwoorde optie H5 Behandeling behandeling van diabetisch macula oedeem (89 141) Pag 115: Bij visusbedreigend extrafoveaal macula oedeem kan een laserbehandeling overwogen worden. Voordelig hierbij zou kunnen zijn dat je het aantal injecties reduceert. Gezien toename van atrofie van de laserlittekens in de tijd, dient men > micrometer van de fovea te blijven. > voor de duidelijkheid zou ik kiezen voor of 1000 micron of 1500 micron van de fovea. Pag 115: Tevens kan een corticosteroïd ook overwogen worden bij patiënten die nog de eigen lens bezitten, maar dan kaneen cataractextractie bij nog persisterend macula oedeem nodig zijn. > spatie vergeten. Pag 115: Ondanks dat er geen evidence is voor associatie met thrombo- embolische processen, blijft het wel onder de aandacht en kan eventueel een switch naar een niet VEGF-gemedieerde behandeling worden gekozen na een recent doorgemaakt thrombo- embolisch event. > graag recent definiëren. Aanbeveling aangepast: Stop met behandelen bij een langer droge macula en/of non-respons op verschillende therapieën. Word bestand - p 111-regel 1 Tekst aangepast door: >1500 micrometer Word bestand - p 111-regel 24 Word bestand - p 111-regel 30 Aanpassing tekst: na een recent ( 3 maanden) 8
9 JvM 116 Voorlaatse aanbeveling Overweeg corticosteroïden bij non-respons of contra-indicatie voor pag 116: Maak een FAG bij non-respons op de therapie om ischemie en perifere lekkage op te sporen. > ik zou hier noteren: Maak een FAG bij non-respons op de therapie om (maculaire)ischemie en perifere lekkage op te sporen. pag 116: Overweeg corticosteroïden bij non-respons of contra-indicatie voor anti-vegf, status na vitrectomie of non-compliance bij multipele injecties > ik meen of de AAO annual meeting 2016 gehoord te hebben dat anti0 verf na vitrectomie net zo goed werkt als in een niet gevitrectomeerd oog. pag 116: Begin bij centraal diabetisch macula oedeem te behandelen met anti-vegf. Start met bevacizumab, maar overweeg aflibercept bij een visus< 0,4. > ik dacht bij een visus van 0.4 of kleiner om met aflibercept te behandelen, en niet enkel bij een visus kleiner dan 0.4. Het is mij niet duidelijk waarop het advies over status na vitrectomie berust. Ik kan het niet vinden. Word bestand - p e aanbeveling (maculaire) toegevoegd Word bestand - p e aanbeveling Deze aanbeveling is gebaseerd op de literatuur Word bestand - p e aanbeveling Aanbeveling aangepast: Begin bij visusdaling op basis van centraal diabetische macula oedeem te behandelen met anti-vegf. Start met bevacizumab, maar overweeg aflibercept bij een visus 0,4 Word bestand p112 5 e aanbeveling 9
10 anti-vegf, status na vitrectomie of noncompliance bij multipele injecties In de klinische praktijk lijkt het vaker dat de clearance van sommige anti-vegf sneller is in een gevitrectomeerd oog, maar er is wisselend bewijs hiervoor in de literatuur - daarom akkoord om status na vitrectomie te verwijderen. RvL RvL H6 -Behandeling vitrectomie bij glasvochtbloeding (P ) De werkgroep mist een argument bij het onderscheid tussen wel of niet een eerdere panretinale laserbehandeling (p 153, r 11). In het eerste geval is de kans op een tractionele netvliesloslating klein en is ook de differentiaal diagnose van een macula bedreigende rhegmatogene loslating minder waarschijnlijk. Er bestaat dan geen strikte indicatie voor snelle vitrectomie, terwijl in het tweede geval, bij een onbekende voorgeschiedenis, de kans op een netvliesloslating groter is en er wel een snelle vitrectomie moet plaatsvinden. Dit argument wordt wel genoemd in een latere alinea (p 153, r 31). De bijdrage van een USG moet worden genoemd. Deze kan informatie geven over de aanwezigheid van een eventuele glasvochtmembraanloslating en een (tractionele) netvliesloslating Aangepaste tekst: Overweeg corticosteroïden bij non-respons of contra-indicatie voor anti-vegf of noncompliance bij multipele injecties. Word bestand - p 149- regel 11 Het gaat over diabetes! Glasvochtbloeding zegt iets over de slechte conditie van het oog. Word bestand p 149 regel 34 Tekst aangepast: Echografie kan worden overwogen ter uitsluiting van een 10
11 RvL In de Aanbeveling (p 153, r 36) moet de periode drie maanden vervangen worden door 1 tot 2 maanden, zoals ook eerder in de tekst is gehanteerd. Anders is de term vroege vitrectomie niet van toepassing. netvliesloslating en om nader inzicht te krijgen in de achterliggende pathologie. Word bestand p149 regel 41 Tekst gewijzigd door :...binnen 1-2 maanden pag 153: Overweeg bij een glasvochtbloeding een vroege vitrectomie binnen drie maanden; > ik vind 3 maande voor een vroege vitrectomie niet vroeg. Op pagina 152 wordt over 1-2 maanden gesproken. Word bestand p149 regel 41 JVM Blz 153, lijn 40 Bij aanwezigheid rubeosis extra haast met vitrectomie, geen drie maanden wachten Heb ik zo gauw geen literatuur over. Tekst gewijzigd door :...binnen 1-2 maanden Word bestand p149 regel 17 en 41 RW H 7 - Behandeling tijdspad voor cataractextractie (P ) Helder geschreven, relevante vraag. Helaas moeilijk te onderbouwen met literatuur. Ik vind het onderscheid in de tekst tussen progressie van DME en DRP niet heel Tekst gewijzigd door:...rubeosis van de iris in overwegingen (regel 17) toe te voegen en in de aanbeveling (regel 41) 11
