Verdiepingscursus, 5 november 2013, Urmond Fundusproject Meditta en fundusfoto s beoordelen. Docenten en medewerkers:
|
|
- Adriana Verlinden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 Verdiepingscursus, 5 november 2013, Urmond Fundusproject Meditta en fundusfoto s beoordelen 2 Docenten en medewerkers: Yvonne van Leeuwen, Universitair hoofddocent Wilma Brassé, docent vaardigheden STOOHN Onno Dokkum, huisarts Roermond Paul Bergmans, huisarts Geleen Paul van Aubel, huisarts Heerlen Michael Moszdien,huisarts Tegelen Martin Brassé, huisarts Vlodrop M.m.v. Universiteit Maastricht afd. huisartsgeneeskunde en Top Event Maastricht organisatiebureau 3 1
2 Snelle ontwikkelingen binnen de chronische zorg/ ketenzorg DM 2000 geen animo gestructureerde DM zorg 2005 Chronos werkgroep DM 2007 Meditta zorggroep DM 2008 start fundusscreening project Meditta 2010 Meditta DBC DM Zorggroep DM gestructureerd en kwalitatief goed fundusonderzoek als onderdeel van het chronisch zorg programma DM. Daarom, dit willen we niet! Een diabetische retinopathie 2
3 Dit willen we, een normale retina! Dit zoeken we! De oude situatie Controle door huisarts zelf Controle door oogarts Geen (regelmatige) controle 3
4 Waarom niet bij de oogarts? - De oogarts heeft niet de capaciteit om alle patiënten te zien (o.a. nieuwe taken). - De huisarts samen met de praktijkondersteuner zijn de aangewezen personen aan de basis van een goede fundusscreening, 1 lijnstaak! Voorwaarde: voldoende ondersteuning. - Hierdoor kan de oogarts zich bezighouden met het behandelen van afwijkingen, en niet met het controleren van gezonde mensen! De nieuwe situatie Doelstelling: Zorgen dat alle patiënten met diabetes mellitus op een jaarlijkse basis op een kwalitatief hoog niveau worden gescreend op diabetische retinopathie conform de richtlijnen N.O.G. De hele keten vanaf patiënten oproepen, fundusfoto s maken tot beoordelen vindt plaats binnen de eerste lijn. Het hele systeem is ingebed in het zorgprogramma chronische zorg diabetes mellitus. In de eerste lijn als het kan! In de tweede lijn als het moet! 4
5 Het opzetten van een fundusscreenings- organisatie. - de screening moet onderdeel vormen van een gestructureerde diabetes zorg. - betrouwbaar oproep en vervolg systeem (KIS) - goede afspraken zorgverzekeraar. - duidelijk protocol met als basis de N.O.G. adviezen, toegespitst op de eerste lijn. - kartrekker. - voldoende huisartsen die ingeschreven staan in CHBB register en opgeleid kunnen worden tot grader. - grader opleiding. - goed opgeleide screenings assistenten - betrouwbare screenings-apparatuur - toetsen van de betrouwbaarheid van de beoordelingen, kwaliteitsborging. - samenwerking met de regionale oogartsen - enthousiasme van alle deelnemers. - continuïteit. Hoe werkt de fundusscreening bij Meditta? 5
6 Meditta fundusscreening project? Fundus screening maakt onderdeel uit van het DBC diabetes mellitus hetgeen weer onderdeel is van de afdeling chronische zorg van Meditta. Meditta is de ondersteuningsorganisatie voor huisartsen in de Westelijke Mijnstreek en Midden Limburg. Fundusscreening gestart in Voor regio Midden-Limburg en Westelijke Mijnstreek, inwoners, diabetes patiënten Ruim 7500 in het project, geen 5000 bij de oogartsen, dus. Hoe zit het fundusbus project in elkaar? - Totaal van diabetes patiënten in de 2 regio s - Fundusbus met camera en een 2 e camera - Fotograferen in de buurt van de praktijk - Selecteren en uitnodigen door PO - Foto s door getraind screenings- assistenten - Beoordelen door huisarts-graders (CHBB) - Verdere beleid door eigen HA en PO!!! 6
7 CHBB geregistreerde artsen (de verzekeraar controleert!) In onze regio opgeleid door STOOHN 15 graders en 2 supergraders Aanvullende opleiding door de STOOHN i.s.m. Meditta met ondersteuning van de regionale oogartsen Wie wordt uitgenodigd? ALLE diabetes patiënten behalve : - Patiënten die bekend zijn met DRP type 1 DM - Onder controle oogarts voor evidente oogheelkundige pathologie - Immobiele patiënten Voordelen van de Fundusbus? - Veilig - Efficiënt - Makkelijk - Patiëntvriendelijk -Snel - Betere opkomst - Goedkoop - Betrouwbaar - Complete zorg voor DM in eerste lijn - Dit is pas substitutie van zorg minister! 7
8 Virtuele rondleiding door de fundusbus 24 8
9
10 Auscultatie van het oog! Foto [ ] 29 Auscultatie van het oog! Foto [ ] 10
11 Auscultatie van het oog! Foto [ ] Auscultatie van het oog! Foto [ ] Auscultatie van het oog! Foto [ ] 11
12 Auscultatie van het oog! Foto [ ] Auscultatie van het oog! Foto [ ] Auscultatie van het oog! Foto [ ] 12
13 Auscultatie van het oog! Foto [ ] Auscultatie van het oog! Foto [ ] Auscultatie van het oog! Foto [ ] 13