12 duidelijk. De behandeling hiervoor kan enigszins verschillen (mn indicatie voor panretinale fotocoagulatie). Daarbij moet toch altijd sprake zijn een rustige klinische situatie, behandeld zoals in H6 beschreven? Ik vermoed dat de DME/DRP toch altijd onder controle dient te zijn voordat een cataractextractie overwogen wordt. RW P171-5 Bij de overwegingen zou ik de eerste zin verder uitbouwen:. Dat er sprake is van subjectieve hinder door betrokkene, dat er sprake is van klinisch relevant cataract en dat de visusdaling redelijkerwijs door het cataract veroorzaakt wordt. RW P Ik zou in de aanbeveling ook formuleren dat er sprake moet zijn van klinisch relevant cataract en dat de visusdaling redelijkerwijs door het cataract veroorzaakt moet worden. Nu staat er ook ongeacht de mate van DRP -> dit lijkt me niet correct. DRP en DME moeten klinisch toch onder controle zijn voordat een cataract OK verricht wordt? Hoe kun je anders inschatten of de visusdaling door het cataract veroorzaakt wordt? Voorstel zou zijn om deze strofe te vervangen door mits DRP/DME adequaat behandeld zijn. RW Er wordt een overweging gemaakt voor anti-vegfs bij DME, waarom geen overweging voor panlaser bij actieve Word bestand p 167 r6 Tekst aangepast: dat er sprake is van subjectieve hinder door de betrokkene, een klinisch relevant cataract en dat de visusdaling redelijkerwijs door het cataract veroorzaakt wordt. Word bestand p 169 r16 Aanbeveling aangepast: Overweeg een phaco-emulsificatie bij subjectieve hinder, klinisch relevant cataract en de visusdaling moet verklaard kunnen worden door het cataract, ongeacht de mate van DRP. Word bestand p169 r10 en r18 12
13 DRP? Dat moet toch eerst onder controle zijn? Tekst aangepast: R10 overweging aangepast door toevoeging: indien laser niet meer mogelijk is RW RW MO In zijn algemeenheid lijkt het mij opportuun om een cataract vroeg te opereren omdat de OK dan makkelijker is, minder OK tijd en minder energie benodigd. De kans op progressie van het cataract is groter bij diabeten. De literatuur onderbouwt dit niet, kan het Tot slot, moet er ook in de aanbeveling ook een opmerkingen gemaakt worden voor de ogen waarbij DME/DRP nooit onder controle komt? Of is dit voldoende ondervangen door de opmerking pagina 168 regel 31: tenminste 3 lijnen visusverlies wordt pas als relevant voor de patiënt gezien: dat is mijns inziens te streng, zou moeten zijn 2 lijnen, bijvoorbeeld van 0,6 naar 0,4 Snellen visus (en niet 0,3). R18 aanbeveling aangepast door toevoeging: indien laser niet meer mogelijk is Naar de mening van de werkgroep voldoende ondervangen. Naar de mening van de werkgroep voldoende ondervangen. Deze uitkomstmaten zijn bij aanvang van de literatuur beoordeling vastgesteld en op basis hiervan is de literatuur beoordeling uitgevoerd. Ter overweging: toevoegen enkele "gezond verstand" 13
14 MJ MJ MJ MJ adviezen, bijvoorbeeld over de plaats van FAG vóór phaco: mijns inziens bij enige vorm van DRP meer dan geringe achtergronds DRP. En indien de patient niet goed te spiegelen is: van tevoren vertellen dan na de phaco verder onderzoek waarschijnlijk nodig is (en dat dan ook doen). Laagdrempelig OCT doen bij onverklaard visusverlies en voorafgaand aan phaco. Het is een prima en beknopt hoofdstuk met als opvallende conclusie dat een phaco uitstekend voorafgaand aan panretinale laser verricht kan worden bij DRP. Op Pag 168 regel 32 wordt 3 lijnen visus verandering als klinisch relevant beschouwd, hoewel de RL dit aantal vaker gebruikt is het wel erg veel, juist bij phaco bij DRP en/of DME, hierbij kunnen subtielere veranderingen al relevante uitkomsten zijn, overweeg voor dit hoofdstuk 2 regels ie. tenminste 10 letters, net als bij Fong 2010 op Pag 171 r 18 wordt aangehaald. Conclusie obv. Suto 2008 dat eerst phaco en erna panretinale laser betere uitkomst geeft dan andersom is toch achterhaald vanwege OCT en anti VEGF introductie sindsdien, huidige patiënten worden heel anders geanalyseerd en behandeld. Pag 171 pupil zou minder goed wijd worden na phaco is mij onbekend, wel is rhexis rand en capsular bend formation vaak belemmerend bij panretinale laser. Dank voor het compliment Deze uitkomstmaten zijn bij aanvang van de literatuur beoordeling vastgesteld en op basis hiervan is de literatuur beoordeling uitgevoerd. De uitwerking van Fong is hetgeen binnen zijn studie is gehanteerd. Deze conclusie is gebaseerd om Suto. Daarnaast geeft de werkgroep aan dat als er cataract is en niet gelaserd kan worden. 14