14 Wat is de kwaliteit van screening door huisartsen? Hoe beoordelen huisartsen fundusfoto s op diabetische retinopathie? Artikel Huisarts en Wetenschap jaargang 56/ september 2013 Martin Brassé, Onno Dokkum ea. Conclusie: - Huisartsen zijn na een specifieke training in staat om op betrouwbare wijze fundusfoto s te beoordelen op DRP. - Aanvullende scholing op overige fundus afwijkingen is noodzakelijk. - Verbetering van de kwaliteit van fundusfoto s is noodzakelijk. Diabetische retinopathie Incidentie (aantal nieuwe pt per jaar) DM 3.5/1000= nieuwe pt per jaar Prevalentie (het aantal patiënten aanwezig op bepaalde datum): 29.8/ 1000 (totaal ) 85% = DM type 2 Prevalentie DRP bij DM2= 13.6% (NMP 2003) UKPDS bij stellen diagnose DM2: 37% DRP Bij 22% van de pt zonder DRP na 6 jr wel een DRP In Nederland onderdiagnostiek! 42 14
15 Risicofactoren - Duur - Slechte metabole instelling - Zwangerschap: bij ons n.v.t. -Hypertensie -Nefropathie - Microalbuminurie, proteinaemie 43 - Abdominale obesitas - Hyperlipidemie - Negroïde of Hindoestaanse afkomst Wees bedacht op het tussentijds ontstaan van risicofactoren Non-Proliferatieve DRP (zonder vaatnieuwvorming) (voorheen genoemd: achtergronds- of background retinopathie): Deze vorm wordt nader ingedeeld in: - Gering - Matig - Ernstig - Zeer ernstig 45 15
16 Non-proliferatieve DRP Diagnose: -Microaneurysma - Retinale bloedingen - Macula oedeem - Harde exsudaten 46 Harde exsudaten; incomplete ring van harde exsudaten en enkele micoaneurysma s (Kanski) Zeer ernstige NP-DRP (voorheen de pre-proliferatieve DRP) NPDR met kenmerken van proliferatieve DR noemen we PPDR. Kenmerkend is de toegenomen retinale ischemie Kenmerken: - Cotton wool spots - IRMA (= intraretinale microvasculaire abnormaliteiten) 48 16
17 - overige afwijkingen: veneuze afwijkingen zoals dilatatie en tortuositas, arteriële afwijkingen zoals vernauwingen, zilverlijntjes en obliteratie leidend tot arterietak occlusie, donker gekleurde bloedingen als gevolg van retinale infarcten. Pt met PPDR dienen strikt gecontroleerd te worden door de oogarts uiteraard i.v.m. het risico van DRP Optimale instelling van de DM en behandeling van de overige risicofactoren 49 Zeer ernstige NP-DRP; drie cotton wool spots microaneurysma s, vlamvormige bloeding en milde veneuze tortuositas (Kanski) 50 Zeer ernstige NP-DRP, veneuze veranderingen en cotton wool spots (Kanski) 51 17
18 3. Proliferatieve DRP (met vaatnieuwvorming) - vaatnieuwvorming - behandeling: laser therapie 52 proliferatieve and praeproliferatieve RP 53 (Kanski) Toename in ernst van PDR; ernstige vaat-nieuwvorming 54 18
19 4. diabetische maculopathie Betrokkenheid van de fovea bij het oedeem, harde exsudaten of ischaemie (diabetische maculopathie) leidt tot visusverlies m.n. bij DM2 en metamorphopsie (vervorming van het beeld) Visusonderzoek is echter geen goede methode om een maculopathie op te sporen. Geen meerwaarde van combinatie visusonderzoek en foto. Slechte sensiviteit van maculaoedeem d.m.v. fundusfotografie. Echter 98% van de pt met een verminderde visus t.g.v. maculaoedeem heeft een exsudaat in de buurt van de macula! 55 diabetische maculopathie dot and blot bloedingen en cotton wool plekken (Kanski) 56 Indeling en beleid Meditta/Caresharing Geen afwijkingen, controle vlg. protocol na 1 jaar gering: NPDRP alleen enkele MA en/of bloedinkjes - 1 microaneurysma, controle vlg protocol na 1 jaar, - meerdere microaneurysmata verwijzing oogarts. matig: NPDRP enkele MA en/of kleine retinabloedinkjes plus HE of CWS, of meer dan enkele enkele MA en/of kleine bloedinkjes. Verwijzing oogarts. ernstig: alle overige NPDRP afw, preprolif afw en PDRP en klinisch significant macula oedeem Verwijzing oogarts
20 Verder verwijzen 6. Oogheelkundige comorbiditeit 7. Niet te beoordelen foto s 8. Overige afwijkingen 9. Visusvermindering (of controle door de deskundige huisarts of verwijzing naar de oogarts) Denk eraan bij spoedverwijzingen contact op te nemen met de huisarts van de betreffende patiënt! 58 Drüsen 59 Drüsen, Geen DRP, de macula is afwijkend, daarom verwijsadvies (leeftijd speelt ook een rol hierbij, op jongere leeftijd horen er geen drüsen te zijn). Drüsen zijn een teken van een degeneratief proces, indien de leeftijd niet passend is verwijzen. Drüsen zijn ophopingen van hyaline achtig materiaal (eiwitmassa) van foto receptoren in de membraan van Bruch (net onder het pigmentblad). Opmerking: Het is belangrijk dat alle praktijken beschikken over een amslerkaart, de beoordelaar kan dan adviseren deze test uit te voeren, 60 20
21 Een doorsnede van het netvlies. Bij een natte MD groeien in het centrum van het netvlies (de macula) fijne bloedvaatjes door de Bruchse membraan heen en komen dan terecht onder het pigmentblad (RPE, het laagje met een roze stip erin) en onder de fotoreceptoren (kegeltjes en staafjes). Dit kan leiden tot lekkage (van vocht of vetten) of een bloeding. De gelige vlek aan de linker zijde is een drusen. Hieronder bevindt zich de Bruchse membraan. Cotton wool: micro infarct in de zenuwvezellaag, er ontstaat een zwelling in een avasculair gebied, wit aspect: de cotton wool spot 62 Meerdere bloedingen, harde exsudaten (lekkage van vocht, bloed en vetten t.g.v. ischaemie); ernstige DRP 63 21
22 Harde exsudaten ( Intra-retinale lipiden exsudaten ) Harde exsudaten zijn gele deposities van lipide en proteinen in de sensorische retina/ precipitaties van lipide residuen in de buitenste plexiforme(henle's) laag. Accumulaties van lipiden lekkage van omgevende capillairen en microaneurysma s. 64 Het beoordelen van fundusfoto s - ernstige afwijkingen zoals voorheen getoond zie je zelden - de afwijkingen zijn veel kleiner dan je denkt - je hebt er met spiegelen dus veel gemist (denken in een verkeerde dimensie) - rustig foto voor foto beoordelen eerst OD dan OS - rood vrije opname belangrijk - systematisch beoordelen (verschillende kwadranten en de verschillende afwijkingen, zie lijst) en noteren 65 Beoordeling - zijn de foto's beoordeelbaar: - kwaliteit: goed, matig, slecht: - aantal microaneurysma/ puntbloedinkjes: -drüsen: - grotere bloedingen (dot, blot): - zachte exsudaten: - harde exsudaten: - vaatnieuwvorming: - papil beoordeling: -CD ratio: - maculabeoordeling: - lasercoagulaten: - fysiologische reflexies: -artefacten: -naevus: - sclerotische afwijkingen: - hypertensieve afwijkingen: - overige afwijkingen: 66 22
23 Conclusie - geen retinopathie: -geringe DRP: -matige DRP: -ernstige DRP: - opmerkingen DRP: - overige afwijkingen: Advies - oproepen over 1 jaar: - consult oogarts (termijn): - overname controle door oogarts: - Ander advies: - huisarts bellen: jr Diagnose en advies? 68 Geringe DRP 69 23
24 51 jr Diagnose en advies? 70 Geringe DRP jr Diagnose en advies? 72 24
25 73 85 jr Diagnose en advies?
26 71 jr Diagnose en advies? Beoordeeling (1948): beginnende cellofaanmaculopathie 26
27 macular pucker macular hole 71jaar Oude chorioretinitis, afw papil Verwezen voor verdere controles door oogarts 81 27
28 73 jaar Lasercoagulaten maar toch nog veel bloedingen! Deze patient hoort niet bij ons. 82 Crossing afwijkingen 73 jaar 83 Beoordeling (1953): Cellofaanmaculopathie 84 28
29 Beoordeeld als ernstige DRP, wrsch wat te fors maar zeker meerdere bld, advies verwijzing oogarts met geringe DRP 85 Groepje drusen, toegenomen tortuositas, 1 microaneurysma. Advies controle 1 jaar 86 glasvochttroebelingen (asteroide hyalosis), geen DRP (1936) (1936)87 29
30 Forse mergstralen (1935), epiretinale tractie? (1936)88 Beoordeling (1952) (1936)89 (1936)90 Geen bloedingen, drusen of toch exudaat? Drusen (kleur) en helemaal boven pigment blad alteratie 30
31 Bij beoordeling fundusfoto s: - Gestructureerd beoordelen - Eerst de kwaliteit van de beoordeling - Beoordeling op DRP - Beoordeling overige afwijkingen - Advies, zn huisarts bellen - Vraag feed-back 91 Vragen? Namens STOOHN, dank voor jullie aandacht! 92 31
Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 6 september 2012 Rutger Vernimmen en Martin Brassé
1 Serie J2 De diabetische retinopathie Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 6 september 2012 Rutger Vernimmen en Martin Brassé Versie: 2012-04 2 1 Programma - Ingangstoets - Papil afwijkingen
Nadere informatieSerie J2 De diabetische retinopathie. Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 8 2013 Martin Brassé. Programma.
Serie J2 De diabetische retinopathie Instructie graders beoordelen fundusfoto s Meditta deel 8 2013 Martin Brassé Versie: 2013-01 1 2 Programma - inleiding - beoordelen foto s fundusproject Ingangstoets:
Nadere informatieRTA Diabetes en Oogartsen
RTA Diabetes en Oogartsen Verwijsafspraken voor fundusscreening door de huisartsen Wanneer fundusfotografie bij DM type 2: Diagnose diabetes Volwassenen met de diagnose diabetes type 2 Vrouwen met bestaande
Nadere informatieRTA Diabetes en Oogartsen
RTA Diabetes en Oogartsen Verwijsafspraken voor fundusscreening door de huisartsen Wanneer fundusfotografie bij DM type 2: Diagnose diabetes Volwassenen met de diagnose diabetes type 2 Vrouwen met bestaande
Nadere informatieSamenvatting Richtlijnen Diabetische Retinopathie
Samenvatting Richtlijnen Diabetische Retinopathie Indeling diabetische retinopathie (DR) Indeling Afwijkingen Niet-proliferatieve DR (NPDR): Geringe NPDR alleen MA en/of bloedinkjes Matige NPDR enkele
Nadere informatieRetinopathie. S. Verhoeven
Retinopathie S. Verhoeven Casus 1 Controle Patiënt A heeft DM type 2 en een zgn. proliferatieve retinopathie vlg. de brief van de oogarts. Mevrouw is 1 jaar geleden door de oogarts gezien en weet niet
Nadere informatie28-12-2011 WELKE OOGHEELKUNDIGE PROBLEMEN BIJ DM?? WIE BESCHIKT OP POLI/ZH OVER FUNDUSCAMERA? Welke oogheelkundige problemen kunnen optreden bij DM?