15 MJ MJ Pag 171 r29 perioperatief triamcinolon en/of bevacizumab is vaag, wat raden we aan: injectie voor tijdens of kort na ok? Bij de aanbevelingen wellicht net als in de RL cataract ook noemen preoperatieve stenopeische visus in mydriasis essentieel is bij de analyse van patiënten met cataract en DRP. H8 - Randvoorwaarden (Organisatie van zorg) (P ) Geen commentaar Verslag invitational conference (P ) Kennislacunes 9P ) Geen commentaar Via de ontvangen commentaar pag 185: De bij de screening betrokken professionals hanteren een protocol voor de organisatie van screening en berichtgeving waarin ieders verantwoordelijkheden zijn vastgelegd. > hoe dit in Nederland te organiseren wanneer er allerlei optometristen in optiek winkels sreeningen doen? De voorliggende tekst is correct. De uitwerking van deze overweging is de mening van Shah (2010). Aanbeveling aangepast: Overweeg een phaco-emulsificatie bij subjectieve hinder, klinisch relevant cataract en de visusdaling moet verklaard kunnen worden door het cataract, ongeacht de mate van DRP. Het betreft het verslag van de invitational conference (IC) en is dus hetgeen tijdens de IC is aangegeven 15
16 MO Allereerst een vraag die ontbreekt: "in welk geval dient de patiënt met DRP naar de internist verwezen te worden i.v.m. verbetering van de instelling?". Op dit moment is dat (volgens de richtlijn van de huisartsen): alleen bij proliferatieve DRP. Mijns inziens zou dit ook moeten zijn bij preproliferatieve DRP en bij visusbedreigende DME, anders dempt men de put als het kalf al verdronken is. Waar is hoofdstuk 6? Op pagina 142 Commentaar valt niet in binnen de scope van deze uitgangsvragen/rl 16
28-12-2011 WELKE OOGHEELKUNDIGE PROBLEMEN BIJ DM?? WIE BESCHIKT OP POLI/ZH OVER FUNDUSCAMERA? Welke oogheelkundige problemen kunnen optreden bij DM?
VRAAG: WELKE OOGHEELKUNDIGE PROBLEMEN BIJ DM?? Welke oogheelkundige problemen kunnen optreden bij DM? Cataract Maculadegeneratie Glaucoom Diabetische Retinopathie (DR) VRAAG WIE BESCHIKT OP POLI/ZH OVER
Nadere informatieRTA Diabetes en Oogartsen
RTA Diabetes en Oogartsen Verwijsafspraken voor fundusscreening door de huisartsen Wanneer fundusfotografie bij DM type 2: Diagnose diabetes Volwassenen met de diagnose diabetes type 2 Vrouwen met bestaande
Nadere informatieRTA Diabetes en Oogartsen
RTA Diabetes en Oogartsen Verwijsafspraken voor fundusscreening door de huisartsen Wanneer fundusfotografie bij DM type 2: Diagnose diabetes Volwassenen met de diagnose diabetes type 2 Vrouwen met bestaande
Nadere informatieSamenvatting Richtlijnen Diabetische Retinopathie
Samenvatting Richtlijnen Diabetische Retinopathie Indeling diabetische retinopathie (DR) Indeling Afwijkingen Niet-proliferatieve DR (NPDR): Geringe NPDR alleen MA en/of bloedinkjes Matige NPDR enkele
Nadere informatieHandleiding Biometrist en Grader
Sneller betere zorg Handleiding Biometrist en Grader Inleiding Via KSYOS TeleOogheelkunde kunnen fundusfoto s en aanvullende informatie op een veilige manier via internet uitgewisseld worden tussen verschillende
Nadere informatieOogzorg bij diabetes
Oogzorg bij diabetes Oogzorg bij DM Wat doet een oogarts en optometrist tijdens een oogonderzoek bij diabeten? Menco Bijnen, optometrist Waartoe dient het onderzoek? Nulmeting Vastleggen wel/geen DRP In
Nadere informatieDiabetische Oogziekten
Diabetische Oogziekten F. Hageman, Oogarts OPSIS oogziekenhuis Amstelveen Den Burg DIABETES MELLITUS GLUCOSE Bloedglucosespiegel : Maat voor hoeveelheid glucose opgelost in het bloed. Wordt uitgedrukt
Nadere informatieScreening Diabetische Retinopathie bij Diabetes mellitus type 2. Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 17 mei 2011
Screening Diabetische Retinopathie bij Diabetes mellitus type 2 Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 17 mei 2011 Diabetische retinopathie Microvasculaire pathologie van de retina. Teken van andere microvasculaire
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie
PATIËNTEN INFORMATIE Oogaandoening Diabetische retinopathie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over oogafwijkingen die kunnen voorkomen bij suikerziekte
Nadere informatieSamenvatting Evidence based Richtlijnen Diabetische Retinopathie
Samenvatting Evidence based Richtlijnen Diabetische Retinopathie Definities Biomicroscopie binoculair onderzoek van het netvlies met behulp van een spleetlamp en een funduscontactglas of een andere lens
Nadere informatieDiabetische retinopathie; schade aan het netvlies door suikerziekte
Afdeling: Onderwerp: Oogheelkunde ; schade aan het netvlies door suikerziekte 1 Diabetische Retinopathie (DRP) Diabetes Mellitus (DM) is een stofwisselingsstoornis waarbij de suiker (glucose) spiegels
Nadere informatieRetinopathie. S. Verhoeven
Retinopathie S. Verhoeven Casus 1 Controle Patiënt A heeft DM type 2 en een zgn. proliferatieve retinopathie vlg. de brief van de oogarts. Mevrouw is 1 jaar geleden door de oogarts gezien en weet niet
Nadere informatieRichtlijn DME concept NOG. Prof. Dr. R.O. Schlingemann, Prof. Dr. J.E.E. Keunen, Dr. A.C. Moll.