VRAAG: WELKE OOGHEELKUNDIGE PROBLEMEN BIJ DM?? Welke oogheelkundige problemen kunnen optreden bij DM? Cataract Maculadegeneratie Glaucoom Diabetische Retinopathie (DR) VRAAG WIE BESCHIKT OP POLI/ZH OVER
Nadere informatieScreening Diabetische Retinopathie bij Diabetes mellitus type 2. Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 17 mei 2011
Screening Diabetische Retinopathie bij Diabetes mellitus type 2 Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 17 mei 2011 Diabetische retinopathie Microvasculaire pathologie van de retina. Teken van andere microvasculaire
Nadere informatieSamenvatting Evidence based Richtlijnen Diabetische Retinopathie
Samenvatting Evidence based Richtlijnen Diabetische Retinopathie Definities Biomicroscopie binoculair onderzoek van het netvlies met behulp van een spleetlamp en een funduscontactglas of een andere lens
Nadere informatieDiabetische Oogziekten
Diabetische Oogziekten F. Hageman, Oogarts OPSIS oogziekenhuis Amstelveen Den Burg DIABETES MELLITUS GLUCOSE Bloedglucosespiegel : Maat voor hoeveelheid glucose opgelost in het bloed. Wordt uitgedrukt
Nadere informatieHandleiding Biometrist en Grader
Sneller betere zorg Handleiding Biometrist en Grader Inleiding Via KSYOS TeleOogheelkunde kunnen fundusfoto s en aanvullende informatie op een veilige manier via internet uitgewisseld worden tussen verschillende
Nadere informatieDiagnostiek van hypercholesterolemie
The basics of diabetes Cholesterol + Nieren + Ogen N. Kleefstra Diabetes kenniscentrum UMCG Langerhans Eindhoven, 12-12-13 Diagnostiek van hypercholesterolemie 2 Patiënt 1 Man, diabetes type 2 heeft een
Nadere informatieOogzorg bij diabetes
Oogzorg bij diabetes Oogzorg bij DM Wat doet een oogarts en optometrist tijdens een oogonderzoek bij diabeten? Menco Bijnen, optometrist Waartoe dient het onderzoek? Nulmeting Vastleggen wel/geen DRP In
Nadere informatievernieuwing in de DM2 zorg Ida Spelt, huisarts Wassenaar
Scoop op vernieuwing in de DM2 zorg Ida Spelt, huisarts Wassenaar Kwaliteitsfunctionaris Zorggroep Haaglanden Verandermodel 4 camerabewegingen uitzoomen huisartsen in zorggroepen voor zorg bij chronische
Nadere informatieSamen Scholing 17 mei 2011
Samen Scholing 17 mei 2011 Zorggroep GO DM bv > april 2010, nu 1 jaar oud Zorgprogramma aanpassingen 2011 Kwaliteitscie. uitgebreid met 2 POH-S KIS verder uitgebouwd met FF en mogelijkheid voor teleoogheelkunde
Nadere informatieDiabetische retinopathie
Diabetische retinopathie Inleiding Een van de meest frequent voorkomende afwijkingen bij diabetes is de aantasting van het netvlies van de ogen, retinopathie genoemd. Retinopathie is een vorm van aantasting
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie
PATIËNTEN INFORMATIE Oogaandoening Diabetische retinopathie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over oogafwijkingen die kunnen voorkomen bij suikerziekte
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Suikerziekte en het oog Als gevolg van suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen beschadigingen optreden binnen in het oog. Men noemt dit: diabetische retinopathie : afwijkingen aan het netvlies als gevolg
Nadere informatieRichtlijn Diabetische retinopathie
Richtlijn Diabetische retinopathie Richtlijn Diabetische retinopathie Screening, diagnostiek en behandeling Colofon Diabetische retinopathie Screening, diagnostiek en behandeling ISBN-10: 90-8523-125-6
Nadere informatieAll Presentations Diabetische retinopathie Screening op diabetische retinopathie R.O. Schlingemann
All Presentations 26 April, 2001 Diabetische retinopathie Screening op diabetische retinopathie R.O. Schlingemann Oogheelkunde, AMC, Amsterdam Diabetes en het oog-3 stadia Hoornvlies 0-15 jaar: Vroege
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Suikerziekte en het oog Inleiding U heeft suikerziekte (diabetes mellitus). In deze folder leest u meer over suikerziekte en de mogelijke gevolgen voor uw ogen. Suikerziekte en het oog Ten gevolge van
Nadere informatieDiabetes en het oog. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Diabetes en het oog Informatie voor patiënten F0327-3415 mei 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
DIENST OOGZIEKTEN Campus Brugge Stafleden Dr. Dewachter Anne Dr. Pollet Luc Dr. Lafaut Bart Dr. Vandelanotte Sylvie Geconsulteerde artsen Dr. Miroir Claire Dr. Kempeneers Anne t: 050 45 23 40 f: 050 45
Nadere informatieDiabetische retinopathie. Afdeling Oogheelkunde
Diabetische retinopathie Afdeling Oogheelkunde Algemeen Ten gevolge van suikerziekte, ofwel diabetes mellitus, kunnen er beschadigingen optreden aan het netvlies. Vaak wordt niet direct het zien aangetast,