Richtlijn DME concept NOG. Prof. Dr. R.O. Schlingemann, Prof. Dr. J.E.E. Keunen, Dr. A.C. Moll. Critical Appraisal Diabetisch Macula Oedeem. Auteurs: Prof. Dr. R.O. Schlingemann, Prof. Dr. J.E.E. Keunen,
Nadere informatieRichtlijn Diabetische retinopathie
5 10 Richtlijn Diabetische retinopathie 15 20 25 30 INITIATIEF Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) IN SAMENWERKING MET Nederlands Oogheelkundig Gezelschap Optometristen Vereniging Nederland Nederlands
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Suikerziekte en het oog Als gevolg van suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen beschadigingen optreden binnen in het oog. Men noemt dit: diabetische retinopathie : afwijkingen aan het netvlies als gevolg
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Suikerziekte en het oog Deze folder is tot stand gekomen onder redactie van de commissie Patiëntenvoorlichting van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) 2014. (www.oogheelkunde.org) Inhoudsopgave
Nadere informatieLeeftijdsgebonden maculadegeneratie AMD. Dr. Anne Dewachter Dienst oogziekten
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie AMD Dr. Anne Dewachter Dienst oogziekten AMD Visusverlies is een majeur probleem bij onze oudere populatie en heeft een significant impact op de functionele status en
Nadere informatieStandpunt Diabetisch Macula Oedeem Versiedatum
Standpunt inzake DME van de Werkgroep Medische Retina van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap Standpunt Diabetisch Macula Oedeem Versiedatum 01-01-2017 Auteur: Prof. Dr. R.O. Schlingemann, namens het
Nadere informatieDiabetische retinopathie
Diabetische retinopathie Afdeling Oogheelkunde Locatie Purmerend/Volendam Algemeen Ten gevolge van suikerziekte, ofwel diabetes mellitus, kunnen er beschadigingen optreden aan het netvlies. Vaak wordt
Nadere informatieInstructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 6 september 2012 Rutger Vernimmen en Martin Brassé
1 Serie J2 De diabetische retinopathie Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 6 september 2012 Rutger Vernimmen en Martin Brassé Versie: 2012-04 2 1 Programma - Ingangstoets - Papil afwijkingen
Nadere informatieAantal verwezen patienten van huisarts naar optometrist 2017
Totaal overzicht half augustus 2017 t/m februari 2018 Inzet optometrist voor heelkundige klachten Tabel 1. Aantal patiënten die de afgelopen 7 maanden zijn verwezen door de huisarts naar de optometrist
Nadere informatieAantal verwezen patienten van huisarts naar optometrist 2017
Totaal overzicht half augustus 2017 t/m maart 2018 Inzet optometrist voor heelkundige klachten Tabel 1. Aantal patiënten die t/m Q1 2018 zijn verwezen door de huisarts naar de optometrist voor diagnostiek
Nadere informatieDiabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen
Diabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) kunnen hiervan in veel delen van hun lichaam complicaties ondervinden. De ogen - en vooral de netvliezen - kunnen
Nadere informatieOpleverdocument Portavita HMP eind juni 2019
Opleverdocument 4.33.0 Portavita HMP eind juni 2019 1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... 2 2. Introductie... 3 3. Diabetes - Fundusfoto screening aangepast naar NHG-standaard 2017... 4 3.1 Nieuw onderzoek
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 121 Nederlandse samenvatting Patiënten met type 2 diabetes mellitus (T2DM) hebben een verhoogd risico op de ontwikkeling van microvasculaire en macrovasculaire complicaties. Echter,
Nadere informatieAll Presentations Diabetische retinopathie Screening op diabetische retinopathie R.O. Schlingemann
All Presentations 26 April, 2001 Diabetische retinopathie Screening op diabetische retinopathie R.O. Schlingemann Oogheelkunde, AMC, Amsterdam Diabetes en het oog-3 stadia Hoornvlies 0-15 jaar: Vroege
Nadere informatieneovascularisaties van iris en/of kamerhoek: direct panretinale laser, meestal in combinatie met anti VEGF.
Critical appraisal Retinale veneuze Occlusies. Auteurs: Dr. M.V. van Hecke, Prof. Dr. R.O. Schlingemann, Mogelijke conflicterende belangen: Prof. Dr. R.O. Schlingemann: Vergoedingen als consulent (aan
Nadere informatieAls uw patiënt ze ziet vliegen..
Overeindse dagen 2019 Als uw patiënt ze ziet vliegen.. Margriet van der Reis, oogarts CZE Pit Vermeltfoort, oogarts MMC Susan Pruijsen, huisarts VHV Eerst.. een paar Kahoot vragen Maandagmorgen 8.10 uur..
Nadere informatieRob Brouwers. Optometrist. Schippers Optiek Beuningen
Rob Brouwers Optometrist Schippers Optiek Beuningen Aanleiding nieuw zorgprogramma Groei en vergrijzing Versterking eerstelijnszorg (Ab Klink) Integrale bekostiging chronische zorg een groep zorgverleners
Nadere informatieDe nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd?
De nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd? Alle veranderingen in de nieuwe NHG DM2 standaard zijn aangegeven in rood. Streefwaardes HbA1c : Nu met een ondergrens Leeftijd
Nadere informatieSUIKERZIEKTE EN HET OOG (DIABETISCHE RETINOPATHIE)
SUIKERZIEKTE EN HET OOG (DIABETISCHE RETINOPATHIE) 1096 Wat is diabetische retinopathie? Diabetische retinopathie is een complicatie van suikerziekte (diabetes), waarbij veranderingen optreden in de bloedvaten
Nadere informatieIntravitreale injectie. Poli Oogheelkunde
00 Intravitreale injectie Poli Oogheelkunde 1 Wat is een intravitreale injectie? Een intravitreale injectie is een injectie met geneesmiddel in het glasachtig lichaam van het oog. Het oog bestaat van buiten
Nadere informatieEvidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog
Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies
Nadere informatieCataract: wat valt er nou te kiezen? Hendrik Brink Francien Ooijman Jeroen Bosch Ziekenhuis
Cataract: wat valt er nou te kiezen? Hendrik Brink Francien Ooijman Jeroen Bosch Ziekenhuis cataract opereren cataract opereren Is dat zo? En zo ja: hoe snel? En waar? Door wie? Wanneer? Hoe? Welke verdoving?
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Suikerziekte en het oog Inleiding U heeft suikerziekte (diabetes mellitus). In deze folder leest u meer over suikerziekte en de mogelijke gevolgen voor uw ogen. Suikerziekte en het oog Ten gevolge van
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie
PATIËNTEN INFORMATIE Oogaandoening Diabetische retinopathie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over oogafwijkingen die kunnen voorkomen bij suikerziekte
Nadere informatieBeurs van Berlage, 24 juni 2013. TRACING/BIDON in RTCGM Achtergrond Structuur Blik op eerste resultaten
Beurs van Berlage, 24 juni 2013 TRACING/BIDON in RTCGM Achtergrond Structuur Blik op eerste resultaten Onderwerpen BIDON TRACING Ontwikkeltrajekt RTCGM Plaats van TRACING in het ontwikkelproces van RTCGM
Nadere informatieNieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven.
Nieuwe standaard DM2 2018 Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven. Streefwaardes HbA1C Streefwaardes HbA1C Nu ook een ondergrens Leeftijd
Nadere informatieONDERZOEK HARTREVALIDATIE: KAN HET KORTER? Sabrine de Vries Spithoven ANIOS Cardiologie
ONDERZOEK HARTREVALIDATIE: KAN HET KORTER? Sabrine de Vries Spithoven ANIOS Cardiologie 21-11-2014 INHOUDSOPGAVE Introductie Relevantie Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie Conclusie Aanbeveling
Nadere informatieLevenslang injecties?
Leeftijdsgebonden macula degeneratie Levenslang injecties? Yara Lechanteur oogarts in opleiding Over mij 2004-2010: Geneeskunde studie, Nijmegen 2011-2016: Start promotie traject o.l.v. prof. Dr. C.B.