Nadere informatieAvastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem
Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met Avastin-injecties. In deze folder leest u meer over
Nadere informatieSUIKERZIEKTE EN HET OOG (DIABETISCHE RETINOPATHIE)
SUIKERZIEKTE EN HET OOG (DIABETISCHE RETINOPATHIE) 1096 Wat is diabetische retinopathie? Diabetische retinopathie is een complicatie van suikerziekte (diabetes), waarbij veranderingen optreden in de bloedvaten
Nadere informatieDIABETISCHE RETINOPATHIE
DIABETISCHE RETINOPATHIE RICHTLIJNEN SCREENING, DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING Maart 2006 Het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) is de opdrachtgever voor het ontwikkelen van deze Herziene Richtlijn
Nadere informatieDiabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen
Diabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) kunnen hiervan in veel delen van hun lichaam complicaties ondervinden. De ogen - en vooral de netvliezen - kunnen
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Suikerziekte en het oog Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft suikerziekte (diabetes mellitus). In deze folder leest u meer over de mogelijke gevolgen voor
Nadere informatieDiabetische retinopathie
Diabetes en het oog U bent bij de oogarts geweest omdat u diabetes (suikerziekte) heeft. Diabetes kan leiden tot afwijkingen in het netvlies. Dit heet diabetische retinopathie. Als deze afwijkingen niet
Nadere informatieDiabetische retinopathie; schade aan het netvlies door suikerziekte
Afdeling: Onderwerp: Oogheelkunde ; schade aan het netvlies door suikerziekte 1 Diabetische Retinopathie (DRP) Diabetes Mellitus (DM) is een stofwisselingsstoornis waarbij de suiker (glucose) spiegels
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Suikerziekte en het oog Deze folder is tot stand gekomen onder redactie van de commissie Patiëntenvoorlichting van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) 2014. (www.oogheelkunde.org) Inhoudsopgave
Nadere informatieKETENZORG: KANSEN HUISARTS!! Sylvester Jenniskens, huisarts - kaderarts DM - medisch directeur Chronos
KETENZORG: KANSEN HUISARTS!! Sylvester Jenniskens, huisarts - kaderarts DM - medisch directeur Chronos de schipper van VWS wil: Méér substitutie van zorg van 2 e naar 1 e lijn Geen vast patiëntenbestand
Nadere informatieDiabetische retinopathie
Diabetische retinopathie Afdeling Oogheelkunde Locatie Purmerend/Volendam Algemeen Ten gevolge van suikerziekte, ofwel diabetes mellitus, kunnen er beschadigingen optreden aan het netvlies. Vaak wordt
Nadere informatieRob Brouwers. Optometrist. Schippers Optiek Beuningen
Rob Brouwers Optometrist Schippers Optiek Beuningen Aanleiding nieuw zorgprogramma Groei en vergrijzing Versterking eerstelijnszorg (Ab Klink) Integrale bekostiging chronische zorg een groep zorgverleners
Nadere informatieAvastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en maculaoedeem. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en maculaoedeem Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld
Nadere informatieAvastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem
Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Albert Schweitzer ziekenhuis Polikliniek Oogheelkunde mei 2012 pavo 0642 Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
INFORMATIEFOLDER Suikerziekte en het oog OPSIS Oogziekenhuis Westelijk Halfrond 105 1183 HR Amstelveen Tel.: 088-6649674 www.opsisoogziekenhuis.nl info@opsisoogziekenhuis.nl Door suikerziekte (diabetes
Nadere informatieLeeftijdsgebonden maculadegeneratie AMD. Dr. Anne Dewachter Dienst oogziekten
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie AMD Dr. Anne Dewachter Dienst oogziekten AMD Visusverlies is een majeur probleem bij onze oudere populatie en heeft een significant impact op de functionele status en
Nadere informatieOogheelkundige complicatie bij Suikerziekte
Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte (Diabetische Retinopathie) Mensen zien. Mensen laten zien. Wat is diabetische retinopathie? Eén van de meest voorkomende complicaties bij suikerziekte is beschadiging
Nadere informatieBehandeling van macula oedeem met Avastin
Behandeling van macula oedeem met Avastin De oogarts heeft bij u een oogafwijking vastgesteld en heeft in overleg met u besloten om dit te gaan behandelen met Avastin. De meest voorkomende oorzaken om
Nadere informatieAantal verwezen patienten van huisarts naar optometrist 2017