Nadere informatieVan glasvochtinjectie tot vitrectomie
Van glasvochtinjectie tot vitrectomie over de toename en diversiteit van therapieën Dr. Mirjam van Velthoven Oogarts 1 2 Glasvocht Grootste holte van het oog 4 6 ml Gelei-achtige substantie omgeven door
Nadere informatieBehandeling van macula oedeem met Avastin
Behandeling van macula oedeem met Avastin De oogarts heeft bij u een oogafwijking vastgesteld en heeft in overleg met u besloten om dit te gaan behandelen met Avastin. De meest voorkomende oorzaken om
Nadere informatieDiabetes en het oog. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Diabetes en het oog Informatie voor patiënten F0327-3415 mei 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL OOGHEELKUNDE
TRANSMURAAL PROTOCOL OOGHEELKUNDE Inleiding De huisarts verricht oogheelkundig onderzoek volgens de NHG-standaarden M12 en M57. Vervolgens zijn er drie mogelijkheden: 1. zelf behandelen 2. verwijzen naar
Nadere informatieDiagnostische technieken door optometristen gehanteerd behoren tot te verzekeren prestaties. De optometrist verricht diagnostiek in de oogheelkundige
Onderwerp: Samenvatting: Soort uitspraak: Diagnostische technieken door optometristen gehanteerd behoren tot te verzekeren prestaties De optometrist verricht diagnostiek in de oogheelkundige zorg. Een
Nadere informatieOogafwijkingen door diabetes
Oogafwijkingen door diabetes Een van de mogelijke complicaties bij diabetes is het optreden van beschadigingen in het oog. Het gaat hierbij om de bloedvaten in het netvlies. Deze oogafwijkingen door diabetes
Nadere informatieIntravitreale injectie
Intravitreale injectie Oogheelkundig centrum U krijgt binnenkort een intravitreale injectie. In deze folder vindt u informatie over de injectie, de procedure en eventuele complicaties. Wat is een intravitreale
Nadere informatieVerdieping oogzorg: binoculair zien en anamnese
Keuzedeel mbo Verdieping oogzorg: binoculair zien en anamnese gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0454 Penvoerder: Sectorkamer specialistisch vakmanschap Gevalideerd door: Sectorkamer
Nadere informatieVerdiepingscursus, 5 november 2013, Urmond Fundusproject Meditta en fundusfoto s beoordelen. Docenten en medewerkers:
1 Verdiepingscursus, 5 november 2013, Urmond Fundusproject Meditta en fundusfoto s beoordelen 2 Docenten en medewerkers: Yvonne van Leeuwen, Universitair hoofddocent Wilma Brassé, docent vaardigheden STOOHN
Nadere informatieBehandeling van het oog met Avastin, Lucentis, Eylea of Vistrec
Behandeling van het oog met Avastin, Lucentis, Eylea of Vistrec U heeft een oogziekte. Hiervoor krijgt u een injectie met een medicijn in uw oog. Uw oogarts heeft deze behandeling met u besproken. In deze
Nadere informatieDiabetische retinopathie
Diabetes en het oog U bent bij de oogarts geweest omdat u diabetes (suikerziekte) heeft. Diabetes kan leiden tot afwijkingen in het netvlies. Dit heet diabetische retinopathie. Als deze afwijkingen niet
Nadere informatieInvloed van suikerziekte op het oog
Invloed van suikerziekte op het oog Oogheelkunde Locatie Hoorn/Enkhuizen Door suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen afwijkingen optreden in het oog. Deze afwijkingen ontstaan op het niveau van de kleine
Nadere informatieRapportage Weergave journaalregels in de ZorgDomein verwijsbrief
Rapportage Weergave journaalregels in de ZorgDomein verwijsbrief September 2013 Pieter Langers Laurens Pronk ZorgDomein, 2013 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 Aanleiding... 3 Doel onderzoek... 3 Werkwijze
Nadere informatieInformatie. Intravitreale injecties WWW.ELKERLIEK.NL. Bloedvaten Pupil. Lens. Netvlies. Macula. Regenboogvlies (iris)
Informatie Intravitreale injecties Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met injecties. In deze folder geven we u informatie over de oogaandoe-ningen Macula
Nadere informatieSummary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae
Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae 9 SAMENVATTING Hoofdstuk 1 bevat een korte inleiding over het diagnostische proces en er worden twee van de meest gebruikte diagnostische beeldvormende
Nadere informatieDiabetische retinopathie. Afdeling Oogheelkunde
Diabetische retinopathie Afdeling Oogheelkunde Algemeen Ten gevolge van suikerziekte, ofwel diabetes mellitus, kunnen er beschadigingen optreden aan het netvlies. Vaak wordt niet direct het zien aangetast,
Nadere informatieIk zorg dus ik Phamous. Meten en verbeteren. Achtergronden: Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie 2012 (1)
Implementatie van shared decision making in het behandelproces door invoering van FUR (Follow Up Rom) gesprekken 31 januari 2013 Marga van Leersum Verpleegkundig Specialist (MANP) UMCG, UCP Ik zorg dus
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieAddendum. Nederlandse Samenvatting
Addendum A Nederlandse Samenvatting 164 Addendum Cardiovasculaire ziekten na hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap Hypertensieve aandoeningen zijn een veelvoorkomende complicatie tijdens de zwangerschap.
Nadere informatieDr. E.J. van Zuuren, drs. M.M.D. van der Linden, drs. R.J. Borgonjen, drs. M.F.E. Leenarts
Rosacea 22 223 Rosacea Dr. E.J. van Zuuren, drs. M.M.D. van der Linden, drs. R.J. Borgonjen, drs. M.F.E. Leenarts De richtlijn dateert uit 2010 en is geherformuleerd in 2012. Onderstaande samenvatting
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
DIENST OOGZIEKTEN Campus Brugge Stafleden Dr. Dewachter Anne Dr. Pollet Luc Dr. Lafaut Bart Dr. Vandelanotte Sylvie Geconsulteerde artsen Dr. Miroir Claire Dr. Kempeneers Anne t: 050 45 23 40 f: 050 45
Nadere informatieAnti-VEGF behandeling door middel van injecties
Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Melden bij de informatiebalie Oogheelkunde alle aandacht De behandeling zal plaatsvinden in het Dagcentrum. U wordt door een gastvrouw of gastheer naar het
Nadere informatieFundusfotografie (oogonderzoek)
Ketenzorg Fundusfotografie (oogonderzoek) Waarom ontvangt u deze folder? Mensen met diabetes hebben een verhoogd risico op het ontstaan van schade aan de ogen (retinopathie). Door een foto te maken van
Nadere informatieImplementatie NHG standaard Chronische Nierschade Ketenzorg Arnhem 2018
Implementatie NHG standaard Chronische Nierschade Ketenzorg Arnhem 2018 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. De NHG standaard Chronische Nierschade... 3 1.1. Nieuw stroomdiagram... 3 1.2. De belangrijkste kernboodschappen...
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
INFORMATIEFOLDER Suikerziekte en het oog OPSIS Oogziekenhuis Westelijk Halfrond 105 1183 HR Amstelveen Tel.: 088-6649674 www.opsisoogziekenhuis.nl info@opsisoogziekenhuis.nl Door suikerziekte (diabetes
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Oogheelkunde Suikerziekte en het oog www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl OOG020 / Suikerziekte en het oog / 16-12-2015 2 Suikerziekte en het
Nadere informatieSamenvatting voor niet-ingewijden
voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan
Nadere informatieDe meest effectieve behandelstrategie voor Diabetisch Macula Oedeem
Schiedamse Vest 160 Postbus 70030 3000 LM Rotterdam www.oogziekenhuis.nl tel.: 010-4023449 Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek (studie)
Nadere informatieMaculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht
Maculadegeneratie Oogheelkunde alle aandacht Wat is de macula en wat is degeneratie? De macula is het onderdeel in het oog dat ervoor zorgt dat wij kunnen lezen. De macula heet officieel macula lutea (letterlijk:
Nadere informatieMaculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht
Maculadegeneratie Oogheelkunde alle aandacht Wat is de macula en wat is degeneratie? De macula is het onderdeel in het oog dat ervoor zorgt dat wij kunnen lezen. De macula heet officieel macula lutea (letterlijk:
Nadere informatieRichtlijn Diabetische retinopathie
Richtlijn Diabetische retinopathie Richtlijn Diabetische retinopathie Screening, diagnostiek en behandeling Colofon Diabetische retinopathie Screening, diagnostiek en behandeling ISBN-10: 90-8523-125-6
Nadere informatieIntravitreale injecties. Bloedvaten. Pupil. Lens. Netvlies. Regenboogvlies (iris) Macula
Intravitreale injecties Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met injecties. In deze folder geven we u informatie over de oogaandoeningen Macula degeneratie
Nadere informatieLeidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland
Leidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland Mei 2014 Aanleiding Het CVZ beschrijft in het Rapport geneeskundige GGZ deel 2 de begrenzing
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
amenvatting Het aantal mensen met dementie neemt toe. De huisarts speelt een sleutelrol in het (h)erkennen van signalen die op dementie kunnen wijzen en hiermee in het stellen van de diagnose dementie,
Nadere informatieNo-show beleid. Hoe om te gaan met no-showbinnen uw huisartsenpraktijk
No-show beleid Hoe om te gaan met no-showbinnen uw huisartsenpraktijk Inhoudsopgave Inleiding... 3 No-show beleid Diabetes... 4 Voorbeeldbrief no-show Diabetes patiënt... 6 STROOMDIAGRAM no-show beleid
Nadere informatieWanneer Worldeye geen contract heeft met een zorgverzekeraar of wanneer u als patiënt niet verzekerd bent, of in het buitenland
Passantentarieven Wanneer Worldeye geen contract heeft met een zorgverzekeraar of wanneer u als patiënt niet verzekerd bent, of in het buitenland verzekerd bent, krijgt u bij verzekerde zorg te maken met
Nadere informatieKwaliteitsnormen. Blaascarcinoom
Kwaliteitsnormen Blaascarcinoom Versie 6 September 2018 Achtergrond herziening 2017 De NVU heeft eind 2010 de eerste kwaliteitsnormen blaascarcinoom openbaar gemaakt en deze in 2012 en 2014 herzien. Sinds
Nadere informatieConsensus based methodiek
Bijlage 9 Methode ontwikkeling Bij elke module staat aangegeven volgens welke methodiek deze is uitgewerkt: Consensus based methodiek Evidence based methodiek (EBRO) Evidence based methodiek (GRADE) Consensus
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse samenvatting Wereldwijd zijn er miljoenen mensen met diabetes mellitus, hetgeen resulteert in aanzienlijke morbiditeit en mortaliteit. Bekende oogheelkundige complicaties
Nadere informatieIdeaalproces en verbeterruimte
Ideaalproces en verbeterruimte 1. Arts schrijft een volledige verwijzing Ideaalproces De verwijzer selecteert de patiënt in het eigen informatiesysteem en start de verwijzing. De verwijzer vult (volgens
Nadere informatieWat is glaucoom. Oogdruk
Glaucoom Deze folder geeft in het kort weer wat glaucoom is en wat de gevolgen kunnen zijn van te hoge oogdruk. Tevens wordt aangegeven wat daaraan gedaan kan worden. Wat is glaucoom Glaucoom is een oogziekte
Nadere informatieMaculadegeneratie. Oogheelkunde
Oogheelkunde Maculadegeneratie Maculadegeneratie is een oogaandoening waardoor u minder scherp gaat zien. Scherp zien doen we met het centrale deel van het netvlies, dit kleine stukje netvlies heet de
Nadere informatieSuikerziekte en laserbehandeling van het oog