Totaal overzicht half augustus 2017 t/m februari 2018 Inzet optometrist voor heelkundige klachten Tabel 1. Aantal patiënten die de afgelopen 7 maanden zijn verwezen door de huisarts naar de optometrist
Nadere informatieDiagnostische technieken door optometristen gehanteerd behoren tot te verzekeren prestaties. De optometrist verricht diagnostiek in de oogheelkundige
Onderwerp: Samenvatting: Soort uitspraak: Diagnostische technieken door optometristen gehanteerd behoren tot te verzekeren prestaties De optometrist verricht diagnostiek in de oogheelkundige zorg. Een
Nadere informatieCVRM in N.Kennemerland
CVRM in N.Kennemerland Goof Zonneveld Jacco Rempe Huisartsenzorg Noord-Kennemerland Zorgprogramma CVRM Preventie Preventie van HVZ traditioneel altijd aandacht voor hypertensie, onvoldoende aandacht voor
Nadere informatieWat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde
Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de
Nadere informatieDe rol van de praktijkondersteuner in de Ketenzorg
De rol van de praktijkondersteuner in de Ketenzorg Wie van jullie is er onderdeel van een zorggroep? Archiatros Begrippen Effect op de POH Tips voor de POH Archiatros Facilitaire dienstverlener met name
Nadere informatieMaculadegeneratie (MD)
Maculadegeneratie (MD) Deze folder is samengesteld door de oogartsen prof.dr. C. B. Hoyng en prof.dr. J.E.E. Keunen. Inleiding In deze folder vindt u informatie over de leeftijdsgebonden maculadegeneratie
Nadere informatieOOGZIEKTEN Campus Brugge
OOGZIEKTEN Campus Brugge Inleiding stafleden : dr. Sophie DE CRAENE cornea refractieve heelkunde dr. Patricia DELBEKE kinderoogheelkunde prematurenretinopathie dr. Anne KEMPENEERS algemene oogheelkunde
Nadere informatieAantal verwezen patienten van huisarts naar optometrist 2017
Totaal overzicht half augustus 2017 t/m maart 2018 Inzet optometrist voor heelkundige klachten Tabel 1. Aantal patiënten die t/m Q1 2018 zijn verwezen door de huisarts naar de optometrist voor diagnostiek
Nadere informatieFollow-up van diabetische retinopathie bij volwassenen
Academiejaar 2009-2010 Follow-up van diabetische retinopathie bij volwassenen Chloë Standaert Promotor: Prof. Dr. E. Van Aken Scriptie voorgedragen in de 2 de Master in het kader van de opleiding tot MASTER
Nadere informatieSuikerziekte en het oog
Oogheelkunde Suikerziekte en het oog www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl OOG020 / Suikerziekte en het oog / 16-12-2015 2 Suikerziekte en het
Nadere informatieKwaliteitsjaarverslag RZMH 2012 (voorheen RDMH)
Kwaliteitsjaarverslag RZMH 2012 (voorheen RDMH) Inhoud: 1. Inleiding 2. Implementatie 3. Resultaten 4. Evaluatie 5. Prioriteiten en aandachtspunten 2013 Bijlagen: A: Landelijke dataset diabetes B. Fundusfotografie
Nadere informatieRichtlijn Diabetische retinopathie: screening, diagnostiek en behandeling (herziening)
voor de praktijk Richtlijn Diabetische retinopathie: screening, diagnostiek en behandeling (herziening) B.C.P.Polak, W.W.Hartstra, P.J.Ringens en R.J.P.M.Scholten* De herziene evidence-based richtlijn
Nadere informatieCataract: wat valt er nou te kiezen? Hendrik Brink Francien Ooijman Jeroen Bosch Ziekenhuis
Cataract: wat valt er nou te kiezen? Hendrik Brink Francien Ooijman Jeroen Bosch Ziekenhuis cataract opereren cataract opereren Is dat zo? En zo ja: hoe snel? En waar? Door wie? Wanneer? Hoe? Welke verdoving?
Nadere informatieFundusfotografie (oogonderzoek)
Ketenzorg Fundusfotografie (oogonderzoek) Waarom ontvangt u deze folder? Mensen met diabetes hebben een verhoogd risico op het ontstaan van schade aan de ogen (retinopathie). Door een foto te maken van
Nadere informatieOpleverdocument Portavita HMP eind juni 2019
Opleverdocument 4.33.0 Portavita HMP eind juni 2019 1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... 2 2. Introductie... 3 3. Diabetes - Fundusfoto screening aangepast naar NHG-standaard 2017... 4 3.1 Nieuw onderzoek
Nadere informatieBESCHERMEN VOEDINGSSUPPLEMENTEN TEGEN LEEFTIJDGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE?
BESCHERMEN VOEDINGSSUPPLEMENTEN TEGEN LEEFTIJDGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE? special van de MaculaVereniging MaculaVereniging Postbus 2034 3500 GA Utrecht 030-298 07 07 info@maculavereniging www.maculavereniging.nl
Nadere informatieAls uw patiënt ze ziet vliegen..
Overeindse dagen 2019 Als uw patiënt ze ziet vliegen.. Margriet van der Reis, oogarts CZE Pit Vermeltfoort, oogarts MMC Susan Pruijsen, huisarts VHV Eerst.. een paar Kahoot vragen Maandagmorgen 8.10 uur..