Oogheelkunde Suikerziekte en laserbehandeling van het oog i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Deze folder is gebaseerd op de folder van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (www.oogheelkunde.org)
Nadere informatieProject meekijk consult oogheelkunde
Project meekijk consult oogheelkunde Naam: Stefanie Mouwen Versie: definitief Datum: Januari 2017 1 Oogzorg Inleiding Huisartsen zien het aantal patiënten met oogaandoeningen al jaren fors stijgen. Parallel
Nadere informatieDIABETISCHE RETINOPATHIE
DIABETISCHE RETINOPATHIE RICHTLIJNEN SCREENING, DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING Maart 2006 Het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) is de opdrachtgever voor het ontwikkelen van deze Herziene Richtlijn
Nadere informatieSpecialismespecifieke Toelichting op de Registratieregels Oogheelkunde. v
Specialismespecifieke Toelichting op de Registratieregels Oogheelkunde v20110701 Ingangsdatum 1 januari 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Uitzonderingen op de algemene registratieregels... 4 2.1 Sluiten
Nadere informatieBIJLAGE WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES EN REDENEN VOOR DE WEIGERING OPGESTELD DOOR HET EMEA
BIJLAGE WETENSCHAPPELIJKE CONCLUSIES EN REDENEN VOOR DE WEIGERING OPGESTELD DOOR HET EMEA HERONDERZOEK VAN HET ADVIES VAN HET CHMP VAN 19 JULI VOOR NATALIZUMAB ELAN PHARMA Op zijn bijeenkomst van juli
Nadere informatieAvastin injecties in het oog
Avastin injecties in het oog Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt voorgesteld beter te begrijpen
Nadere informatieConceptrichtlijn Diabetische retinopathie
5 10 Conceptrichtlijn Diabetische retinopathie 15 20 25 30 35 40 INITIATIEF Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) IN SAMENWERKING MET Nederlands Oogheelkundig Gezelschap Optometristen Vereniging Nederland
Nadere informatieRichtlijn Niet scrotale testis (NST) (2012, multidisciplinair)
Richtlijn Niet scrotale testis (NST) (2012, multidisciplinair) 3. Samenvatting en toelichting Beslissingsanalyse en expertbijeenkomst Samenvatting Beslissingsanalyse Project beslissingsanalyse en expertbijeenkomst.
Nadere informatieAnti-VEGF behandeling door middel van injecties
Anti-VEGF behandeling door middel van injecties Melden bij de informatiebalie Oogheelkunde alle aandacht De behandeling zal plaatsvinden in het Dagcentrum. U wordt door een gastvrouw of gastheer naar het
Nadere informatieLaserbehandeling van het oog
Laserbehandeling van het oog Oogheelkundig centrum 1 Uw oogarts heeft met u besproken dat u een laserbehandeling zal ondergaan. In deze folder vindt u alle informatie over de behandeling. Wat is laser?
Nadere informatievernieuwing in de DM2 zorg Ida Spelt, huisarts Wassenaar
Scoop op vernieuwing in de DM2 zorg Ida Spelt, huisarts Wassenaar Kwaliteitsfunctionaris Zorggroep Haaglanden Verandermodel 4 camerabewegingen uitzoomen huisartsen in zorggroepen voor zorg bij chronische
Nadere informatieBijlage I. Wetenschappelijke conclusies en redenen voor de wijziging van de voorwaarden van de vergunning(en) voor het in de handel brengen
Bijlage I Wetenschappelijke conclusies en redenen voor de wijziging van de voorwaarden van de vergunning(en) voor het in de handel brengen 1 Wetenschappelijke conclusies Rekening houdend met het beoordelingsrapport
Nadere informatieOOGHEELKUNDE. Suikerziekte in het oog
OOGHEELKUNDE Suikerziekte in het oog Suikerziekte in het oog Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van suikerziekte in het oog. Het is goed u te realiseren dat de
Nadere informatieLaserbehandeling van het oog. Poli Oogheelkunde
00 Laserbehandeling van het oog Poli Oogheelkunde Wat is laser? Een laser kunt u beschouwen als een soort speciale gloeilamp. Maar dan een gloeilamp die een heel dunne, felle en zuivere lichtstraal uitzendt.
Nadere informatiePersoonsgerichte preventie in de praktijk. S.A. Petra
Persoonsgerichte preventie in de praktijk S.A. Petra 30-09-2010 Dé Gezonde regio: waar? Dé Gezonde regio: wie? Wij staan voor gezondheid! Kernwoorden Gezondheid Eigen regie Samenwerken Optimisme Innovatie
Nadere informatieRichtlijn voor richtlijnen in het ONCOLINE format
Richtlijn voor richtlijnen in het ONCOLINE format Tumorwerkgroep: Datum vaststellen: Datum revisie: ALGEMEEN Twee tot drie korte zinnen over epidemiologie en behandeling. Voor de landelijke richtlijnen
Nadere informatieAvastin injecties in het oog. Poli Oogheelkunde
00 Avastin injecties in het oog Poli Oogheelkunde 1 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt
Nadere informatieKennislacunes NHG-Standaard Artritis
Kennislacunes Kennislacunes* (Etiologie jichtartritis, reactieve artritis, reumatoïde artritis (hoofdtekst)) (Betrouwbare cijfers over het voorkomen van artritiden in de huisartspraktijk (met uitzondering
Nadere informatie