Nadere informatieOOGHEELKUNDE. Suikerziekte in het oog
OOGHEELKUNDE Suikerziekte in het oog Suikerziekte in het oog Deze folder geeft u een globaal overzicht van de klachten en de behandeling van suikerziekte in het oog. Het is goed u te realiseren dat de
Nadere informatieDiabetessymposium 18 november 2014 Oogproblemen bij diabetespatiënten: van screening tot behandeling
Diabetessymposium 18 november 2014 Oogproblemen bij diabetespatiënten: van screening tot behandeling Eline Van Craeyveld Medical Science Liaison Ophthalmology Novartis Disclaimer This presentation is intended
Nadere informatie1 Inleiding. 2 Instelling van het register. CHBB-register Oogheelkunde
CHBB-register Oogheelkunde 1 Inleiding LHV en NHG hebben met ingang van oktober 2005 een College voor Huisartsen met Bijzondere Bekwaamheden (CHBB) ingesteld. Dit college heeft tot taak, het aanleggen
Nadere informatieInjectie in het oog bij macula oedeem. Oogheelkunde
Injectie in het oog bij macula oedeem Oogheelkunde Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding 3 2. Oorzaken 3 3. Behandeling 3 Gebruik van geneesmiddel Avastin 3 Risico s behandeling 3 4. Vooronderzoek 4 Injectie
Nadere informatieZorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met Diabetes! Optimale Diabeteszorg door goede samenwerking tussen zorgverleners
Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met Diabetes! Optimale Diabeteszorg door goede samenwerking tussen zorgverleners Uw huisarts heeft vastgesteld dat u lijdt aan Diabetes Mellitus, een
Nadere informatieDiabetes Ketenzorg. Transmurale werkgroep diabetes
Diabetes Ketenzorg Transmurale werkgroep diabetes H. Kole huisarts en kaderarts Zorggroep Almere H. van Houten internist, Flevoziekenhuis M. van Renselaar diabetesverpleegkundige, Flevoziekenhuis I. Beers
Nadere informatieBehandeling met Avastin injecties
Behandeling met Avastin injecties Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een behandeling met Avastin injecties. Om een zorgvuldige afweging te maken van uw kant is een goede
Nadere informatieAvastin injecties in het oog. Poli Oogheelkunde
00 Avastin injecties in het oog Poli Oogheelkunde 1 Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt
Nadere informatieJaarcontrole bij Diabetes Mellitus type 2
Jaarcontrole bij Diabetes Mellitus type 2 Als patiënt met Diabetes Mellitus (DM) wordt u regelmatig gecontroleerd door uw huisarts en/of praktijkondersteuner. Het laboratorium van HMC Bronovo verzorgt
Nadere informatieMaculadegeneratie. Oogheelkunde
Oogheelkunde Maculadegeneratie Maculadegeneratie is een oogaandoening waardoor u minder scherp gaat zien. Scherp zien doen we met het centrale deel van het netvlies, dit kleine stukje netvlies heet de
Nadere informatieUw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een
Behandeling met Avastin injecties Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de mogelijkheid van een behandeling met Avastin injecties. Om een zorgvuldige afweging te maken, is een goede voorlichting
Nadere informatieVan glasvochtinjectie tot vitrectomie
Van glasvochtinjectie tot vitrectomie over de toename en diversiteit van therapieën Dr. Mirjam van Velthoven Oogarts 1 2 Glasvocht Grootste holte van het oog 4 6 ml Gelei-achtige substantie omgeven door
Nadere informatieSubstitutieproject Pluspunt Heerlen. Martin Wijnen Casper Besters
Substitutieproject Pluspunt Heerlen Martin Wijnen Casper Besters 26-6-2017 Inhoud Regio Oostelijk Zuid-Limburg Ontstaan Pluspunt Ontwikkelingen Pluspunt Rol Universiteit Maastricht De grote & kleine businesscase
Nadere informatieVoorwoord. Wij kijken met voldoening en tevredenheid terug op de positieve resultaten
Jaarbericht 2014 Voorwoord Met genoegen presenteren wij u het jaarbericht 2014 van Meditta. Aan de hand van de organisatieonderdelen nemen wij u mee naar het afgelopen jaar, waarin wij weer een aantal
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie
PATIËNTEN INFORMATIE Oogaandoening Diabetische retinopathie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over oogafwijkingen die kunnen voorkomen bij suikerziekte
Nadere informatiemaculadegeneratie patiënteninformatie
patiënteninformatie maculadegeneratie Uw oogarts heeft bij u een afwijking aan uw netvlies vastgesteld, een zogenaamde maculadegeneratie. Wat is maculadegeneratie? En hoe kunnen we het behandelen? Dat
Nadere informatieCEL 2010 0049. Indicatorenset DM
CEL 2010 0049 Indicatorenset DM Deze indicatorenset Diabetes Melitus is vervaardigd in opdracht van ZN en wordt ingebracht bij Zichtbare Zorg als de door zorgverzekeraars gewenste indicatorenset. Zorgverzekeraars
Nadere informatieOogheelkunde. Patiënteninformatie. Diabetes-fotospreekuur. Slingeland Ziekenhuis
Oogheelkunde Diabetes-fotospreekuur i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Als u diabetes (suikerziekte) hebt, is het belangrijk uw ogen regelmatig te laten controleren. Door diabetes kunnen
Nadere informatieInformatie. Intravitreale injecties WWW.ELKERLIEK.NL. Bloedvaten Pupil. Lens. Netvlies. Macula. Regenboogvlies (iris)
Informatie Intravitreale injecties Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met injecties. In deze folder geven we u informatie over de oogaandoe-ningen Macula
Nadere informatieRetinitis pigmentosa. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Retinitis pigmentosa Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat u een oogaandoening heeft die retinitis pigmentosa genoemd wordt. Dit
Nadere informatieMaculadegeneratie. Afdeling Oogheelkunde
Maculadegeneratie Afdeling Oogheelkunde Algemeen Maculadegeneratie (MD) is de meest voorkomende oogaandoening die leidt tot ernstige slechtziendheid. De macula (= gele vlek) is het centrale deel van het
Nadere informatieMaculadegeneratie. Oogheelkunde
1/6 Oogheelkunde Maculadegeneratie Inleiding Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. U kunt het vergelijken met een fototoestel waarbij
Nadere informatieMaculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht
Maculadegeneratie Oogheelkunde alle aandacht Wat is de macula en wat is degeneratie? De macula is het onderdeel in het oog dat ervoor zorgt dat wij kunnen lezen. De macula heet officieel macula lutea (letterlijk:
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 121 Nederlandse samenvatting Patiënten met type 2 diabetes mellitus (T2DM) hebben een verhoogd risico op de ontwikkeling van microvasculaire en macrovasculaire complicaties. Echter,
Nadere informatieMaculadegeneratie. Oogheelkunde
1/7 Oogheelkunde Maculadegeneratie Inleiding Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. U kunt het vergelijken met een fototoestel waarbij
Nadere informatieOogheelkunde. Maculadegeneratie. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Oogheelkunde 1 Wat is maculadegeneratie? wordt ook wel slijtage van het netvlies genoemd. De macula is het centrum van het netvlies, en degeneratie betekent slijtage. Het netvlies
Nadere informatieVroeg opsporen en voorkomen achteruitgang chronische nierschade
Factsheet Nieren en nierschade deel 5 Vroeg opsporen en voorkomen achteruitgang chronische nierschade In Nederland hebben 1,7 miljoen mensen chronische nierschade. Dit is in veel gevallen het gevolg van
Nadere informatieAvastin injecties in het oog
Avastin injecties in het oog Inleiding Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt voorgesteld beter te begrijpen
Nadere informatiePreventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe?
Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! Inleiding Chronische complicaties Samen sterk: hoe? Preventie van chronische complicaties bij type 2 diabetes: samen sterk! DM type
Nadere informatieSuikerziekte en laserbehandeling van het oog
Oogheelkunde Suikerziekte en laserbehandeling van het oog i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Deze folder is gebaseerd op de folder van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (www.oogheelkunde.org)
Nadere informatieNo Show aanpak Ketenzorg GHO GO. No Show = wanneer een patiënt een gemaakte afspraak niet nakomt.
No Show aanpak Ketenzorg GHO GO No Show = wanneer een patiënt een gemaakte afspraak niet nakomt. We adviseren u het stappenplan te volgen wanneer er sprake is van No Show: 1 ste keer No Show a) Noteer
Nadere informatieKwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 1)
Kwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 1) Nederlandse Diabetes Federatie 033-4480845 info@diabetesfederatie.nl Stationsplein 139 3818 LE Amersfoort Kwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 1) De
Nadere informatieVisusklachten als uiting van verhoogde bloeddruk
Casuïstiek Visusklachten als uiting van verhoogde bloeddruk Bettine C.P. Polak, C. (Ina) Meenken en Yvo M. Smulders Een 26-jarige man had sinds 3 weken visusklachten in beide ogen. De bleek het gevolg
Nadere informatieWat is maculadegeneratie?
Macula degeneratie Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt maculadegeneratie 'slijtage' van het
Nadere informatieLeeftijdsgebonden macula degeneratie (MD)
Leeftijdsgebonden macula degeneratie (MD) Wat is maculadegeneratie? Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (MD) is de meest voorkomende vorm van blijvende slechtziendheid bij ouderen in de Westerse wereld.
Nadere informatieoplossing voor injectie
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Eylea. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatieSLA GO diabetes bv met de internisten van tergooiziekenhuizen
SLA GO diabetes bv met de internisten van tergooiziekenhuizen Karin Daemen en Jeroen de Sonnaville Joke Lanphen LTA diabetes type 2 I verwijzen voor consultatie (evt ZN korte overname behandeling) 1. Patiënten
Nadere informatieZorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met Diabetes! Optimale Diabeteszorg door goede samenwerking tussen zorgverleners
Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met Diabetes! Optimale Diabeteszorg door goede samenwerking tussen zorgverleners Uw huisarts heeft vastgesteld dat u lijdt aan Diabetes Mellitus, een
Nadere informatiePIONIEREN IN DE POLDER!
PIONIEREN IN DE POLDER! Nelleke van Velthoven Weijermans, Zorggroep Haarlemmermeer Ketenzorg Liesbeth van Londen, Transparant Next opbouw presentatie de context aanpak ggz door Haarlemmermeer Ketenzorg
Nadere informatieOogafwijkingen door diabetes
Oogafwijkingen door diabetes Een van de mogelijke complicaties bij diabetes is het optreden van beschadigingen in het oog. Het gaat hierbij om de bloedvaten in het netvlies. Deze oogafwijkingen door diabetes
Nadere informatieWat is fluorescentie angiografie?
B441-april 2012 Wat is fluorescentie angiografie? De oogarts maakt gebruik van een fluorescentie angiografie (FAG) wanneer het vermoeden bestaat dat het netvlies een aandoening heeft. FAG is een onderzoeksmethode
Nadere informatieMidden Limburg. Meditta organisatie. en Midden Limburg 428.607 inwoners 205 gevestigde huisartsen 113 huisartsenpraktijken. Westelijke Mijnstreek
Meditta organisatie Midden Limburg Westelijke Mijnstreek en Midden Limburg 428.607 inwoners 205 gevestigde huisartsen 113 huisartsenpraktijken Westelijke Mijnstreek Dienstenaanbod Meditta Spoedzorg Huisartsen
Nadere informatie